29 Kasım 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

<4 e e m yl m m sx — 8 VAKIT 99 Teşrinsani 4930 Iskeçe muhabirimizin mektubu: 1 ER a ve VR m e a 150 liklere yol göründü Vatan hainleri endişe içinde .. Yobaz müftünün mutaassıpça hareketlerinin kaymakam önüne geçti Jskeçe muhabirimiz yazıyor : Iki hükümet arasında muka- , veleler, itilâflar imza edildikten sonra Garbi Trakyada Yunan hükümetinin Türklere karşı bu- güne kadar takip ettiği tazyi- katın biraz hafiflemesi lâzım ge- | liyordu. Garbi Trakya Türklerile | Türkiyede Garbi Trakyayı alâ- | kaile tetkik eden gözler bunu | bekliyorlardı. Fakat (maalesef | böyle olmamıştır. Ankarada Yu. nan Başvekili Mösyö Venizelos ile Türkiye hükümeti Başvekili arasında anlaşma olduğu günden tam bir hafta sonra Yunan hü- kümeti İskeçe müftülüğüne Gü- mülcüneden “Hüseyin hoca,, is- minde bir yobazı getirdi. Hüseyin hoca, Gümüleünede müftü bulunan ve Türkiyenin | bilümum inkılâp prensiplerine aleyhtar olan, şapka giyen Türk- leri baba mirasından mahrum eden, karılarinı boş düşüren, 8lülerini mezarlığa gömdürmiyen meşhur “ Nevzat,, hoca yobazı- nın başkâtibidir. Garbi Trakyada Yunan hükümetinin himayesile Türklere ve Türklüğe fenalık etmekte olan Türkiye firarileri © memleketin az çok münevver bir muhiti sayılan Iskeçe Türk- lerinin o başlarına o Gümüleüneli Nevzat hoca gibi ve onun yolun- | da yürüyecek bir belâ getirmeği büşünmüşler ve Yunan hüküme- tinin Garbi Trakyadaki küçük metürlarını ve İskeçe meb'us- ları olan “Niyazi, de “Karaka- ve Halil,, ismindeki zavallıları ıp bu işi başa çıkarmış- | lardır. Hüseyin hoca mevkiine | oturur oturmaz kendisine bir iş | zımnında müracaat eden Hüse- yin efendi isminde birisini ba- şında şapka vardır diye müftü- | lük kapısından dışarı attırmıştır. Tabii halkım yüzde doksanı şapka giyen İskeçe Türkleri yo- baz müftünün bu hareketinden çok müteessir olmuşlardır. Aradan henliz iki gün geçme- den müftü, yüz elliliklerden Mus- tafa Sabri ve 'Ali Vasfinin tesir ve teşvikile Iskeçenin bilümum camilerindeki imamları Yeni A- dım gazetesinin organı, Genç- ler kulübünün taraftarları ve Türkiye firarilerinin aleyhtarı ol- duklarını ortaya sürerek azlet- miştir. Yerlerine İngiliz hafız Ahmet, Ingiliz hafız Şükrü deli Sabri ve saire gibi Türkiye düş- manı ve firari dostu olan kimse. leri tayin etmiştir, Müftünün bu hareketi Türk halkı arasında daha büyük bir galeyan tevlit etmiştir. 21 teşri- nisani cuma günü halkın bild- mum feslisi, şapkalısı Cuma na- mazına giderek müftünün tayin ettiği imamları mevkilerinden at- mışlar, eski imamları mihraba geçirerek onların arkalarında na- maz kılmışlardır. Kaymakamlığa da bir heyet göndererek mem- lekette asayişsizlik olmak ihtima- li bulunduğunu ve hiç bir Tür- kün reyini almadan müftülük ma- kamıria oturtulan bu adamın Türk camiasını karıştırmasına müsaa- de edilmemesini rica etmişlerdir. ve memlekette yeni meseleler çıkaracak harekette bulunmama» sını tembih etmiştir. İskeçe halkı kaymakama müracaatla da kal- mayıp birkaç yüz imzalı bir tel- grafı başvekil M. Venizelosa gön- dererek müftünün ve meb'us mumcu Niyazi ve Halil isminde ki adamların halka yaptığı bu hakareti protesto etmişlerdir. ... Son zamanlarda yüz elliliklerin Garbi Trakyadan çıkarılacağı hakkındaki rivayetler tahakkuk etmiye başlamıştır. Yunan hükü- meti emniyeti umumiyesi elinde- ki liste ile firariler arasında yüz ellilik listeye dahil olanları ara- maktadır. Mustafa Sabri, Çopur Ismail Hakkı, A. Rıfkı ve saire emniyeti umumiyeye davet edile- rek o bavullarnı hazırlamaları tembih edilmiştir. Fakat 21 teşrinisani akşamı Iskeçe metropolitanesinde bazı Rum rüesası toplanarak bu yüz- elliliklerin tebit edilmemeleri hak- kında hükümet nezdinde teşeb- büste bulunmayı kararlaştırmışlar ve Atinaya Piyale oğlu isminde birisini göndermişlerdir. Firari- lerde oldukça telâş görünmekte- dir. Garbi Trakyadan hudut ha- ricine çıkarılacak olan firariler hakkında tahkikat yaptım, Bün- lar: Mustafa Sabri, Ibrahim Sab- ri, Çerkes Davut, hoca Talât Se- fer, Çopur Ismail Hakkı, A Rıfkı, Gümülcüneli Ismail Hakkı, İ yaverandan Namık, Veliyüddin hoca Dimetoka müftüsü, M. İzet isimlerindeki hainlerdir. i iktısat meclisi — Pazar gü- nü toplanarak harici ücaretimizin inki- şafı çareleri etrafında müzakerelerde bu- lunacaktır, Ibracatimız — Teşrinlevvel ayi içindeki ithaldtımız 20 milyon 76 bir 744 ihractımız 12 milyon 707 bin 858 tıradır. Zıraat enistilüleri — iktisat ve- kâleti bu sene Adapazarında pttates, Sa- rancada meyvacılık ve sebzecilik işlerile meğgul olmak üzere öç enisdrüt açacaktır. USTRİK REZALETİ (Gazet dü Fran) reazleti henüz ka-| panmadan Fransada diğer bir mali re zalet daha zuhur etmiş Fransız maha. fili siyasiyesi ile maliyesini sarsmıştır. Bu da banker Ustrikin milyarlarca frank açık vererek iflâs elmesi mese-| Tesidir. Banker Ustrikin meselesi şâya- nı dikkattir. Bu adam harbi umumiden eyvel beş parasız bir amele imiş. Harbi umumiden sonra bazı kimselerin delâ. Teti ile sarrafi muaâmelâta girişmiş ve az zamanda milyonlar biriktirmeğe mu vaffak olmuştur. Banger Üstrik hava oyunlarında fevkalâde kazanmış; mev. cüt olmıyan birtakım madenler Üzerine' çıkardığı esham ve tahvilâtı sürmeğe| muvaffak olmuştur. Bangerin bu dala. verelerine fransız meclisi meb'usanı a zasından yirmi otuz kişinin yardım et- tiği söylenmektedir. Hatta bangerin yardımcıları arasında şimdiki fransız nazırlarından bazılarınm bulunduğu ri vayeti de vardır. Ustrik hâdisesi meclisi meb'usanda hasladığı ilk senelerde buğday ithalâtı/maz mı? mühim münakaşaları mucip olmuş ve 3l kişilik bir komisyonun bu gibi mali iflâslarm esbabını tahkike memur edil. mesi kararlaştırılmıştır. Ustrik hali ha- zırda istievap olunuyor, Oda Madam Hano gibi kendini müdafaa ediyor. Ma- amafih bu rezaletin de Gazet dü Fran rezaleti gibi kapatılması ihtimali kaviy yen mevcuttur. ——————————— — Komünistlerin muhakemesi Komünistlikle maznun Hasan Ali Bey ile 29 arkadaşınm muhakemeleri- ne gelecek perşembe günü ağır ceza mahkemesinde başlanacaktır. Bir kaç gün evvel İzmirde beyanname dağıttık- ları için yakalanan komünistlerle alâ- kadar oldukları için Istanbulda da ba- 21 takibat yapılmakta olduğu yazıldı. Müddei umumi Kenan Bey bu hususta “— İzmir müddelumumiliği bizden bazı malümat istedi. Biz de gönderdik. Fakat yazıldığı gibi Istanbulda yeni-! den takibat yapılmamıştır. Böyle bir şeyden haberim yoktur, demiştir. Gülhane mizamöreleri — Gi | raklığın zararım bir müktorunın Gelâfk | 6, 97 de #485, 928 de 94 19 ve KİN, hane hastanesi 1930.31 senesi müsüme- relerinin üçüncü Teşriniseninin otuzuncu pazar günü inikat edecektir. Darülbedayi Temsilleri vaat 21304 STANBUL BELEDİYESİ i In | İktisadi Vaziyet |! Halk Fırkası hükümeti Buğday meselesinde de muvaffak | olmuştur İsmet Paşanın, ziraat tarihimize hürmet v6 tekdirie yezilecek (iki misli mehsul) tedbiri çok kıymetli neticeler vermiştir Meclisin son fevkalâde (içtimamda; buğday ithalâtımız meselesi de bahis mevzuu oldu. Binaenaleyh ba ciheti tet kik faydalı bulunmaktadır. Vakıtın 20 teşrinievel nüshasında, İs met Paşa hükümetinin, iktisadi tedbirle rinin iki maddesile memlekette kısa bir zamanda milyonlarca lira kazandırdığı ni rakamla ispat etmiştik. l Bugün de, #yni hükümetin ittihaz et tiği bir tedbirle memleketin buğday it- halâtı azalarak yine milyonlarca lira kazandırdığını rakamla tesbit edeceğiz.| Memleketimizde normal devrenin mız şu idi: Yil Milyon lira (o Milyonkilo o | 924 183 137 425 18,9 1326 | Halbuki İsmet Paşanın, başvekilliği deruhte ettiği ilk zamanlarda esas itiba! rile buğday istihsalâtımızın fazlalaşma sma matuf olarak ittihaz ettiği (iki mis li mahsul) tedbiri sayesinde milli istih- salâtımız fazlalaşarak buğday ithalâtr. MIZ © nispette azalmıştır. Bu gayenin tahakkuku için başta Ziraat bankası ol mak üzere devlet daire ve müesseseleri. nin mesaisinin çok iyi neticeler verdiği! ni mütakip senelerde buğday ithalatı. mızın miktarı hakkındaki şu rakamlar- dan anlamak kabildir: Yıl — Milyonlira Milyon kile 926 26 217 1 0,8 64 928 5. 46,5 929 senesine gelinör, kuraklık tesiri sebebile buğday ithalâtımızın 200 mil. yon kiloyu geçeceği 924 ve 25 seneleri- nin vaziyetine nazaran İcap etmesine rağmen H. F. hükümetinin köylüye yar dm, meleket iktişndiyatmn hizpask,hu-| susunda aldığı tedbirler sayesinde, ku sine muvaffakıyet hâsıl olmuştur. Bu suretle 929 da buğday ithalâtımız an- cak 13 milyon lira kıymetinde 123 mil.) 924 ve 925 yılları ile mukayese edersek, tabiatin gösterdiği güçlüğe rağmen it- tihaz edilen tedbirlerin memlekete en a- şağı beş milyon lira kazandırdığını an- larız. ii İn | MEMLEKETTE VAKIT Adapazarında maarif kasketleri —————— Kimsesiz çocuklara yardım edenler — Pansiyon tekrar açılsa — Mektepleri teftiş. mekteplerdeki fakir (talebeye elbise jacak. termiştir. Bankanın bu çok isabetli a- âkası mektep idareleri tarafından te- şekkürle karşılanmıştır. HİMAYEİETFAL “Himayeietfal,, cemiyeti her seneki faaliyeti gibi gene o mekteplerimizdeki fakir, yardıma muhtaç talebeleri tes- bit etmiştir. Cemiyet öğlenleri bu tale- gitmişler, yoksa çalınıp mi götürülmüşler ? yon kilo kadar tutmuştur. Bu neticeyi,! Dikkate şayan bir nokta da, milli buğ|hiç buğday ithal etmemekliğimisi” * dayımızı harice, dışardan aldığımız buğ|diği müjde, H. FP. hükümetinin, yaa day #iatından daha ucuza satmamızdır.| muhtaç olduğu aşikâr olan İstatistiklerimizin verdiği rakamlar ü-|yasetinde de şimdiden muvaffak İzerinde yaptığımız hesap neticesi, son/ğunu ve ihtiyacımızın tamamen yıllarda buğdayın kilosunu vasati ola-| mahanl ile temin gayesine yakl: rak dışardan kaça aldığımız ve harice! gösteren en kuvvetli bir misaldir. Zİ Sarı gerdanlı siyah tavuklar” Rençper Ismailin babçesine geze geze mi ne kadara sattığımız hakkında takri bir fikir vermiştir. Yıl (Dışardan Hariçe gelen sattığımız. Kuruş Kuruş 926 123 82 927 13,5 69 928 2 70 Bu meleketin bazı kısımlarında day bolluğu olduğu halde, bunun ih yacı olan cihetlere nakil vasıtaların” kıtlığmdan gönderememizden ileri gi mektedir. Şimendiferin sayısız fayda rma bir de bunu ilâve etmek doğru Halk Fırkası hükümetinin buğdi hususunda aldığı tedbirlerin yaptığı sirleri, ecnebi hükümetlerin bu cihi mesaisi ilede mukayese edersek dilen neticenin her halde bir kıyt olduğu anlaşılır. Son yıllarda buğday hususund8 karakteristik tedbirler ittihaz eden kümet İtalyadır. Bu memleketin her ne pek fazla miktarda boğday ithal mesi Mösyö Musoliniyi enerjik ler ulmasına sevketmiş ve bu sureti! birkaç sene evvel bu merıtekette ( day sferberliği) ilân edilmistir. Buğday istihsalâtınm. fi. ve bu suretle ithalâtm azalması ve ta buğday ihtiyncmın tamamen dahil” den temine matuf bu (buğday sef liği) sayesinde İtalyanın buğday i lâtı 925 senesine nazaran 926 da “8 ri miktarında azalarak 2,1 milyar al da da yine 925 senesine nazaran “6 p miktarında eksilerek 1,7 milyar “0 dar tutmuş, 927 ve 928 senelerinde kuraklık tesirile 925 senesine j daha fazla olmuştur. Bizi mbuğday istihsalâtımız İse > 923 senesine nazaran yukarda p' müz .gibi muttariden azalarak * “4 | Uuğın tesiri olan 929 da bile 925 ne nazaran daha eksik olmuştur. w İ Bu izahat, İsmet Paşanın zirasi rihimize her halde takdir ve hür, | yazılacak (iki misli mahsul) tedi nin memlekete çok faydalar temif * tiğini sarahaten ispat etmektedir. yek Bilhassa 930 senesinde hububat “a luğu ve bu yılm sekiz ayı içinde vi Birinci ceza mahkemesinde bir dava .. Istanbul birinci ceza mahkemesinde) (o Maznun, itirazma devam Çengelköyünde vukua gelen hırsızlık! — Bön bir tavuk satın aldım. davası, İki davacı var: İsmail ve İhsan kadmı da gösterebilirim! i Adaparazı (VAKIT) — Adamızınjnazarı dikkati celbetmektedir. Geçen se) Beyler. Bir de mazmun: Harun oğlu yüzünü ağartan bir müessese vardır.İne bu hayırlı müesseseye devam eden) İsmail isminde bir rençper. Birçok yerlerde şubeler açarak teşkilâ| talebe bu sene acaba nerede oturmak- tını tevsi ve takviye eden bu müessese| tadır? Çok terbiyevi ve içtimai birlnz? (Türk ticaret bankas) dır. Bu müesse- mahiyeti alan bu pansiyonun bu sene — Ihsan B., davanızı anlatır mısı-'na kendi kendilerine gidebilmeler” — Efendim. Bir sabah bahçedeki İhtemel değil mi?'iselki sokakts işirken, geze geze... »<, her sene olduğu gibi bu sene delde açılmasına himmet edilse çek İYİ ©-İkümesi açtım. Baktım, birkaç tavuk! eksik, Gece çalınmış. Tabii zabıtaya çeyrek sürer. Yakm bir yer yaptırmak suretile maarif ve memle| Kaymakamlık ve maarif idaremiz müracaat ettim, Bu esnada tavukları.Jarı oraya düşmüş, deyelim!. ket çocuklarına karşı alâkasını £ÖS“ halkımızın okumak ihtiyacını düşüne. mın bu rençber İsmailin bahçesinde! İsmail B., geçen ramazandö Reis, davacıya sordu: gi — Tavukların bu adamın evi ii — Aman, efendim. A rek kazanın tam merkezi bir yerinde dolaştığı haber verildi. Orayı aradık.'ce haremile sahura kalktıklar! © yrlf hususi muhasebe idaresine ait iki bina.) Pilhakika tavuklarımdan ikisinin ore-/evdeki birçok eşyanm el yı tanzim etmiş, sıhhi bir hale getir. miştir. Salon gayet modern bir sistem-| da bulunduğu anlaşıldı? Harun oğlu İsmail, itiraz ediyordu ra kartı ö derbi! Tag karıştığını güzüüidedi 2 çala se haber verdiklerini, de yapılan ve sipariş edilerek getirilen! (— Tavuk tavuğa benzemez mi? Na. şeylerin bir daha ele geçmediğini masa ve sandalyelerle tefriş edilmiştir. Yakında halka faydalı bilgiler vere-| belere sıcak yemek vermeğe başlamış.) cek kitap ve mecmualar getirilerek hal TALEBE KOMİSYONU Geçen sene burada köylerden gelip kın okuması; okuma zevki tatmin olu- nacaktır. MEKTEPLERİ TEFTİŞ grl tanımış Bey, kendi tavuklarını! Davacı, izah etti: — Aman, Efendim. Bu tavukları ben sureti mahsusada © getirtmiştim.! Siyah, boyunları sarı tavuklar. Tanr iledi. İ — Çalan acaba bu adam midir”, — Bilemem. Hiçbir delilim Tai Ihsan Bey,, de (muhaklni be ari çalmıştır) demiyor, me asa) diy” İdim ki “Bunlardır,, dedim. Orada başidan ikisini onun evinde İka tavuklar dâ vardı. Onları da gördü. Iskeçe kaymakamı roüftüyü ça- devam etmek mecburiyetini duyan ta.|Cânip Rey buraya gelmiş ve orta mek-İğer iyice tanımasaydım, bu kadar ta-/aldığınt iddia ettiğikadının ğırarak milletin arzu ettiği eski /lebeler için bir talebe (pansiyon) ü|tebi teftişe başlamıştır. İK mektepleri vuk arasında benimkileri nasil ayirde-İle celkine karar verdi MU imamları derhal tayin etmesini (vardır. Bu sene pansiyonun kapandığı|de teftiş etmesi muhtemeldir, l der, (Bunlardı) derdim? İmekteplere, bilhassa orta mektebimize| o Maarif umumi müfettişlerinden Alildüm, (benimkilerden deği!) dedim. E-| Mahkeme, maznunun taraklı af başka güne bıraktı.