16 Haziran 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
Bir Mütevelli Tipi (Baş tarafı 1 inci sayfada) | ilâm almış olması münferit bir hâ- dise değildir. Umumi kanaato merkezdedir ki çok dikkat ile a « rarursa bü hâdise gibi diğer bir ta- kım misaller bulunur, Bu yüzden evkafın yüz binlerce, belki mil - | yonlarca liralık hakları şunun bu- nun elinde bulunmaktadır . Onun için bu hâdisenin nasil ol. | duğunu araştırmak hem efradı a- lâkadar eden bir hak meselesi, hem de evkaf idaresinin istikbale ait tanzimi noktasından ehemmi- yeti haiz bir memleket meselesi - | dir. | Şimdi bir kaç gündür verdiği- miz izahata devam edelim: Salâ - | latin Mollanın babasının babası | Mehmet Raşit Efendi Kevakibi | ahfadından Mehmet Veliyyüttin Efendinin oğludur. Fakat Salâhat- tin Molla babasının babasına Meh met Veliyyütin Efendiden başka hayali bir baba ve gene hayali bir ana bulmuştur. Hacı Ahmet Efendiyi Kevakibi | ahfadından, Hacı Ahmet Efendi - | nin gene hayali zevcesi Ayşe Ha- nım: da Ayazpaşa (o sülâlesinden | göstermiştir. Bunu bir ilâmla tev- | sik etmeğe de muvaffak olmuştur. | Bu tevsik muamelesi nasıl olmuş: tur?. İşin içinde hakikaten kuvvetle zannedildiği gibi bilerek yapılmış bir sahte muamele var mıdır?. Yoksa bir buçuk asır evvel veril - miş olan, bugün evkaf idaresince mahfuz bulunan bir resmi beratın hükmü hilâfına bir ilâm çıkarıla- bilmiş olması nasıl izah edilebilir? Her hangi bir adamın şeceresini tesbit için çıkarılmış bir ilâm mür. derecatınm yanlış olabilmesi için ilâm veren mahkemenin muhtelif şekillerle iğfal edilmiş bulunması hatıra gelebilir, Ohalde Kevakibi zâde Salâhat- tin Mollayı Ayazpaşa zâde Salâ - hattin Molla olarak gösteren ilâ - mın alınabilmesi alındıktan sonra da kendisine bu ilâm mucibince | mütevellilik verilebilmesi için bu iş kimlerin elinden ne şekilde mu: İ ameleler görerek geçmiştir?. Bun- ları evkaf idaresinin sorup soruş- turması lâzım gelmez mi?. Mantıkan ve kanunen bulâzım gelir. Fakat bu lüzumun filiyetta | eseri şimdiye kadar görülmemiş - | tir. Niçin? Çünkü evkaf idaresinin takip ettiği hattı harekete göre €- ğer Salâhattin Mollanm elindeki ilâm sahte ise bundan mulazarrır olanlar hak sahibi olarak ortaya çıkmalı, mahkemeye müracaat et - meli. Salâkattin Molla aleyhinde dava açmalı, davası ispat etme - ! li, Ondan sonra evkaf © idaresine | müracaat etmeli. Hakkını iste- meli1.. Halbuki Salâhattin Molla yalan beyanat ile alımmışbir ilâm aistinat ediyor, binaenaleyh hakkı olmadı- ğı alde Ayazpaşa vakıfları üzeri- ne mütevelli tayin edilmiş bulunu- yorsa bundan en ziyade mulazar - rır otan evkaf idaresi değil midir? Ayazpaşa vakıflarının asıl sahibi evkaf idaresi olduğuna, bu idare- nin bütün vakıflar üzerinde “Vi- lâyeti amme,, si bulunduğuna gö- re ferdi hak sahiplerinden evvel evkaf idaresinin harekete geçmesi lâzım değil midir? . , Bâzim ise niçin şimdiye kadar - VAKIT 16 Haziran 1933-—— | maktadır. uzun vadeli krediler temin etmiş | İ miştir ki: Rus hariciye komiserinin sözleri Dünyanın geçirdiği müşküllere karşı Sovyet heyeti birer birer cevap vermeye hazır olduğunu söylüyor MOSKOVA, 15 (A.A.) — Len- dra konferansında söz alan Sov - yet Hariciye komiseri M. Litvinof demiştir ki: i “ Memleketimin iktısadi bünye” | sinin bazı hususiyetleri, o cihanda hüküm sürmekte olan iktısadi buh tanın, memleketimin iktisadi ha- yatının devamlı surette © inkişafı üzerinde bir tesir icra etmesine ma nidir. Bununla beraber buhran harici ticaretimiz üzerinde gayri müsait bir tesir icrasından hali kalma - İlk beş senelik programım ta - hakuk ettirilmesi sayesinde ecnebi memleketlerin ithalâtmdan müs - tağni olarak kendi kalkınma ve in kişafını temin imkânlarına malik bulunan hükümetim, bu vaziyete rağmen, bir takım iktısadi mania- | larla harici âlemden kendisini ay | rı tutmak niyetinde değildir. Konferansın o ruznamesinden bahseden M. Litvinof şöyle demiş | tir: i Sovyet hariciye komiseri M. Litvinof teklifinde bulundum. İktisadi bir ademi tecavüz misakı vücüda geti- rilmesi lüzumunu (ileri sürdüm. Maatteessüf bu projem, tecavüze maruz ve Milletler (cemiyetinin komisyon hapishanelerinden bil - mem hangisinde mahpus kaldı. . Bu projeyi tekrar mevzuu hase- diyorum. Çünkü bu projenin ilk teklif ettiğim zamandan daha zi- yade şimdi mevsimi (olduğu ve arada sırada yeniden koymakta - ! dırlar. Sovyet hükümeti ise, mu - i kabil tedbirler almak mecburiye - i ti müstesna olmak üzere beynelmi- lel hayatın her sahasında her tür- / Kü mütecavizane tedbirlerden im- İ tina etmek suretiyle muslihane bir tarzda teşriki mesai prensipini mu- ! hafaza etmiştir. İşte Sovyet heyetleri bütün konfe i ranslara hükümetlerinin ve mil - / letlerinin bu muslihane siyasetleri | zihmiyeti dairesinde iştirak etmiş ! | lerdir. İ Sovyet heyeti şimdiki konferan: sa da bu zihniyetle iştirak ediyor. Bir karar ve sureti Sovyet heyeti konferansın ma - liye encümenine, şu karar süretini tevdi etmiştir: “12 Mayısta gümrük mütareke - si hakkında ittihaz etmiş olduğu | karar suretinin istihdaf etttiği ga İ yeleri nazarı itibare o alan ve bu mütarekenin mümkün olduğu ka- dar tam bir surette müessir olma » sını arzu eden nakit ve iktisat kon feransına dahil hükümetlerin mu» “Eğer konferans mürahhas hey- | faydalı olacağı mütaleasındayım. kaddora itibar edilmi; alan ha etleri âzasının ağızlarından mem- leketlerinin iktisadi hayatı yeni - den canlandırmak, ithalâtı arttır- mak ve iktisadi sahada uhtelerine düşen faaliyetlerde bulunmak için | ne gibi vasıtalara malik oldukla - rını dirliyecek olursa elde edece - | ği ecnebiler daha müessir olur. Sovyet heyeti bütün bu suallere ! cevap vermeğe hazırdır. o Sovyet| heyetinin hesaplarına, Sovyetlerin | olmalarına, ihracatlarını normal şartlar altmda icra edilmekte bu- lunmasıma ve diğer müsait âmille- re nazaran Sovyet Rusya, yakın - da barice takriben bir milyar do - lar kıymetinde siparişlerde bulu - nabilecektir.,, Silâhları bırakma M. Litvinof söze devamla de - “ Evvelce de bir çok defalar, ik- tsadi sahada silâhları (bırakma bu harekete geçilmemiştir?. Niçin Salâhattin Mollanrn aleyhinde bir dava açılmamıştır?. Niçin onun elindeki ilâmların hükmünü diğer bir ilâmla iptal ettirmek için te - şebbüslere girişilmemiştir? Acaba evkaf idaresi bizim bir gazete ve - saiti ile öğrenebildiğimiz hakikat- leri kendi elindeki kuvvetli ve res- mi vasıtalarla meydana çıkara - mâmış mıdır?. Eğer evkaf idaresi her hangi bir sebeple Salâhattin Malların e- lindeki ilâmların çürük olduğunu öğrenememiş ise hiç olmazsa bu hâdise bundan iki ay evvel gene (YAKIT) gazetesinin bu sütunla- rında bir havadis şeklinde yazıl dığı zaman olsun nazarı dikkate a- İmması icap etmez miydi?, Hiç ol- mazsa meselenin esasmı tetkik i - çin sırf arzettiğimiz noktadan bir teftiş ve tahkik yaptırılması lâzım gelmez miydi?. Gümrük mütarekesi Sovyet heyeti gümrük müraka - besinin ancak bütün < devletlerin yeni yeni iktisadi harp usulleri ka- bul etmekle değil, evvelce mevcut olan bu kabil usullerin tatbikin - den vaz geçmeleri sayesinde mües. sir olabileceğine ve ancak bu su - retle şimdiki iktisadi havayı tasfi- ye edebileceğine kanidir. “İşte sebepten dolayi Sovyet heyeti, gümrük mütarekesine ait teklifi kabul etmiştir. Ve bu teklifi bütün memleketlerin iktisadi mücadele ! sahasında kanuni veya idari ma - hiyete kabul etmiş oldukları bütün tedbirlerin ayni zamanda ilga e - dilmesine müteallik bir teahhüt ile ikmal edilmesini ileri sürmek ta - savvrundadır. Ve bunun için bir ka rar sureti tevdi edecektir, Siyasi endişeler uyandırmış o - lan en mühim âmillerden birisi de 170 milyonluk bir millete karşı ka pitalist âleminin ittihaz ettiği hat- te hareketir. Her ne kadar 1927 senesinde toplanmış olan beynelmilel iktisat konferansı, almış olduğu bir karar suretinde (tarihin her banngi bir devrinde iki sistemin , yani kapitalist ve sosyalist sistem- lerinin beraber ve aralarında sulh ve sükün cari olmak üzere bulu - nabilezeği prensibini kabul etmiş ise de bu prensip, şimdiye kadar hiç bir devlet tarafından tatbki e- dilmiş değildir. Hav'â iktisadi sahada bugün bi- le bir takım husust mânialar var - dır. Ve bu manialar bazı memle - ketlerle Sovyet memleketleri ara - sında iktısadi o teşriki (omesainin serbestçe inkişaf etmesine engel olmaktadır. Bazı memleketler bu maninları bidayeten kaldırmışlar ise de gene len mer'iyet mevkiinde bulunan ve her hangi bir memleket muva- ridatına karşı hususi gümrük “re - i simleri, bir memleketten diğer memlekete girecek veya çıkacak emtea için konulan memnuiyet- ler, şartlar, her hangi bir memle - kete ticaret yapılmasına karşı boy kotaj gibi iktısad | vü» Ya mahiyetinde olanbu | kanuni ve idari ahkâmı mütekabi- len ilga etmeğe muvafakat eder- ler. İstikrar yapılmadan refaha kavuşulamaz! Londra, 14 (A.â.) — Londra konferansında dün söz almış olan İtalya murahhası: “Bütün milletlerin, ne kadar zen igin ve para siyasetleri ne olursa olsun karşılaştıkları beynelmilel müşküller, para sahasından hariç- tir. İtalya hükümetine göre para manevraları fenalıklara mani ol - mak şöyle dursun bilâkis arttır - maktadır., demiştir. İtalyan murahhası, istikrar ya - pılmadan refaha kavuşmak imkâ - İ me olmadığını söyliyerek sözlerini | bitirdi." iBalkanlılar arasında i Sofyada münakalât ve tayyarecilik konferansı Sofya, 15 (A.A.) — Bulgar milk li grupu reisi M. Sakizoff, dün bu rada Balkan münakalât tayyareci- lik ve turizm konferansı açmışlır. Bu konferansa altı balkan devle - tini temsil eden 40 murahhas işti- "rak etmiştir. Konferans münaka - “lât, tayyarecilik, turizm için üç komisyon teşkil etmiştir, Bu komis yonlar Balkan memleketlerinin de miryollariyle adi yolları arasında ahenk vücude getirmek, umumi ta- Londra konf ya! sının ilk man Başmakaleden olacağı zannolunuyordu: böyle olmadı. Litvinof bilâkis ferans kürsüsünde çok uyu dil kullandı. Yalnız dünye k ranımnın mahiyetini si ayrı bir noktai nazarlâ NM ifade etti, -İ Konferansta buhranın $U cins sebeplerinden ba dikkate değer bir nokta dabi dır. O'da hiç bir memleketi? ranı doğuran siyasi unsur zuu bahsetmemiş o zi harpten evvel Avrupada yada kaç devlet vardı? Bu devlet vardır? Bu miktar " da bir fikir edinmek için konferansındaki murahhas” dedini ve mensup oldukl8" leketlerin hudutlarını hat” kâfi gelir. Heyeti murahi her biri ayrı ayrı birer | dutlarını, ayrı ayrı devlet Vi met teşkilâtlarını, ayrı ord” rı ayrı masraf bütçeleri ediyor, Masraflar da harpl©” i ne nisbetle e derecede 4 İ nuyor, Kaldı ki umumi hi ra ortaya çıkan yeni d kümet teşkilâtlarının hepsi feransa davet te edilmemif EZE E â | zı heyeti murahhasalar di memleketlere burada söz söylemektedir. Dünya haritası harpten ne nisbetle bu derece deği$” sa şu voya bu nevi iktasadi di li tedbirlerle harpten e sadi ve mali şeraiti etmeğe imkân var mıdır?» Mehmet | Komünistlik mazn“ rının muhakı BURSA, ro (Hususi mizden, telefonla) — lik tahrikâtı yapmaktan l kufların muhakemesi hak*” | velce verilen selâhiyetsizli” . temyiz mahkemesi zulmuştu. Bu karar üzerin?” mizde bulunan maznunlar bah adliye dairesine getifi 1 kinci mustantik İhsan BeY 4 fından aleni duruşmaları #4 Mevkufların mevkufiyetler” vamına mahal olup olma”. kında bir karar verilmesi siye bırakıldı. Duruşmada bir efsaneden ibaret bu İ suç teşkil etmediğini, gizli" la alâkaları bulunmadığı” söylediler, serbest bırak istediler. rl Bundan sonra dosya “İl komünizm propagad y kâğıtlar okundu, Ve rar hapishaneye iade dild / İzmirde talebe 592 4 IZMIR, 15 (A.A) mizde Cümhuriyet kız #91 4 | tüsü talebesinin bir sene fi lerini göstermek için me” 1d zırlanan sergi bugün 29" 1 Talebe hanımların y8? ler takdirle ka , rifeler ihdas eylemek. 1. nakalâtmı kolaylaştır» port vizelerini ilga ganla büroları tesis leleriyle meşgul olacakti” di
