20 Ocak 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
WEN KİfIr Büyük harp gemilerinin izmihlâlı yaklaşıyor mu? Amerika, İngiltere ve Japonya büyük zırhlılar dan vazgeçerler se önümüzdeki son sene zar- tında (280) milyon isterlin kazanmış olurlar Teslihatı tahdit konferansının tam! lunacak para, 280 milyon ister- “Türk Ebalicılığı © : tehlikede mi? e aldığımıza göre mem- leketimizde halı ticareti ile meşgul olan bazı kimseler kü- kümet nezdinde teşebbüsatta bulunmatadır. Bu teşebbüsatın esası da Anadolu halılarını hi- maye etmek üzre yeni gümrük tarifesi ile İran halıları hakkında vazedilmiş olan ağır resmin bil- âkis milli ticaretimizi ızrar ede- cek bir netice verdiği cihetle ıslah tedbiri alınmasını istemek- tir, Malümdur ki Türkiyeden harice ibraç edilen balların hemen yüzde altmışı Amerikaya gider; ve Amerikalılar memleketimiz- den halı almak için İstanbula gelir. Buradan İran halısı ile beraber Türk halısını alır, gider. Bu itibar ile İstanbul cihan halı piyasasının öteden beri adeta piyasa merkezi olmuştur. Amerika hükümeti Türkiyenin halıcılık noktasından haiz oldu- ğu ehemmiyeti nazarı dikkate alarak halı üzerinden gümrük resmi almak için şöyle bir usul ittihaz etmiş : Türkiye İran ha- larından ne kadar ithalât resmi alıyorsa onun yüzde 55 ini al- mak. Onun için eski tarife ile bizim metre başına 15 kuruş resim aldığımız zaman Amerika 8 kuruş kadar bir resim alıyor- muş. Bu defa yeni tarife ile res- min miktarı 400 kuruşa çıkarı- lınca bunu işiten Amerika hükü- meti derhal resim miktarını 200 küsur kuruşa çıkarmış. Bunun üzerine Amerikaya mal gönderen halıcı'ar yoldaki halı- larını geriye çevirerek Londraya sevketmişler ove (Amerikanın vazettiği yüksek gümrük resmi devam ettikçe orada mal sata- mıyacaklarını düşünerek (bir daha sevkiyat yapmamıya karar vermişler. Diğer tarafatan Amerika ile iş yapan halıcı İranlılar doğru- dan doğuya İrandan fatüra çıkarttırp o suretle mal gönder- miye başlamışlar, Vaziyetten şu anlaşılıyor ki Amerikalılar hariçten giren halı- ları Acem balısı, Türk hahsı diye ayırt etmemektedir; onun için Türkiyenin Acem halısı üze- rine koyduğu gümrük resminin, yüzde 55 ini Acem halısı ile berabır Türk halısına da tatbik etmiştir. Eğer hakikat böyle ise yeni tarifede Türk halıcılığını himaye maksadı ile konmuş olan resim bilâkis Türk halılarının zararını mucip olmuş demektir. Çünkü evelce metre başına ancak (7), (8) kuruş resim ve- ren Türk halısı da bundan son- ra Âmerikya girerken Acem ha- hsı gibi (200) küsur kuruş resim vermiye mecbur olacaktır. Son- ra bu halin neticesi İstanbuldaki halı piyasasına sui tesir edeceği cihetle zaruri olarak İstanbul da yavaş yavaş cihan halı piya- sa merkezi olmak sıfatını kay- bedecektir. Zannediyoruz ki hadise İktısat vekâletin'n ciddi surette nazarı tetkike alması icap eden mahi- yettedir; ve eğer balıcıların id- dialar vekâletin tahkikatı ile te- eyyüt ederse derhal vaziyetin ıslahı çaresi aranmak lâzım gelir. AM hmet Âsım toklanmak üzere olduğu bu sırada onun yalnız kruvazörler, muh- ripler ve tahtelbahirlerle değil, her şeyden fazla en büyük ge- milerle ve en büyük toplarla meşgul olacağı anlaşıldı. Bu konferansın bir netice verip vermiyeceği hakkında, şimdiden bir şey söylemek mümkün de- ğilsede, üzerinde itilâf edilmesi en çok melhuz ve muhtemel nokta, zannederiz ki, büyük ge- milerin (o hacmini Oehemmiyetli bir surette küçültmek ve bir ton sıkletinde mermiler atan 16 pusluk topları ilga etmektir. Devletleriri bu nokta üzerinde bile itilâf etmeleri şüpheli olmakla beraber İngilterenin bu noktai nazarı müdafaa etmesi belki onun revaç bulmasına hizmet eder. İngiltere başvekili M. Makdonald'ın dünkü gazete- lerde intişar eden beyanatı, iz murahbaslarının bu nok- tai nazarı müdafaa edeceklerini östermekte idi. Daha evvel giltere bahriye nazırı M. Alek- sander beyanatta bulunarak şu sözleri söylemişti : “Bizim hedefimiz hem yap- ması kolay, hem masrafı az ge- milerin kabülüdur. Bu gemiler Vaşington muahedesinin göster- diği azami hacimden daha kü- çük olacaktır. ,, Bu sözlerin manası 35000 ton- luk gemilerden ve 16 pusluk toplardan vazgeçmektir. Fransa ile İtalyanın bu battı hareketi | kabul etmelerine bir mani yok gibidir. İngiltere Amerika ve Japonya ya gelince, bunların üçü önümüzdeki on sene zarfında 36 büyük harp gemisi inşa ede- ceklerdir. Bu inşaat için şarz —— Nışan'anmalar Tıbbıadli umum müdür mua- vini Dr. Fahri Can Beyin hemşiresi ve Zeydiye kaymakamı merhum Necip Beyin kerimesi Bedia H.la Urfa mutasarrıflığın- dan mütekait Ahmet Tevfik bey mahdumu kıymetli doktorları" mızdan birinci muhabere alayı hekimi yüzbaşı Yusuf Beyin nişanları dün Üsküdarda Slacak- taki evlerinde birçok dostlarının huzurile icra edilmiştir. Her iki tarafa saadet dileriz. $ Rifat Paşa zade Şinasi Beyin kerimesi Nedret Hanımla merhum Halim Bey zade Hüseyin Âli Beyin nişan merasimi Şişhane caddesinde Şinasi Beyin aprtı- mhanında icra kılınmıştır. Saadet temenni olunur. Hakkâklere Cemiyeti T.İ, Bani ve müessis- lerile cemiyet ve Darüşşafakaya fevkalâde (o hizmet (edenlerin esamisini havi Oo'mak Üzere Darüşşafaka (binası (o dahiline vaz'ı mukarrer mermer lavhanın tedarik ve hakki 21 kanunusani 930 tarihinde munakasaya ko- nulacağından iştirak arzusunda bulunanların yevmi omerkürda saat on buçukta Nur Osmaniye mahfelinde Cemiyet merkezine müracaatları bildirilmektedir. lindir. Muhakkak olan bir nokta bu devletlerden birinnde bu mas raftan hissesine isabet eden meblâğı sarfetmek arzusunda bulunmadığıdır. Çünkü evvelâ masraftan (o çekiniliyor, (sonra bahriye mühendisieri daha kü- çük olmakla beraber aşağı yu- karı ayni tesiri haiz ve ayni işi yapmağa muktedir yeni plânlar vücude getirmiş bulunuyorlar. Devletler bacim meselesi üze- rinde anlaşacak olurlarsa bu yeni plânların tatbikine imkân hasıl olacaktır. Bu yeni plânları ası vücude getiren devletler, (o Vaşington muahedesini imza edenler değil, onun Obaricinde (o kalanlardır Almanya bu tarzda bir gemi inşa ettikten sonra Üç gemi daha bazırlamağa başlamıştır. İspanya hükümetide donanma- smı inşa hususunda ayni yolda yürüyor. Fransanın da yeni gemi- lerini Vaşington muahedesinin tayin ettiği hattan çok geri bir hacimde inşa ettiği söylenmek- tedir. O halde umumi cereyan büyük gemilerin küçültülmesi lehindedir. Bununda © başlıca saiki, gemi inşaatının son derece bahalılaşmış olmasıdır. İngilterenin 1920 senesinde yaptırdığı 45,100 tonluk Hood gemisinin ber tonu 145 isterline, 1827 de yaptığı 45,000 tonluk Nelson'un her tonu 200 isterline, Almanyanın yaptığı 10,000 ton- lak zırhhnın her tonu 400 ister- line malolmuştur. Bugün Nelson zırhlısının üçte biri derecesinde inşa olunacak bir harp gemisinin fiatı üçte biri nisbetinde değil, fakat nısıf nisbetindedir. Bu itibar ile büyük gemilerden vazgeçildiği takdirde İngilterenin önümüzdeki birkaç sene zarfında tasarruf edeceği para 50,000,000 isterlin- den fazladır. Fakat 10,000, yahut 17,000 tonluk harp gemilezine 16 pusluk toplan yerleştirmek imkânsızdır. Bununla beraber topçu mütahas- sısları buna başka bir çare bul- muşlar, 12 ve 13,5 pusluk top- ları daha müessir bir bale ge- tirmiye muvaffak olmuşlardır. Bu muvaffakıyetin esası, kulla- nılan çeliğin islahıma imkân bu- lunmasıdır. O halde devletler arasında itilâf hasil olduğu tak- dirde büyük gemilerin kalkması mümkün olacaktır, Fakat şimdiye kadar alınan telgraflar devletlerin bu nokta üzerinde kolaylıkla anlaşamıya- caklapını gösteriyordu. Amerika ile Japonya büyük gemilerin ilgası aleyuindedirler, O halde şimdiden konferansın muvaffak olacağı hakkında bir şey söylemek mümkün değildir. U. Rıza iel eğ R ya Kar! Di sabah kar serpeledi; fakat pek az. Adeta rasa- tanenin tebliğini yabsna çıkar- mamak için, hatırı olsun diye bir paçacık yağdı. Halbuki bol bol yağmalid? Bu tamenniyi, odunum, kömü- rüm bol, lâstiğim kalın olduğu için yapmıyorum. Şehremaneti bir kar makinesi getirtti. Muhittin Bey de pek yakında Avrupaya gidecek. Bolca kar yağsaydı, sevgili Şehreminimiz bu mskinenin na- sıl çalıştığını görürdü. Bunun i- çin yağan karı azımsadım. * Gonoiise adın K elinde ne şekiller Pp dikkat ediyor musunuz? Ben, ince bir ipek çorap altında biraz müphem bir şiir gibi göz ve gönül alan kadın bacaklarını bizden saklıyan bu nesne yüzün- şosonların deyim. Hem bacakları örtüyor, hem de ayağında bu çeşit şo- sonlarla seke seke yürüyen ba- Toplu İsne Doktorlar Etibba odası idare heyeti toplandı Odaya kaydediliniyen ne olecak? Etibba odası idare heyeti dün haftalık içtimamı Neşet Osman B. in riyasetinde aktetmiştir. İç- timada odaya Okaydolunacak mülhakkattaki doktorların bistesi ve kayıt ücretleri alınmıştır. İs- tanbulda odaya kaydolunmıyan doktorlar hakkında henüz bir karar verilmemiştir. Dün bu me- seleye dair Neşet Osman B. bir mubarririmize demiştir ki: — Etibba odasına yazılmamış bazı doktorlar vardır. Bunlar ma- zeretleri dolayısile kaydedilme- mişlerse mazeretlerini ispat ede- rek kaydedilebilirler.Lâkayıt ka- lanlar hakkında ise kanunun maddei mahsurası tatbik edilecek- tir. Kanunda her doktor dok- torluk yapmak için odaya kay- dolunmak mecburiyetindedir de- niliyor. Kaydedilmiyenlerin va- ziyeti kolayca anlaşılır. Milli fabrikalar İktısat o vekâleti Sanayi ve Maadin bankasının idaresinde bulunan (fabrikaların © inkişafı için alınması lâzım gelen ted- birleri bankadan sormuş ve ne kadar sermaye ve yeni makine-f ye ibtiyaç olacağının tesbitini istemiştir. Bu cevap serian hazırlanarak vekâlete gönderilecektir. yağ SEYAHA Kar! elki iki hafta evveli kan merkezinden | telgraflar, her tara kar fırtmalarının hi ğünü bildiriyordu. Akşam #” telerinde bu haber çıkınenı! Dalgalı soğuklar, galiba * ve beldeler atlıyarak istediği yerde konaklıyorlar. ları sahici bir hiddetle rüzgâr soğudu. Buzdan bir testere gibi müzde işliyen bu rüzgârlar, ovaların genişliğinde bilendi pekâlâ hissettiriyordu. Bu «İcadiye» nin fetvasını b dim ve kalın paltomu omu dan dışarı çıkmadım. Artık sokakların çirkin lerinden kurtulmak üzereyi sabah, ilk karı titriye göklerden inerken gördük. P kavuştuğumuz günlere bil niçin kara kış der, iftira Asıl o günlerdir ki bizi eridi gitti. Sanki çamaşır ve kaldırmışlardı. Karı mi dostlarım bilir, fakat bu habbetimi ondaki güzelliğ rinliğe ve yağışındaki verirler. Halbuki, şimdi ke yokluyorum da hiç böyle b si içimde bulamıyorum. karı sevdiğim bir baki Fakat güzelliği için değil, otomobillerin kirli çamur larından kurtardığı için o” viyor ve bekliyorum. Sey “VAKIT,IN TAKV Pazartesi Kânunsani 1930 Güneş'n değv burcuna 4” Güneşin doğuşu: 7,27 Güneşin batışı : 17,09 Ayın doğuşu : 23,37 Ayın batışı 5 11,14 Namaz vakileri Sabah Öğir İkindi Akşan vi 855 AZAM vasi irop V . Bugünkü ati r Bave balata, rüzgü
