30 Nisan 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

R E/ İspanya harbı ve devletler hukuku — spanya harbı diyoruz; fakat ortada hukuki manada bir harb vaziyeti var mıdır ? Yoktur; çünkü harb ya - pabilmek için iki taraf lâzımdır. Hal- buki İngiltere, Fransa ve Rusya'nın nazarında yalnız bir maşru İspanya hükümeti vardır : Valansıya hük- meti. Franko ise âsidir. Franko'nun hükümeti bu devletler tarafından !_l' r -drğr gibi, bu hükümete muharıp devlet hukukundan istifade salâhi - Almanya Ve m da naza - İspanya hü - 'yeti de verilmemiştir. İtalya'ya gelince; onlar! rında yalnız bir meşru Kü kümeti vardır : Franko hîlku'_'"f'-' Valansiya hükümeti ise, içtimai ni - zamı yıkmaya çalışan bir çetedir. Devletler hukukuna göre, yabancı bir devlet; meşru hükümete yardım edebilir. Hattâ bu yardım yarım va zife sayılır. On dokuzuncu uırd.a d.ev- letler, isyanları bastırmak için birbi - rine yardım etmişlerdir. yedinci Ferdinand'a karşı çıkan isyanı bastırmak için İspanya hükümetine yardım etmişti. Avustuür- ya, İtalya'da çıkan isyanları bastır - makta meşru hükümetlere yardım et- ti. Asrımız ortalarına doğru Maca - ristan'da çıkan isyanı bastırmak ıçın Rusya Avusturya'ya yardım etmişti. Bismark da Lehistan ihtilâlini l:llln" mak için Rusya'ya yardım etmeğ© ha> zirdı. Ancak ösi taraf kuvvetini fili surette ispat ederse, bazan buı_ıları muharip devlet hukukundan isufığe salâhiyeti verilmektedir. Bu, hükü - meti resmen tanıma değildir. Fakat bu haklardan istifade salâhiyetini elde eden âsi hükümet, tıpkı meşru hükümet gibi açık denizlerde tarafsız gemileri durdurarak muayene ve teftiş eder. Karşı tarafa kontraband eşya gitme - sine mani olacak tedbirler alır. Li - manları abluka altına alır. Velhasıl Fransa, Harb şiddetle devam ediyor Bilbaodaki sivil halkın boşaltılması d Lonüra, 29 (Hususi) — Hükümet. çi kaynaklardan bildiriliyor : Baılî cep- hesinde Markuena bölgesinde bir âsi taarruzu püskürtülmüştür. Durango bölgesinde harb şiddetle devam etmek- tedir. Avala ve Burgos cephelerinde ktur. Madrid ye- kayda değer bir şey yo u h niden bombardıman edilmiştir. Bırço.k ölü ve yaralr vardır. Yeniden bir ıngı- liz vapuru kömür ve yiyecek ge_tm.n_ıç ve yükünü boşalttıktan sonra ingiliz harb gemilerinin himayesinde kara bti larının dışına çıkmıştır. A_Xyn'cz dört vapuf daha bu sabah hâdıse'sız.c.ılarak Bilbao'ya gelmiglerdir. Bir ingiliz v_a— yfaları Bilbao halkına bin purunun ta : tane ekmek hediye etmiştir. ükümet reisinin söyledikleri Bask hüküme KearerE Bask hükümetinin reisi : şehrinin müdafaasız olınaîma rağmen âsi tayyareler tarafından üç buçuk ı:a- at şiddetle bombardıman olunarak ha- rab edilmesini protesto etmekte Ye bu- na medeni dünyanın mülaade_ edip ft' miyeceğini sormaktadır. Reis demiş- tir ki: ğ « — Milletlerin Bilbao'ya sığınan 300.000 kadın ve çocuğa yardım edecek- lerini ümid etmek isterim. Erkekler İ bir şey istemiyoTUZ.» Bilbaodaki mültecilerin tahliyesi için ; Royter bildiriyor: Tıvrmf değıızî tirmemiş olan İngiltere, Bılbao;“kı mültecilerin tahliyesi için yap! teşebbüslere girmeğe hazırdır. Fakat an- cak Bask hükümeti ile Franko arasın> da bir anlaşma yapıldıktan sonradır ki İngiltere sivil halka ne wretle“ y:'t- kün olacağını düşüneb çin k"ldlve’ H hırb' Pa AM CA den istifade eder. İspanya ihtilâli çıkalı devletler Iıu. . kuki kaideleri altüst olmustur. Bir defa İngiltere, Fransa ve Rusya Fran- ko'nun muharip devlet hukukunı:!an istitfade salâhiyetini tanımamakta 15 * Tar etmektedirler. Diğer taraftan Ve daha çok aykırı bir hareket olmak üzere, Almanya ve İtalya, Franko' - nun meşru bir hükümet olduğunu ta- nımışlar ve ortada Valansiya hükü - meti olmadığını iddia ediyorlar. Hu - kuki vaziyet böyle olmakla beraber, her iki taraf ta fili vaziyete boyun eğmektedir. Meselâ Franko hükümeti, Valan - siya hükümetine tâbi olan Bilbao |i - manmı abluka altına almıştır. Dev * letler hukukuna göre bu abluka iki bakımdan kanunsuzdur. 4 1— İngiltere, Franko ül muhnripgdevlet hukukundan istifade hakkını tanımamıştır. Bu bakkı tanm” mıyan bir hükümet abluka tatbik edemez. ; eR 2— Abluka, müessir surette tati z edilmelidir. Yalnız bir beyanname i! abluka ilân edliemez. K ıhıı eden devletin, onu tatbilr stmr için kâfi mikdar kuvveti de olı:ıılıdır. l:ıl- buki Franko'nun elinde böyle bir de- niz kuvveti yoktur. ntmamıştır da. l giltere, ticaret g any limanma uğramalarını Sekiz on kündenberi ingiliı_ıvım ka- Marasında çok hararetli münakaşa * lara sebeb olan bu hareket hattr hak- kında hükümetin izahı şudur: j Filhakika Franko hükümeti tere tarafından unmnlımııur Franko hükümetine muharip dc.vlet hukukundan istifade salâhiyeti de verilmemiştir. Fakat Bilbao limanmna Uğramak tehlikelidir. İngiltere hükü- Teti, ingiliz ticaret gemilerini bu t'elıl- likeye karşı ikaz etmektedir. İ_ıı:ı!u; Onanması, ingiliz ticaret gemilerini Açık denizlerde korumaya mecburdur. akat İspanya kara suları içinde ko- amaz, İngiltere hükümeti devletler huku - 'urı aykırı olan hareketini bu yolda ev'ı! ediyor. Fakat hakiki vaziyet bu '-l:ıldir' İngiltere devletler hllkl*“' - ct Prensiplerini harfi harfine tatbik Ahhenm bir takım karışıklıklara se - olıuğmı kani olduğundan, Ka İngil - Hattâ dım tir. Konuşmalar yapıldığı malüm ise de İngiltere anlaşma yapılıp yapılmadığı hakkında hiç bir haber almamıştır. Guernika bombardımanı etrafında Avam kamarasında Atli ile diğer bazı mebuslar B. Eden'den “Guernika- protesto ini lerdir. B. Eden, bombardımanı lursa olsun hükümetin hâ- le karşıladığını söylemek- le iktifa etmiştir. Momiıîıg Post, h.âqi. senin Milletler Cemiyetine aks.cmnı— mesini muvafık görmiyor. Deyli Tel_e- graf ise sivil halkın korunmaln.ıı.temm edecek bir anlaşma yl.pılır'lisx için mî. selenin Milletler Cemiyetine havalesi. ni doğru buluyor. Âsi ve alman tekzibleri Âsiler bir nota neşrederek Guernika'- nin âsi tayyarelerin bombardımanı ne- ticesinde yandığını tekzib etmişlerdir. Diğer taraftan alman gazeteleri de bu şehrin alman tayyarelerinin yardımı ile Franko kuvvetleri tarafından tahrib e- dildiğini yahnlamaktn ve bu haberi Al- manya aleyhdarı propagandanın yeni bir iftirası saymaktadırlar. Filear ©. s nın istemiş kim yapmış © diseyi teessür Kont Ciano Tiran'da Roma, 29 (A.A.) — Kont Ciano dün saat on buçukta Tiran'a varmış ve kıral Zogo tarafından kabul edilmiştir. İtal- k mahfilleri bu ziyaretin, ital- oslav paktı ile sağlamlaştırıl- mış olan - italyan - Arnavudluk paktı çerçevesi içinde yapıldığını ve Kont Ciano'nun Yugoslavya ile yapılan ko- uşmalar hakkında Arnavduluğu tenvir ildirmektedirler. HB * karar vermiştir. Ve İspanya mü“.î. ğ lesinin mahiyetine göre de bu doğru bir harekettir. Bütün devletler .lıp.n: takip etmeğe karar Veımlçlıı'dır". Ortada meşru bir İspanya hukü_ v meti varken, böyle bir tarafsızlık si - yaseti takip etmekte devletler haklı mı haksız mı ? Bu noktayı araştır - manın ameli bir faydası yoktur.. l?ıı - hukuk incelikleri üze- yan politi yan - yuğ ni edeceğini b kuki incelikler edilmiştir. Bilbao civarında üşünülüyor hükümetçilerin yaptıkları beton istihkâmlat Mısır monirösü Görüşler arasında yakınlık var Motreux, 20 A.A.) — Öğrenildi. ğine göre dün başlanan Mısır - Fransa görüşmeleri esnasında görüşler arasın- da oldukça mühim bir yaklaşma vücu- da getirilmiştir. Sanıldığına göre Mısır “Fransız,, tabaaları ile “mahmi,,lerine de, yabancı hukukunu tanımıştır. Mısır fransız mektebleri, hastahaneleri ve Ö- teki evkafının himayesi hakkında te- minat vermektedir. Nahas Paşa ve B, Dö Tessan bugün intikal devresi ile muhtelit mahkeme- lerin kuruluş tarzı meseleleri üzerin- de görüşmüşlerdir. Konferansın umumi komisyonu- muh temel olarak yarın sabah toplanacaktır. Sanıldığına göre konferans, önümüzde. ki hafta sonlarına doğru sona erecek- Nahas Paşa ile B. Dö Tessam ara. Fransız kabinesinin vaziyeti Paris, 29 (A.A.) — Dün ingiliz li- rasının 111 den aşağı düşmesi, parla- mento mahfillerinde mevzuubahs edi- len gevşekliğin mali aksülamelidir. Ger- ginlik hakiki olmaktan ziyade zahiri idi. Blum hükümetini iki çenah arasın- da kalmış gibi göstermeğe matuf bazı şayialar deveran etmekte idi: “Tevakkuf devresi,, nden usanan ko- münist cenahı ile amele sınıfının ardı arkası gelmiyen taleblerinden bıkmış o- lan radikal cenahı, Halbuki hiçbir hâdise vukua gelme- di. Parlamentonun açılışı, istisnai bir sükünet içinde cereyan etmiş ve kabi- nenin politikası hakkındaki istizahların sındaki kati görüşmelerin gel şembe günü öğleden sonra yapılmasına karar verilmiştir. ÜKÜÇÜK DIŞ HABERLER | X Moskova — İkinci beş yıllık plâ- nn muhtelif kısımları bittiğinden, üçün- cü beş yıllık plânın hazırlanmasına baş- lanmıştır. X Moskova — Dün burada çocuk bi istidadlı talebele- ri arasında müsabakalar yapılmış ve bunlar arasında bir çok -istidadlıların duğu anlaşılmıştır. Çocuklar, çok muvaffakiyet göstermişlerdir. * X Moskova — Hükümet mamül ba- zı eşyanın - fiatlarını indirmeğe karar vermiştir. Bunlar arasında mensucat, e- lektrik, sigara, kibrit, tuhafiye eşyası V. XVatikan — Papanın sıhhati gene kaygılar uyandırmaktadır. Kendisi yor- gundur ve bacakları şişmektedir. X Belgrad — Sava ve Morava nehir- lerinin seviyesi yükselmiş, yeniden bazı yerler su altında kalmıştır. Yardım ter- tibatı alınmaktadır. X Roma — Salâhiyetli mahfiller BB. Bek, Lansburi veya Van Zeeland'ın Ro- maya geleceklerine dair hiç bir malü- matları olmadığını bildirmektedirler. X Londra — Bakanların maaşlarının riri avam kamarasınca reddolunmuştur. X Paris — 1 Mayıs için umumi iş konfederasyonu büyük bir nümayiş ha- zırlamaktadır. X Varşova — Katoviçe civarında 900 maden işçisi madenleri işgal etmiş- tir. Bunlar gündeliklerinin arttırılmasını $ ktedirler. Polis y bir çok komünistleri tevkif etmiş ve vesikalar elde etmiştir. X Danzig — B. Göbbels nazi kültür kongresi dolayısiyle 8 mayısta buraya gelecektir. : $et K münasebetleri SON POSTA'da Muhiddin Birgen, Irak dış bakanımın Ankarada bulunma- sı dolayısiyle iki memleketin dostane münasebetleri hakkında yazdığı maka- lede, İrakın türk, İran ve arab medeni- yetlerinin imtizacından vücude gelmiş yeni ve orijinal bir medeniyete sahib ol- duğunu belirttikten sonra, bugün İrakım kadderotını idare eden i ların, 0s- manlı imparatorluğunu kurtarmak için bizimle beraber fedakâ çalı şah- siyetler olduğunu ve türklere çok yakın- lık duyduklarını söylüyor ve diyor ki: “. —. Onlar bizim aramızda ve bizimle beraber osmanlı imparatorluğunu müda- faa ederlerken, ayni zamanda kendi ırk- larının istiklâllerini de müdafaa etmiş o- luyorlardı. Irakın bugünkü vaziyeti o günkü vaziyetten çok daha iyidir. Nite- kim, türkler de osmanlı imparatorluğu ç parlak vaziyetlerine bu- günkü milli varlıklarını her bakımdan mürecceh görüyorlar. Bunun için her i- ki tarafı da biribirinden hissen iklaş tırmamış uzun bir tarih devrinden son- ra her iki tarafı da memnun eden bu- günkü neticeler ve bugünkü vaziyetler karşısında, Irak da, Türkiye de, elde e- dilen neticelerden dolayı biribirlerini tebrik edebilirler, »»» Suriye gazetelerinin yazmakta ol- dukları bütün şeyler, yani türklerin a- bi düşman oldukları, K 'i paratorluğunu yeniden kurmak istedik- leri, Türkiyenin bunun için Almanya ve İtalya ile anlaşmış bulunduğu gibi söz- ler kâmilen hezeyandır; buna p yanlar bu h fikirlerini sorsunlar, onların verecekleri cevabı biz, tereddüdsüzce, en âdilâne hüküm olarak şimdiden kabul ederiz.” IRAKLA DOSTLUĞUMUZ 'TAN'da Ahmed Emin Yalman ayni münasebetle şunları söylüyor: “— Jrak hududu bizim için ayırıcı bir çizgi değildir. Çok dost bir komşu e- vine vardıran bir kapıdır. Bu kapının bi- ze aid tarafında duran türk bekçiler kendi yurdlarını beklemezler. Çünkü a- radaki sarsılmaz emniyet bakımından buna ihtiyaç yoktur. Ancak hudud üze- rinde İrak faatlerinin | A eti aa deli bir istikraz akdetmek tasavvurun. da bulunmadığını fakat istisnat bazı sarfiyat vuku bulduğu takdirde kısa va. deli hazine bonoları ihraç edeceğini be- yan etmiştir. Banka şimendifer açığı- nın kapatılması için eşya tarifesinin 95 10 « 15 arttırılacağını bildirmiştir. Brükseldeki konuşma- lardan sonra Londra, 29 (A.A.) — B. Eden avam kamarasında bir suale cevaben şimdilik ingiliz - fransız - belçika kurmayları a- râsında bir görüşme yapılmak keyfiye- tinin düşünülmediğini söylemiştir. Taymis gazetesi Brüksel seyahatin« den bahseden bir makalesinde, başka şartlar dahilinde yazılmış olan Cenev- re paktı teahhüdlerinin daha elâstiki bir şekilde değiştirilmesi lüzumuna işa- ret etmektedir. Berlin, 29 (A.A.) — B. van Zeelan- dın iş arkadaşı B. Moris Frer bugün buraya gelmiştir. Burada birçok şahsi- yetlerle ve hassatan Dr. Şaht ile görüş- melerde bulunacaktır. Kimya talebeleri bugün geliyorlar Kömür sergisi ile Çubuk barajını ve şehrimizdeki muhtelif kültür kurumla- rını ziyaret etmek üzere geleceklerini haber verdiğimiz üniversite kimya ta- lebeleri bugün saat 8.40 da Ankarada olacaklardır. Talebeler trenden çıktık- tan sonra Atatürk âbidesine bir çelenk koyacaklardır. Ankara Halkevi talebe- lere Gazi enstitüsünde yatacak yer ve akşam yemeği temin etmiştir. 40 talebe, 4 asistan ve bir doçentten mürekkeb o- lan kafile Türkiye Genel kimyagerler kurumunun davetiyle ve bu kurumun müzahareti ile bu ziyareti yapmaktadır. k per- ünak edilmesi için kimse | masına bakarlar. Bunun gibi, hudud ü- ısrar etmemiştir. inde türk faatlerininı bekçileri de Fransız finans bak izahları | bu hududun karşı tarafındaki ıraklılı Paris, 29 (A.A.) — Parlamentonun dır. finans encümeninde izahat veren mali. İki komşu millet arasında bu yolda ye nazırı Aurrol hükümetin uzun va. | bir münasebet d oli iki taraf için de büyük bir nimettir. Bu sayede her iki millet hududlarının bu kısmı hak: kında tam bir emniyet duyarak rahat rahat işçileriyle uğraşabilirler. Bundan başka aradaki dostluk o kadar derin bir ahenk ve haz uyandırıyor ki, bundan, ik- tikasi ve içtimai sahalarda daha sıkı bir iş birliği doğ imkân yoktur.” ŞARK DEMİRYOLLARI AKŞAM'da Akşamcı, şark £ hüı_” ç , bahsederek, bir zamanlar, emperyalist kapitalizmin şarkı bir sömürge haline demiryol- e için $ ve nleketimizde son eser- leri de tasfiye edilmekte olan şirketlerin işie bu bat ihniyetiyle kurulmuş ve ai val yalirilş ellak larını belirterek muvaffakiyetin kıymeti- ni a r. KÖMÜR SERGİSİ KURUN'da Asım Us, kömür sergi- sinin son derece muvaffak bir eser ol- duğunu belirttikten sonra, odundan da- ha ucuz ve tasarruflu olan kömürün şe- hirlerimizde kul!'anılmamasını eski bir i- tiyadın devamımna atfederek, kömür kul. lanma itiyadını yaymak lüzumundan bahsediyor. Halkevinde Prof. Lambert'in Konferansı Liyon üniversitesi mukayeseli hu- kuk profesörü ve mukayeseli hukuk enstitüsü müdürü Prof, Lambert üni- versitemizin daveti üzerine İstanbula gelmiş ve iki konferans vermişti. Hu- kuk ilmini yayma kurumunun daveti- ni kabul eden profesör şehrimizde de bir konferans verecektir. B. Lamberi (sosyal ilim ve arsıulu- sal ilim olarak hukuk) mevzulu kon- feransını cumartesi günü saat 15 de Ankara Halkevinde verecektir.