21 Ocak 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Siyasi icmal : Fransada mali mesele Bugünlerde Fransa hükümeti bütün gayretini bütçeyi muvaze- nelendirmek meselesins vaklei - miştir. Maliye nazırı Şeron bu hususta mütehassısların tetkika- tına istinaden hazırladığı lâyiha- yı meclisi meb'usana vermiştir .. Tahminlere göre bu sene için Fransız bütçesinde (10) milyar (541) milyon franklık bir açık vardır. Bu açığın ehemmiyetini ifade etmek için Türkiye bütçe - sinin yekünunun beş altı misli ol- duğunu söylemek kâfidir. Diğer taraftan o Fransız bütçesi (40) milyar frank raddesinde oldu - ğundan açığın derecesi yüzde yir- miyi buluyor, geçiyor demektir.. Fransa hükümeti bu azametli bütçe açığını kapamak için iki tarafı bir tedbir düşünmüştür ; Bir taraftan beş milyar frank büt- gede tasarruf yapmak, diğer ta « raftan beş milyar yeni varidat bulmak... Hatırlarda olduğu üzere ge - çen sene bizim bütçe açığını ka « patmak için ayni şekilde bir ted- bir alınmıştı. Yani bütçe açığı « nım yarısı tasarrufla, diğer yarısı. nı da yeni vergiler ve vergi za - maimiyle karşılanmıştı. Fakat Fransa hükümetinin ya- pacağı tasarruf bir çok kimsele - rin zafuri olarak keselerine doku- nuyor.. Önüm için tasarruf ted - birlerinden müteessir olması muh: temel olan sınıflar taraf taraf hükümet nezdinde büsler yapmağa başlamıştır. An - laşılan Fransız hükümeti bütçe- sini muyazenelendirebilmek için çok zorluklar çekecektir. Yani Romanya kabinesi Nihayet Romanyada kabine ile kral arasında iki büyük me- murun azli ve tepdili — biri Bük- reş polis müdürü, diğeri valisi — meselesinden dolayı zühur eden ibtilâf Maniu hükümetinin istifa- sı ve yerine Vaida Vo Vode kabi- nesinin gelmesiyle neticelendi . .. Fakat Mösyö Vaida Vo Vode'nin teşkil ettiği yeni kabine evvelki kabinenin hemen ayni gibidir. ... Yalnız dahiliye nazırı olan Mös- yö Mihalakenin yerine Mösyö Mironesko geçmiştir. Bütün diğer nazırlar mevkilerini muhafaza etmişlerdir. Ayni zamanda neza « ret müsteşarları da © yerlerinde kalmıştır. Sadece başvekil müste- şarlığına M. Tilea gelmiştir. Bir teşeb - | Almanyaile birleşmek mi? Avustur yaBaşvekiti, kendisini Alman- yaya bağlıyan bağlardan bahsediyor | VİYANA, 20 (A.A.) — Baş- vekil, gazete muhabirlerile yap - tığı bir mülâkatta bilhassa Avus- turyanın harici siyaseti hakkında şu beyanatta bulunmuştur: — Avusturya bütün komşula - rile, Avrupadaki bütün devletler- le ve yer yüzünde bulunan diğer hükümetlerin hepsile gürültüsüz | ve dırıltısız yaşamağa çalışmalı - dır, İ Uçan Hamburglu | Bu, Almanyanın son müthiş trenlerinin adıdır BERLİN, 20 (A.A.) — - Uçan Hamburglu - adı verilen Berlin - Hamburg yıldırım trenile yapılan muvaffakiyetli ve memnuniyeti mucip tecrübe üzerine Alman de- | miryollar kumpanyası Almanya - nın şark ve garp kısımlarındaki geniş iktsat omntakalarındaki şebekeleri biribiri ardı sıra yıldı- rım trenlerile teçhiz için bir çok yeni motrisler yaptırmağa karar vermiştir. Ancak Ren, Rur ve yukarr Si- lezya şebekelerinin çok ( dolaşık olması ilk yıldırım treninin sür'a- tini buralarda tatbike müsait bu - Tunmadığından yeni yapılacak yıldırım trenleri saatte ancak 100 ve 80 kilemetre sür'atle hareket edeceklerdir. | Bu yeni trenlerin motrisleri 410 beygir kuvvetinde o Maybah ve 175 beygir kuvvetinde Diesel mo- törlerile teçhiz olunacaktır. İkinci ve üçüncü mevkileri de olacak bu trenler 120 kişi taşıya- bileceklerdir. İenen hükümet tebeddülü nihayet bu hafta vukua geldi. Başvekil Çaldarisin bazı icraatı cümhuri- yetçi - fırkaları (o kuşkularıdırdı. Çünkü harbiye nazırı Kondilisle bahriye nazırı Haci Kiryakidisin ordu ve bahriye (teşkilâtlarında bazı değişiklikler yapmıya kalk - ması zabitan ve kumandan kad - aralık yeni başvekilin biraz ra » | Folarında büyük heyecan uyan - hatsız olması hasebile bu kabine- nin geri kalacağı şayi olmuşsa da bu haber bilâhare teeyyüt etme » miştir. 15 kânunsani © gecesinde başvekil Vaida Vo Vode yeni ka- binenin listesini krala takdim et - miştir. Yeni teşekkül eden hükü - metin mecliste ekseriyet kazanıp | kazanamıyacağı meçhuldür. Şe - kil iğğbarile ekseriyet istifa eden hükümetin mensup olduğu fırka - da olduğundan meclis hükümete karşı ademi itimat vaziyeti ala - bilir, Fakat bu takdirde hüküme- tin meclisi feshederek yeni inti « | habata sevketmesi muhakkaktır. Kış mevsimi içinde yeni bir inti- | hap müşkülâtını bertaraf etmek için hükümete muhalif olan mec- Jis ekseriyetinin bir müddet mü - zaberet etmesi ihtimal haricinde değildir. Yunanistanda hökümet tebeddülü Yunanistanda ötedenberi bek - dırdı. Diğer taraftan bazı mali meselelerin tesviyesi hususunda Venizelosla Çaldaris oarasında ihtilâf çıktı, Venizelosun yeni den hükümeti teşkil etmesini ta - bii görmek lâzımdır. Çünkü esa- sen Venizelosun Çaldaristen zi- yade meclisi meb'usan içinde meb'usu vardır. o Bundan başka evvelce Venizelosla birleşmiyen diğer cümhuriyetçi o fırkalar bu defa tevhidi mesai etmişlerdir. Bununla beraber Venizelosun teşkil edeceği hükümetin geçen intihabattan evvelki kadar kuv - vetli bir ekseriyeti haiz olamıya - cağı muhakkaktır. Bu vaziyet kuvvetli bir hükümetin teşkiline tabii mâni olacaktır. Onun için Venizelosun ilk fırsatta o meclisi meb'usanı feshederek yeni inti - habata sevketmesi beklenmekte - dir. ,.. VAKIT. ON-HABERLE Bununla beraber Avustürya - nın coğrafi vaziyetin kan ve ta- rib ortaklığına nazaran, müstakil Alman hükümeti olmak sıfatile kendisini Almanyaya bağlıyan gok sıkı ve samimi dostluk bağla- rını müdrik olduğunu, bu dostlu - ğun kendisine bazı haklar ve va- zifeler verdiğini bülün dünya halkının anlaması icap eder. Kaybolan tayya- reci kadın. PARİS, 20 (A.A.) — Cenubi Afrikaya yapacağı seyahate de - | vam etmek üzere ikinci kânunun 15 inde Orandan havalandıktan | sonra ortadan kaybolan tayyareci | Leydi Bailey Fransız Nigerinde kâin Tahouanın cenubu garbisin- de 20 kilometre kadar uzakta sağ ve salim olarak bulunmuştur. Laidy Bailey benzin mevcu - | dunun hemen hemen tamamile tükenmiş olmasmdan dolayı yere inmeğe mecbur olmuştur. » : . | iranda bir tevkif | TAHRAN, 20 (A.A.) — İran | şahı, saray nazırı Timurtaş hanın vazifesinden azijdolayısile kendisi ne bir tebrik telgrafı çeken Güşiş gazetesinin başmularririnin tev - kifini emretmiştir. Gazi Hz. bursadan) Balıkesire gidiyorlar ZLE TN (Baş tarafı 1 inci sayfada) — Reisicümhur Hz. bugün öğle - den evvel köşklerinden çıkarak Kara Mustafa kaplıcasında ban - yo yaptıktan sonra tekrar köşkle rine dönmüşler, orada kalmıyarak kendilerini bekliyenlerle vedalaş - mışlardır. Gazi Hz. bundan sonra Belediye reisi, Muhittin Beyi oto- mobilde yanlarına almışlar, ve yollarda toplanmış olan halkın al- kışları arasında saat 12 de hareket etmişlerdir. Büyük reisimiz, bu seferki Bur sa seyahatlerinden bahsederler ken: “ — Ne kadar memnun olduğu mu tahmin edemezsiniz,, buyur - muşlar ve belediye reisimizi alnın dan öperek onun şahsında Bürsa - klar iltifatların en büyüğüne maz har etmişlerdir. Band rmadan Bslkes're.. BANDIRMA, 20 (Hususi) — Reisicühur Hz.ni getiren Gülce - mal vapuru saat 22 de Bandırma önlerinde demirledi. Soğuğa ve vaktin geç olmasına rağmen iske- le civarı büyük misafiri görmek | ve selimlamak istiyen kalabalık | bir halkla doludur. Şehir baştan başa ışıklar içinde bayrak'srla donanmışıtr. Reisicümhur OHz, vapurda vali İbrahim Etem Beyle belediye reisi Naci Bey ve C.H. F. azasından mürekkep Balıkesir heyetini Bandırma kaymakamı - nı, Konya meb'usu Tevfik Fikret Beyi kabul buyurdular. Bir müd - det kaldiktan sonra refakatlerin- deki zevat ile birlikte Bandırma- ya çıkaark trenlerine bindiler. Ge- <ce yarısından sonra Balıkesire ha- -sket ettiler, Ceenevrde Dünyanın iktisadi meseleleri konu- şulurken .. Mesni saatlerinin azaltılması kararı verildi CENEVRE, 20 (A.A.) —40 saat çalışma konferansı çalışma saatlerinin azaltılması hususunun bir mukavele şeklini alması lâzım geldiğine 21 muhalif reye karşı 36 reyle karar vermiştir. Şimdi konferans bu mukavele- nin daimi mi, yoksa muvakkat mı olması icap ettiği meselesini müzakere etmektedir. CENEVRE, 20 (A.A.) — Para ve iktısat konferansına ait hazir- lıklarla meşgul olan komisyonda- ki mütehassıslar kaleme © alınan raporun altına ilâve ettikleri şerh lerde serbest altın esasına taraf - tar oldukları kaydetmişlerdir. Mütehassıslar serbest altın e- | sasına ait muamelelerin cereyan tarzının islahı için umumi bir iti- lâf yapılmasını tavsiye etmişler - dir. Mütehassıslar bu serbest al - | tin esasının umumileşmesinin hü- kümetlerin birbirlerine olan borç- larmın tesviyesine, ticaret eşyası, kambiyo ve sermaye mübadelele- ri hareketinde makul bir nisbette serbestlik usülüne avdet edilmesi- ne bağlı olduğunu da beyan et - m e 3 m Mütehassıslar verdikleri şerh- lerde beynelmilel tediyat banka - sının bir müşterek hareket vasıta- sı olmak itibarile haiz bulunduğu ehemmiyeti kaydetmişler, çift maden esâsının tatbikine imkân olmadığı mütaleasmı yürütmüş - lerdir. ; CENEVRE, 20 (A.A.) — Pa- ra ve iktısat konferansını hazırlı- yan komisyon, raporunu bitirmiş - tir, Komisyon bu raporunda hü- kâmetlerin büyük harp dolayısile biribirlerine olan borçları mese » lesinin halledilmesi lâzım geldi - ğini, böyle olmadığı takdirde bu borçların moli ve iktisadi kalkın- ma gayretine yıkılması ve yenil - mesi imkânsız bir engel olacağır nı beyan etmiştir. Komisyon Londrada toplana - cak iktisat konferansının şu aşa- ğıdaki mühim ve esaslı meseleleri tetkik etmesi icap ettiği fikrinde bulunmuştur: 1 — Beynolmilel para esas ve mikyasınm hakiki surette tslahi ve kıymetinin iadesi, 2 — Maliyet ve satış fiatları arasında gittikçe artan müvaze - nesizlik, 3 — Kambiyoların mürakabe- si hakkındaki tedbirlerin kaldırıl- MASI, Telif hakkı ANKARA, 20 — Fransızça ve Almanca eserlerin türkçeye tercü- mesi takdirinde telif hakkı isten - mesi meselesile Maarif Vekâleti esaslı surette alâkadar olmakta dır. Vekâlet daha bir kaç sene ka dar telif hakkı istenmemesini te mine çalışmaktadır. (Baş makalemizden devam) « | Şimdi bu nokta üzerinde bire izahat verelim: Amerikada i cümhur intihabatı sonra bu memleketi alâkadar © den beynelmilel iki mühim me*€” le çıktı: Biri Avrupa devletlefi ve bilhassa Fransa ile harp bor$” ları meselesi, diğeri Japonyanif” Çin topraklarına tecavüzü Di Avrupa devletlerinin Almeri * kaya karşı olan harp borçları içif taksit zamanı (15) Kânu idi. İngiltere, İtalya gibi be# devletler Amerikanın hususi Y. yetini nazarı dikkate alarak reisicümhur işe başladıktan sonr#" bu meselenin yeni baştan tetkiki şartile (15) Kânunuevvel taksi * mamen ayni fikirde olduğu bun” dan dolayı ilân edilmektedir. Öyle görülüyor ki, Amerika » Irlar reisicümhur intihabatile yeni reisin işe başlaması arasında ge “ çen bu mahzurlu fasıla © usulünü bir gün kanunu esasilerinden kal- i dırmağa macbur olacaklardır. “ehmet Asım ingilterede grip 1041 kişi öldü! LONDRA, 20 (A.A.) — İngil- terede ve Galles memleketinde salgın halinde hüküm süren grip neticesinde geçen hafta 1041 kişi ölmüştür. Daha evvelki hafta zar- fında ölenlerin miktarı 681 idi. Bir vapur imdat istiyor NEVYORK, 20 (A.A.) — Nev- york telsiz istasyonu 3000 tonilâ- toluk City Ofexeter yük vapurun dan bir telsiz almıştır. Gemi der" hal imdadına yetişilmesini iste * miştir. Bu gemi Race burununun 600 mil şarkında bulunmaktadır. Tual tini vermeğe razı oldular ve eri diler, Fransa ise Heriot'nun çekik uğ mesini mucip olan bir kararla bö. leşi taksiti vermedi. Bunun üzerin? N Amerikanın kendi menafiini mü * dafaa için kat'i ve sarih tarzı ha“ reket almasını icap ediyordu. Ye" “a ni reisicümburun iş başına geç * memiş olması buna mâni oldu. v Japonyanm Çin harekâtı is Mü Amerika için daha mühim bir, Na mesele oldu. Mançuriyi işgal ede* b rek burada kendi emrine tâbi bif 1 devlet yapan Japonlar emri vakıf İn devletlere kabul ettirmek için uğ” i, raşıp duruyorlardı. Bu sırada A * | a) ! merikada demokratların kazan * | k masını temin eden yeni intihabâat neticesi anlaşılmeca Huverin mü” Ni sisirteşekbüğefa girişemiiyeceğisiiği v düşündüler. Diğer taraftan Rus “| 2 Marla petxol “MİAfIr — yepir # v tılar, İngiltere ve Fransa tarafın” dan da fili bir muhalefet göremir | N yeceklerini anladılar, bunun üze” ni rine Mançuride yaptıkları | işgal i hareketini bu defa asıl Çin top * la raklarına teşmil etmeğe başladı - b lar! . Şimdi Amerikahlar bu müşkül vaziyet karşısında âdeta şaşırmış İy, bir haldedir. Son günlerde Huver (4, ile Ruzvelt arasında vuku bulan mülâkatlar hep bundan ileri gel /x i mektedir. Ja Bu meselelerde demokrat fır - kasile cümhuriyet fırkasının ta - (* #