12 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11
a, e püre saygı NG PATLAZ Uye h Bay EN utpunğapıo 2151 IMA e akakning sA'LTST özan$ es Yziyeyi uyuma ems (4) “yu lumen nâez3) Tog UT (ş) virg Mippoldeğş neaazen (2) Seg WppaakâasH meaazen) (1) üi (b) aniyasa rejdens5 iieyripi yy 5 Genç Yünarppig Hayağjez iğıp | Yvpereğ iğndek sa zin udpek a LR APO ye kgy SA dıtetinuz eeleped. PPrgepanyaş 9pezpany sid önad) . (Lısı vegn$ te Mazeymgay 11) möransydez sare MBS ug zmaex, vparpens ng BK, İZ) mpaodaresey 5jz02 “akıpyag İL rürssyra vejo yyos9kyuyoz eu İN amirerrezanı yoduy *saou9g “Np A NOS sg sapaodıyık deyek rassepip ŞİRLAY Ksokimye$ raoyzyump yaşayan 104 R denyo sajir ng eprsey (2) “epihpanip tursu uryacugej yi eezeyn yağ sayıya urdez soydeye m TL aeğıpzek payıma “reise "ESEN da Koy “ratieyvüng “mumsu İş ppapuyoparapı dap yy eya ya peşe zanyasar ak i GAĞNp auşsıpuay sia ari apareyi) haç 0 2003 vaişey ep EpRARA PUPA Mo Meb Snapg egeg 'ayöpmun SİA varpamey 494 SA ayyaş vede muna şaajesana Masopey Mg GE) Pasa gkoyemavug “e2z0g Kğ WA Spare aursıpuoy oppa epey sa sazı rkppa 494 b Yasi uyaykeza "npundnp Wei İl OP9 Kod ayıtapzuy vejo örmeye SPAZ apasomp çake oppa İY GakıyiyusZ 20414vy sr indg İLISI) "npuop aarkezaz apsyasumu 163 a Snsg egegi (1) mpunşorduz vounusze) (7) “okryığ eyüe izepyapo Bina? anyuyte 1KiBUsa utünjoayz yezsumdıym (opak #YİNA nd uaeylodusdaş ppopılng s04pi$ esnuny, se “23 2ZIMŞ da aaşkez9) ykapiminyğ ör 22.1936p eşas Bna a9p9 OP SİST ÇE) vinpey yep tyepuğuat s4 ipuıpe sp o| “3 apeuevefep ejzey uöpunz rı ep wp 240 yere ğ “epey AeKoiç Vize Ayameued 2) euLresru sos) umuma (2) *sNpai sarp yazapö dıyey eğe munda yppuezuy oyauz. se, “#arjo yeypesnuz opyoym 34 trezeşunu 129 senay epyecyo ze Söyepe dopyanıy “mdej özen ayiamanış uuranpfey 98431, pula vup) tiyo şyağ 'NpRAR4 Vep susan “espopg “epg ajüaAAny erir (00061) dayşasmur uopamsanpuz 94 ARL yaaa foşda Barkeza sarzıj Hİapaey seda Sag smyinuzanş iğemipuepezd oyyazns yeveo yaagi euLmpeyteg rnpoung mg ek “ru ko (oz mg uyma eyopipesaz 494 eprdek rey aloppanıı psegjaa “eprmaseeş ppop “eayue ünümünay şokuedej 34 epusk et oyan vepüng uoyez si Sn “aj 4339 eta Gaye İmad FüLeej eu mayın oyyy mejo irin e&uedsj mg eyy “Niro olak uiuri pa ap (ösus p) Apo yerme asAAnş yofutdey zeng yeredek öjiç 34 ün 0 xe yesonunul ereyloluedaj wapoz Burpya Çakan ua agi rerieippi Jada ey su38 SA “ıpi ursuy suysıpuoj Hop “10 oUgİSA Dpejye uruaeyarpouyej MR yemi$ vpoey (yeynpav Keyap) wep repouuy uE49Z tuog oP,s9U94 (1) P “2 amkezeğz iyetesşeıy nü0 sesx Mei opuğa yagyvej pure amşzanı YurSARAŞLA “24 Bona) Unung “Saapmada ye pp aığıs 001 'un£ey 0001 “ep3ng oy 0002 “AP 000. epouos sunrupusumu yag aapolundaj rArey 0) ng nm ge ng MMeMENİ EEPŞ 7NA og mkvaey sad iz aa a a Barbaresler : Hayrettin Beyin hükümeti - lik müşkü' vaziyet “Hizir *&sin sâbiat - Su tan Selime hediyeler göndererek arz) tabliye ehem- Miveti - Yerlilerin havnce tertibatı - Hugo Dömonkadin cezayire hücumu- bah ütün İspanyol ordusu ve donanmasi tam bozguna uğradı ve mahveldu- a£ reisn intikamı alındı - Tenesin çeri alınmesi - İ panyol donan. Mastinmın » mağlubiyeti - esir o kadar çoğaldı ki ahaliye degitıldi Kaptanlar kaçmağa teşebbüs edin”e idama mahköm oldulsr Memleket Ahmet isrülkadı ve Mehmet ibn Ali arasinda - kara Hasen - Hay” Tettin rel eşyasını ve alesini alarak cezayiri terketti - Cicel-1514 deki vaziyete ücü' - Yeni Gazalar en #ehadetinden sonra, eski ar Mizaç müttefikan verdikleri ka reis kardeşinin yerine geç Sip 1518) iz Şerğel Kalesinden oraya Çeri. Sabricl Kölen'in) Cezayirde A- Üre kitabeleri sayfar 12 tey mk Şerşel inşaehu elkaid mah- 1 Biray, üzzeki fi hilâtetil emirül İt hi ullah ei mücahid fi sebilüllah May, | Yakub Bülend müma bi tarihi çu Rin ve tisa mic (924) in bulunduğu burç “1660 Md Bu kitabeye nazaran 924 bi, , Mahmut bin Fürislezeki is. Kİ varmış, hi * İshak reisle arkadaşları- a öl İ 1518 senesi Kânunusani y TAK gösteriyor. Oruç bundar üne de daha alt ay müdalaz Büke erik şehadeti 1518 Ağus- Kaz ediyor, Fakat gene Gram- Ni iğne bayramında Orücun yer kin, tine uğradığını tasrih etme Mi Düny, ii 924 muharreminin Seyi tesadüf etmesine nazaran pa #n erken olarak yevvalin Maggi ümürea Orucun . mukave ş ya, KİZ buçuk ay olur. Şev Keten, Yehaderi ihtimaline göre de eti 1 l Mİ İSİB ecnesi 30 Teşriniev Orucun mağlüp ve şehit olması Hizir reisi güç vaziyete sokmuştu. Çünkü en iyi askerler onunla gitmiş ve wahvol- müuştu. Şüpheli müttefikler kendisinden yüz çevirmişlerdi. Hızır reis ahalinin isyanı, komşularının kendi aleyhinde &- yaklanması, Cezayirdeki Türkleri sürüp çıkarmak için İspanyolların taarruzları gibi üç korkulu ihtimal karşımda kal. miştı. Tlemsen seferini yapmış olan İs. panyol askerlerinin memleketlerine gön- derilmiş olması tehlikenin en büyüğünü izale etmiş olduğundan Hızır reisin ge- ilerine binip İstanbula gitmek hakiın- da birân için aklına gelen tasavvur si di. Adeti olan soğuk kanlılığım al. du. () İspanyollerm Tlemsene taarruzları sıralarında Şerşel ve Tenes eski şeyhle. rinin emrine girerek İsyan etmişlerdi. Ahmet İbmilkadı.da Kâbilileri ayaklan- dırmıştı. Şerşel ve Tenese arlcer gönde. #ildi. Şiddetle tedip edildiler. Biraz çü- tin olan Kâbililerle uğraşmağa vaziyet müsait olmadığından onların cezası baş- ku vakite bıralaldı. Şehrin harici bu su- retle yatıştırılırken dahilde de Hızır reis ülemayı, murabıtlar: ziyaret ederek, hi. ristiyanlar a'eyhins büyük nümayişler yaparak efkân uinumiyeyi kazanıyordu. ©(1> Grammen e «Sa şal 691 eyt “25 *GiZI 118998 UPeMİSy ONAONM CI) 1g4s3 tenisi umşo yisiyop veLe$ apıyea ey ng yeasşiandek #eanp ag uopnue vu sag “npjoanpjop iel uepyyskvy ve zepey oygyes Uupup? ojAşzeyu2 Uşuoyem yumeyansşe) se uwânsuH sig ZMO ape arr Ey GULUŞZAŞR Şat Oje emiye Ms9 Oğan ng “pyopık işedei say upeeu Göpajofny 49AA0p0M1 v4uOs Mepiyipuiye sesip$ pu” 4yep Hay z0X ypak ppopasdı “ıppdoğ ysacu srpaoz yöap <miinğop sryıps3 yeaso İd) <4 apurya seda, seda) “IPİp? MON yuaaynanpjop sayse Gzeyyes da yIĞUN "yu 9 (gp) münayeğe yepa 414 00011gONİ93 (1) epsikeyg 27 iasses yo) ieyeieyman Dpapu3ı sa 1esiy gaze nİdoz ıyueaap ?A gappprk wa *maym ede uğ Vul vak apamaşmu! yereXoy doy wireşeg ppı vur “ğzey upuaşey “pye Meka p9y dek Muğrppan eourşa aysan Gesi O,EN uog 43g dppotep epusepadı Uruk AYA 1s3898 6z7g1 “npaodyaZ yezm asus “4 O uzupumsao uno öyulayınk oydyuman “1 yas apakezağ yeyej mirayıpe (a “24 (991) Bauos agar) yvaAd YAŞ 294 “Zay epmdeşyna euruvung za4d av) ng “ipasa Maşauyas 405 41g op YAŞA sağıp 13 minpio rus sepen mak uda BpyIYGESL0N YES UIPPMAYH “npao KLağeyaoz vuşsorp3 dıpı umay va sokıpa çıyan çiz mg eee s2n30 vpuasiğ men Ulaçağ ureyyokuedej “PE vEEP YON PA evye azm OAYEDİ “ey oakezey uesyy #Py müruuyo3 Kok #1) ye yene üyuzayst yemmaşymun SA Yep sur wwpwkuedej vejdey npuokyasod nunânp;o Urek umusecdoy sunay 1g epuseç ipe sapakpyeygeanuı ığıpuez “2 BA Argeş şşpdaysoğ ealos UYANIP 123 asykeza) sezi) ursraa UppolkeH spusıduy 4g eânıyi opupurı (sela ap Gieyy vo) vep Dez KE) “ovum urülesiy #pw (1) sapumsyom dedi dy 'vuay Yoyo, npaodnans mpyny “p wpsang yes uyuşsaaspı şodumdej #paajaokuno8 uupeysokeyy Ayığ mat veysi dapayse Usunans opunen uaeyukez, ng va opurş yepeyes “rumayuuz UAYŞLTER -03 rülzepsekıyyı epey “uepumupanpaek anı 424 a4 yezn uzpulyşuyva suy Tp *asa dry ofuydej ppupuresy Sp zUjsa, npjok nero Yepuleniwoy “önü “10 yümsjey uşşayoyumaur zEZEEEŞIN şişe 0g urpposku *npyo seyre EY erek yom0a ön 7040 UPJA POUyey “Png olagazuymu yasapa (kez çuraye 24 sursourzoy geye z “röryyey eğevuleağn | -Kag wppoakey op ukornpj apdey ua3 8 suyak urupenmagj #reyyme Mp mginajo uoysou eekiyi? uyaryusa dey iye BA önay zetsi SA euaş AŞAN A8AF) uruugere (#9828 (9250) PN mpama agrep 414 Haappıi depes o oulayad Uyum #UOY SA Basjapıgey mg Kag wppoaku pavHokıygopa veşepnuz opnin$ 18 “1834 Dürsppetye eyes uye krundayay wo) “Eye Çeupnpi) a4 (gezi) saepzayemuz GEyOĞ “paayirumya eker yaamanplo Tp “rez Mine ur uag urppaakeşg yere. v unumsuo yi OP (2751) “Tppe menşay Ari vee uno sepe e,ama() MApJAOK) “NUAp “19 oyemeanyınş Farzojsraa gotrmny yank sşappoğaoğ s4 sanay “massey azojiş ng day vupampume /7g(.sA 9791 isin vğempe Yöpruok tumayoyaşumu eo 94 “gıpa OPP Lopey Smöyanar şouma “eynasyyıg oakeza) Sag UppokYH opykszoz 49g uipposkey — g apar sakez 7 veppi OP (751) 'nirazjrdu saygıdan A pod mdEZE) yy "aayıpana$ surppaz “KU rürdeg uyursoyepaz üyey urpeyez 182 #4 edogareynu myodreur umesuj ere NpmAn4 oürsazn şolani wn wippalkeyg Ken ee Hızır reisin en çok sıkıldığı mesele silâh tedariki idi. Tlemsende tekrar hü- kümete geçen Ebu Hammu Milyanaya kadar olan garp tarafını zaptetmiş, Ce: zayire yaklaşmıştı, Hızır reis kardeşi Oruç kadar cesur ve kahraman ve meta neti efkâr sahibi olmakla beraber siyaset ve idarede daha kudretli idi Bundan dolayı ağabeyisinden dahı büyük işler yapmağa muvaffak olmuş: tar. Hizir reis kendisini kazanılacak he- defin ehemmiyeti nisbetinde | tehlikeys arzederdi. Bütün hayatınca kendisini lü- zumsuz ölarak mağlübiyet tehlikesine at- mamıştır. Lâkin bir işin selâmetine ka- ni olarak karar verdikten sonra hiç kim- s8 onun kadar yerinde ve şiddetli darbe vuramazdı, Hızır reis uzun düşünen dimağile va ziyeti muhakeme ederek kuvvetli bir ha- miye dayanmak ihtiyacını buldu. Za manın en kuvvetli hükümdarı olan ken. di padişahına müracaata karar verdi. U- budiyet ve hürmetini gösteren ve ihti- yaşlarımı anlatan bir mektup gönder. di. (1) Bu itaatkârlk padişahça iyi ka- bul edildi. Ve Sultan Selim murassa, şimşir, hi'at, ve sancak ile dergâhı mu. a'lâ kullarından Hacı Hüseyini Hayred. din reisin adamlarile Cezayire gönderdi. Fakat denizde sekiz Venedik kadırgası önlerine çıkarak gemiyi tuttular. Hay- reddin Beyin adamlarını öldürdüler, Ha cı Hüseyin üç kişi ile kurtulup (Me ton) a ve oradan İstanbula geldi. Vene dile sefiri sıkıştırılarak gemi geriye alın: dı. Hacı Hüseyin tekrar hareketle Ce- zayire vasıl oldu. Hayreddin Bey karşı ladı. Divanı toplandı, At ve sancağı hür- (1) Hayreddin Bey Tunüs ve Tlem- sen hükümdarlarının kendisine düşman olduğunu halka anlatarak Osmanlı hü kümetine tabi olmak mecburiyetini ka- bul ettirmiş ve dört gemi donatıp envai hediyelerle kırk esir ve dört kaptanı Sui- tan Selime mektupla göndermişti. metle kabul etti. Tellâl çıkararak aha- liyi topladı ve vilâyetin padişahın oldu- ğunu ilân eyledi. (1) Hacı Hüseyini izaz ve ikramla İstanbula yolladı. En ziyade ihtiyacı olduğunu İstan bula arzetmiş olduğu silâh meselesini pa- dişah halletmişti. Hayreddine tüfekle müsellâh (2000) asker (2) ve topçu gönderildiği gibi gönüllü olarak Cezayi- ve gideceklerin yol masrafları hükümetçe (1) Himr reisin Osmanlı hükümdarı" na müracaatı tarihi belli değildir. Eski Cenine sarayının yarımda vaki (Hayred- din) camisinden sökülüp Cezayir müze- sinde hıfzolunan aşağıdaki kitabeye na- saran Hayreddin Bey 926 da müstakil di: (Gabriel Kolen - Cezayir Arap ve Türk kitabeleri, sayıfa 13) Emere bi binai hazel mescidül müba- rek es sultanül mücahid mevlana Hay- reddin İbnül emirüşşehir elmücahid Ebi Yusüf Yakubüt Turki, bi tarihi evayili cemaziyel ula min ami sittetilişri ve tie mie (926) z (2) 926 senesi cemaziyelevvel | ipti- dast 1520 senesi nisanının o yirminsine müsadif olup Osmanlı padişahına müra- caat bu tarihten sonradır. Müzei huma- yun kataloğunda mevcut bir sikkede Ce. . zayirde basılan bir parada padişahım is- mi mevcut ve tarihi 926 olduğundan mü racaatın 926 senesi içinde ve Cemaziye- lâhirla Zilhicce arasında olması Jâzım gelir. Bu kitabede en ziyade nazarı dik- kati celbeden husus Hızır reisin daha (926) tarihinde ve Osmanlı padişahile münasebeti olmayıp kendisine (Sultan) denildiği zaman (Hayreddin) ismile &- nıldığıdır. Binaenaleyh Kanuni Sultan Süleymanın huzurunda padişahın: (Sen memleketin hayırı evlâdısm, seni Hay reddin tesmiye ettim) dediği hakkında ki rivayetler doğru değildir. Hızır rcif garpta Araplarla temas ettikten sonra bu Vâkabı almıştır,
