12 Temmuz 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

ü rriyeti haki kalacak ve mathuat hür eti memlekele zarar vermiyecektir, Bü ikamet yalnız hükümetin elinde de ildir, Bu, hükümetin eline en sonra geçecektir. Bunu bütün milletin yü, erek vazifesi ve müşterek meseles? « gilarak zihinlere telkin etmek lâzımdır. Eğer hocalar kürsülerinde tahsil «e irdikleri çocuklara mtüemadiyen 78. rli havalar içinde yüzdüklerini giz ürler ve aldanmayınız, dört beş snur küçük ihtiras. Bu marifetleri diyen söylümeze in hukuk gina kolan bu hava zerre kadar mü azlar ve İikayt kalırlarsa İsme yeE bu mepeleyi mastl halletsim ÇAlkığ diğimiz gazeteyi kendi tali Btm ertesi rse, eğer bu memlek, ri baştan başa zehir 1 görürler, iç mâruz olmaktan korktuğu için. o salâ-! arın başkası bunu a ilir mi? memleketin ocalarının meseleyi ni pete bırakması memle ipdada sevketmeler; li alkışlat), (Bravo, ya i » » Yaşa sesleri). DE er bir nokta da sudur: Matbunth iyeti denilen sey halk idaresini . t ra Glen yusullerde vE siy ile milletlerin exvelâ e ğ dukları geçittir. Sp Zararların devası nedir ? ik Millet Meclisi kürstistinden rçok vesilelerle matbuat hürriyetinin ratlarına karşı deyanın yine matdur pt hürriyeti olduğundan bahsolunmuş. Ynİ isabetle Yüpa hukukçularenm, ünhasıran hükğ keti kap is demektir, (Süreke gur. Bu nedir? Bu mesele matbuat fa.) liyetinde zaafa tallük eden gizli ve #lolaşık usulleri.en İyi. yine gazeteler hirler, milletin hayatına zarar verüp istikametlere kürs süllr nan matbünt cesaretle mücadeleye urlar Mathüat “hirriye Mrarlarımı evveli arkadisları « tmâtbüatı bertaraf etmek mecbur Evvelen mathyat yekdiğeri 1be etmelidir. Fena sözler,! (fena neşriyat memleketin efkirne fe a istikamete sevkediyorsa buna ik etmiyen matbuat tek cephe alafak o Sürâne diğerlerinin üzerife atıl « itemadiyen efkârı Umümiyeyi tenvir etmek; zehirden kurtar, k lüzemdir. Halk idaresinde siyasi ” olmak lâzamder. işim çocuğa ders e m mi hususi bircok takyidata tâbi tutu. port. Bir milletin efkâyma hef gün pir fikir telkin etmek iddinsında bu. uman adamlar bir takım mürakabele. tâbi olmalıdır... Bu. mürâkabelerin şında kanuni mürakabe hükümsüz, v mürakahelerin başında evvelen di. €r matbünt gelir. Ondan sonra cemi in Siyâsi hayatında bulunanlar mü- abe ederler. Kanüni mürakabelör çavelerdir, Arkadaşlar; yretle v si ben birçok mi e endişe ile bu hayatı takip filim. Erbabı namus haysiyetlerini teh ede görcrek memleketin mukadder ?- emil kir Ve meşruliyet sahibi olrank | sesle yavaş yavaş kendilerini #ili- # yörlar. Herkes her han Kyrie ile k t p de örselenmesinden, İnsan Yacak hale gelmesinden iyetinin yüzüne bakam orkuyor, i prkadaşlır? Eğer bir mümlekette ME Yabıbı mamus Tiakal eşirra kadar ka- batar (Si, memleket behemehal hepimizin ; vi alkışlar). Halk idaresi, Tuz. Bu ide <1<Sİ. millet idaresi diyo- ete taaa da bulunün herkesin mil- e mes'uliy. eden meselelerde hissesi bir Me 1 olmak lâzımdır. Eğer tekse on bütün meseleleri hallede- ” Onun kurunu vusta padişahından İpe arkı vardır? (Bravo sesleri, alkış Yar) Benim görüşüm matbuatın haklı lerile, tenkitlerile ge- veya haksız tarizi gen Zamandan İstifade edilmiştir. En- dişe veren yerler miz gibi istifadel, “pp dik etmeliyiz. İstifadenin bası bence, bilhassa ma; i olan yerleri de tas- an) anaatte bu.) sine idi. Tecavüz edenler devletin res- mi kuvvetlerini dahi kendi tesirleri al ja almak iddiasında idiler. Hürriyet / suiistimalatma karşı eğer Büyük mec. isin alâkası, matbuntın o mücadelesi, |halkın intibahı, efisârı teyakkuz halin- de bulundurabilirse ondan sonra kas nunların iyi işlemesi ve doğru tanzim edilmesi için zemin ihzar edilmiş de mektir, Şimdi arkadaşlar, bu maruzatım- la hükümetin elinde bylunan kapatma salâhiyetini niçin kullanmadığını izah etmiş oldum zannediyorum. Çü , Ce miyet içinde matbuat hürriyetinin müs pet veya menfi kullanılmasının eskâli tezahür etmedikçe hükümetin — elinde bulunan salâhiyetin. kullanılmasından ne bir mana çikar, ne de bir faide ha sil olur, Bu yalnız bir şey ifade eder; hükümet kendi takdirine göre tenkide hiyeti fevkalâde kullanmıştır. Bir hü- kümet böyle bir hükme maruz olmağı arzu etmez. Fakat bu nihayet şahsi bir ji meseledir. Hükümet kanunun kendisi- ne verdiği salâhiyeti, kanunun göster- diği lüzum ve zaruretler © karşısında şahsi hislerden tecerrüt ederek kullan- imağa mecburdur, Bu noktai nazardan hakkınız vardır. Fakat milli hayatta matbaat hürriyetinin faideli v. a tesirleri hakkında bir intiba ve mu- hakeme hâsıl olmadıkça takdiri salâhi- yetlerin kullanılmasından faide çık maz, Bence bugün içinde bulunduğumuz devir, hukukşinasların devridir. Mat- buat ne marifetler yapıyor. Bu husus ia görmediğimiz tecrübe, görmediği miz misal kalmamıstır. Mahkemeye gi. derler, dahadaya yapılmadan efkârı umümiyede hâkimler (üzerinde tesir yapmak için azami şantaj yaparlar, Matbuatın şu şirkete bu şirkete pili racami ederek şantaj yaptıklarını dahi "Jişitmişimdir, (Çok,cok sesleri). Matbu at her hangi bir mahkemeye verildiği z&man oradan kurtulmak icin mutlaka koluymı bulurlar, “Temditler. tevhit. ler, mazeretler ve zaruretler.. Nihayet tecavüzler cezasız ve tecavüze uğrıyan “lar mahcup. Seneler ve seneler intiha- bi mucip olacak hiçbir ibret misali yoktur, Görüyorsunuz ki mesele hükü- met için şahsi bir mevzu değildir. Eski olan şey şudur: Ada ne gelmiyor. Bu evvelemirde münhüs- van hukukşinasların vazifesidir. Eksik olan've'hatarolan #eyimin nedir, Hâkim buna diğimiz döl ve'kanrama “tatbik eder, Hukukşinaslar bu kadar tecrübeye gö. re eksiğin nerede olduğunu bilmezler mi? Kezalik gazeteciler rejimi müda. ifaa eden hu memlekette climhuriyet terbiyesi vermek için mesuliyet almıs olan gazeteciler fena istikamette bul, nan arkadaşlarının, ne oyunlar yaptık. larını hepimizden iyi bilirler, Sonra vatandaşlar, müteessir, mustarip olan vatandaşlar neden ıstırap çektiklerini herkesten iyi bilirler. O kadar cok tec. rübe yapılmıştır ki bu tecrübeler biri araya gelince bu memlekette matbuat hürriyetini rencide etmiyen onun fazi. letlerinden istifade eden her türlü sui istimalimi bertaraf edecek olar bir ka- nun meydana çıkarmak mümkündür. Biz böyle bir kanun lâyihası hazırlar dık, fakat iddia edemeyiz ki bu lâyiha ile bütün ihtimalâtı derpiş ederek mil. letin hayatını tösevvüğlen kurtaracak bütün tedbirleri temin edebildik. Bu hususta yük Milet Meclisinin mü- zaharetini isteriz. Burada çok tecrübe-| li olan her biri bir işte ihtisas kazan- miş hirçek arkadaşlarımız vardır. Çalışılan encümenlerde faal buly- nurlarsa memlekette matbuat hayatı. nı vatanın menafii ile, vatandaşla. rın menafii ile telif edebilecek bir su- rTette tanzim etmeğe imkân vardır. Siz den bu muaveneti rica ederim. Eğer bu da kâfi gelmezse endiğe etmiyorum. Çünkü fenâ bir matbuat (hayatının memlekete verebileceği zararları her kesten ziyade idrak ediyorsunuz © ve İni tebarüz ettirdiği") herkesten ziyade Kudret ve salâhiyeti.! niz vardır. Evet o da kâfi gelmezse yve- i.ldişman olmak meeburiyetindedi yük Millet Meclisin deki Mü meğe mecbur olduğu ilk ve müşkü! mer)| haleyi müvaffakıyetle atlatmış olaca. gız. Bu muvaffakiyet sizin olucaktır. (Şiddetli ve sürekli alkışlar). Fazl Ahmet Bey (Flâziz) —| Arkadaşlar; muhterem hatiplerimizin en büyük bir samimiyetle, en büyük vu| makta ne kadar haklı olduğumu bir ke-| re daha anladım, Matbuat bahsinde matbuatın hürriyetini anlamak bahsin! de ve matbuatta zuhur eden | tecziye bahsinde görülen hassasiyeti! bir inkılâp hükümeti için kâfi derece Jde zinde, çevik bulmadım. İsmet posa) hazretlerinin hükümet namına verdik) leri izahatı da dinledikten sonra taze bir kuvvetle meseleye vaziyet ederek | onu etrafile izah için buraya gelmiş bulunuyorum, Ahmet Süreyya Bey (Aksaray) —l Bravo Fazıl Ahmet Bey. Fazil Ahmet Bey (Devamla) — Arkadaşlar: her türlü muhataraya im- kân veren İçtimai, siyasi ve terbiyevi! bir meselenin kârşısındayız binaeni-) leyh müsaade buyurursanız bunu her) taraftan Ayrı ayrı mütalen edeceğim. Eski zamanları, istihdat devirlei- ni bir tarafa atıyorum, o Arkadaşlar, i edildiği tarihten be: ri bütün ifadelerinizden anlasılmışlır ki Türkiyenin başına yelen siyasi ba direlerin en zalim, en zehirli, en aman $iZ sebeplerinden bir tanesi mücrim: ne bir gafletti, 9 gaflet şudur. Matbu. at serbestliği, matbuat betmestliği de- nilen iki mefhumu biribirine karıştır. mak, Arkadaşlar, her cemiyetin her te; rakki ve tekâmül merhalesinin beşeri: yette, kendine göre bir nevi mukadde- satı vardır. Bizim bugün, içinde bulur duğumuz cemiyetin, çümhuriyetin de kendine göre mukaddesatı mevcuttur. Bu mukad Yicdan hürriyeti, demokrasi| e atperestliktir. İlme, fazilete, hürriyete yüksek insanlığı ansamim. perestiş hürriyete: perestiş vazifesidir. Arkadaşlar dikkat buyuruyor mMusu- nuz, İrfan serbestisine, vicdan serbes- tisine, Cikir Serbestisine o hakikaten dost olan insan her vesile ile bu ser bestilerini bu faziletlere karşı bir bom ba gibi kullanmak istiyen insanlara naenaleyh matbuat hürriyetine fikir. hürriyetine samimi dost olan hiçbir şeyden korkamksızın kanaatine dost © bir insan onun mahiyetini tahrif & derekvolan her şeve-düşman olmakla ükelleftir. Şu halde yapılan şev ne dir? bunu sükün ile ve samimiyetle tet kik edelim. Arkadaşlar; yapılan seye fisterseniz irfan kasaplığı deyiniz ister iseniz fazilet karmanyolacılığı deyiniz, isterseniz Türkün idrakine karsı kut- tat tariklik deyiniz ne derseniz deyi: niz, bizim bugünkü mukuddesatımız! kendi sefil maksatları ve ihtirasları uğrunda uşak diye kullanmak istemek tir. Bizim takdis etmek istediğimiz mefhumları, kendi hizmetlerinde uşuk diye kullanmak demektir. 4 g bu hareketi insan na sıl tasrih edehilir, Vaktile bir şer yaz mıştım. Dedim ki bu doğrudan doğru- ya hastanın sargısı çıkarıp da cellâda kemenl yapmağa benzer. “Bravo ses leri, Yapılmış ve görülmüş olan şey hü dur. Burada bugün söz söyliyen bu â- <İZ Örarlinü tenkitle gecirmiştir. Ve he- yeti muhteremenizi ve hükümeti birçok defalar tenkit etmişimdir ve dajmu de rin bir surette -hürmetkâr: bulundu gum İsmet paşa hazretlerinin matbuat hakkındaki vaki olan bütün geni; yanatından anlıyorum ki heyeti yi tenkitten korkan bir şey değil ir. Siz bu hakiki münekkitleri karşımı za almazsanız, bugün size hitap eden bu arkadaşınızın lâkırdı söylemesine imkân olmazdı. Fakat insafınıza, VİC dannıza müracaat ediyorum, Hadiseyİ iyalnız siyasi cephesinden mütalen et- jmeyiniz. Bunu diğer bir tarafa bıraka; ım. Matbuat. hürriyeti denilen o mef- hum haddi zatinde ni ve niçin be! “İzan ettikten sonra terakki istiyen, Wu ni.bir tedbir düşünürsünüz. Bugün İ-şeriyetin uzun ve tari inakaşıları çin almacak başka bir tedbir yoktur.İna, bütün mülerakki, mütekâmil mil, © buatm cok faal bulunduğ bulda! Bütün bu infialler alâkadarları inti-| gördüğüm tekâmüldür, AE çok baha sevketmek için kâfi bir derstir. | meşriyat ve mücadelia muhatap oldu. Simdi alacağımız ilk tedbir matbu ğu halde, efkârı umumiy esinde salim!at hayatında hürriyeti temin eden su- bir sükünet hasıl olmustur. istimalin m olduğu Bir de asıl gördüğüm i, maf.İkadar meneden iyi bir kanun vücude buat meselelerinin bütün tere getirebilmektir. Bunun için bilhass Uyandırdığı heyecan ve | infialdir ki, hukuksinasları vazifeye davet ederim, meclis ona buğün şahit olmuk-| Memlekette bulunan © mütehassıslar | mill, n tercüman olmustur, Böyle bir aks) vet muayyen bir memleketin idaresini lâmel ve ia e ben-İtanzim etmek içindir. Ameli bir şeydir, te mafbuat hürriyetinin sulistimaline| Hukuk mücerret bir sey değildir. İda- Bahne bir memlekette hüyük birl resinden mes'ul olduğumuz memleket İerakkidir. Eğer fikirlerimizde, siyasi| hakkının ihtiyacı me İse esas prensipi ayatımızda milessir olmak iddiasmda| muhafaza ederek onun istediği bir ka- lunan matbuata etin alâkasını ve heyecanını ayni deİnun lâyihasr teklif ettik. Hal için gör. Teceye vardırabilirsek mesele yoktufidüğüm başka bir tedbir yoktur. Fğer! atbuat mürakabe altına girmiştir vel ümidimiz gibi matbuat hayatımı mem- Söyledikleri aşkın. ve taşkın git: lekete zarar vermiyecek. bilâkis mem- tikleri işler için mil'-tiz mürakabesi Bijlekette serbest münakaşanın feyzini te- nz girmişlerdir. Halbuki, bugün, bu-)min edebilecek bir istikamet vermek kün demiyeyim düne kadar vâziyet âk-| müyesser olürsa halk gi yeç- letlerin birçok filosofları, ilimleri, m tefekkirleri, tarafından büyük mün.ka Şalara sebep olmuştur. Bunlar insanlar rın biribirlerile boğuşması, biribirleri- ne küfretmesi, her türlü nezahetin 9 Z Efendiler; biz memleketimizin bü-; tün bu inkılâplarından sonra onun mil. tefekkir bir heyeti içtimaiye haline gel mesini istiyoruz. Fakat bu hürriyeti ba sı boş bir behimiyet manasında ünla- mak cahilce, gafilce bir şey olur, (Ak kışlar). Iması için şuurlu İlim) etle bilgi ile, dirayet| len) tinden müstefit Je mücehhez mi le, samimiyetle bezenmiş ve güzel milmiş bir düşünme çalışma ve anlama) fa: t Yuptığı zaman hürriyeti temin içindir. Yoksa biz he behimi hareket karşısmda birihirimi İ te girecek olduktan sonra hürriyete ne) lüzum vardır, gazeteye ne lüzum var- dır? â Arkadaşlar; bü heyecanlı sözlerim le zanediyorum ki, sizin de vicdanınız) daki heyecanınıza temas ediyorum. Bi| nüenaleyh af istemeyi zait görüyorum.) çünkü böyle hareketi size karşı hür metsizlik telâkki ediyorum. | Şimdi efendiler, İsmet Paşa bar retlerinin matbuat hürriyeti hakkında! çok nezih, müstak alen ş€ refli bir telâkkidir. Fakat efendiler,| yine kendilerinin ve diğer refiklerimi- yin beyanatından anlaşıldı ki, memleke timize gelmiş, bizim başımıza binlerce felâket çıkarmış olan içtimai ve siyas mes'uliyetin en büyük mücrimi en bi ük mes'ulü bu matbuat hürriyetini ranlış istimal edenler olmuştur. Efen diler; Türkiyede matbuat hürdür. Hür olacaktır, hür olması lâzımdır faka: so ruyorum. Matbuatın hitap ettiği cemi yet esir midir? kuvvetsiz midir? bende nizce demokrasinin içinde hepimiz ay- ni derecede hukuka malikiz. Biz hiç aramızda ademi müsavatı kabul ediyor mıyız? (Hayır sesleri). “O halde nasıl oluyor da içimizden birinin derebeyliğine müsaade edelim? Nasıl olur da, kendisini bir derebeyi vaziyetinde halkın ırza, haysiyetine, koskoca bir devletin varlığını hücum etmekte serbest bırakırız? Efendiler, bunlar bugünkü idareye, bu meclise, reisicümhura iftira ediyorlar, Ondan sonra hürriyet yoktur diyorlar. Efendi ler, istihdadr matbuat vardır. Halbu- ki hiç kimsenin istibdadını kabul etme İdiğimiz gibi matbuatın da istibdadını 1 etmeniz mümkün değildir. mi Efendiler, küçücük muhale fet yazıları ve sairenin dışında benim en çok esefle gördüğümüz ve bütün he- yeti muhteremenin çok dikkatle müla İeasını arzu ettiğim nokta daha öbür ai er i yetişmetke olan rkadaşlar:; yeni Yi balk bazı hatipler bundan bahset ti. Bilhassa harf inkılâbından sonra ne okuyacaktır? görüyorsunuz ki maa İesel matbuatın bir kısmında her şey mezbaha mahiyetini kemi i saleti, fikir! i gün rephedilmektedir. v mütemadi: insanlar manevi bir o inkiraz ardi doğru yuvarlanıp o gitmekte- dirler. Bunun neticesi R efendiler, İndi © İnkırazdır. Ahlâki — irki Yaza uğrıyan bir cemiyette hiçbir iden- li kuracak zemin kalmamış demektir. O zaman başvekil paşa hazretleri de itiraf ettiler. Artık hiçbir şey yoktur. Biz hir inkılâp hükümetiyiz. Avrupa hakikati her — VAKIT 12 Temmuz 1931 akere bu mudur? yazılarında adilik, dalka- vukluk sözlerile matbuat © vasıtasile bizim hukukumuzu mütemadiyen ke mirmektedirler. iste matbuatın suiistimallerini İs- met Paşa hazretleri de itiraf ediyor. Efendim, kendileri buyuruyor ki; bü İkuf ve alâka ile irat etmiş oldukları! Bizim istediğimiz şey bu medeni ce-|gazeteleri kapatmakla bu mesele hal nutukları dinlerken b istizahı yap.jmiyet ve heyete hürriyetin her kıyme-İledilebitir mi? Zaten mesele gazete ka patmak meselesi değil, Fakat bunların neşrettiği muzır telkinler, nihayet bir felâket, bir kara kuvvet halinde indi- N t buyurunuz bir eyh Sait felâketi geliyor, bu felâke- m önünü almak için bir çok tedbirlere müracaat ediyorlar, Arkasından hiraz zaman geçiyor az nefes alıyoruz. Bün- da müsaadekâr davranıyoruz. Arkasın dan başka hir felâket zuhur (ediyor. Hakikat namına her tarafta her türlü celâdeti gösteririz fakat beri tarafta mücerret mefhumdan korkarız. Çinkii zannediyoruz ki eğer matbuat hürriye tinin meşru, tabii olan ve kendisine $e ref veren hududunu sarih bir surette tayin etmek istersek bize matbuat hür ryetinin aleyhindedir diyecekler, bize müstebittir diyecekler. Şimdi arzettiğim fikirler kana; lerle bu kadar taayyün etmiş olan mevzu karşısında inklâp hükümeti; tereddüdü ne olabilir? Bunu İsmet Paşa hazretlerinden ve hükümetinden alenen soruyorum. : Kendileri her hangi bir tedbirle hu vaziyet karsısında kâfi derecede hassa siyet göstermedikleri müddetçe, İtiraf ediyorum, kendilerine itimat etmemek te mazurum, Eğer ben itimat edersem siz samimiyetime itimat etmeyiniz (Handeler), Gerek matbuatım bir ksımı ile diğer kısmını mürakabe etmek ve gerek memleketin bütün ilim, hukuk, fen ve faziletine mensup her şerefini seferber hale getirmek suretile gerek doğrudan doğruya kanunun kifayetsiz. noktaları varsa ki öyle gözüküyor her İgün zarara uğrıyan şerefleri muhafazf” etmek üzere tadil edilerek lâzım gelen işlere sürati mümküne ile başlamak 78 manı gelmemiş midir? Ne vakit kendi leri böyle bir tadile lüzum görmüşler de heyeti muhteremeniz kahul. etme miş, Efendiler; matbuat hürriyetini ko ruyabilmek için behemehal en ciddi ted birleri hiç korkmadan ittihaz etmek mecburiyeti kat'iyesi vardır. İstediği- miz şey hürriyeti matbuata tecavüz de gil bilâkis duçarı tecavüz olan ferdin. hakkını muhafaza için Tâzimgelen biri matbuatı da istimal ederek Ye etmektir. Başvekil paşa hazretlerinin kendi ağızlarından işittim: Madelet te min edilmiyormuş. O halde hüküme. tin vazifesi nedir? hükümetin en birin ci vazifesi, tabii ve esas vazifesi, adale ti temin etmektir. Madeleti temin ede. ar, Buradalmiyoruz, öyleyse kâfi bir adalet yok- tur. Öyle ise hükümet niçin duruyor? Ö vakit ikisi biribirini tutmuyor. Bins- enaleyh maruzatımı tekrar ediyoru! Türkiyenin daima hür kalacak ölan matbuatınn bütün hürriyetini İlelebet faydalı kilmak için Tâzımgelen bütün tedbirleri de ifa etmek üzere (heyeti muhteremenizden bugün ittihaz ettiği kararı ve bilümum hatiplerin de söyle- dikleri sözlerin ve düşündüklerinin bi. lömum gazetelerin ilk (o sahifelerinde büyük hafflerle kâmilen neşredilmesi- iyeti değiliz. Avrupadan çok bü vaya ral farkımız vardır. Arku- Me ietimai inkılâplar gelmiştir. Yani hal den kopmuş, ondan sonra mevkii iktidara gelmiştir. Bizim yaziyetimizde memleketin i- çindeki inkılâp cevheri, bir kere feye- atı medeniyeye koşan kuvvet de Kr fikir, bugün memlekete hâkim olmuştur. Dikkat ediniz ki bizde Av pasın uaddı bir vayiyet vardır. Yeni lik fikri hükümette, hakim kuvvettedir. Hükümette olan fırkadadır. o Burun karşısında maalesef hâlâ maziden dem şuran mezbele mevcuttur. Binaenaleyh, bir inkılâp hükümeti- i içerret bir takım mü rekkebatı hukukiye içinde onu badala haline koyarak hapsetmek gafletlerin en mücrimanesidir. Hem siyasi gaflet- tir, hem ahlâki gaflettir, Neticesi de fecidir, Zaten bu manevi inkırazın asi rıni bir takım şeyler g& termektedir. Işte hâsıl olan ümitsizlik, yeis kendi azminden, kendi milletinin o kuvvetim- dudunu aşması için değildir. Bilâki a|biribirine en yabaner, biribirne en “Ak hürmet elmek istiyen, şerefe iğ gibi görüşen İlim, fikir, felsefe #İbİ mefhumların ayni medeniyet pupas! - etin efkârı umumiyesine tama-)dan'da istifade edersiniz. Hukuk niha İnn içinde kavrularak bundan bir İriğarlık (Handeler) her türlü rezalet, fan, insanlık ve yüksek bir mefküre ha| litası, çıkarmak içindir. Öyle değilse Hasanm kıyafeti Ahmedin hoşuna git- mediği için, filânın mevkii iktidarda bu lunması, filân adamın sinirine dokun- duğu için biribirimizi boğacak isek bu- arşı bütün memle| nan vücude getirmeliyiz. Biz. bir. ka-|nun için yazı yazmağa lüzum Yoktur Ka aaatlerinde samimi olanla Ellerimize birer sopa alırız, biribirimisi ye girişiriz. Halbuki hüriyeti matbuattan mak- sutolan şey bütün bunlara mahal ver. meden hakikatin karşısında hakikatin bütün samimiyetile bunu teşrih etmek tir, -İlekette yıkıcı ve korkunç bir vaziyet al ai den şüpheye düşmek, her büyük ri ii z “ar istiyene dalkavukluk, adilik, capaçı İnk nasıl arzedeyim sümüklülük, muv Bir devlet otoritesi heyeti içtina- iyesinin amudu fıkarisidir. Bu amudu fıkari kırıldığı zaman memleket felâ. kete sürüklenir devlet otoritesi müde- faa edildiği zaman İsmet Pasa hükü. metine dalkavukluk ediyor o diyorlar.| r irle rini hiçbir zaman gerek hükümetin a- leyhinde olsun ve gerekse lehinde ol ayn samimi olarak söylemekten çekin- mezler. Muhalif matbuat hali hazırda mem bilirsiniz ki Avrupada bircok! yorum. (Alkışlar.) halktan) İepeyce yoruldak. Fakat . İsmet ne karar ittihaz olunmasını ric&' edi- Efendiler; paşa hazretlerini dinledikten sonra söz söy- Halil Bey (İzmir) — ilemek mecburiyeti vicdaniyesini hisset tim. Beş on dakikanızı bana hasrederse ve suiistimal değil bilâkis imal etmeğe çalışırım. İsmet ç etlerini hitaben kürsükünde ilk defa işitmek meharetine nail ölüye rum, Hakikaten kendileri benim gör. mediğim zamandan beri çok küvetli bir hatip olmuşlardır. Bir hatip için kendilerinden sonra kürsüye çıkmak cok müşkül belki de betbahtlık olacak: tr. Efendiler; paşa hazretleri büyür dular ki matbunt meselesini hallede cek vaziyet geldik. Ben bu fikirde ken dilerine istirak ediyorum. Efendiler, halk hükümeti demek ekseriyet kantn- larının hâkim olduğu idare demektir, Bu ekseriyet bazan tazyikkâr cereyan lara gidebilir; O vaziyette oriter.in yani akalliyetin hukuku nasıl temin & dilir diye bizden evvel demokrâsinine sasını vazedenler düşünmüşler evvelâ refedandom usulünü koymuşlardır. Ka nünları reyiam ile yapmak, büyük me seleleri reyiamla halletmek ve bu su retle meclislerde sun'i surette hâsıl © Tur gibi görülen ekseriyetlere daha ta- bii bir saha vermek istemişler. Sani- yen intihapta minorileye kendi kudret lerini temsil hakkını verecek bir takimi usuller tesis etmislerdir. Fakat bunla rın içinde (Droit individuel) yani © ef- radın hukuku teminatı en müessirdir, Efradın hukuku, veya hukuku — me teminatı denilen teminat şudur: bu suretle gerek hükümetin ve gerek Bugün muhalefet denen ser) radin hukuku (Condition) e meclisin salâhiyetlerine bir hak vazef (Lütfen sayfayı çeviriniz) ©