12 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 12
*AIpJEA psagtimi ANS 4d öy yarso aşa yas aypopumlazm upusda) Ara yip ö943d3 34 epuiyzcğ #1080) (8) uyustağıyı epun;ok (ansuepi yuog - OPE “Ty < peyolsruzoy - nznopıL) “Me du öğeye enenz “pp gıorgesey ia YOİDA SA möyıpenu #pemomg MAM (1) “ağmğey aposağ suyaza iasıgyfdvur na wezepi edey Güyo Srurkoşag ey: PEJMUGJ yazadıyayaj ırursu Yıpivpiox oymozee vatdayyovap — maaepyıpumdrd SA “jip 03 okey Gipsakayş Yözosoy rarivg up uymugj fasyry “apsokumtoyopakız run dakumzaya arya Kpşeypeamıa mg ismin yapmı epey (0081) “pürreze umapu; “maç seans () mpeg tepgo yuygeamuz #punukog (aâi£y sog) Bms vepepnur #ysayısaamı) ANANŞ ururpeoyımugj zuzzıg “4UOŞ ApUEZEN MaŞEZ ag #pundog Çe: onp#ag HPYA) OPU! urunayaşum uy ASYA SPP AL *OPRANA sumezn Çiya “X) Sag srppoakek #pjey nğnpjo yiyen gu Op Mojo seagw rug OP SZSI “ağOpaneN #nAnmA suyazn alez vg ağıg süreye k UeUmeZz yoğ upusun utaua3 yizvy >a örueuyo gey düpi era OPEZPEY pdofkruuna saşkuz 7 dizeyanış yuaşlaprej ap yodag up “seajyes weies eno DA ooüayüŞ Gasp) 14 ünsedemdej Mejueydey yasası indek # A yeeuezey tunoyyu UNUNU Ip “ARAŞ apdojauas uoş *npaokumk Suşi; “PPPİAML SP yağ ppepuraeyome uylayLog 9d *npdokue bpm euro Uruyeyy “ApAOKipa yolcu Yepipvypmugy soysoğg Tpayginireuezey Kak ng eyöeg uoyyou “dop ypaoya aojiyaikezey “ma yemi <1 SEEEYIDPAV varol upmseçiğei (say maog) “eşdipeğ eğening dapşıyaynan sopuy “Pvp yoyajuzaı vape eyömemeeşo yuz <paek Seg ekvang urayumony Tpavus0 “yövağn eğetüpng vursan vee vus 8g epeM 9 (SZSK * 266) WP (OZSI * 226) apuejdor vepoj Yeodiyn eenye uruığea -£rg ayısagıze? und Tpje soğouyuu3 9pumaa; UnuUnMMAASPe, PADA Şema 7 RANG eğrpuesacy Gr) onune? güya YunaaANŞ Yadıredi Uyan okreur vpoa SAR Vi34 UIppAAAUAŞ “psaşürzsoB aj zısyayorey mg yaka yerekrasyey kop “ağası uuyusay m seyyoduudey “rprejaok edape$ suşyoj UraoppAM 1, opsopyyaoyodek 94 urpşnz epmdek uoyse uiğp 24 pe “noaj van amMezoy “yüruryeşad yar) *P (OZST - 226) #raa uppozluyş — Now BAM 9p1991) uras urppazke — V “MAvu upuşzayocopgur w4uedej - Jgıpoj - vUvASI Uyuyuriyopi GnuzejL, - (eği; upepei uippoLAepŞ - Jeans muosoy umuedieç, wAjip Uy - uwpezeğ uyojsroy - nönjunğzog - nznaveı ayourğ uLeyolundaj #P LES( - snunj - uosuzajy - se ş - isoplakızsa OUlüüemidloy wkez 0 *mpunjo iıpga) #uueyeğyep sesi - znavey vroyyokusdef PİYp,GOLodg 7 Tgip9i una yg » Wi derya uşayıyeg - ipu8 osjKvzoy OP G2gi #494 GU ppalkEH - İppsoy eeyleg urammeşş ere SA vposgyymeyj * zejoz 94 zarem) Supezg 'peyımegi - 398 vues dog - Mayou uvpipoy'nug! İON V- PPK pp or aesso yg - Op) SY Uippoakeyş aisOEgaeg —.— mama an e m kn a '&£ . 106 ve Cezayirde yeniçerilerin im- nail olacakları ilân edilmişti. © Mesir reisin kahramanlıkla yayılmış adına ilâve olarak böyle müsaadeler ve imtiyazlar ve adedi dört bin tüfekli Türk yeğitinin Cezayire koşmasma sebep ol- 'du, Bu küvvetler tam zamanında geldik- İerinden pek makbule geçtiler. Mevcut Jarı ilik ahvale kursr koymak için fazla bile idi. Sultan Selim Mısırm fethini müten- kip vukubuları bu arzı itaatten pek mem- bun olmuştu. Takdime tam zamanında yapılmıştı. Çünkü Mısırın garp tarafın. dan emniyetini hasıl ediyordu. Osman- lı hükümetini genişleterek en birinci is- lâm hükümeti haline koyuyordu. Bu va- deki tesirleri dahi mühimdi. Tunus sol tanının Tlemsen hükümdarna yazdığ. mektup bunların düşüncesini ve korku sunu gösteriyor: (Türklerin OCezayire yerleştiklerini bilirsiniz. Onların malik oldukları hakimiyet fikri hasebile kom. şulukları sizin ve bizim için tehlikelidir. Başlarındaki Hızır reis cessur, müteşeb. bis ve ihtirası uğrunda her şeyi fedaya hazırdır. Memlekette yerleşmeğe ve kuvvetlenmeğe bırakırsak memleketleri. mizi istilâ edeceği şüphesizdir. Henüz zamanı iken ihtiyaten icap ettirdiği 'ad- birleri almağa sizi davet ediyorum.) Tu- nus sultanı Beni Hafs hükümdarlarının tarihi relleri ve Tunus sultanının Misir- la Osmanlılar arasındaki düşmanlığın kalkmasına tavassutu meselesinden dola yı Türklerden çekiniyordu. Abbasilerin sukutunda Mekke şerif- leri o zaman en kuvvetli islâm hükümeti olan Tunusa biat etmişler ve Haremey- nin hamisi tanımışlar, ve biatnameleri- ni (657 - 1259) da (Abdülhak bin Se- büayn) ile göndermişler, halkın karşı sında okutmuşlardı. Tunus emirine & zamana kudar yalnız emir denilirken bundan sonra (Emirülmümünin Mustan- — a rn sır billâh) denilmişti. Daha (652 - 1254) de Beni Merin hükümeti Tunus emirleri- nin ruhani nüfuzunu tanımıştı. (1) En dülüs kıtası da bu ruhani nüfuzu kabul eylemişti. Bu nüfuzun fili neticesi sul- tanm hutbelerde söylenmesi idi. Bu da ekseriya menfaatkâr bir müdahaneden başka bir şey değildi. Fakat Sultan Selim Mısmı fethedip Mekke şerifi Ebülberakâtın oğlu vasıta- sile Haremeynin anahtarlarını ve ahali- nin biatını alarak con Abbasi halifesini İstanbula nakil ve halifeliği zapt ile (Ha- lifei Müslimin) tesmiye olunduktan son- va bu hilâfet meselesine büyük ve husu- si bir ehemmiyet verdi. Binaenaleyh Tu- rus bükümdarımın Osmanlı padişahından korkmasında bu dini riyaset ve hilâfet meselesinin de büyük bir yeri vardı. Osmanlıların Afrika siyasetinde bu “üşünce mühim bir âmil olmuştur. (2) Sultan Selimin 926 - 1520 de vefatından sonra Kanuni Sultan Süleyman da ayni yoldan gitmiştir. Hayreddin Bey Osmanlı padişahları namına hükümet etmeğe başlayınca sik- keyi'de a nama kestirmiştir. (3) Hazır reisin evvelce tahmin ederek korktuğu isyan meselesi bu sırada oldu. Cezayir limanı küçüktü. İspanya hisarınm top- larının ateşi altında idi. Bunun için re- isler gemileri Babülvaad ile Vadiimera- sel munsabı arasmdaki kumluğa çekiyor- lardr. Şehir ahalisi civar kabilelerle it- tifak etmişler ve şehirde pazar kuruldu. ğu gün Türklerin mahvım kararlaştır. mışlardı. Şehire yakın ovalarda otura» bu kabileler gizlice ve silâhlı olarak şe- (1) Ogust Kur (2) Ogust Kur (3) Müzei humayun meskükâtr Os- maniye kataloğu, cilt: 1, sayıfa 256da bir altın sikke vardır, yazısı şudur: Sul- tan Süleyman bin Selim Han darâbefi Cezayir 926 vird urppazdep mraszsn (1) “mag yazaps dia 7040y 4g geye üdy p9 paran Meyuepoa uğ Opr sop; unümmeyi nay pens ug “pa <okruujazey — sürey Yrupmaz asp umazua my Bopmeş eyt SA “prea işeumpj -0Ut UNO Mapaayit 49333 drjo opundmu “DApY uasezay, “ayüşuzanA MAYOZ SUHAEO aseulepn Ggjsi SA İIRUJLAKR URpUZrjaep “aron geye opgosvy yea suşsakuz *tp Mekpeşry umununuej ng “edp “» vere sapopyej na day rsoçeyapguz wyzoj ARL yp) OPERA ALaNpO UEpLEA alani b bn le ğe sa uag, urumkuwdej (1) 'şp999494 049 yekis pi ve p1 'Kep3ng Ol 000'01 'nZ “4 0001 “un4oy 000'01 “uye 000'01 9 sen any eaayyokuedef raeyas USA “Balyan opnapou . çupra ouşsokun “4 ulaeyuo 2A şuşeoukaşag epaiğfokuedej AE RU şo MAP mua pes SA Mopsuranunı 1g Gğndek suyuağık uyaygıne3 zevezyes ng uag örureunanun ua 18 ssuno İpuinp ouya rurusinp up vr (ui *O) #a #nurunyma opuysasspı ue4e7 ug vuzUp AÇ yeyyoyu asmalı, yp savun 0) OP PEYŞ meupuumumoş SA ypsa (us! ”O) sp uly? yO$ We uriş yes ng “abmuzmA Tunygd oyduLneyi5 Upursey Akeze) Hap, yazepa UMORY uopzu “2P. VP seyrokumdsj wepuzey yerpuoy va ize papa EpeyyoSuedej uwyo rusunigp YAA UPPER, vape ureey Hayzyaap vav) »o dıpe yuklapak Heç uaroaplayıy pemğ uopuy? ULeyokusde; muna ngj m “AyuyLIDA Tpu gaadoğy uvpunğnpunjo 19104 “ouz ps0 dnjo Yeğyourezı ouLoppea ur *OIN Fog SA UYprY YANI Mepezuoğ “ap “#pungmus? yağ sA opuyyof menu pu Başar GEZ SA ha ao gğp v4 (SPI * 095) #rayrdek oarak urupe3 n$ “Apa Gasysope wreteynei peğy uyu kün sinesini kabartacak derecede yük sektir, Morgan, kitabınm 257 inci sayıfasın- da demiştir ki: Kendisini görmüş ve tanımış olanla- rın ifadelerine nazaran Oruç reis vefa - tında (44) yaşında kadardı. (1) Boyu son derecede uzun değilse de gayet ge - niş yapılı kavi bünyeli idi. Saçı ve saka» İı hemen kırmızı ve nazarları seriülin'itaf cevval ve ateşin; burnu roman larzında haddinden ziyade cesur, kararında ölün- OX) Oruç reisin velatında (44) ya- şında tahmini doğru olamaz. Evvelce işa- ret olunduğu gibi 869 da tevellüdüne gö- re 924 de vefatında elli yaşıma yakın idi. Orucun şehit olduğu yer de kat'i olarak malüm değildir. (Leyn Pol): (Türkler iki sahili sık ve sarp olan bir nehire ye- tişmişlerdi. o Orasını geçseler O kurtula- caklardı. Hattâ Oruç maiyetinin yarısi- le geçmişti. Fakat arkadaşlarım düş- #oanla çarpışmakta olduğunu görünce tekrar nehri geçerek kendisini kavganın ortasına attı) demiştir. (Univers « Ceza- yir) Martin d'Argonun (30) fersah ka- tndan sonra Oruca yetiştiğini yazıyor. Grammon da diyor ki: Evvelâ tulü müd- det doktor (Şov) ve (Haydo) nun se- lâhiyettar ifadelerine güvenilerek Türk- lerin yetişildiği yer (Rio Salado) olarak kabul ediliyordu. Son bir nazariyeye gö- re İse bu feci yakanın mevkii Fas yolu ü- zerinde ve (Beni İznasen) dağının ete ğindedir. Her iki tezde (Revue Afri- cain) sene: 1860 say. 18, sene: 1878 say, 388) müdafaa edilmiştir. For Bige Orucun mahalli şehadeti- nin Rio Salado olduğu hakkındaki riva- yeti şayanı hayret bularak (hattı rüc'atı kesilmiş olan şark tarafına Orucun git- mesi anlaşılmaz. Hakikatte imdat gel- mesini garp tarafına çekilmiş ve ve (Be. ni İznasen) dağlarında mahvolmuştur) diyor. Mİ iii he yg gem, çenye öy uyu (1) “piyezerde yegen yuşsa ke” “awdej 24 #nulmşo wunygu) ann nuri ngg oUnİN (ul sre okay ör uoyruap aealayıi sskoz mag opuğr sus yuku ye” sağa 03 gep Çmammoyg mağ sure YEYEŞ “İ3A ouok eke7 e *P ŞIŞL “1pf opus unung epey v4 ŞISI “Ap pu Yelinpgv ng nığo unung op GÖĞÜ “syuLıns your avpey © (Ş0Şi) 8 mayın OP GZpI (GEL mo GPPPANRI “7 vag “ıpeyteg wymoyms yi ni > “eyyouedaj spueg ula wunj” “eğ rak nenşmu (000521) 8 ozajıyaraanar reg “yp oi «#gnur ULUUyUy ope YANA “unvos uruuma nun “pou “ep vpuzreyuunez wrap roag ** ApeAnpA “akıgpsanıy dnyo presin BW WAO vpuysna numan ş a 493 vuvpdour unayeğnpa ği, #9p9 WESUYNUZ YUAMUII Wi “7 samsung adak 1£ (oansuuyy) n43 YepuLepaepumany ürsoj nsepndı Glass youn pI OPP say oayasloyeş Öç “öp yazapnan . vpunuos urase Fay ve eğe, wepuiyeme uyley, ul vapumos worl, “payrusp vapppa SA “pr (mps8y) p youn uyayoğ Ayse uyuosuzayı, “83 iyedeş O eyreyyekeş rzrEaAE) uizejğep rpyey sapi uvpunezii “mp9 vepmim mağop Sgre3 vao NÜ 1840 ukuMOŞ #rua3 opuyeunf *P1 arasa youn A oppa “İİ aus We #p, Gey #440 Majeg uoswoji | ceye kadar sabit, alicinap, © işlere kendini atar, malımı sak! zattı. Muharebelerin dehşetli lerinin gayri zamanlarda kan döle. hş bir hüküm nadirdir. Oruç lâmlığın cesir bir mücahidi idi nin ve hükümdarınm , » denizlerde müthiş bir cidal i kat yaptığı bu cidalde o dl 1 mel kaidelerinden ayrılmadı. K* #4 lerden ne az ve ne çok zalim teşebbüsleri, emri altında Mi li geri miştir. (1) (1) Cezayirde Oruç rf tek bir kitabe vardır. 9
