16 Ocak 1941 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUŞ 16/171941 — Harp ikfisadiyalı Harp iktısadı ne demektir ? (1) —İ— Harp İktisadır, harba girmiş olan memle- ketlerde, ordunun bütün ve sivil halkın esaslı ihtiyaçlarını tatmin etmek ve harba girmemiş memleketlerde, harbın ve iktı - sadi mül irlerini kün oldu. ğu kadar azaltmak için, devletin — aldığı ASA Yazan: Prof. Tahsin ADAM zaman içinde huırlııııbllocık ıoylıt dı - ğildir. Bunlara sulh gerektir. Onun içindir ki, ziraft memleket. ler (fabrika kuvetine mılik olmlvınlır), bir çok senelerdenberi £ getirterek tayyare fabrikaları kurmuşlar- dır. (B le bizim hükümetimiz bu ih- iktisadi (geniş da) dbirlerin u- mumuna denilir. Bu tariften, iki mühim noktayı dikkate almak ve ona iki müşahede katmak icap eder. Bunlardan birincisi şudur ki, harp iktisadı, ordu ile sivil halkın ihtiyaç - ları arasında öyle bir tasnifi icap ettirir tiyatlı tedbirleri istiklâl harbı biter bitmez almıştır.) Harp iktısadı, iktisadi seferber- Hikle karıştırılmamalıdır.. İktısadi seferberlik, harp iktısadının son safhasını teşkil eder ve milletin bütün ikti- sadi faaliyetinin harp ihtiyaçlarına tama- ki, ona ihtiyaçl. evel- emirde ve tamamiyle; sivillerin ihtiyaçla - rı, ondan sonra ve en lâzımlı olan madde. ler üzerinden temin edilmelidir. Binaen - miyle uydı icap ettirir. İkti - sadi seferberliğin başlama tarihi, beynel - milel konjoktura vakıf olan hükümet tara- fından tayin edilebilir. Bu tarihin tesbiti aleyh, siviller, ik bak d l ihtiyaçları h feragat gös- terip, ordunun bütün ihtiyaçlarının temini- ne imkân vermelidirler. Bu zarurete, ihti- mal ki Birleşik Amerika Devletlerinden başka, bütün milletler ayak uydurmak mecburiyetindedirler, İkinci nokta şudur ki, bugün, harp iktı- sadı vaziyetinde yaşamak, yalnız harba gir- miş milletler'için değil, harba girmemiş milletler için de mecburidir. Çünkü, harp, deniz yollarınım kapanması, kara ve nehir yollarının kifayetsizliği, muhariplerin e- velce ihraç ettikleri maddeleri kendilerine tahsis etmeleri ve bitaraf memleketlerdeki ihracat eşyalarını kapışmaları yüzünden, tamamiyle bitaraf kalmış memleketler üze- rinde bile fena tesirler yapar, Öyle ki, bu- gün, — İsviçre, yiyecek maddeler için vesika ihdasına, asırlarca ihraca alışmış ol- duğu maddeleri ( meselâ peynir ) ihraçtan menetmeğe, ve bir ticaret filosu almak te- şebbüsünde bulunmıya mecbur kalmıştır. Cenubt Amerika memleketleri ise kahve ağaçlarını sökmek ve 'bunım intaç etdzi bütün neticelerine k kalmışlardır. Birinci müşahede şudur ki, harp İktisadı ve bilhassa harp iktısat seferberliği, az esaslı |* gayet kati tesirleri olur. Biliyorsunuz ki, 1938 i, harp mal i ima- linde kullanılan ham maddelerin ithalâtı - tt arttırabilmekle yiyecek maddeler istih- salâtını çok azaltan Almanya — (Mareşal Göring, alman milletine tereyağı yerine top tavsiye ettiği herkesin hatırındadır). böylece müttefiklerden fazla tank, tayya- re elde edebilmiştir. Garp muharebelerini kazanabilmiştir. İkinci müşahedemiz şudur : bizim İk - trsadi bünyemiz ve geo-politik vaziyetimi- zin hususiyetleri dolayısiyle, bizim harp iktısadi ve iktisadt seferberlik teşkilâtla- rımız Garp ve Balkan memleketlerinin yapacakları teşkilâttan çok farklıdır. Zira Er B ( Günün - Görcesi ) ” Serbest kürsü,, münasebetiyle Senelerdenberi enerjik ve halk için çok değerli çalışmalarını istifa- de ile takip ettiğimiz “Hukuk İlmi- ni Yayma Kurumu” lııyırlı bir te- şebbüsünün ilk meyveıını, Ankara- nın ilme teşne münevver bir kütle- sine dün tattırmış ve ilk mükâfatınr da aynı günde almıştır. Bu, serbest hukuk ve iktısat kürsüsünün açılışı ve münevverlerin bu teşebbüse kar- şı gösterdiği emsalsiz alâkadır. Hukuk ve iktısat, dün ilk dersi SPOR Sfudyomuh paten sahası bugün açılıyor — * Meraklılar ücretsiz olarak sahadan İstifade edebilecekler 19 Mayıs stadyomu müdürlüğünün An- kara sporcularını memnun edecek bir te- şebbüsünü haber aldığımız halde bunun veren değerli hocam Vasfi Raşit | tit y Mem- Sevig'in de pek güzel tahlil ıllığl nuniyetle öğrendiğimize göre, epey gibi, biribirinden ayrıl im- | ri olan, “buz Ü- kân tasavvur olunamıyan iki içti- lu'lnde patinaj,, ıa.hııuıuı hazırlıkları dün mai ilim müessesesidir. Günlük ha- |t kulesinin hemen yatımızın nesci, hangi hâdiseyi tet- | yanında bulunan bu saha bugün sabahtan kik edersek edelim, hukuk ve iktr | itibı arze- sat munuebellerıyle örülüdür. Da- | dilmektedir. ha geniş ölçüde, insanlığın hayatı, Büyıı bir saha bundan bırkıç sene evel, bundan başka bir şey midir? J. B. yere ve Say'ın, “iktısadın mevzuu, cemiyet- te bulunan her şeyi ihtiva eder” târifi, ilk anda mübalegalı görün- mesine rağmen, büyük bir hakikat ifade etmiyor mu? Bu sözlerden kastimiz şudur: Türkiye'de ilk olmak ;erefuu de ay- rıca taşımakta olan yeni ıeı'beıt kürsü “hukuk ve iktısat kürsüsü” adını taşıyor. Bu kürsüden, hukuk ve iktısat otoriteleri tarafından ve- rilecek dersler, hayatımızım içine karışmış bu iki ilim mevzuunu halk bilgisi halinde geniş bir kütleye sin- dirmiye çalışacaklardır. Gaye, biz- zat Hukuk İlmini Yayma Kurumu- nun gayesi gibi, halk için faydalı olmaktır. Hayı!ımı:m, bınhmmız- Gok rağbet görmüştü. Mektepli gençler ve birçok sporcular tatil saatlerini ve günle- rini patinaj y Hava kurumü — teşkilâtında Altı ayda 48.767 uçuş yapıldı Bize verilen malümata göre, Türk Hava kurumu uçuş teşkilâtında 1940 haziranın- dan yeni yılın ilk gününe kadar olan devre içinde 48 bin 767 uçuş olmuştur. Bu uçu- şun 28.450 si motörlü tayyarecilik kısmı- na, 25.317 si plânörcülüğe aittir. Aynı dev- rede paraşütlerle beş bin 462 atlayış ya- pılmıştır, (a.a.) Askerlerimize hed ye alınması için Sümer Bank'ın teberruu Türkiye Kızılay Cemiyeti umümi mer- kezinden : Askerlerimize kış hediyesi tedarik edil- mek Üzere bank umum Üürlüğü tarafından umumi merkezimize 5.000 lira teberru edilmiş ve cemiyetimizce bu hedi- yelerin tedarikine tevessül edilmiştir. Kı- zılay cemiyeti umum! merkezi Sümerbank Millt kütüpane için asgari had (Başı 1 inci sayfada) beraber asgari fikir ve sanat terbi- yesi, bir millette, yıbıncx dıl öÖğ- r k fırsat ve £ lanların imtiyazı ol k lâzım- dır. Ecnebi edebıyı!lar hakkında tenkitler yazan Maksim Gorki, rus- çadan başka dil bilmezdi. Bundan başka, gerek ansiklopedilerde, ge- rek tarihlerde, yabancılar, türk ve onun lıııltur kıyımklın ıle pelı az alâkl rdır. La ciltlerini bir türk, başkalarına âit pek çok şey, kendine âit pek az şey, öğrenebilir, ve yanlış olarak! Ecnebi dil bilmiyen bir kürk, bu:- günkü dünya, eski ve yeni medeni- yetler, ve merak ettiği bütün - ilim şubeleri hakkında kendi kütüpane- sinde eyi veya orta malümat edine- bilmelidir. Milli kütüpanenin asgarf haddi dıyı bunu murat ediyoruz. betle Maarif Vekâle- Kat rerbake umuüm müdürlüğüne bu kıymetli d Bu l takdim e- yıl stadyom idaresi, Ankaralıların geçen ö (undo zğr A senelerde görülen bu alâkalarından cesaret > almış ve patinaj yerini hazırlamıştır. Teberrular devam ediyor Yeni saha, sabahları saat 8.30 dan ak- şam saat 18.30 a kadar gençliğin istifade- sine açık bulundurulacaktır. Stadyom mü- dürlüğü, patenleri olmıyanlara 25 kuruş mukabilinde birer çift paten temin etmek- tedir. Oraya geleceklerden bundan başka hiç bir ücret istenilmiyecektir. Her bakımdan faydalı ve çok güzel bir spor şubesi olan, “buz Üzerinde kaymak,, şüphe yok ki memlekette, elinden tutula- cak ve yürütülecek bir değerdedir. Bu se- heplı Ankara sporculuğuna böyle bir saha d 1 İçin ini takdir leketi bizim sanayi ku Garp rine nazaran daha az inkişaf etmiştir. Di - ğer taraftan, Süveyş ve Basra yolları ve diplomatik vaziyetimiz sayesinde deniza - şırı memleketlerle irtibatımız o kadar faz. la kesilmemiştir, Binaenaleyh, bu hususi vaziyetimizi göz önüne alaraktır ki, biz harp iktisadı le eden |* cemiyet kaidelerine uygunluğu de- recesi, başka bir ifade ile kurumun ve kürsünün muvaffakiyetinin ölçü- sü olacaktır. Ankara yalnız bir şehir olmaktan çoktan çıkmış, âdeta büyük bir ü- niversite halini almıştır. Bu şehir- de ilme büyük bir kütlenin ve iktısadi seferberliğimizi tanzim ede - ceğiz. ——— (1) Bize ait mülâhazalar yarınki nüsha « mızda çıkacaktır, BİBLİYOGRAFYA Milli Kostümlü Balo Erzincan'da yardım Doktor Abdullah Âhi TUNCER'in “Er- zincan'da Yardim,, adında bir kitabı çık- mıştır. Herkesce okunması faydalı bir e- gerdir. Ankara kitabevlerinde ve İstanbul- da İkbal kitabevinde bulunur. İstanbul'dan Hollivud'a dört ör hey | y ç SA AÇ ç 8 “Yedigün” tarafından neşredilen “İstan - bul'dan Holivud'a” çocuk edebiyatı kütüp - hanemizi zenginleştiren bir eserdir. Tek ba- şına Okyanosu aşmıya çıkan dört çocuğun İstanbul'dan Amerika'ya kadar heyecanlı yolculuğunu anlatan bu kitap Hikmet Feri- -dun tarafından yazılmış, ve dört renkli ka - pık içinde, bir çok resimlerle süslü olarak Çi Sayın eşleri — Bayan Inöntl'nun himayelerinde 1 şubat cumarte- Bi akşamı Ankara Palas salonlarında veri- mevcudiyetine sık sık şahit olmak- tayız. Dünkü açılış dersi, bu teza- | dan hürlerden biri olmuştur. Hukuk İl- mini Yayma Kurumunun bu münev- ver kütleye tattırdığı meyve işte bu ilk ders ve başkanın vııtî:rıdır. Al- dığı mükâfata gelince, Refik İnce- nin de teşekkürle ifade ettiği gibi, umulandan çok fazla olan rağbet ve alâkadır. Bilgiye hayranlık duyanlar ya- rınki serbest üniversitenin ilk te- mel tı;ııu teşkil eden ıu-bııt lıu- haber Çocuk Kurumu Genel merkezinin mill! kostümlü balosu için kurum tarafından da milli kos- tümler hazırlandığı ve arzu eden Bayan- lara tevzi edilmekte olduğu haber alın- mıştır. Bursa Çocuk Esirgeme Kurumunün yardımları Bursa, 15 a.a. — Çocuk Esirgeme kuru- mu Bursa teşkilâtı tarafından 940 yılı için de 31.174 çocuğa muhtelif yardımlar yapıl- mış ve bu meyanda 45 bin 724 kap sıcak kl eline il fay - dalı ve eğlenceli eser arıyan ana baba ve muallimlere “İstanbul'dan Holivud'a — dört ğ 1 vi Günükret » le tavsiye ederiz. Fiyatı 25 kuruştur. Tedavüle çıkarılan yeni banknotlar Ci Merkez dan ; — 15. 1. 1941 akşamı itibariyle banknot e- misyonunun vaziyeti şudur ; Lira Bankanın açılışında banka ka- nunu mucibince deruhte edi- len miktar 158.748.563 Banka kanununun 6 - 8 inci maddelerine tevfikan hazine tarafından vaki tediyat olup tedavülden geri çekilmiş ol- duğundan bundan tenzil olu- nan . 19.923.781 138,824,782 Bu miktara banka kanunu muücibince altın mukabili ya- pılan emisyon 17.000.000 ile hazineye yapılan altın kar- şılıklı avans mukabili 3902 kanun , ilâveten tedavlüle çıkarılan 14.000.000 ve reeskont mukabili yapılan emisyon 249.000.000 418.824.782 İlâve 15. 1. 941 te- davülün umum yekünu dört yün on sekiz milyon sekiz yüz yirmi dört bin yedi yüz seksen iki liraya baliğ olmaktadır. Bu yekünun 892.403.215 lirası yeni harfli banknotlardan mütebaki 26.421.567 lirası da eski harfli banknotlardan müte- şekkildir. (a.a.) Mevlüt Adil Akbay'ın babası merhum Doktor Ali Riza Akbay'ın birinci ölüm yıldönümü olan ı1-ı—“ı cuma günü öğle namazını takiben H mevlut bay 8’; K 1.915 kilo süt dağıtılmıştır. Vilâ- yet içindi Çocuk u teş- kilâtı da 13.081 çocuğa yardımda lnllun— muştur. Konya'da Çocuk Esirgeme Kurumu kongresi toplandı Konya, 15 a.a. — Çocuk Esirgeme kuru- munun vilâyet kongresi — dün parti reisi kul Hukıık İlmini Yayma Kurumuna, kurumun değerli başkanına teşek- kürden ve serbest kürsüye muvaf- fakiyet dilemekten gayri ne yapa- bilirler? Kemal Zeki GENCOSMAN Piyango talihlileri Millt Piyangonun 7 ikincikânun çekilişi- nin talihlileri gunlardır: Bu piyangonun — (50.000) liralık büyük ikramiyesini kazanan (166985) numaralı biletin bir parçası Bursa'da Tuzpazarında Kuru yemişçi Muhsin Berk'e satılmıştır. Aynı numaranın diğer parçası İstanbul- da Galata Doğruyolda Eczacı Salamon Ha- sip ve Pangaltı Poyrasz sokakta Bayan Lâtifyana satılmıştır. Bu çekilişin (10.000) lHiralık ikramiyele- rinden birisi İzmit'te askeri hastane baş hekimi Binbaşı Sami, diğeri Mardin'de Ha- kimzade şoför Kemal'in satın aldığı bilet- lere isabet etmiştir. Aksaray kazasında goför Bedri Değerli ve Demirel Kirkor Kireç'te beşer bin lira Haliş Ulusan'ın tır, Kongre geçen seneki mesal raporunu ve hesap bilânçosunu tetkik ve yeni büt- çeyi tasvip eylemiştir. Kongre, yeni idare y seçerek son İzmit halkevinde amatör fotograf ve resim sergisi İzmit, 15 a.a. — Burada Halkevinde â- matörlere mahsus bir fotoğraf ve resim sergisi açılmıştır. Sergide 286 parça fo- toğraf ve resim teşhir edilmektedir. Kara dair ! Ben bu satırları yazarken lâpa lâ- pa kar yağıyor: 1941 yılının ilk hürmetli kart,.. Gündelik yazı yazanlar için her sene ağaçların çiçek açması gibi kar yağması da bir yazıya mevzu edil- mek âdet olmuş gibidir. Belki de sudan yazı yazmaktansa havadan bahsetmek daha iyi bir şey oldu - gu için, Kardan fıkra çıkarmak biraz da tehlikeli sayılabilir. Bilirsiniz ya, Nastettin hoca bile kardan kup - kuru bir fıkra değil, tatlı bir helva yapmış, fakat bunu kendisi de be- ğenmeml,tı'r. Şimdi İstanbul'da olsaydım, ora- daki yüksek türkçe mütehassısları- na sorardım ; — Bembeyaz “kar” Ja simsiyah “kara” nın birbirinden ancak bir ve tebrik ederiz. Gençliğin de, havaların müsaade edeceği günler zarfında devam edebilecek bu fırsattan istifade etmelerini temenni ederiz. Kayak Sporu Ankara Halkevi Spor kolu başkanlığın- Önümtüzdeki 19. 1, 941 tarihine müsadif pazar günü geniş mikyasta kayak sporu faaliyeti yapılacaktır. Gidilecek yeri tespit ile vesaiti nakliye- de yer temini ve kayak tevzii için cuma günü saat 18 de evimiz salonunda mutad ve bu bilâ istisna arzu eden herkeşin iştirâk edebile- ceği ilân olunur. Sivas'ta kayak kursları Bıvas, 15 a.a. — Erzurum kayak kursunu ikmal eden Üç öğretmen beraberlerinde kayak mııumelerı oıdusu halde şehrimize bu- rada nazari ve ameli olarak ders verdik- ten sonra kayağa I nahiye ve kaza merkezlerinde de çalışma- larına devam edeceklerdir. Kömür ocaklarına Iuymâ fakdirine başlanıyor Büyük Millet Meclisinden son çıkan bir kanunla Havza'da bulunan busust şahıslara ait kömür htik yvazıyed e- Askerlerimize kışlık hediyesi — olarak Manisa halkı 9.000 parça muhtelif eşya te- berru etmiştir. Denizlinin Acıpayam kaza- sı halkı 1357 çift yün çorap, 488 çift eldi- ven ve 246 parça muhtelif giyecek eşya, gene Denizlinin Buldan — kazası halkı da 11di çift yün çorap, 422 parça da muhtelif eşya teberru etmişlerdir. (a.a.) Milh Emlâk işleri intizamla görülecek Maliye Vekâleti milli emlâk işlerinin da- ha intizamlı yürümesini teminen yeni karar- lar almıştır. Defterdarlıklara bildirilen bu kararlara göre milli emlâk defterleri sıra ile ve muntazaman tutulacak, defterlerde hâk ve silinti bulunmıyacak ve milli emlâk mua - meleleri intizamla görülecek, işler otoma - tik bir şekilde takip ve neticelendirilecektir. Yabancı paralarının allı aylık vasafileri Bcnebi paralarla yazılı damga resmine tabi evrafk ve senetler bedelleriyle banka ve sigorta Şirketleri muamele vergilerinin he - sap ve İstifasında kullanılacak olan yabancı paraların altı aylık vasat fiyatları tesbit e - dilmiştir. Bu fiyatlar haziran 1941 ,sonuna kadar meri olacaktır. Sterlin 528 kuruş 82 para, dolar 18351 kuruş 5 para, fransız frangı 260 kuruş 22 pa- ra, liret 652 kuruş 87 para, İsviçre frangı 2975 kuruş 12 para, florin 8264 kuruş, Ray$ş- mark 5050 kuruş, belga 2708 kuruş, drahmi 99 kuruş 26 para, leva 168 kuruş 88 para, Çekoslovak kronu 476 kuruş, pezeta 1877 ku- ruş 12 para, zloti 2858 kuruş, pengö 2668 ku- ruş 15 para, ley 62,5 kuruş, dinar 820 kuruş 13 para, yen 8149,5 kuruş, İsveç kronu 8086 kuruş 15 para. Konya vâlisi gitti Bayram tatilinden Iİstifade ederk şehri - mize ıelın ve vilâyetine ait işler etrafında dilmişti. İktısat Vekâleti maadin umum mil- dürü B. Kemal Balkar ile başmühendis B. Halil Pekmen bugün Zonguldağa hareket e- decektir. Bu heyet, Havza'da vazıyed edilen maden ocaklarına kıiymet takdiri — işleriyle meşgul olacaktır. Budapeşte'deki ticaret larda bulunan Konya va- lııı B. ttin Kırşan dün ak To - ros ekspresiyle Konya'ya hareket etmiştir. Dış ticaret memurları Bu tinden tarihi bir Türkiye harta ve- ya atlası da istiyoruz. Bu hartada tınhın kıydıttı;ı bütün dovırlor ve lif renkli y ve klâsik telâffuzları ile ııırol edil- miş olmalıdır. Bir türk genci, önün- de bir harta ve ona rehberlik eden alfabe tertipli bir kitap vasıtası ile, vatanının bütün tarihi hüviyetini öğrenebilmelidir. Bu masraflar, ekmekten kesile- rek verilecek kadar, zaruri olanlar. dır. Bizler artık kafa kudretlerinin rejimi olan cümhuriyet vatandaşla- rıyız, Bu rejimler, fikir terbiyesi ol- mıyanları delikleri gittikçe darla- şan eleklerden geçirerek, mektep- size ve kit , hattâ müt di yen okumakta olmıyana, en küçük hizmetlerde bile yer bırakmaz. Falih Rıfkı ATAY Türk Hava Kurumuna yapılan yardımlar Türk Hava kurumuna yapılan teberru- lar etrafından aldığımız haberler Boyabat kazası köyleri halkı evelce yapmış olduk- ları 1462 lira teberrua İlâveten yeniden 1128 lira Gönen 'Sarı nahiyesi halkı 657, Gündoğan köyü 3816, Dereköyü 168 lira ve Sarı nahiyesin- den Hüsnü Akalın 100, Şaban Eryılmaz ve Şaban Çetinkal ellişer, Hasan Durmaz 40 ve diğer dokuz vatandaş da 186 lira vere mişlerdir. Finike'de Musa Kâzım ve şüre- kâsı kuruma 1.000 lira teberru etmiştir. Gene Finike'nin Hasköy halkı 100 llra ve diğer dokuz vatandaş da 290 lira vermiş- lerdir. Viranşehirde bir kısım vatandaşlar kur- ban bedeli olarak kuruma 897 lira ile 27 canlı kurban teberrü etmişlerdir. Bu teberruattan başka Ankara'da Veli Çiçek ve eşi, Hakkâri'de Makbule Akakul, Sürmene'de Ömer Özen, Yusuf Aşkın, Sa- mi Özdoğan, Raif Özalp, Adana'da Leman, Nazilli'de Necati Ozan, Mustafa Evren, Hatay'da Suphi Ukuç, Şükrü Çığır, Şükrü Balu ve eşi evlenme yüzüklerini Hava ku- rumuna teberru etmişlerdir. (a.a.) Türk -Macar ticaret görüşmeleri 15 a.a. — (D.N.B.) ajansının Berlin ticaret İzmir l ticaret müdürü B. Mehmet Ali'nin, İzmir ticaret di de kezd husust muhabiri bildiriyor; Textil Kurier gazetesi, Türk - Macar iktısadi müzakere- leri h di ği bir yazıda bu mü- eski Bükreş ataşemiz B. Nejat Ay 'ın tayin edileceklerine dalr olan hıbu. Ticaret 5* . Vekâletince tekzip ol * Düzelime müzakereleri Reşad Nuri Darago'nun dün ği hrimize gelen malümata göre yeni bir | Beden terbiyui bydıçı muallim miz tertip şl Aşa- | ticaret ve kıliring anlaşması yapılmııı etra- kad gıdaki gibi düzeltiriz : fında ile macar h ara- 1 inci sütunda, alttan itibaren 16 inci sa- | sında yapılmakta olan ucım müııkenl:rl Beden Terbiyesi Genel Direktörlüğü ka- tırdaki cümle parçasının doğru gekli şu-| bir hayli ilerl, yakçı öğ i yetiştirmek üzere 15 kişilik dur: Bizim camiamız için bir nevi bidattır, 2 inci sütunun 20 inci satırında menşe- lerini değil müntesiplerini okunacak. ahval ve şartlara göre her iki hükümetin ti- cart mübadelesini arttıracak şekilde ve iyi bir kadro hazırlamıştır. Kadro İcra Vekil- leri heyetine ıevk edilmek üzere Maliye Ve- kâletindi kiki bir hava İçinde devam k YANKILAR böyle şeyler sormamalı ! diye de öğüt verirlerdi. O zaman ben bir mektup daha ya- zar ve sorardım : — Peki karı yağdıran rüzgâra ne- den “karayel” ve karın yağdığı mevsime neden “karakış” derler ? Her neyse; ben bu satırları yazar- ken karayel esiyor ve karakışın ilk hürmetli karı lâpa lâpa yağıyor. Yıllardanberi yazı yazan ve kara dair hiç olmazsa yirmi, yirmi beş yazı yazmış olan bir muharrir için bundan bir kaç yıl önce söylediğini, şimdi de unutup tekrarlamak tehli- kesi de yok değildir. Okurlarım - dan, - bu kelime, benim sütunumu okuyanlar için kullanılabilir; G, A, “Hayat ve sihat” sü - harf farklı olması nedendir ? üst. Her halde : — Aralarında bet yoktur; tunurıu okuyanlar okur değil, oku- lar - okurlarımın pek müt- diye cevap ve ; — Böyle r düşünmemeli; hiş ve arada sırada pek merhamet- siz olan hafızalarından korkarım, Gerçekten kar tekin bir mevzu değildir; netameli bir şeydir, En nezih geçinen ediplerimizden Ce » nap Şahabettin bile kar yağarken yazdığı bir yazıda : “Karı sever misiniz? Genç ise - niz evet; ihtiyarsanız hayır!,, de » miş ve sunturlu bir bayağılığa düş. müştü, O halde ne yazmalı ? » Bana öyle geliyor ki kar, akla ka- rayı, temizle kirliyi, bulutlarla dağ |Kar yağarken yemsiz ve yuvasız kalan kuşlardan bahsetmeyi hatı - rımdan bile geçirmiyorum. Onu da genç şairleriniz yazsın. Ama, — Onlar ya Sanskrit dili ile, ya- hut eski Mısır lehçesiyle yazarlar! diyecekmişsiniz, ne yapayım? ba- na ne ? &.. Klişe en demektir ? Dilimizde bazı osmanlıca şekille- rini klişe olarak muhafaza ediyo - zakerelerden iyi neticeler beklendiğini ve dokuma işlerinin müzakerelerde büyük bir rol oynuyacağını yazmaktadır. Bundan böye le daha fazla miktarda pamuk ve tiftik alı- nacağı tahmin edilmektedir. 1940 senesin- de Türkiye'den Macaristan'a 17,5 milyon pengo kıymetinde mal ihraç edilmiştir. şekli ile, tek kelime olarak yaşıya- caktır, kullanıldığı müddetçe ! Mecelle ve Mihver ! Bir İstanbul gazetesinde şöyle bir başlık gördüm: “Mecelle ve a- ğaç”, Bir başka gazete de bir habe- rin üzerine şu başlığı koymuştu : “Vişi'yi tazyık için Paris aç bıra » kılıyormuş !,, — Mecellenin ağaç daki ahe | kâmını bilmiyorum. Fakat o eski ki- tabın bir hükmü vardır ki şudur : “Ukubette niyabet caiz değildir.,, Vişi'nin kabahati varsa onun için neden Paris aç bırakılıyor? Ukubet- te niyabete misal arıyorsanız bun « dan parlağı olmaz. ik5 ruz, Bütün dillerde, yab idelerle yapılıp, bu şekli ile milli sırtlarını, yapraklı dalla yapraksızı bir eden müthiş bir müsavatçıdır. Ondan hoşlananlar da, hoşlanmı- yanlar da bulunabilir. Fakat mede- nf bir şehirde yağan karın istirabı- nı en çok duyanlar, otobüslerle o » tomobillerdir ve hakları da yok mu- dur ? Kar ortadan kalkıncıya kadar zincire vurulmak az buz İstırap mı- dır ? e SN ee W Iü, kalan böyle kelime veya tâ- birler vardır. " Meselâ, artık arap kelimelerini türkçe cemileyoruz: “semalar” ye - rine “semavat” demek kimsenin ha- tırına gelmiyor. “Ruh” u da “ruh- lar” diye cemileyoruz. Fakat “ha - mervah” klişesine ne dersiniz? “Er- vahıhabise” tercüme olunabilir: Ha- bis ruhlar! Ancak. hamervah, bu L GA A Ğİ SKt ĞİN. 1 ka- B için de “ IIe ve mih- ver!,, mi demeli, bilmem ki ? ... Yüksek yazı! İki gazete meraklısı konuşuyor- lardı ; Ğ — Dostum, gazetelerdeki yazılar yükseliyor. — Nereden anladın? — Evelki gün iki İstanbul gaze- tesinde birden “Uludağ,, dan yazıl- mış iki yazı çıktı! İ TI