29 Kasım 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
Londrada toplanan Hindistan onferansı (mesaisinin o birinci 'afhasını ikmal ederek ikinci el *afhaya girdi. Konferansın birinci esnasında tebarüz eden “bir nokta, bütün Hindistanın tam bir ittifak ve kati bir #esle hürriyet istediğini söyle- Mesidir. Hindistanın muhtelif fırkaları tkalliyet ve ekseriyeti, memle- davasını açıkca izah etmiş, ide ayni sarabat ve ser- ile, aralarındaki fırka ih- ını ikinci derecede tanı- iğ ıklarını o anlatmışlar Konferansın (o birinci safhası i “ramyam onun hangi istikameti : edeceği tevazzuh etmiş bulunuyor. Hindistanın mukadderatı mev- N Zuubahs iken, onun tam bir 4 dahili istiklâldan başka bir şey Üzerinde münakaşa etmiyeceği Veya başka bir esas üzerinde tesviye derpiş etmiyeceği kat'iyetle anlaşılmıştır. Hindistan Murahhasları içinde biri de bu *sastan her hangi inbirafı kabül *imiyeceğini söylemiş, (bütün İngiltere bunu anlamıştır. ie suretle birinci safha geç- n sonra iş ikinci safhaya İltilkaj i etmiştir. © İşin ikinci safhası, Hindistanın Sahili istiklâlm temin edecek Meraiti tetkik ve tesbit etmektir. ©, Konferans bunun için bir ko- ve seçmiş ve ona bu işle olmayı tevdi etmiştir... distan için yeni bir kanun aktır. Bu kanün vücude getirecektir. Muhakkak ki konferansın en Mühim safhası bu safhadır. Bü- an ve bütün İngiltere bu safhada varacağı » ile muvaffakiyet veya muvaffakiyetini o tayin kanidir, donalt komitenin mu- olmasını temenni ediyer- omite azasına şu sözleri : ti i w Pazarlık yapmak ve onunla k,, 797 kazanmak ve yahut baş- bir şey kaybettirmek fik- tere uzaklaşınız. Daima müş- a ini Müştezik Saemellimi halle birbirinize yardım ediniz. kak ki muvaffak olursu- konferans bu işle Onun bir neticeye acağını yakında gö- Ö.R. Doğum in marof bekimlerinden göz mütehassisı Dr Vefik Beyin Socuğu dünyaya gelmiştir. Ebe- ek eder, yavruva uzun ye ömür dileriz. alim in | izin teşekkürü Şemsetrinin hazin ölümü bulu, gerek cenaze merasiminde medi ellerin zl bar tesellilerini ibzal buyur- yle il teessürlerimize iştirak Te im mühterem zevata şükran- Bu erzetmek iktidarında de- muhterem gazetenizle eyliyorum efendim. Istibul Valisi Muhiddin 3 j Yarak bunları büyük milli davaya | efkârı umumiyesi de | tatbiki yüzünden R: Moskova, 27 (A.A) Sanayi sui kastçıların davasında ifadesine devam eden Ramsine demiştir ki: — 1928 Teşrinievvelinde Pa riste ticaret ve sanayi komite- sinde Laristehef ile görüştüm. Sonra büyük lokantalardan biri- ne giderek Denisov, Nobel, Bu- kassof, Meçerski ve Tretiak ile buluştuk. Denisov, bana dedi ki, kuvvet dediği müdahaleciler bu sefer iyi bir teşkilâta maliktirler. En esaslı kuvret Lehistan ile Almanya tarafından tedarik edile- | cektir. Vrangelin 100 bin aske- ride yardım edecektir. Aynı za- manda hem Leningrada ve hem de Moskovaya hücum edilecek- tir. Öyle düşünülüyor ki iş ba- i şarmak, şu şartla ki bu ordu mü- kemmelen techiz edilmiş olsun darbe sür'atle endirilsin müda- haleyi yapabilmek için müktezi nakdi vesaite gelince Denisov ve Nobel, bana bu vesaitin bi- rinci derecede Fransız ve İngiliz hükümetleri tarafından ikinci de- recede petrolcular ve bilkassa Delexdi Kr. Kömi- ek GE akdi e pk tesi tarafından tedarik olunaca- ğını söyledi. Ertesi gün jeneral Loukomsky ve Fransız erkânı- harp miralayı Joinville ile görüş- tüm. Joinville müdahalecilere gösterilecek muaveneti ve mü- dahale sırasında Sovyet kuvvet- lerinin bir kısmını Rusya dahi- linde meşgul etmek için çıka- nlacak vakayiin tesiratını göz önünde bulundurmak, kızıl or- dunun şimdiki kuvvet ve vaziye- ti hakkında omalömat almak mümkün olup olmadığını merak ediyordu. İşlerin başa çıkarılmasını ko- lâylaştırmak için Fransız erkâ- nı harbiyesinin ısrarı Üzerine sa- nayi fırkasının kadrosu dahilin- de ayrı ve hususi bir askeri teş- kilâtın vücuda getirilmesi karar- laştırılmıştır. Ayni zamanda mez- kür fırka ile Fransız erkânı har- biyesi arasında daha kavi müna- sebatın tesisi teklif olunmuştur. Fazla olarak M. K. ile münase- bat ve Moskovada sakin Fran- sızlar ile ikinci bir rabıta tesis etmek lâzım geldiğine karâr veril. miştir. Bunun için M. K. Termojenik müessesesinin bir Fransız mühen- dis grupu tarafından ziyaretine müsaade istemek bahanesile be- ni bu müessesede ziyaret edecek idi. Denisov, müdahale hazırlık- larına iştirak edecek hükümet- ler arasındaki müzakereleri eski Rusyadan ayrılan hükümetlere gösterilen hırs yüzünden müşkü- lâta ugradığını da söylemiştir. Bilfarz Lehistan Okraynanın bir kısmını istiyordu. Ertesi günü ben ve Mariçof, Fransız erkânı barp miralayı Riçbard'a mülâki olduk. Harp sanayii hakkında ma- lâmat almak merakında idi, 1929 ve ameleni ANN ME rev ilân "a meseleye de burnunu soktuğu anlaşiteği , Casns Lâvrens sonlarına doğru R.ile görüştüm. Kendisi sanayi fırkası ile Fran- sız erkânı harbiyesi arasındaki bütün münasebatm ancak mira- ey Bicbard.. vamıtasile. Cereyan |. biri Müzonmei iaklanda haberle Aynı seyahat esnasında Lond: rada Vikers harbi inşaat mües- sesesi direktörü mühendis Simon | ile mülâkatta benim tanımadı- ğım sir Filips namında birisi de bazır bulunuyordu. Muhataplarım müdahelenin başlıca © nazımı Fransa olduğunu, İngilterenin müdahele hazırlıklarına iştirak edeceğini, o Deterding-Urphurat gruplarile başta Churchill olmak üzere muhafazakâr (o mahafilin müdaheleye karşı büyük bir alâka gösterdiklerini söylediler. Petrol menbalarını taharri eden Larichef bu yolda beyanatta bulunmuştu”: Larichef ve ken- dim, Londrada mirâlay Lavrens ilede görüştük. Bu görüşme mühendis Simonun huzurunda vuku buldu, Mezkür omülâkatta bir takım İngiliz firmalarının Moskovadaki mümessillerile te- sisi münasebat ettim. Müdahele teklifatına ilk defa olarak Ingil- tere 1927 de iştirak etmiştir. Fakat, ceneral Yanningin riya. setindeki beynelmilel komisyon- da Fransa müdahelenin idaresini eline aldıktan ve Ingiliz hükü- meti değiştikten sonra İngil terenin Oo müdaheledeki alâkası mahsus bir surette azalmıştır. Fransaya gelince, meseledeki iştiraki baştan nihayete kadar birinci mevkii işgal etmektedir. Pacinski ve komite âzasından aldığımız izahat bize müdahale teşkilâtının” ruhunun O Brian'ın İ faal müzaheretine istinat ederek İ Puankarenin bizzat teşkil ettiği i kanaatini vermiştir. 1929 senesi ortalarında Fransanın mükerrer ısrarları neticesinde sanayi ko- mitesi Fransız erkânı harbiyesinin bir Ajanı haline geldi. Müdahale için ilk önce 1928 de tespit edil- Rus Cümhuriyetini Bombalamak İstiyenlerden Birisi Mahkemede Neler Ifşa Etti ? Bu meselenin içine de Lâvrensin ismi karışıyor Ramsine, ifadesinde diyor ki: “Bize birinci derecede Fransa ve İngiltere hükümetleri tarafından , ikinci derecede Petrolcular tarafından yardım edilecekti.,, Sanayi komitesi ile ecnebiler 1930 senesinde beş senelik iktısadi programın ““şlüsünün bizar olacağını Kızıl ordunun isyan edeceğini tahmin | | İ ediyorlardı miştir. Sonra, 1930a bırak, çün- kü 1930 senesi 5 senelik iktisat programının Rusya için en müş- kül devresi olacağı tahmin edil- miştir. Sanayi komitesinin tahripkâr faaliyeti bu müşkülâtı bir felâ- ket haline getirecekti. Bu bub- ran neticesinde Sovyet Rusyanın müdafaa kabiliyeti azalacak ve Rus halkı bizar olacaktı, Gerek | sanayi komitesi ve gerekse ec- nebi mahefil Sovyet köylüsünü ve Kızıl Ordunun isyanına ve amelenin muhtemel grevine gü- veniyordu. Bizde 1930 tercih ediyorduk. Çünkü Sovyet Rusya büyük inşaat için mühim mas raflar ibtiyar etmekte olduğun- dan müdafaa teşkilâtı için hü- kümet diğer senelere nazaran daha az tahsisat koymuştu. Son- ra, 1930'da diplomatik bir mü- dahale imkânını da görüyorduk. 1926 senesi ortalarında sanayi komitesinde müdahalenin icrası- nin mümkün olmıyacağı ve bu müdahalenin 1931 senesine te- aunmüğa ayran... Kesme iye sebebi evvelâ diplomatik ihzara- tın henüz bitmemiş olması ve saniyen sanayi komitesinin ha- zır bulunmaması idi. Bundan maada Fransa bir ta- raftan İtalya ve Almanya ile | olan itilâflarından ve diğer ta- raftan balk O arasındaki geniş hareketlerden © dolayi > müşkül vaziyette bulunuyordu. oAksayi şark sergüzeşti Rusyaya karşı harbi hazırlamak için bir teşeb- büşsten ibaretti. Gerek sanayi komitesi ve gerek ecnebi maha- fili 1931 o müdahelesinin 1930 müdahelesinden daha müşkül olacağını tahmin etmekle bera- ber müdahele kat'i olarak 1931 & | bırakılıdı. Müdahele değiştiril- medi. Fakat Ukraynada ve Don havzasında ciddi bir isyana artık güvenilmediğinden Moskova ile Don havzası arasındaki münakala ta sanayi fırkasının dahilde ya | pacağı haraket ile karşı konu- lacaktı. Müdahele için yapılacak tediyata gelince Paristeki ticaret ve sanayi komitesi Rusyanın parçalanmasına: katiyen mubalif ! olduğunu Ove müdahelenin de | Rusyaya o kadar masraflara mal olmıyacağımı bildiriyordu. Sanayi fırkası arası ecnebi memleketlere yaptıkları seyahat- ler esnasında: Lehistan ve Ro- | İ 5 —VAKIT 29 Teşrinsani 1930 — ETTİN Tornistan edenler Hacı gemisi şapa oturunca, gemide kileri aldı bir telâş. Sesler işitiyoruz: “— Biz muhalefeti yıkmak için bu- | nu yapmıştık... j Muhalefet fırkasının şehir meclisi namzedine rasgeliyorsunuz? v “— Beni tebrik ediniz, diyor; Serbest fırkayı ne çabuk yıktık! Mutemedine rasgeldim: j “.- Ben içten çalıştım. Hatta beni muhalif tanımalarına bile göz yum- dum, fedakârlığım unutulmamalıdır. Bir muharrire rasgeldim; İ “.- Lideri methede, ede o kadar şi- şirdim ki, akıbet fırka çatladı. Ben psi kolog bir adamım bu akıbeti çoktan görmüştüm, onlara cepheden hücum &f- seydim, belki bugün serbest fırka de- vam edecekti, Iki gündür bir gazetede: İ “.— Bizim gazetede şimdiye kadar berbat şeyler çıktı, Rezaletler yazıldı, namuslu adamlara tecavüz edildi. Ne- ler oldu, efendim, neler... neler... Fakat bunlardan bizim haberimiz yoktu. Iki çocuk bu İşi yapıyordu. Onları attık, artık gazetemiz uslu uslu çıkacak!,, di. yor. Lİ Muhalefetin şehir namzedi, muhale fetin mutemedi, muhalefetin muharri- ri, muhalefetin gazetesi lider boru ça- hp, w— Meydan harbi başladı, muzaffer olacağım dediği zaman, hepsi aslan ke sildiler.. 4 Lider Gümüşhaneden meb'us çıkarıl. dığı gün: “. Meydan harbini kazandım deyin <e, dolu dizgin aman meydan harbin- den ganimet toplıyalım diye bedevi nı halinde saldırdılar... ğ Belki akında geç kalırız diye korktu. lar, biribirlerile yarış ettiler. Namustan, şereften, haysiyetten, me buldularsa kargılarının ucuna taktılar ilerlediler. N Onlar zannediyorlardı ki; — Lider meclise girer girmez derhal meclis kendisine biat edecek. Fethi Bey, başvekil olacak. Ertesi gün parlâmento feshedilecek Yeniden intihabat başlıyacak. Akm- <ıların kimi meb'us olacak, kimi müste. şar. Kimi umum müdür. Kimi mü ahhit kimi OAvrupa (o seyahatine çıkacak, kimi sefir olacak, Kimi şöh. ret sahibi. Zar yanlış atıldı. Hesaplar Ankara- da döndü, Şimdi duyduğumuz sesler, (tornistan) eden makinelerin gicirtası- dır. Bu seslerde de rekabet var. Bakı İrm mi daha evvel dönecek? . Fırkanın mutemedi çalışmadı propa ganda yapmadı. Fırkanın muharriri fırkasının aley- hine yazı yazdı. Fırkanın gazetesi al datıldığının farkma vardı. r Pek âlâ, hepsine inanalım, fakat İz. mir tezahüiratını kim yaptı, Antalyada kim hükümete hücum etti, Jandarmayı kim yaraladı? Tornistan eden efendiler, zannede- rim bir gün bütün bunlar için tek bir mücrim bösterecekler, diyecekler ki: “— Bunları yapsa, yapsa muhalefe te kendi müntehibi sanilerine emir ver direrek rey toplayan Başvekilt İsme Paşa yapar. Sadri Etem simi hususunda müdahaleciler &— rasında çıkan ibtilâflâra dair evelçe aldığımız malümatı teyit ediyorlardı. Müdahalenin ikinci gayesi Undeterdinğ grubunun €- le almak istediği Kafkasya pe trollarına terkine gelince, bu pet- rolların terki değil ancak imti- yazının verilmesi mevzuu bahis idi. mapyanın mütemadiyen artan js- tirapları ve Sovyet arazisinin tak. Mi Bilâhara Fransada bu petrollar (Lütfen ifeyi çeviriniz) © Müdürü:Jy.LEHMAN BUAKŞAM Mi VE Do O; , Monden dansözlerinin numaraları yi klanlar danetrlerinin mamaralen İ. D ii
