11 Ocak 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

SAYIFPA 6 USESUS 11 SONKÂMNUN 1936 CUMARTESİ ayın dinieyicilerim! S Ceçen hafta, (hava tehlikesinden ve buna karşı (aktif) ve (pasif) müda- faanın ana hatlarından bahsetmiş ve pasif müdafaa bhazırlıklarının derece- sini anlamak üzere, arasıra (ışık sön- dürme) ve (alarm) denemeleri ya- pılmasının uygun olacağını söylemiş- tim. Bu akşam ki konuşmamda, (ışık dürme) d leri hakkında iza- hat vermeğe çalışacağım. Fakat bu hususta asıl mevzua gir- meden evel, bu denemeleri icab etti- ren sebeblerden bahsetmeği faydalı buluyorum. HAVA HÜCUMLARI Değerli dinleyicilerim! Gelecek savaşlarda, hava kuvvet- lerinden beklenen en mühim tesirler- den biri ve belki birincisi: Şehir ve kasabaları bombardıman ederek halkın huzur ve rahatını ka- çırmak, maneviyatını bozmak, her- keste bezginlik ve yorgunluk husule getirerek milleti ve hükümeti sulha icbar etmektir. Hava işlerinde mütehassıs olanla - rın kanaatlarına göre; halk üzerin- de böyle devamlı hava hücumları, sa- vaşı en kısa bir zamanda zaferle ne- ticelendirecek başlıca amillerden sa- yılmaktadır. Bu hususta biroçk devlet adamları,, — zaman zaman, bu mealdeki kanaat- I'i— larını izhar etmişlerdir. Bu arada fransız Mareşalı (Foch) da şöyle de- — Miştir: — #Büyük mikyasta yapılmış hava ta- arruzları, maneviyat üzerine yapa- cakları tesirleriyle— millette, hükü- o, mederini . H . Adabil L *derecede bir ruhi halet yaratabilir- ler; bu sebebledir ki hava kuvvetle- ri harbın taliini tayin edebilecek bir silah olacaktır.” Sayın dinleyicilerim! — Gelecek savaşlarda hava taarruz- mektedir. A — Yüzlerce tayyarelerden mü- eb birinci grup; şehir üzerine tahrib bombaları atarak bazı binala- vı yıkacak; B — Arkadan gelen ikinci grup; angın bombaları atarak birçok ; u:gı.ular çıkaracak, ve bu esnada — evlerde, binalarda barınmakta olan- lar dışarıya fırlıyarak yangınları sön- — dürmeğe veya şehirden uzaklaşmağa ğ,ğılıgıcnk; C — Daha arkadan gelen üçü HAVA TEHLİKESİNE KARŞI Işık Söndürme Denemeleri de onu neşrediyoruz. H İç İşleri Bakanlığı Seferberli k Direktörü B. Hasan Fehmi Sü erdem'in hava tehlikesi hakkın- da radyoda vermiş olduğu bir k onferansı bundan önce neşretmi ştik. : B. Süerdem evelki akşam da ışık söndürme denemeleri hakkı nda bir konferans verdi. Bugün ğ üzerine yapılan hava hücumuna mu- kabil, düşman da ertesi gece takri- ile, bulundu- ğgumuz kasabanın üzerine birer tay- ben yarımşar saat ara yare göndermiş ve bu tayyareler u- fak tefek bombalar atarak ve arası- ra makinalı tüfek ateşi yaparak bızi © gece hemen sabaha kadar rahat u- yutmamıştı. O zamanki tayyarelerle bugünku- ler arasında ve bombalarında çok bü- yük farklar olduğuna göre, savaşlarda gece baskınlarının yalnız bir tayyare ile değil; birkaç tayyare ile de yapılabileceği ve yalnız bir ge- gelecek ce ile iktifa edilmiyerek sık sık tek- rarlanabileceği tabiidir. IŞIK SÖNDÜRME ! Sayın dinleyicilerim! Geceleyin vaki olacak hava hü cumlarının tesirlerini azaltmak için, en başta gelen tedbir: (Işıkların sön- dürülmesi) işidir. b Gece uçuşlarında tayyareler, bom- balamak istedikleri hedefe, emniyetle gidebilmek için, takib ede- cekleri yol üzerinde bazı görmeğe ve seçmeğe ihtiyaç hisseder- sıhat ve noktalar, ler. Geceleyin bu gibi noktalar, en zi- yade ışıklariyle belli olur. Büyük şehirlerin ve büyük istas- hazardaki tayyareler tarafından iyi havalarda çok uzaklardan, (100) kilometre me safeden görülebilir. Hareket halinde bulunan bir tre nin, işıkları maskelenmemiş ise hem yonların, normal ışıkları, kendisi, hem de demiryolu istikameti tayyareler tarafından kolaylıkla g0- rülebilir. Bir şehrin muhtelif söndürülmemiş birkaç ışık, tayyarelerine şehrin genel hakkında bir fikir vermeğe kâfi ge- lebilir. Bunun için şehirlerde, istasyonlarda, fabrika lerde; ışık söndürme ehemiyet vermek icab eder. yerlerinde düşman durumu trenlerde ve müessese- işine daha çok grup da; tam bu kargaşalık esnasın- da zehirli gaz bombaları atarak ha- va hücumundan beklenen tesirleri ta- — mamlamaza çalışacaktır. — Bu hava hücumları böyle üç grup inde biraz fasılalarla yapılabilece- ibi, her grupta her üç cins bom- birden atılması da mümkündür. Hava hü ları gü galar halinde birkaç defa yapıla- ileceği gibi geceleyin dahi devam * Pa htaliş GECE BASKINLARI Sayın dinleyicilerim! — Geceleyin vaki olacak hava baskın- mın manevi tesirleri bilhassa mü- LĞ htelif sa- atlarında, yer yer patlıyan bombalar halkm uykusunu ve rahatını kaçırır, sinirlerini bozar. Hiç şüphe yok ki "eceyi böyle korku içinde geçiren bir şehir halkı manen ve maddeten yoru- lur. : Üstüste birzok geceler, böyle bas- kınlar tevali ederse yorgunluk ve ıs- — tırab artar; bundan başka geceyi uy- kusuz geçirenlerin ertesi günkü çalış- ma kudretleri de azalır ve bu suretle umumi mesainin randımanı da tabia- tiyle eksilir. Bu manevi tahatsızlık. lara, yorgunluklara; bir de tahrib, — yangın ve gaz bombalarının, madüd, tesirleri de inzimam edince, gece ha — wya hücumlarının ne kadar müziç ola- cağı kolaylıkla tahmin edilebilir. Değerli dinleyicilerim! Genel savaşta, mensub olduğum — kolordunun karargâhı, Bağdad'ın şi: —analinde (Salahiye) kasabasında bu- undusu sıralarda; bir gece, düsşman la beraber yalnız bu kadar- la da iş bitmez; düşman tayyareler - nin hareket istikametleri haber alı- nınca, o istikametteki bütün ışıkların, çok geniş bir saha dahilinde söndü vülmesi lâzımgelir. IŞIK SÖNDÜRME DENEMELEERİ Dğerli dinleyicilerim! Işık söndürme işinin noksansız ola rak yapılabilmesi için, esaslı hazırlık- lara ve herkesin bu hususta düşen vazifeyi lâyıkiyle öğrenmiş bu Üüzerine Junmasına lüzum vardır. İşte bu maksadladır ki bir buçuk aydanberi yurdumuzun her yerinde (ışık söndürme) denemeleri yapı- maktadır. ' Bu denemeler, pasif müdafaa ha zırlıklarımızın derecesini kontrol et meğe fırsat verdiği gibi aynı zaman- da halkın da bu husustaki bilgilerin! arttırmağa ve hakiki durumlarda s0- guk kanlılığını muhafazaya yardım etmektedir. Bilhassa, kalabalık bir şehri bir anda karanlıklar içinde bırakmak, geniş bir saha dahilinde bütün ışık- ların derhal söndürülmesini sağla- mak, basit bir iş değildir. Harb zamanlarında bu iş daha zi- yade h .J": L b ar; ;' F | ferberliğin birinci gününden itibaren tenvirat vaziyetinin, en az haddine indirilmiş olması icab eder. , Se- SEFERDE TENVİRAT VAZİYETİ İç Bakanlığımız sefer için tenvi- rat vaziyetini şu şekilde tesbit etmiş. kir: A — Seferde sokak tenvirat şebe- kesinden, yalnız gidiş geliş ve emni- yet işine yarıyan bir mikdar İlamba kalır, diğerleri söndürülmüş bulunur; * fakat bu kalan havaya ve yanlara sızdırmıyacak su- lambalar da zıyayı rette maskelenir. Ve bu lambaların aydınlattığı zemin kısmı da - zıyayı havaya aksettirmiyecek veçhile - ko- yu bir renge sokulur. B — Işıkların adedi ve kuvveti, mümkün olduğu kadar azaltılır. C — Mağaza ve dükkanların ca- mekân ve medhallerinin ışıkları da en az haddine indirilir. ve icabında bunların tamamen kapatılması terti- batı da hazırlanır. D — Hal ve saire gibi yerlerin camları maviye bayanır. E — Bütün meskenlerde zıyanır dışarıya sızmaması için tertibat alınn. F — Nakil vasıtalarındaki lamba ve fenerler maskelenir. G — Fabrikaların bacaları, çıkaa alevi kapapacak suvrette şapka terti - bDatiyle örtülür. H — Tenviratla reklam yapmal, şehir ve kasabalarda ışıkla haberleş mek yasak edilir. İşte seterberliğin birinci gününden itibaren, alınmış olması lâzımgelev bu tedbirler sayesinde, seferde ışıklı- rın söndürülmesi işi nisbeten daha ko lay bir şekle girmiş olur. DENEME İÇİN HAZIRLIKLAR Sayın dinleyicilerim ! Hazarda yapılan denemelerde ışık- lar; bir sefer vaziyetine göre azaliı! mamış olduğundan bu hususta daha çok çalışmak ve deneme için tenvira! FY E n ,lecekler ve ışıklarını neme esnasında söndürülmüş bulun- malıdır. C — Bütün nakil vasıtaları, dene- me başlarken, oldukları yerde dura- caklar ve fakat yolların birleştiği noktalarda veya köşe başlarında kal- mıyarak hemen yolun kenarına çeki- söndürecekler- dir. Ancak; hekimi hastaya veya has- layı hekime götüren otomobilleriz seyrine müsaade edilir; fakat bunla- rın lambaları siyah bezlerle veya sa- ir münasib şeylerle maskelenmiş bu- lunmalıdır. D — Aile reisleri ve han, aparlı- man, ticarethane, müessese, fabrika bulundukları yerlerde bu talimat hükümlerinin ta- sahip veya müdürleri; mamiyle tatbikinden mesuldürler. Bir şehirde söndürülmemiş birkaç işık, durumunu düşman tayyarelerine yöstermeğe ka- hütün şehrin genel fi geleceğinden bu hususta kayıtsız- bk ve ihmal gösterenler, yalnız ken di hayatlarını değil; bütün bir şehr- in varlığını da tehlikeye sokmuş ola- caklarından bu gibilerin şiddetle ce- zalandırılması zaruridir. BERLİN'DE YAPILAN DENEME Sayın dinleyicilerim ! Ber- lin'de ve Paris'te yapılmış olan dene- meler hakkında da biraz vermeği faydalı buluyorum: (Berlin) de 19 mart 935 akşamı saat 22 de başlıyan (ışık söndürme) Bundan sekiz dokuz ay evel malüma! fazla olduğu bir zamanda yani saat 19 ile 21 arasında yapılımıştır. Ankarada da martın birinci günü aksamı deneme yapılacaktır. Şimdiye kadar yapılmış olan bü- kontrolu birçok ramtakalara ayrılmış ve her mıntaka- tün denemelerde; ışıkların için, şehir ve kasabalarımız da kontrol heyetleri bulundurulmuş- tur. Bundan maada minarelerden, sa- at kulelerinden ve sair yüksek yerler- den de kontrol yapılmıştır. Bazı mühim şehirlerdeki deneme- ler, ayrıca havadan da tayyareleri- müözle kontrol edilmiştir. Bu tayyare- üzere lerimize bir kolaylık olmak şehrin birkaç yüksek noktasında kır - miızı lambalar yakılmıstır Yerden ve havadan yapılan bu kontrollar neticesinde bütün deneme- lerin, henüz ilk tecrübeler olmasına rağmen, büyük muvaffakıyetle başa- rıldı.ğı anlaşılmış, ve ilerisi için çolkk faydalı sonuclar elde edilmistir. De l #Ffakıyet de- recesi hakkında daha iyi bir fikir ve- rebilmek için bir tanesini arzedeyim z imızın Geçen ayın yirmi birinci günü ak- şamı (Kütahya) da yapılmış olan de- nemeyi kontrol etmek vazifesiyle, da- ha uzak bir şehrimizden hareket e- den bir tayyaremiz, Kütahya'ya (40) kilometre mesafeye yaklaştığı sırada şehirdeki bütün ışıkların birdenbire söndüğünü görmüş ve ondan sonra Kütahya'nın halde şehri şehre doğru — ilerlyerek çok yakınlarına geldiği görememiştir. Buna mukabil, o esnada tam bir karanlık içinde bulunan şehir halkın- dan tayyaremizi gözetliyenler, tayya»- renin şehir yakmlarına kadar geldi- gini ve büyük bir kavis yaparak tek- rar geriye döndüğünü görmüşler ve hareketini merakla takib etmişlerdir. İşte ışık söndürme d lerin- den matlüb olan gaye budur. Bir an- da karanlıklara boğulmak disiplinini ve muvaffakıyetini gösteren şehirler hakiki durumlarda da düşman yarelerinin tay- gece bombardımanların- MA vemyolii " daha fazla hazırlık yapmak icab ı mektedir. Bütün şehir ve kasabalarımızda yapılmakta olan denemeler İç Bakan- hığımızın bu husustaki talimatına gö ve, evelden hazırlanan plânlar muci- bince yapılmaktadır. Vilayet, kaza ve nahiyelerde, cu büyük idare amirlerinin başkanlık ia- vı altında bulunan, havaya karşı ko- ruma komisyonları tarafından ihzatı edilen bu plânlarda, denemeye aid bütün işler ve vazifeler en ince le ferruatına kadar evelden tesbit edil. mektedir. A — Deneme tarihi, bir veya bir- kac hafta evelinden, gazetelerle, rad. yolarla, el ilanlariyle, beyannameler le halka ilan olunmaktadır. B — Mekteblerde, ve sair münasib yerlerde, talebeye v« halkevlerinde halka konferanslar verilmektedir. C — Emniyet, zabıta, itfaiye ve sihiye memurlarına; deneme esnasin- hakkınrı'; lafimat ve dersler verilmektedir. halkıin müesseselerin, ve nakil vasıtaların'r ne suretle hareket edecekleri hakkın da ayrıca bir beyanname hazırlanıp halka dağıtılmaktadır. da yapacakları vazifeler D — Deneme esnasında; DENEME BEYANNAMELERİ Halka dağıtılan bu beyannamelerl- de; denemenin tarihi, devam müda« ti, başlangıç ve bitim işaretleri hakkında malümat verildik- ten sonra her yurddaşın yapacaklar, işler şu suretle tesbit edilmektedir . A — İşıkların dışarıya sızmaması- zamanları ve nı temin için pencere, kapı ve saile; zıya geçirmiyen örtülerle tir. Bu maksadla koyu renkte perdr astur, kumaş, siyah kâğıd ve kullanılabilir. Bu örtülerle kapanacak yerlerden aşığın dışarıya sızıp sızmadığı, dene- meden evel ayle reisleri kontrol edilmiş olmalıdır. örtülecek sairc tarafından Böyle bir örtüyü deneme günün * kadar tedarik edememiş olanlar, de: neme esnasında ışıklarını söndürürler. B — Dükkân, mağaza, otel, gaz; no ve'saire gibi yerlerde mevcud vı rin tenviratı ve ısıklı veklamlar. (: - denemesi gece yarısına kadar (ikı saat) devam etmiştir. Bu deneme Berlin'de ilk defa ya- pıldığı için, halkın birdenbire karanlıkta kalmaması bakımından, kısmen mehtablı bir gece intihab e- dilmiştir. çok Denemeden günlerce evel, bu işin mahiyeti ve halkın bu husustaki ö- devleri hakkında, sokaklara ilanlar ve beyannameler yapıştırılmış, gaze - telerle, radyolarla birçok neşriyat yapılmıştır. Berlin sokaklarında mevcud 12,000 lambadan yalnız 1 - )) tanesi kalm ş diğerleri söndürülmüştür. Alçaktan uçan tayyarelere bir ko- laylık olmak üzere, çok yüksek b! ların üstünde birer kırmızı İâmba - ya - kılmıştır. PARİSTE YAPILAN DENEME (Paris) te de 14 mayıs 935 akşamı (İşık söndürme) ve (alarm) mesi yapılmıştır; fakat bu deneme bütün Paris şehrinde değil; yalnız bir mahallesinde ve Polonya ormanında yapılmıştır. dene - Deneme, gece yarısırtfdan sonra sa- at 2,40 da başlamış ve saat üçe kadar ; (20) dakika devam etmiştir. Deneme başlangıcını ilan için u- mumi binaların üstüne birçok düdük.- ler konulmuştur. Deneme esnasında yolda bulunan nakil vasıtaları, yolun bir kenarına çekilerek — ışıklarını söndürmüşler ; yalnız hastaya çağrılan hekimlerin otomobilleri, lambalarına birer mavi tül örterek, hareketlerinde serbest bı- rakılmışlardır. Bu deneme (Eyfel) kulesinden göz- cülerle ve havadan tayyarelerle kon- trol edilmiştir. DENEMELERİMİZDEKİ MUVAF- FAKIYETİN DERECESİ Sayın dinleyicilerim! Son bir buçuk ay zarfında (31) vilayet ve (52) kaza merkezinde ışık söndürme denemseleri yapılmıştır. Di- ğer şehir ve kasabalarımızda da bu ay içinde denemelere devam edile: cektir. Bu denemelerden azarni istifa- de temini maksadivle bualar, gece hayatının en uyanık ve ışıkların &n dan bu sayede kurtulmuş olurlar. DENEMELERİMİZDEKİ MUVAF- FAKIYETİN SIRRI Değerli dinleyicilerim! Övünmeğe değer olan bu muvat- fakıyeti, İç Bakanlığımızın bütün yurd içinde teşkil etmiş olduğu, ha- vaya karşı koruma komisyonlarınm feyizli çalışmalarıma, halkımızın ve matbuatımızın bu hususta gösterdik« leri yüksek ilgiye borçluyuz. Aziz yurdumuzda bütün pasif mü- dafaa işlerinin, büyük bir hızla yü- rütülmesini önemle takib etmekte o- lan sayın İç Bakanımız: Halkın istisnasız olarak gösterdiği candan ve anlayışlı alâka sayesinde bu denemelerin muvaffakıyetle neti- celendiğini; Matbuatımızın da bu denemelere karşı gösterdikleri yakın ve içten a« lâkanın takdire şayan olduğunu; u- : lusal vazifelerimizi müdrik halkımıs zıt ve matbuatımızı bu müşterek mu- vaffakıyetlerinden dolayı tebrik ve kendilerine teşekkür etmeği bir berç bildiğini Anadolu lardır. ajansiyle yaymış < Sayın dinleyicilerim! Yarının savaşları, ulusun fer fer« dinden, her zamandan ziyade Uuyas nıklık, dayanıklık ve fedakârlık bek- liyor. Hiç unutulmamalıdır ki havaya kar- şı korunma işleri artık tamamiyle u- lusal bir iş olmuştur. Bu hayati meselede herkesin bir ödevi vardır. Her ferd, her ayle reisi, her müessese direktörü; havaya karşı koruma komisyonugun normal üyesci ve candan yardımcısı olmalıdır; çün- kü bu büyük tehlikeye ancak bu su- vetle ve elbirliğiyle karşı konabilir. Zaman zaman cihan tarihinin sey- vini Geğişlirecek kadar büyük inkı- lâblar yapmış olan ve yapmakta bu- kanan türk ulusu, bugün (Çışık sön « dürme) denemelerinde muvaffak ol- duüuğu gibi yazın (Alarm) tatbikatla « rında ve öbür gün de hakiki durum- lacda aynı uyanıklığı, aynı dayanık- lığı ve aynı fedakârlığı göstererek be- hemeha' muvaffak ve muzaffer ala« caktı : ğ