5 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

VAT ZN ULUS 5 SONTEŞRİN 1936 PERŞEMBE Elişleri sergisinde reportajlar: 1 Sergideki tezgâhında — Dün tatil günü olmamasına rağmen Elişleri ve küçük sanat sergisini ka- — İabalık denecek derecede çok halk gez- — Miştir. Geniş Sergievi salonunun her — yyeri ayrı bir zevk damgası taşıyan za - — Tif bölmelerinde teşhir edilen eşya vit- | rinleri önünde sıralanan seyirciler uzun — Müddet buralardan ayrılamıyorlardı. |— Bilhsasa bayanların şiddetle alâka- — Binr çeken elişleri, broderi — dantel, Antep işi, pentür vitrinlerinin önü hiç boş kalmıyordu. İGeniş bir bölmeyi çevreliyen loca « — lara ayrı ayrı yerleştirilmiş mankenle- SN Tin üzerlerindeki roblar, tayyörler, man- " tolar, yalnız makasın ve elin' değil, ka- fanmn ve zevkin de işleyerek vücud ver- z İ? diği zarif modeller, hiç eksilmeyen kibar — bir seyirci kafilesini kendılerıne çek - — Mekte idiler. Eskişehir taşından yapılmış eşya O vitrini de ince bir zevkin ve ömür tör - — püleyici bir çalışmanın çeşidli örnekle- — fini göz alıcı bir şekilde seyircilere su- Nuyordu. Eskişehir taşından yapılan işleri bir Ççoklarımız İstanbul yolculuklarrmızda | Eskişehir istasyonunda, kara parmak - lık önünde sıralanan işportalarda gör- |— düğümüz ağızlık, tesbih kolye, kemer, krizantem gibi, senelerdenberi değişmi- /— yen çeşidlerden ibaret sanıyorduk, Hal- |— buki sergide gördüğümüz örnekler, bu yumuşak maden ile ne güzel eserler meydana getirilebileceğini ve getirildi- /| ğini isbat ediyorlar.. Güzel ve sanatkâ- xane işlenmiş bastonlar, çiçekler, yu- — Mürtalıklar, pudralıklar tuyalet billur- ları, her biri üzerinde haftalarca, belki -— aylarca işlenilmiş, özenilmiş, göz nuru — Mökülmüş eserlerdir. Sergie, şapka, ayakkabı vitrinleri Snünde duraklıyan meraklılar buralar- — da teşhir edilen modelleri büyük bir alâka ile tetkik ediyorlardı. a ' Önünde en fazla kalabalık toplayan — witrin, bebekler vitrini idi. Elinde se- — peti ile elma satan Sabancalı kadın, şem- | , Biyesi topuğuna bağlanmış; elinde boş - şŞişesi küfelik sarhoş, tablasının başın- — da bağırarak simit satan simitçi, yu - — gürta satan köylü, köpeği ile avdan dö- nen avcı ayrı ayrı dikkati çeken ve çok muvaffak olmuş sanat eserleridir. Bebekleri geçtikten sonta sola rast« lıyan ve güzel, tatlı bir bahar manzara- B si hissini veren yapma çiçekler ve sağ- —— daki ince bir zevk mahsulü &d ile işlen- B — Miş rengârenk kadın çamaşırları vit- — - rinlerini geçtikten sonra dedelerimizin — İşlerine ayrılmış olan tanhı eserler sa- - Jlonuna geçiyoruz. Salonun daha methalmde bugün an- — cak son ustaları yaşayan tütk sanatı oy- Mmacılık, tezhibcilik, cildeiliğin şaheser örnekleri ile karşılaşıyoruz. Bunların yanında, türk çiniciliği hakkındaki mu- kayeseli ve örnekli tablo bıze 868 den — 1668 senesine kadar sekiz auırlık çini- - cilik tarihinin başlangıcını, yükselme, tevakkuf ve inhitat devirlerini gösteri- yor. Bu örnekler karşısında bilhassa 964 - 1557 yükselme devrindeki eserleri görünce takdir duymamak elden gel « — miyor. Tevakkuf ve inhitâat devrinin örneklerindeki mevzu darlığı, - çizgi âhenksizliği, boyalardaki —monotonluk we cansızlık bu güzel sanatın kurban git- - ği ihmali bütün acılığı ile gösteriyor ve ihtiyarsız olarak insanın dudakların- — dan hasretli bir (yazık!..) sözü çıkıyor. A T KN a gaa Ş * gv (Turkun sanat dehâsına boyun eğmemiş malzeme yoktur. KADINLARI HANGİ VİTRİNLER ALAKALA NDIRIYOR? — ESKİŞE- HİR TAŞINDAN NELER YAPILABİL İR? — BEBEKLER VİTRİNİ — TÜRK — ÇİFTÇİLİĞİNİN TARİHİ — TARİHİ ESERLER DİVANHANESİ — ÇO « CUKLARIN ÖNÜNDEN AYRILAMA DIKLARI VITRIN çalışan sanatkâr 'Tarihi eserlere ayrılan büyük salon, etrafını çeviren büyük vitrinlerdeki paha biçilmez eserleri ile bir divanha- ne mahzarası vermekte... Burada teş « hir edilen 207 eserin 6 tanesi Ankara Etnografya müzesinden, diğerleri türk « islâm asârı ve Topkapı müzesinden getirilmiştir. Bunların içinde elmas ya- zı takımları, altın ve fildişi işlemeli Serginin alt katında işliyen tezgâh- lardan biri aynalar, işlemeli ve kabartmalr gümüş cezveler, sefer tasları, gümüş leğen ib- rikler, tepsiler, yemek takımları, şam- danlar, sayılı ustaların ellerinden çık- mış kitab cildleri, altın tel ile işlenmiş dibadan kaftanlar, zerduz işlemeli ku- şaklar, altın kakmalı kilidler, 16 ve 17 inci asra alid Uşak, Bergama, Ladik, Gördes, Kula ipek halı ve seccadeleri, mozayikli, fildişi işlemeli, altın ve gü- müş kakmalı, savatlı tüfekler, taban - calar, kalkanlar, ok ve yaylar, kılıçlar, pala ve yataganlar önlerinde ayrı ayrı durulacak ve insanr geçmişin sanat ha« yatı hakkında düşünaürecek maddi ma- nevi değerleri çok yüksek eserlerdir. Alt kat salona iner inmez insanı ilkönce neşeli çocuk sesleri karşılıyor. ve derhal vitrinleri görmeden hükmü- müzü veriyoruz: oyuncaklar kısmı bu- radadır. Geniş bir dairenin yarısını çev- reliyen sıra vitrinlerin içinde yavrula- rın sevinçlerine sevinç katacak neler yok kil, yukarı kat vitrinlerin önünde çok bir şey anlamadan duran ve canları sıkılarak annelerinin, babalarının etek- lerinden (haydi gidelim) diye çeken yav- rucuklar buradan bir türlü ayrılmak istemiyorlar ve buâsefer de anneler, ba- balar (haydi gidelim) diye onları bu - radan uzaklaştırmak istiyorlar. Çünkü yavrucuklar vitrinlerde gördükleri her oyuncak önünde: — A, ne güzel.. hayret ve sevinç nidasından sonra içten gelme bir istekle: — Baba.. bunu bana alsana... dileğin- de bulunuyorlar... Alt salon, daha fazla ei ile işlenen küçük sanatların muhtelif şubelerinin yapılış ve çalışış usullerini gösteren bir atölye halinde.. Sayıları, bugün çok azalmış kehribacılığa, oymacılığın,tez - hib sanatının, fildişi işlemeciliğinin us- K B. Ruzvelt ezici bir zafer kazandı Politika mahfilleri; B. Ruzveltin eserine enerjik devam edeceği fikrindedirler bir surette Ç Bajı 1. inci sayfada) yeniden dört sene müddetle cumhur başkanı seçilmiştir. Seçim sükün içinde geçti Nevyork, 4 (A.-A.) — Dün cumhur reis intihabı için seçim bürolarına gi- derek rey verenlerin miktarı pek çok idi. İntihaba, memleketin her tarâfınıda saat altıda başlanmıştır. Nevyorkda, Şi- kogada ve diğer şehirlerde halkın yüz- lerce metre uzunluğunda sıra teşkil et- mekte oldukları görülüyordu. Her tatafta sükün hüküm sürmüştür. Hava, müsaid idi. İtfaiye efradı ve belediye müstahdimi- ni ile birlikte intizamı temin edebilme- leri için bütün polis memurlarının izin- leri geri alınmıştır. İlk rakamlar Nevyork, 4 (A.A.) — Dün gece ya- rısı Nevyork saati ile B. Landonun yal- nız dört hükümet dahilinde yani Men, Hampsir, Vermont ve Vioming'de on beş intihab dairesinde başta gelmekte idi. B. Ruzvelt, diğer kırk dört hükü- met dahilinde 516 intihab Gdairesinde başta gelmekte idi. Gece yarısı sayılmış olan doküz mil- yon reyden B. Ruzvelt, 5.493.124 ve B. Landon, 3.078.112 rey almışlardır. B. Ruzveltin ezici muvaffakiyeti Nevyork, 4 (A.A.) — B, Ruzveltin kazanmış olduğu muvaffakiyetin ezici olduğu anlaşıldıkca Nevyorkdaki nüma- yişlerin coşkunluğu artmıştır. Nevyorkda hiç bir hâdise olmamıştır, Eyaletlerde ve bilhassa İronto “Ohio,, da bazı hâdiseler olmuş ve bir münaka- şa esnasında bir kişi ölmüştür, Faltvik “Kontuki,, de de bir müntehib, bir po- lis memurunu öldürmüştür. * & & Vaşington, 4 (A.A.) — Siyasal mah- filler B. Ruzveltin seçim muvaffakiye- tinden sonra politikasına artık gelecek seçim mücadelesini göz önüne almaksı- zın devyam edeceğini bildiriyorlar, Çün- kü, mevcud ananeye göre bir reisi cum- hurun üçüncü defa seçilmesi varid değil. dir. B. Ruzvelt sosyal reform progra- mını ve endüstri ve tarım kontrol ted- birlerini enerjik bir surette tatbika de- vam edecektir. B. Ruzvelt aynı zamanda milletlerarası ticaretin ihyası, gümrük engellerinin azaltılması ve paraların is- tikrarı sahasında daha faal bir hattı ha- reket tâkib edecektir. Keza, milletlerara- sr bir silâhsızlanma anlaşmasını tahak- kuk ettirmek için de çalışacak ve fakat bu hususta, Avrupadaki vaziyeti aydın- Iyatıncaya kadar, ihtiyatlı davranacak- tır, B. Landon B. Ruzvelti tebrik etti Nevyork, 4 (A,A.) — Cumuriyetçi namzed B. Landon, cumur başkanı B. Ruzvelt'e aşağıdaki telgrafi çekmiştir; “Ulus reyini verdi. Şimdi her ame- rikalı bu karara uyarak memleketin se- lâmeti için elele verecektir. Bu, demok- rasi prensipidir , En samimi tebrikleri- mi kabul buyurunuz,” Cumhuriyetçi Herald Tribün gezete- si, B. Ruzvelt'in muavffakiyetini büyük bir şahsi zafer ve itimad reyi olarak te- lâkki temektedir. B. Ruzvelt çok memnun Nevyork, 4 (A.A.) — Aylesi ve sa- mimi dostları ile birlikte sayfiyesinde se- çim neticesini bekliyen B. Ruzvelt Ame- rika tarihinin en büyük seçim muvaffa. kiyeti olan bu neticeden dolayı çok mem- nun olduğunu söylemiştir. taları burada hem işlerini teşhir edi- yorlar, hem çalışıyorlar Sergideki bellibaşlı sanat şubeleriy- le bunların çalışma şekilleri, bügünkü ihtiyaçları hakkında alâkadarlarla yap- tığımız görüşmeleri sırasiyle yazacağız. Yalnız burada şu kadarını söyliyelim ki sergi hakikaten muvaffak olmuş bir eserdir ve insan, vitrinlerin önünde çok durmadan şöyle bir dolaşma ile ancak bir saatta gezmesini bitirebildiği sergi- den çıkarken “ elişlerinin yarattığını büyük endüstrinin ürettiğine” ve (tür- kün sanat dehasına boyun eğmemiş malzeme) olmadığına iman ediyor. Nevyork, 4 (A.A.) — Son alınan ne- ticelere göre Ruzvelt en az 45 ve hattâ 46 devlet içinde”ekseriyeti yani 523 rey kazanacaktır. cumhuriyetciler ancak Men ve Vermutta tutunabilmektedirler. Bu netice en nikbin demokratların bile tahminini geçmektedir. Meselâ netice- leri daima hakikate en yakın bir suret- te tahmin etmekte olan Littereri Dayest gazetesi dahi büyük farkı son üç Hafta zarfında kamoyının birden bire Ruzvel$ lehine çevrilmesi ile izah etmektedir. Nevyorkta vâli Lehmann tekrar s6« çilmiştir. Yeniden seçilecek 32 vâlilik«a ten 24 ünü demokratlar kazatımışlardır. Cumhuriyetçilerin merkezi olan Fila« delfia şehri bile ilk defa olarak demolg« rat namzedine reyini vermiştir. BALKANLARDA SULH B. Stoyadınovıç, bulgar kıralına Ankara ziyaretinin netıcelermı bildirdi (Başı 1. inci sayfada) çin Balkan milletleri arasındaki bağla- rın kuvvetlenmesi maksadiyle yaptığım Ankara ziyaretinin neticelerini kendi- sine bildirdim. Biz Balkanlılar da Av- rupa sulhu eserine iştirak etmekteyiz. Gerek kıral, gerek dostum başbakan Köseivanof ile yaptığım mülâkatlarda Bulgaristanda sulhçu bir müfekkire- nin mevcud olduğunu büyük bir mem- nuniyetle müşahede eyledim. Bulgaris- tan ile Yugoslavya arasındaki doğru - dan doğruya münasebeticre gelince, bu münasebetlerin çok mükemmel şartlar içinde inkişaf ettikle-ini söylemekle bahtiyarım. Bu münascbetler hiç bir zaman şimdi olduğu kadar müsaid ve dostça olmamıştır. Ankara ve Kırişçin ziyaretleri bende müstakbel Balkan iş birliği hakkında en müsaid ümidler u- yandırmıştır. Balkan milletlerinin bü tün sahalarda daha mesud ve daha fe- yizli bri atiye mazhar olacaklarından e- minim. B. Stoyadinoviç Bulgaristandan ayrıldı Sofya, 4 (A.A.) — Karal Borisin mi- safiri oldukları Kırişçin malikânesinden bu akşam saat 21 de Aönen yugoslav başbakanı ile Madam Stoyadinoviçin ve Bulgar başbakanı Köseivanofun bulun- duğu hususi? tren Sofya istasyonuna gelmiştir. Yugos'av - bulgar başbakan- larınt karşılamaya gelen zatlar arasın- da hükümet erkânı ile 'I ürkiye, Roman- ya, Yunanistan, Çekoslovakya diploma« tik mümessilleri bulunmakta idi. B. Sto. yadinovic, resmt şahsiyetlerle kısa bir mülâkattan sonra aynı trenle Yugos« layaya harekte etmiştir. Bulgar başba« kanı ile zevcesi B. Stoyadinoviç ve zev« cesine Dragoman istasyonuna kadar re« fakat etmişir. B. Stoyadinoviç Belgrada vardı Belgrad, 4 (A.A.) — Başbak;n Sto- yadinoviç bü sabah saat dokuzda An-« kara seyahatinden dönmüş ve bütün hil« kümet erkânı, Balkan antantı ve küçlüik antant elçileri ve dış işleri bakanlığı yüksek memurları tarafından karşılan« mıştır, Başbakanımız ve Dış Bakanımızla B. Stoyadinoviç arasında verişilen telgraflar Yugoslavya başbakanı ve dış işleri bakanı Dr. Stoyadinoviç, Türkiyeden ayrılırken Edirneden Beşvekil İsmet İnönüne aşağıdaki telgrafr göndermiş- tir: “ Doste ve müttefik memleketi terke- derken türkiyenin her tarafından bana karşı gösterilen bu — derece hararetli hüsnü kabulden mütevellit derin min- nettarlık hislerimin kabulünü ekselâns- larınızdan rica ederim. Ekselâns Reisi- cumhur nezdinde çok büyük sedaka- time tercüman olmanızı, ekselâns ve a- ziz dostum, sizden rica ederim. Dost ve müttefik memleketlerimizi birbiri- ne bağlıyan sarsılmaz dostluğun bu ye- hi müşahedesi, milletlerimizin refahı İçin en emin garantiyi teşkil etmekte- dir. Türk milleti için, candan refah ve saadet dilerim. Bayan İsmet İnönü hak- kındaki hürmetkâr tazimatımla birlik- te en dostane hissiyatımı kabul buyu- Tunuz, aziz dostum. Başvekil İsmet İnönü aşağıdaki tel- grafla Dr. Stoyadinoviçe cevab vermiş- tir: “Ekselansınızın telgrafı, türk - yu- goslav dostluğunun ve ittifakının, bun- larr akteden iki büyük milletin kalbin- de olduğu gibi bizim kalplerimizde de ne derece büyük bir yeri olduğunu bir kere daha bana gösterdi. Türkiyede si- ze gösterilen hüsnü kabul, aziz başba- kanım ve dostum, ziyaretinizin daha zi- yade alevlendirdiği derin hissiyattan doğmuştur. Memleketinize selâmetle avdet hakkındaki temenniyatımı arze- derken, bu fırsattan bilistifade, şahsi temasrmızdan ne derece mesud olduğus- mu ve bu teması tekrarlamanın benim için ne kadar şayant memnuniyet ola- cağını bildiririm, Refikam ve ben, Ba- yan Stoyadinoviçe hürmetkâr ve çok dostane hissiyatımızı arzederiz. (A.A.) ** Yugoslavya Başbakanı ve dış işleri bakanı Dr. Stoyadinoviç, Türkiyeden ayrılırken Edirneden Hariciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Arasa aşağıdaki tel- grafı göndermiştir: “Güzel vatanınızı terketmeden evel, Türkiyede bana karşı gösterilen hara- retli hüsnü kabulden dolayı Ekselansı« nıza teşekkür etmek isterim. Bayan Sto« yadinoviç ve ben, bu seyahati hiç bir zaman unutamıyacağız. Bayan Rüştü Arasa karşı olan hürmetkâr tazimatım- la birlikte size karşı olan çok dostane hissiyatımı kabul büyurmanızı rica Ge derim, Ekselans ve aziz dostum. Dr. Tevfik Rüştü Aras Dr. Stoya dinoviç'e aşağıdaki telgrafla cevab ver« miştir: “Sizin burada bulunuşunuzdna müs tevellit büyük zevki yenilemiş olan telk grafınız, bende ifadesinden âciz bulun. duğum bir memnuniyet uyandırmıştır. Memleketlerimiz arasında dostluk ve ittifakın tam ifadesi olan şahsi dostlu« ğumuza daima sadık olarak, Ekselansı« nızdan Yugoslavyaya selâmetle dönme« niz hakkındaki en har temenniyatımı kabul buyurmanızı rica ederim. Refi« kam ve ben, sizin için şahsi muvaffaki- yetler ve çok zarif dostumuz Bayan Stoyadinoviç için de saadetler dileriz (A.A.) Başbetke PAMUK İŞLERİ (Başı 1. inci sayfada) Bilhassa elyafınm uzunluk, elestiki- yet ve düzgünlüğü asıl Klevlandın aynıdır. 935 yılmda elde edilen bu eonuç yalnız mahsulün kalitesi dan değil, dönümünden elde edılen netice de lehtedir. Bu ümit verici ve sevindirici netice bizi içinde bulun- duğumuz 936 yılmdı sekiz yüz dö- nümlük daha geniş bir saha üzerin- de işe başlatmıştır ki, onun da - so- nuçlarmı eylüldenberi - tarlasından sevınçle devşirmekteyiz! oldukça ge- niş ve mukayeseli yapmakta olduğu- muz pamuk ziraati sonuçlarını, Ulus tunlı'ı.ındn pamuk işlerimiz hak - kında, vakıt buldukça yazacağım, yazılar arasmda pamuk işleriyle ilgi- lleri tecrübelerimizle alâkalandır- mak için sırası geldikçe yazılacaktır. Kastamonu Mebusu T. COŞKAN