19 Mayıs 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

| 19 MAYIS 1936 SAL! SON DAKİKA : Avam Kamarasında B.Eden dumdum kurşunları meselesinin iç yiiziinii anlattı Londra, 18 (A.A.) — Avam kamara- Bının bugünkü toplantısında B. Eden demiştir ki: saik ve haberler imalcisi olan ve İngilte. rede iyi bir gözle görülmiyen bir şahıs hakkında italyan elçiliğinin dikkati çe- kilmişti. Çünkü italyan elçiliği bu adam- Dumdum kurşunu “— İtalyanlar, İngilterenin Habeşis. tana dum dum kurşunları vermiş oldu- ğuna dair bir çok defalar tekrarladıkla- rı ittihamlar hakkında etraflı beyanatta bulunmayı İngilterenin şerefi emretmek- tedir. Vaziyeti anlamak için habeşlerin her türlü kurşun kullandıklarını hatırlamak lâzımdır. Bundan başka Habeşistan ya. bani hayvan avı yapılan bir memlekettir ve bu avın meraklıları tercihan Habeşis- tana gelirler, Bu avcıların hartuçları an- cak bu türlü avlara elverişli olan dum dum dum kurşunlariyle doludur. Bu av. cılar Habeşistandan giderken çok mik- darda bu hartuçlardan bırakmışlardır. Bu gibi hartuçların civar memleketler- den de sokulmuş olması ihtimli vardır. Çünkü buralarda da yabani hayvan avı yapılır. Binaenaleyh seferberlik sırasın- da binlerce yerlinin elinde bu türlü har. tuçlar bulunuyordu, Habeşlerin italyan- lara dum dum kurşunu atmış olabilme- leri bu suretle izah olunabilir. Halbuki italyanlar, bu kurşunların harbten son. ra askeri maksatlarla ingiliz firmaları tarafından verildiğini iddia etmişlerdir. Ne ingiliz hükümeti, ne de ingiliz en- düstrisi Habesistnda yıllarca önce bulı_ı_— nan cephaneden mesül olamaz. İngiliz hükümeti silâh ihracatı üzerinde şiddet- li bir kontrol kurmustur. La Hey mu- kavelesinin yasak ettiği silâh ve mühi'fı— mat icin hiç bir suretle ihraç izni veril- memf'etir. Bir italyan gazetesine cevab Roma'da çıkan Messagero gazetesi, 12 nisanda, İngilterede yapılan dum dum kurşunlarının resimlerini neşretmiş ve bu kurşunları habeşlere ingilizlerin ver- diği ittihamını tekrarlamıştır. Bu resim- lerin yanında bir de Birmingham'da “Gerge Bate” fabrikasnıım 19 şubatta Londradaki habeş elçisine. gönderdiği mo'cubta çıkmıştır. Mezkür fabrika bu mektubunda harb levazımı itası teklifin- de bulunuyordu. Gerek bu mektuüb, ge- rek silâh örnekleri italyanların eline ay- nı 19 şubat tarihinde geçmiştir. Kendisine miralay Petro Lopez is- mini veren bir adam Bate fabrikaları müdürlerine başvurarak habeş hüküme. tinin delegesi olduğunu söylemiş ve bir mısır bankasının da tavsiye mektubunu göstermiştir. Lopez Londradaki habeş elçiliğinin İngiliz malı cephane ve bil- hassa düm dum kürşunları almak iste- diğini bildirmiş ve direktörlerin “dum dum kullanılma2” sözüne karşı da Habe. şistanda pek çok kaplan bulunduğunu ve başka kurşunlarla bunların avlanamı- yacağı cevabını vermiştir. Bunun üzeri- ne mezkür fabrika bir örnek kolleksiyo. nu gönderecteğini vadetmiştir. Lopez ay- mne zamanda mezkür kurşunların ingiliz malı olacağı hakkında bir teyid mektu- bu istemiştir. Bizzat kendisinin dikte et. tiği bu mektubla ve örnek kolleksiyonu ile uzaklaşmış ve o zamandanberi de biç bir ses çıkmamıştır. Bu mesele an- cak mezkür mektub italyan gazetelerin- de çıktıktan sonra tekrar mevyzu bahis olmustur. Londradaki habeş elçiliği ne mezkür mektubu, ne de örnek kolleksi- yonunu asla almamıştır. Bundan başka Lopez'in cephane ısmarlaımak - için hiç bir salâhiyet almamış olduğu da müşa- hade edilmiştir. inheli bir şahıs Esasen Lavrens, Lopez ve saire gibi adlar taşıyan ve tanınmış bir sahte ve- la mü btte bulunuyordu ve üç sene. denberi de muhtelif elçilikler bu adam hakkında şikâyetlerde bulunuyorlardı. İtalyan elçiliği ileri gelenlerinden bir çoğunun Lopez'le randevülerde bulun- dukları bir vakıadır. Bu adam öte taraf- tan Albay “Güstav Goözler” ismi altında habeş elçiliğine de başvurarak habeş hü- kümetine ehemiyetli mikdarda bephane yermek teklifinde bulunmuştur. Habeş elçisi muhtelif eşya litesini gözden ge- çirirken hartuçlardan 3 milyonunun mermisi kurşuün olduğu dikkatini çek- memiştir. Bu cephanenin ihracı için izin istenilmemiş, fakat habeş elçisinin im. zaladığı vesika sonradan keza Message- ro gazetesinde çıkmıştır.” B. Eden'in teessürü B. Eden sözlerini bitirirken bu iş et- rafında bu kadar gürültü yapılmasına lüzum olduğundan dolayı derin teessür. lerde bulunmuş ve şunu ilâve etmiştir: « Eşi görülmemiş bu beyanata ka- rar verdi isem, bunu ingiliz endütrisinin şöhretini ve ingiliz hükümetinin şerefini korumak için yaptım. İtalya eski ittei- hamlarını tekrar ederek milletler cemi- yetine bir nota vermişti. Bu nnu'ı şim- di geri alınmıştır. Fakat konseyin ıoı? 1 da bü birer sureti mırıhtdii delegasyonlara verilmiştir.” Bu beyanattan sonra kısa bir görüş- me cereyan etmiş ve B. Eden bir suale cevaben sahte albay Lopez'in bir yaban. c değil, aslen polonyalı bir ingiliz teba- ası olduğunu söylemiştir İtalya dum dum kurşunları hak- kında İngiltereyi itham eden notasını geri aldı. Cenevre, 18 (A.A.) — İtalya hükü- meti, İngiltere tarafından Habeşistana dumdum kurşunları verilmiş olduğuna dair olan ve ingiliz efkârı umumiyesini heyecana düşüren ve neticede _asılsız olduğu meydana çıkan bir takım itham- ları ihtiva eden notasını geri almıştır. Milletler Cemiyetine verilmiş olan bu nota, mezkür cemiyet umumi sekreter- liği tarafından ncşredilmiyecekfir. İtal- yan delegeleri, kendilerine bu 'notanın birer kopyası verilmiş olan azadan _bu notanın hiç alınmamıs sayılmasını rica etmişlerdir, Adisababadaki ingiliz elçiliğinin vaziyeti Londra, 18 (A.A.) — Bugün A- vam Kamarasında Adisababadaki ingi- liz elçisinin resmi vaziyetinin ne ola- cağına dair İtalya tarafından İngilte- reye gerek doğrudan doğruya gerek do- layisiyle bir şey bildirilip bildirilme- diği sorulmuş ve Eden şu cevabı ver- miştir.: ; “— İngiltere Hükümeti Mareşal Ba- doglionun 13 mayısta elçilere yaptığı tebligden başka bir şey almamıştır.,, İşçi mebus Cocus, — Adisababadaki ingiliz elçisini italyanlar cebren çıkar- dıkları takdirde Londradaki italyan elçisine de pasaportları verilip veril- miyeceğini sormuş ve buna B. Eden *“Hayır” demiştir. Kont Bethlen Romaya gl ttT Viyana, 18 (A.A.) — Eski macar başbaranı Kont Bethlen, bu gece Ro- maya hareket etmiştir. ğNWANVM R. PEKER'in İnkılâb Dersleri AAAAAAAARAARARAAA ğ R. Peker'in Ankara ve İstanbul Üniversitelerinde verdiği inkilâb darş Basımevince kitap halinde basılmıştır. w y —._ ON KURUSA satılmaktadır. s'erinde tutulan talebe notları, gözden geçirildikten sonra, ULUS 124 sayfa tutan eser, yalnız baskı masrafının karşılığı olarak her KAAAAAAAAARARARARAARARARAZP Bu sözler Londra, 18 « TGüL (AA.) — Milli ,i müdafaa bakanı - Sir Tomas İns- * kip, İngilterenin vazifeleri hak . kında verdiği bir nutukta ezcüm- le demiştir ki: “— Son zaman- larda — askerlik meselesinden bir büyük Müdafaa Bakanı diyor ki: «ÜUmumi meceburi askerlik hizmeti konulmazsa milletin elinde başka müdafaa vasıtaları bulunmalıdır.» kastetmek istediği iyice anlaşıl bir alaka ve heyecan uyandırdı a tır. B. İnskip bu sözle her halde ordu le- hinde geniş propaganda yapılmasını da kastetmiş olsa gerektir. Zira son aylar i- çindek asker toplamaları, istenilen neti- celeri vermemiştir. Muhalif gazetelerin heyecanı Londra, 18 (A.A) — Milli müdafaa bakanı B. İnskip'in, mecburi askerlik hizmeti karar altına alınmadığı takdir. de, hükümetin lüzumu olan asker mev- temin için başka tedbirlere baş vuracağı hakkında yaptığı esrarlı tel- mih muhalif gazetelerde heyecan uyan- dırmıştır. Muhalif mebusların perşembe günü milli müdafaa büdçesi konuşulurken bu hususta izahlar istiyecekleri bildirilmek- tedir. Deyli Kronikl gazetesine göre, ba- kanın asker yazmak için iş bürolarını kullanmak tasavvyurunda bulunmuş ol- ması ihtimali vardır. çok kerre bahse- dildi. İngilizler, büyük bir ordu bulundur- mayı sevmez. ler. Esasen B. Milli müdafaa bakanı Baldvin, kendisi Sir T. İnskip hükümet başında oldukça umumi mec- buri askerlik hizmetinin mevzuu bahso. lunmıyacağını vadetmştir. Fakat eğer umumi mecburi askerlik hizmeti konul- maz ise, lâzım gelen kuyvetleri elde et- mek üzere milletin elinde başka müda- faa vasıtaları bulunmalıdır. Bu l Filistinde vaziyet korkunç Nümayişlere ka rğı tedbir alındı; yahudiler kaygı Londra, 18 (A.A.) — Alman haber alma bürosu bildiriyor: Filistindeki durum burda fevkalâde vahim görülmektedir. Cumartesi günü nin bütün ehemiyeti daima göz önünde tutulmalıdır. İmparatorluğun, emniyet altında bulundurmak lâzım gelen uzun ticaret yolları ve gün geçtikçe fazlala- şan mecburiyetleri vardır. Ayrıca millet- ler cemiyetine ve öteki milletlere karşı da teahhüdleri vardır. B için her ingiliz, 1914 de olduğu gibi, kendisine düşen vazife ve mesuliyetleri almağa hazır bulunmalıdır.” Müdafaa bak nutku, İ mecburt askerlik meselesine temas eden kısımları dolayisiyle, büyük bir alâka ve heyecan uyandı ştır. “Umumi mecb ti askerlik hizmeti konulmazsa milletin elinde başka müdafaa vasıtaları bulun. malıdır” cümlesiyle B. İnskip'in neleri . biyle mumaileyh, bu kararın tatbikini irlandada Senato lagvedildi, Dublin, 18 (A.A.) — Dail ile sena- to meclisinin müşterek toplantısında B. De Valera, senato meclisinin ilga e- dildiğini bildirecektir. Dail, senatosunun ilgasını bir bu- çuk sene önce kabul etmiş ve B. Dö Va- leraya bu meclisi ilga etmek salâhiye- tini 5 ilkkânun 1935 tarihinde vermiş- idi. Bununla beraber iç güçlükler dola- yisiyle ve aynı zamanda hastalığı sebe- geçiktirmişti. Bulgaristanda 40000 tütün İŞÇİSİ grev " yaptı Sofya, 18 (A. A.) — Tüt'ün sendika- sı ticaret bakanının tavsiyesine rağ- men, tütün imalathanelerin icretlerin artırılmasına yânlşmid!ğmdan bu sa- bah grev ilân emîş"_“%"— Kırk bin işçi işlerini bırakmıştır. Tütün amelesinin istekleı:ine yardım maksadiyle öteki endüstriler işçisinin grev ilân etmesinden korkulmaktadır. Resmi sendikalar grev hareketini idare etmektedir. Sükün ve intizam bozulmamıştır. Prens Stahrenberg Romada Roma, 18 (A.A.) — Müusolini bir kaç gündür Romada bulunan ve kendi- si ile bir çok mülâkatlar yapan Prens Stahrenberg şerefine bugün bir öğle ziyafeti vermiştir . Bolivyada ihtilâl Buenos - Aires, 18 (A.A.) — Bu- raya gelen telgaraflarda Bolivyada ih- tilâl çıkmış ve hükümetin devrilmiş olduğu bildirilmektedir. | kanlı hâdiseler kaydedilmiştir. Kudüs- te "fevkalâde durum“ ilân edilmiştir. Dün sokaklarda bir İskoçya müfrezesi asayişi temin etmiştir. Fevkalâde komi- ser dün yüksek memurlari toplayarak durumu gözden geçirmiştir. Deyli Telegraf gazetesinin bir Lond- ra kaynağından aldığı haberlere göre, Filistindeki ingiliz makamları arabların istedikleri gibi yahudi göçmenlerin sayı. sını azaltmak niyetinde değillerdir. Fev- kalâde komiser gelecek hafta gelecek yahudi göçmenlerinin listesini bugün tasdik edecektir. Bunların sayısı 4000 dir. Küdüs, 18 (A.A) — Yahudilerle a- rablar arasındaki münasebetler gerginli. ğini muhafaza etmektedr. Hükümet, şehrin her tarafında akşam üzeri halkın, evlerine çekilip kapanmalarını emret- miştir. Arablar Londra'ya bir arab dele- gasyonu gönderilmesi suretindeki yük- sek komiser tarafından yapılmış olan teklifi kat'i sürette reddetmişlerdir. A- rablar, yahudilerin Filistin'e göçmeleri meselesi hakkında tahkikat yapmaya me- mur ve ingilizlerden mürekkeb br komis. yon vücuda getirilmesine de muatızdır- lar. Arablar, yahudi göçümünün arkası kesilmedikçe konuşmalara girişmek is- tememektedirler. Umumi grev ve silâhsız savaşı devam etmektedir. itaatsizlik Nümayişlere karşı tedbir alındı Kudüs, 18 (A.A,) — İngiliz memur. ları, arabların bugün yapmak fikrinde oldukları nümayişler dolayisiyle fevka- lade tedbirler almışlardır. Polis, şehre giden bütün yolları muhafaza altında bulundurmaktadır. Yahudi halk, kaygt içindedir. Tel - Aviv ve Hayfada kargaşa devam ediyor. Kudüs, 18 (A.A.) — Evvelki akşam Tel - aviv'de ve Hayfada karğaşalıklar ve heyecan içinde © İngilterenin Filistin yüksek komiseri General Sir Artur Voçop devam etmiştir. İki yahudi öldürülmüş ve ikisi de yaralanmştır. Hayfa limanında yangınlar çıkmış- tır, Hasar, mühimdir. Bir yabancının cesedi bulundu Kudüs, 18 (A.A.) — Buranın başlıca caddelerinden birinde avusturyalı bir hiristiyanın cesedi bulunmuştur. Bu cina. yet, cumartesi günündenberi yapılan ci- nayetlerin dördüncüsüdür. Şikâyetleri dinlemek için bir komite kuruluyor Londra, 18 (A.A.) — Sömürgeler bakanının bugün Avam Kamarasında söylediğine göre, hükümet, Filistinde- ki karışıklıkların sebebini anlamak ve a rabların ve yahudilerin şikâyetlerini gözden geçirmek için bir komite kur- mağa karar vermiştir. Komite yerinde tahkikatta bulunacağından bir arab de- legasyonunun Londraya gelmesine lü- zum kalmamıştır. Fakat her şeyden önce asayişin kurulması lâzımdır ki, bu- nun için de fevkalâde komiser, gereken bütün tedbirleri almıştır. Tel-Aviv de bir sokal