25 Mart 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUS —— 25-3- 1937 ——— # Düsünüşler Çocuk, okul ve gazete Benim gibi henüz otuzuna varma- | mış olanlarımız bile, zihinlerinde mek- teb hatıralarını biran. için canlandıra- cak olurlarsa, sınıf ve mütaleahane sı- ralarında, bir gazete veya romanı, âde- ta bir suç işler gibi gözden kaçırarak okumuş olduklarını hatırlarlar. Daha yakın zamanlara kadar okulcularımızın gözünde ders kitabı dışında her - hangi bir matbua, şüpheli bir hüviyete sahibti. Gazeteyi talebenin yakınına sokinamak, onun ahlâkını korumak sa- yılırdı. Her türlü gerilik alâmetleri kültür sistemimiz arasından koğulmuş olmak- la beraber, hâlâ da, kolayca izale edile- miyen bir itiyad eseri olarak, ekul içinde kitab ve gazeteye karşı - sarsıl- maz bir antipati muhafaza eden öğret- menlerimize rastlamak gene de müm- kündür. Kültür Bakanlığımızın itina ile ha- zırlıyarak ortaya koymuş olduğu ve es- kisine nazaran büyük bir tekâmül teşki eden yeni ilk öğretim programı, gaz teyi, bir yardımcı ders vasıtası haline getirmekte ve çocukların daha okul sı- ralarında iken, bilgilerini — arttırmak için gazeteden faydalanmaya alıştırıl- “masmnı emretmektedir. Tahsil, olgun bir adamım sahib ol- ması gereken bütün bilgiyi ona vermek gayesini taşımaz. Tahsil eğer ferdi, ol- gunlaşma çalışmalarını tek başına ilerle- tebilecek bir seviyeye getirirse vazifesi- ni yapmış sayılır. Fakat, hayatın deva- mınca devam edecek olan bu olgunlaş- ma çalışması, ancak, gazete ve kitab o- kumak itiyadını daha okul sıralarında “iken almaya bağlıdır. Vaktinde alınma- mış olan bu itiyadın eksikliğini sonra- dan hiç bir şey tamir edemez. Yeni ilk okul programının, derste gazeteden faydalanılması için koydu- #u prensip her bakımdan takdire değer. Unutmıyalım ki bizde, talebe kadar öğretmenlerin çoğu da okumak itiya- dına malik değildirler. Programa uy- mak için arasıra — gazete karıştır- maya mecbur olmaları, onların üzerin- de de hayırlı tesirler yapabilir. İlk okulda yurd bilgisi ve hayat bilgisi dersleri, yalnız hacmi dar bir kitabçığın taşıdığı malümata istinad etmemelidir. Hayat kadar geniş hâdise- lerin akisleriyle dolu olan gazete, ço- cuğun gerek kendi yurdu, gerekse u- mumiyetle hayat hakkındaki malüma- tını genişletmek için hududsuz imkân- lar arzeder. Gazeteyi çocuğun eline ders sında ve öğretmenin eliyle vermek, o- nun körpe ruhunda, mektebten sonra da her adımda karşılaşacağı bu kâğıd tomarına karşı saygı ve tecessüs hisle- Ti yaratır. Sonra, unutmıyalım ki, gazeteleri- mizin, komşu memleketlerle bile kıyas- ik trajlara ma- sıra- lanamıyacak kadar lik olmalarının sebebini de, yaşıyan ne- sillerimizin gazeteye ehemiyet vermeyi okul sıralarında öğrenmemiş olmalar'v. le izah etmek mecburiyetindeyiz. —Ço- cuklarımızda gazete ve kitab okumayı, tatmin edilmemesi uzvi bir eza verecek bir ihtiyaç haline getirmek için harcı- yacağımız emekler sayesinde, kültür hayatımızın çok aleyhine olan bu eksi- ğimiz de izale edilmiş olacaktır. Kültür Bakanlığımız derdi — teşhis etmek ve tedavi çaresini — göstermek için üzerine düşen vazifeyi yapmıştır. Şimdi, vazife ve mesuliyet, programı tatbikle mükellef olan öğretmenleri- mize intikal etmiştir. Konulan esasın muvaffak netice vermesi onların bu hu- susta gösterecekleri iyi niyet ve alâka- ya bağlı olacaktır. YAŞAR NABİ .wve. Orman Çiftliği ve Baraja otobüs işliyor Fiyatlar çiftliğ 20, baraja 25 guruştur Ankara belediyesi önümüzdeki cu- martesinden itibaren Orman çiftliğine otobüs seferlerine başlıyacaktır. Beledi- ye verdiği yeni bir kararla şehrimizin €n güzel mesire yerleri arasıma girmiş bulunan Çıbık barajına da cumartesin- den itibaren otobüs işletmeğe başlaya- caktır. Orman çiftliğine gidiş veya dö. nüş bilet ücretleri 20, Çıbık barajma ise 25 kuruştur. Otobüslerin gidiş ve : Cumartesi günleri gidiş saatleri 14, 15, 16 ve dö- nüş saatleri 16, 17, ve 18 dir. Pazar günleri gidiş saatleri 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17 dir. Dönüş saatleri 14.30, 15.30, 16.30, 17, 18 19 ve 20 dir. Egitmen kurslarına öğretim şefleri seçildi Kültür bakanlığı köy eğitmenleri için bir kanun projesi hazırlamaktadır. Bakanlık bu sene açılacak olan kurs- ların öğretim şeflerini tayin etmiştir. Kars kursunun -tedrisat şefliğine Samsun ilk öğretim müfettişlerinden BB. Ali Erdoğan, Edirneye İzmir ilk Ööğretim müfettişlerinden Ferid Oğuz, Erzincana Ankara ilk öğretim müfettiş- lerinden Nejad, Eskişehire Eskişehir müfettişlerinden Remzi, Bayram ve İs- tanbul ilk tedrisat müfettişlerinden Sü- leyman Edib tayin edilmişlerdir. Cağaloğlu halkevi konferans ve spor salonu İstanbul, 24 (Telefonla) — Cağal- oğlundaki halkevi binasına ilâve olarak yapılacak konferans ve spor salonları- nn inşası bugün ihale edildi. Açış tö- reni cumhuriyet bayramında yapıla- caktır. İstanbul'daki sütçüler anlaşmazlığı İstanbul, 24 (Telefonla) — Üretmen ve satıcı sütçüler arasındaki anlaşmaz- lık henüz halledilemedi. Vaziyeti tetkik eden ticaret odası meselenin satış işle- rinin düzenlenmesi lüzumunu teyid e- der mahiyette olduğu hakkında bir ra- por hazırladı. Kamutayın (İlk okullarda talebe toplantısı | gazete okumağaalışacak Gazete okuyan çocuğun Kamutay dün Fikret Sılayın başkan. lığında toplanarak merhum Nuri Con- ker'in - Gazianteb - den münhal bulu- nan Kamutay başkan vekilliğine Hilmi Uran - Seyhan - 1 seçmiş ve posta tel. graf ve telefon, hudud sahiller ve tah- lisiye umum müdürlükleri 1933 yılr hesabı katilerine aid mazbataları kabul etmiştir. Kamutay pazartesi günü toplanacak- tır. Kamutay çağrıları Arzuhal encümeni beşte toplanacaktır. bugün saat on Bakanlar Heyeti toplandı Bakanlar heyeti dün — akşam üzeri toplanmış ve oplantı geç vakte kadar devam etmiştir. Profesör Beger'in konferansı İstanbul, 24 (Telefonla) — Profe- sör Beger bugün seçkin bir kalabalık önünde ikinci konferansını verdi. Bu akşamki ekspresle Parise döndü. Anadolu tahvillerinin değiştirilmesi İstanbul, 24 (Telefonla) — Cumhu. riyet merkez bankasında Anadolu ve Haydarpaşa liman ve demiryolu tahvil- lerinin S vas ve Erzurum hisse senedle- riyle değiştirilmesine aid kanunun tat. bikine bugün başlandı. I KUÇUK iÇ ıııABı-.Rı.ı-:Rl * Tayinler: — Çorum detterdarlı- ğına Fatih maliye tansil şubesi tahak. kuk şefi B. Salih, Maraş defterdarlığı- na Manisa varidat kontrol memuru B. Adil, Zonguldak defterdarlığına Tun- celi defterdarı Mehmet tayin olunmuş- lardır. 3& Hollanda, ile anlaşma: — Yeni Hollanda” klirinğ » anlağması bakanlar heyetince kabul olunmuştur. Ticaret anlaşması ise tasdike arzedilmek üzere başbakanlığa verilmiştir. hayatla teması vardır Kültür Bakanlığı, gazetelerimizdeki çocuklara mahsus olan neşri- yatı yakından takib etmektedir. Bakanlık, bu neşriyattan yavrularımızın tam faydalanmasını sağ- lamak maksadiyle, bu ders lr başında yürürlüğe giren “ilk okul ders programları,, na yepyeni hükümler koymuştur. Emniyet İşleri düzene alınıyor Bakan'ar Heyeti ka- rarnameyi kabul etti Emniyet ve düzenlik işlerinde vilâ- yet, kaza ve nahiyelerdeki jandarma ve emniyet hizmetlerinin yapılması ve sa- lâhiyetlerinin kullanılması suretini ve aralarındaki münasebetleri gösteren ka- rarname bakanlar heyetince kabul o. lunmuştur. Talimatnamedeki esaslara göre: Vilâyet, kaza ve nahiyelerin güven- lik ve düzenliğinden doğrudan doğruya vali, kaymakam ve nahiye müdürleri me: sul olacaklardır. Her gün saat 11 gü- venlik ve düzenlik saati olarak ayrıl- mıştır. Belli iş olsun olmasın tam bu saatte ehemiyetli hâdiselerde saat kay- diyle mukayyet olmıyarak emniyet a- mirleri, jandarma kumandanları ve bu- lunmandıkları takdirde bunların vekil- leri valinin veya vekilinin yanına gide- ceklerdir. Emniyet amirleri ve jandar- ma kumandanları bu gidiş sırasında va- liye veya vekiline 24 saat içinde kendi Memuriyet ve inzibat bölgeleri içinde olan siyasi, idari, ve güvenlikle alâkalı bütün vakaları bildireceklerdir. Talimatnamede polis ve jandarma- ların çalışma tarzları, dosya usulleri, haber verişilmesi, polis ve jandarmanın biribirlerine yardım şekilleri hakkında uzun hükümler varır. Talimatnameye göre gerektiği za- man emniyete yardımcı olarak jandar. ma verebilecek ve bu jandarmalar em- niyet amirinin emri altında iş görecek- lerdir. Sütçülerin ihtilâfı Istanbuldaki süt üretmenleri ile süt satıcıları arasında ihtilâf çıkmış. Üret- menler, “sütü dokuz kuruştan aşağı ver- meyiz”, satıcılar da “yedi kuruştan fazlaya almayız!” diyorlarmış. Eğer bu ihtilâf, kısa bir zaman için- de halledilemezse işi İstanbul su şirketi- nin sütüne havale etmeli, onun vereceği karara göre davranmalıdır. Çünkü malüm ya halkm içtiği süt- lerde inek, koyun, keçi ve mand ra sa. hibleri kadar onun da hakkı vardır. Siyasi nezaket Bir amerikan gazetesi şu satırları ya. zıyor: “Ne olsa şu avrupalılar nazik insan- lardır; hele siyasi nezaketi hiç de elle- rinden bırakmazlar. Bakınız, İspanyaya harb etmek için gönderilen alman ve italyan askerlerine hala “alman gönüllüleri”, “italyan gö- nüllüleri” deyip duruyorlar. Kadın köşesi Bir çok kadınlar vücudlarının biçi. mini bozmamak ve şişmanlamarfdk için yiyeceklerini kısar, perhiz yaparlar. Bu işte ileçi gitmenin bazan sinir hastalık- larına, kansızlığa yol açtığı görülmüş- tür. Son posta ile gelen amerikan mec- mualarında okunduğuna göre Holivudda m yıldızlarının az yemek yemeleri, sıkı perhiz yapmaları yasak edilmiştir. Yıldızlar şimdi yemeklerde adam akılİr karınlarını doyurmakta, ondan sonra şiş« manlamamak için yol yürümekte spor yapmaktadırlar. Bir benzerlik Nevyorkta çıkan Troy Record gaze- tesine göre siyasi toplantılarla kiliseler- deki cemaatlar, çok defa biribirine ben- ziyorlar: ikisinde de orada bulunması lâzım gelenler bulunmıyor. Kısa hikâye Bir ingiliz lordu ölmüştü. Cenaze- sine gelen çelenkler arasında bir tane- sinin kordelasına yazılan şu - satırları berkes merak ve hayretle okudu: “Ateşleri söndürdüm; kapıları kilid. ledim; her şey tamamdır. Allah rahat- lık versin Efendim.” Bu çelengi getiren, lordun emekdar uşağı idi. Kendisine neden böyle sözler yazdığını soranlara o, göz yaşları için- de anlattı: — Otuz senedir, Efendime hizmet e- derim. Her akşam uyuyacağı zaman ya- nına girerek bu sözleri söyler, böylece tekmil haberi verirdim. Şimdi ki efendim en son uykusuna dalmaktadır; bu sözleri tekrarlamadan edebilir miydim? Eski insanların ömrü Bir çoklarımız hayflanırız: — insanla- rın ömrü kısaldı; eski insanlar yüzlerce sene yaşarlarmış, deriz. Halbuki fransız ilimler akademisin- den Prof. Henri Vallois'in şu keşfine bakınız: ? Tarih - öncesi devirlerinden kalmış olan iskeletler üzerinde yapılan tetkik- ler neticesinde mağara adamlarının kırk yaşına kadar yaşadıkları, hiç birinin el- Ki yaşına ermediği anlaşılmıştır. Hatırlıyor musunuz? 1 — Dünyada ne kadar hıristi- yan vardır? 2 — En yaşlı mebusumuz kim- dir? 3 — Dünyada kaç kişi çince konuşur? 4 — Dünyanın en uzun köprü- sü hangisidir? 5 — İlk adli kanunumuz han- gisidir? Dünkü suallerin cevabları: S — Türkiyede kaç belediye var- dır? C — 536 S — Ankaranın kaç evinde elek- trik vardır? € — Ankaradaki 17322 evden 5531 inde elektrik vardır. Geri ka- lan 11791 ev petrol yakar. S — Türkiyede bareme göre en yüksek ve en az maaş dereceleri nedir? € — En yüksek barem derecesi 150 lira aslidir ki 600 lira, en az derece 10 lira aslidir ki 40 liraya tekabül eder. Fakat bu mikdarlar- 'dan vergi kesilir. S — Büyük harbta yalnız harb meydanlarında ölenlerin sayısı ne kadardır? c 9.000.000 S — Bugün kültür hayatımızda ehemiyeti olan hangi hâdisenin yıl- dönümüdür? C — Türk çocuklarının ilk tah- sillerini türk mekteblerinde — yap- maları kanununun yedinci - yıldö- nümü. Bu yeni hükümlere göre ilk okulda talebe, gazete okumağa alıştırılacak; kendisine gazeteden nasıl faydalanaca« ğ anlatılacaktır. Her gün eline aldığı gazeteye göz gezdirmesini öğrenen çocuk bir müddet sonra, toplu emek sarfetmeden ve far- kında olmadan, malümat sahibi oldu« ğunu görecektir. Hele öğretmen gaze« tenin içinde çocuğu ilgilendirecek me« seleler üzerine onların dikkat nazarla- rını çekmiş ve o yazı hakkında biraz dâ kendisi izahat vermişse fayda bü: tün artacaktır. Bir gazetenin içinde çocuğa faydalı pek çok yazı bulunabilir. Ulusal bay« ramlar, ulusal mahiyeti olan meseleler ve vakalar, türk inkilâbının muhtelif yüzlerini ilgilendiren yazrlar, memle« ket haberleri, memleketimizin muhtelif mıntakalarının tarihini, coğrafyasını ve iktısadi durumunu gösteren yazılar, resimler, karikatürler... bütün bunlar günlük hâdiselerin içinden akıp gider« ken, yarının büyüğü demek olan bu«< günkü çocuğun yabancı kalması bir za« rardır. | Çocuk, sorulduğu zaman okuduğu tarih dersinden istifade ederek, Erzu« rumun 1918 yılında rusların işgaline den kurtarılmış ve ana vatana kavuştu« rulmuş olduğunu hatırlıyabilecektir; Fakat, bir de “Erzurumun kurtuluşu« nun 19 uncu yıldönümü tesid ediliyor,; diye bir haberle alâkadar olur. Bu mü« nasebetle söylenen sözleri dinler veya okursa artık bu hâdise onun hafızasın« da hem de heyecanlı bir ifade halinde yerleşmiş olur. Talebenin, hayatla sıkı teması temin edilecek Çocuk büyüyüpte hayata atıldığı za« man birçok müşküllerle karşılaşmaktâ” ve bu hâdiselerden çok kere kırılmakta, dır. Bunun için daha küçük yaştan ço« cuğun hayatla intibakı temin edilecek, Ve bir gün mekteb sırasından hayatın içine atılan çocuk pek yabancı şeyler« le karşılaşmış olmıyacaktır. | Öğretmen etraftaki hâdiseleri, tabis ati çocuğa acayip şeylermiş gibi gös« termiyecek onların tabiiliğini izah ede« cek ve çocukların hayat hâdiselriyle yakınlık peydahlamalarını temin ede« cektir. | Bu sahada gazetelerimize de düşen ehemiyetli vazifeler vardır. Güzel ço« cuk sayfaları, çocuklarımız için fayda« li neşriyat, ulusal ve yurd bilgisine ta« allük eden yazırlarda mümkün olduğu kadar tabif lisanı kullanmak ve onları çocuğun anlıyabileceği bir dille yaz« mak... Öğretmen de bu hususta çok dikkat li bulunmak zorundadır. Hiç bir hâdi- seden çocuğu mahrum bırakmamaya gayret edecektir. Meselâ Atatürk'ün; okulun bulunduğu kasabaya gelişi, ve« ya böyle bir hâdisenin yıldönümü bü« tün önemi ile çocuğa izah edecektir. Bu hâdisenin görünen şeklinin altın« daki manayı tebarüz ettirmeye çalışa- cak ve çocuklara nüve halinde bulunan milli duyguları inkişaf ettirecektir. HAVA Havalar ısınıyor Dün şehrimizde hava hafif bulutlu geçmiş ve ısı sıfırın üstünde 24 derece« ye kadar yükselmiştir. Meteoroloji iş- leri umum müdürlüğünden verilen ma- lümata göre dün yurdda hava açık geç miş yalnız Erzurum, Kars ve Sarıkamı- şa yağmur şeklinde yağış olmuştur. Dün yurdda en yüksek ısı İzmir, Nazil- l ve Urfada 25, Diyarbekirde 26, Dörtyolda 29 derecedir. En düşük 1ısı sıfırın altında olmak üzere Erzurum- da 1, Karsta 2 derecedir.