30 Eylül 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

30 Eylül 1932 Dil Te tkikleri En eski Türk Dili yadigârları Samih Rifat Beyefendiye: Çin tarihlerinin kaydettiği ve milâttan evvelki devirlere ait o - lan Türk dili yadigârlarını bu ya Zunda da devam ettiriyorum. 10 — Milâttan evvel 103 sene- sinde bir Çin kumandanı Hiung- Bulara esir düşmüş; çok seneler & » Saretten sonra vatanına döndüğü vakit Çinde Vu - ku denilen bü- yücülükle uğraştığı için idam olun muştu, Hiung - nu dilinde olan bu kelimeyi Pro. Nemeth türkçedeki Büğü kelimesile mukayese ederek bu kelimenin Çin telâffuzuna gö- re aldığı şeklin Vu - Ku olması İcap ettiğini söylemektedir. (Ba - kımız: Yurt kuran Macarların te - şekkülü, S. 140.) 11 — O - Ta kelimesini Çin tarihleri Hudutta bekliyen posta manasında kullanıldığını yaz - maktadırlar, Bu isimde ( âlimler Altay lehçesindeki Odu, (ahır ma o masma) bizim lehçemizdeki oda yahut da çadır manasına ( gelen © Otak kelimesile mukayese etmek- tedirler. 12 — Hiung - nu dilinde Tussi kelimesinin akıllı uslu manasına geldiği gene Çin tarihlerinden öğ renmekteyiz. Bu kelimeyi doğru Veya Tüz, düz kelimesile muka - Yese etmekte iseler de izahın hiç bir ilmi kıymeti yoktur, Kelime - nin izahını muhterem Samih Ri - fat beyfendiden bekleriz. 13 — Ki-len veya Şi-len tarzın da okunan kelime de Gök mana» sma gelir. Ayni kelimenin Wei Veya Tsin hanedanı — zamanında Holen yabut Kaklen tarzında o - kunduğu vakidir. Bazı âlimler bu seki okunuş tarzındaki kak kökü- nü türkçedeki Gök ile mukayese etmektedirler. Bu kelimelerden maada gene Çin tarihlerinde bazı fiillerin de kaydedildiğini görmekteyiz. Çin tarihlerinin Ti - li - kang diye kay dettikleri kelimeyi Aus-gehen, au sziehen,, diye tercüme ederek bu- hu çagataycadaki tolanmak, tol - zanmak kelimesile mukayese e - | derler, l Mkzeasamasessezr tasasız Çekosluvakya biz. den tütün alıyor Ankara, 29 (A, A.) — İktisat vekâletinden aldığımız malümata töre Çekoslovakya tütün rejisi 1932 senesinde $u yerlerden iki Milyon kilo tütün mübayaasına vermiştir: Samsun ve Baf- ta, yalnız vasat cinsi; Taşova, Er- ve Niksar, Manisa, İzmir, Düzce, Trabzon, Polathane: Ayni Sinsten, Hendek, İzmir, Ayasluğ, Gâvurköy, 'Tongaları. Teklifle - Tin en geç 1S teşrinisani 1932 ta- ihine kadar Çekoslovak rejisi | idaresine * verilmesi meş - Tuttur, Bu hususta fazla malümat almak istiyenler İstanbulda ihra - Cat ofisine ve yahut Prağda kâin r vak rejisi merkezi umumi *ine müracaat edebilirler, izmir zahire borsasın da İzmir, 29 (A. A.) — Bugün fsada 6 buçuk kuruştan 22 ku- ça kadar 3354 çuval incir ve 10 30 kuruşa kadar 4171 vi Üzüm satılmıştır. Ku - to » tan ismi de “fangen,, diye tercüme edilmektedir. Keli « me türkçedeki tutmak mukabili - dir, Fakat ayni kelimeyi Orhon a | bidelerindeki Kop kelimesile de mukayese edenler vardır. Bu kelimeleri muhterem Sa - mih Rifat Beyefendinin tetkik na- zarına arzettikten sonra Türk ol - duğu lisani delillerle o muhakkak olan ve bunu bütün Avrupa â - limleri de kabul eden her nedense bu cihet bizce unutulan bir kavim den bahsetmek isterim, o Gelecek makalemde lisani delillerini mu - fassalan arzedeceğim ve Hiung - nular kadar eski bir maziye sahip olan bu kavim Tung - hulardır. Çin tarihlerinin kaydettiği veç- hile, Hiung - nu hükümdarı Mo - tun — ki biz yanlış olarak Me-te diye yazmaktayız — Tung hula - rın üzerine hücum ederek bunla - rın hakimiyetine nihayet çekmiş, bunlar da Wu - huan yahut Sien- Pi ve topa namile iki kıtma ayrıl- mışlardı. Topaların Türk olduğu elde e- dilen lisani delillerle profesör Pel liot tarafından ispat olunmuş ve T.T.T. Ce. nin neşrettiği eserde konmuştur, Bunlarla kardeş olan- Sien - pilerin ise ahiren Çinde bu lunan bir lügat sayesinde temiz türkçe konuştukları sabit olmuş - tur. Sien - pi ve Çin dillerine ait olan bu lügat kitabı Pelliot tara- fından bulunmuştur. Şimdi Sien - pi ve Topaların Türk olduğu sabit olunca bunla - rın ecdadı olan Tung'-luların da | Türk olması icap etmez mi? Topaların dilinden kalan türk çe kelimeleri dostum Katona La - | jos toplamakta idi. Sien - pilerin | kullandığı temiz türkçe kelime - lerde Pelliot tarafından neşredi - lecektir. Bunların ecdadı olan Tung - hu'lara ait kelimeleri de gelecek makalemde mevzuu bahsedece - ğim. Bu vesile ile Sien - pilerle Tung - huların da tarih kitabıma dercini rica ederim. Hüseyin Namık incir istihlâkinin temini Aydın, 29 (A. A.) — İncirleri- mizin dahilde istihlâki için her memurun bir liralık incir alması hakkında © yapılan teşebbüslerin her tarafta büyük alâka ve mem- nuniyet uyandırdığı gelen telgraf lardan anlaşılıyor. İlk sipariş Kü- tahya vilâyetinden gelmiştir. Belçika Kıralı ital- yaya gidiyor Brüksel, 29 (A.A) - Kıral kısa bir müddet kalmak üzere italyaya gitmiştir. ——e—— Bolivya-Paraguay ihtilâfı Assomption, 29 (A.A) — Pa- rageliler e Bolivyalılar bozguna uğratmışlar Çogucren istihkâmını sele geçirmişler ve birçok esir almışlardır. 16 sene içinde Irakta İngiltere Tam 100 milyon İngiliz lirası bıraktı! Irakın Milletler Meclisine girmesile İngilterenin Irak mandası nihayet buldu, Londra © gazetelerinden biri bu hadiseyi mevzuu bahseden bir ben- dinde şunları yazıyor; “İngilterenin İraktaki manda» sınm nihayet bulmasile İngiltere hükümeti çok masraflı bir işten kurtulmuş bulunuyor, logilterenin Irak mandası yüzünden sarfettiği | para yüz milyon İsterlinden faz- | ladır. İngiltere ku para ile Irak- ta mektepler, medreseler, mah. kemeler, saraylar, hükümet mü- €sseseleri, demiryolları vücuda getirmiş, 5000 mil uzunluğunda yollar, posta, telgraf, telefon, telsiz tesisatı yapmış, Irakın pet- rollarını inkişaf ettirmiş, mensu- cat fabrikaları tesis etmiştir EL hasıl Ingiltere altınları Irak gibi şoraklaşmış bir memlekete ye- niden hayat verdi. Halbuki İngilterenin kendisi bu paraya ve bu mesaiye mub- taçtı. Onun için Ingiltere hükü- metinin bu israfinı protesto et- miştik. (İngilterenin bu işten vazgeçmesi için elimizden geleni yapmış, fakat muvaffak olama- mıştık, Nihayet on sene sönra Irak“ tan çıkıyoruz, "çıkıyoruz ama © memlekette 100 milyon altın İ bırakarak çıkiyoruz.,, | Dil kurültayı (Baş tarafı 7 inci sayfada) Bu günkü program diğer gün - lere nazaran daha dolgundur. Bunun da sebebi dünkü içtimada söz alan Aptullah Battal, Zakir Kadiri, ve Fuat Beylerin tezlerini okuyamamalarıdır. Bu tezler yarın okunacağı için program şöylece tesbit edilmiştir: 1 — Fuat Raif beyin tezi, 2 — Aptullah Battal beyin te- zi, 3 — Zakir Kadiri beyin tezi. 4 — Tanzimattan bu güne ka- dar Türk dili Ali Canip bey. 5 — Tanzimattan sonra resmi ve siyasi dil Ahmet Cevat bey, 6 — Dilimizin bu günkü ihti - yaçları, Reşat Nuri bey, 7 — Istılahlar, Talim ve terbis. ye reisi İhsan bey. /Encümenler çalışıyor. Kurultayda seçilmiş olan teş - kilât nizamnamesi encümeni dün içtima ederek Türk Dili o Tetkik Cemiyetinin nizamnamesini tesbi te başlamıştır. Bu nizamname cemiyetin faa - liyetini, teşkilâtını, şubelerini ve çalışma şubelerinin bunların yü - rüyeceği yolları da tesbit edecek- | tir. Hakkı Nezihi Bey Evvelki gün Kurultayda Türk ! dili ile Hint - Avrupai diller ara- | sındaki münasebetler (Onamında bir konferans vermiş olan Hakkı Nezihi bey dün Gazi hazretleri - nin iltifatlarını kazanmışlar « dır. Gazi hazretleri Hakkı Nezihi Beyin konferansını çok beğenmiş ler ve Ruşen Eşref bey vasıtasile kendilerine teşekkür etmişlerdir. bugün belli olacak Geçenlerde çok hararetli mü- nakaşalardan sonra Beykozda yapılan kürek birincilikleri mü- sabakalarının — Galatasaray o ve Beykoza müsavi püvanlar ver- mekle neticelendiğini yazmıştık. Bununla beraber iki çifte dir- sekli müsabakası karanlık ve geç kalma dolayisile tehir o'ün- muştu. Diğer taraftan Beykoz karanlıkta yapılan üç çifte mü- sabakasına da itiraz ediyor, ba- raretli münakaşalar sörüp gidi- yordu. Denizcilik hayetinden aldığı- mız teskerelere göre, heyetin, puvan müsavatını bozmak Üzere iki çifte dirsekli ile beraber iki çifte ve üç çifte müsabakalarını yeniden yaplırmıya karar ver- diğini öğrendik, Bu müsabaka- lar bugün Beykozda yapılacak ve bu suretle deniz şampiyonluğu meslesi kati surette hal edilmiş bulunacaktır. Müsabakalara saat 13 de baş- lanacaktır. Bu gün aynı zamanda bir çifte hanım kürekçilerin ferdi idman ve rekor müsabakası bu gün yapılacaktır. Bir çifte kadın ve erkek mıntaka birincisinin (rökordman) tayini müsabakaları da gene bu gün ilk defa olarak dirsekli, dirseksiz bir çifte tek- nelerle dümencisiz olarak yapıla- caktır, Atletizm Bu gün Arnavutköyü kulübü de kendi sahasında atletizm mü- sabakaları tertip etmişlerdir. Bu müsabakalara bir kısım Galata- saray atletleri de iştirak edecek- lerdir, Yapılacak müsabakalar şun- lardır: 100, 200, 400, 800, 1500 met- re sür'at ve mukavemet koşu- ları, yüksek atlama, disk, gülle, cirit atma, 4X00 bayrak yarışı ve 100-4-200--400-4-800 Balkan bayrak yarışı. Futbol Bugün, Hakova takımının son dakikada gelmekten vazgeçmesi üzerine ehemmiyetli bir futbol hadisesi yoktur. Yalnız Fener- bahçeliler kendi sabalarnnda an- treman yapacaklar. budan ev- vel de Istanbu'spor Pera ile, Galatasarayda Vefa ıle gene ay- ni sahada karşılaşacaklardır. Galatasaray- Vefa maçı antren- man mahiyettedir. Istanbulspor-Pera maçına ge- lince bunu sayılı mühim bir ha- zırlık maçı telâkki etmek icap edecektir. Çünkü malüm olduğu üzere, gelecek cuma ve pazar şebri- j mizde, İzmirde yapılacak Türki- ye birineiliklerine €sas olmak üzere grup birincilikleri maçları yapılacak ve İstanbulspor, Istan- bul şampiyonu olmak itibarile 'bu müsabakalara iştirak ede- cektir. Istanbul sporun karşıla- şacağı takımlar Bandırma, Edir- ne, Kocaeli mıntakalarının şam- piyon takımlarıdır. Bugünkü müsabakada Istanbul sporluların derecesi hakkında esaslı bir fikir edinebileceğimizi tahmin ediyoruz. Altınordu ihya ediliyor Memnuniyetle gördüğümüze göre, pek kıymetli bir maziye lerde pek mahdut bir sahada, kalan varlığını yükseltmiye karar vermiştir. Bugün Kadıköyündeki kulüp merkezinde toplanılacak, konuşulacaktır . o Altınordulular | Progre, ünyon kulüp gibi ken- dilerine ait teşekküllerde çalışan bütün (o kardeşlerini o bugünkü toplanmıya çağırıyorlar. Muvaf- fakıyet dileriz. Altın ordululer Altın ordudan: Altınordu ku- lubü 25 inci yılımı 30-9-932 cuma ü tesit edeceğinden Progre nyon kulubü gibi Altın Ja teşekküllerinde çalışan kardı rin o günü şenlendirmek için K köyünde kulüp merkezine t ike İeri ve yevmi mezkürde b dörtte dahi fevkalade kongra ak- tedilip müstafa hey'eti idare ye- rine yeniden intahabat icrası nizamnamenin tadili ve sair Ak bın ordunun teali ve inkişafına ait mukarrerat ittihazı ruznamei müzakeratın maddeleri cümlesin- den olduğundan bilumum Altın ordu mensuplarının şeref bahiş etmeleri rica olunur. Mançuride neler oluyor. Harbin, 29 (A. A.) — Man- chouli ve Hailat eyaleti demiryol larını muhafaza etmek olan Çin kıtaatı isyan etmişler ve hükü - met kuvvetlerini silâhlarından tecrit ettikten sonra Mancouli Da lalainor ve Punatu şehirlerini zap teylemişlerdir. Bu şehirlerde 6 - turan Papon tebaasının emniyet içinde oldukları ve (Sovyetlerin kendilerine Rusyaya iltica etme- lerine müsaade etmiş bulundukla rı öğrenilmiştir. manti İtalyada hava mü- dafaası tecrübeleri Roma, 29(A.A.) — Hava müdafaası tecrübeleri dün ak « şamdan beri devam etmektedir. | | Bu tecrübeler esnasında iki defa silâh başına davet emri verilmiş- tir, Bu müddet zarfında bütün münakalât, gece vaktinde olduğu gibi tatil edilmiştir. ya ERE Amerikanın altını Nevyork, 29 (A. A.) — Ecne- bi memleketler hesabıma mevcut altın ihtiyatı miktarı 2 milyon 828 bin dolardır. Ingiltereninresimden muaf tuttuğu maddeler Londra, 29 (A. A.) — İthalât resminden muaf tutulan maddele ri gösterir listeye temmi müstah - zerat ve mamulât sınıflarına da » i hil 6 madde de ilâve edilmiştir. SPOR. i Yi we Kürek şampiyonluğu sahip olan Altınordu son sene-