20 Eylül 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

. YIFA € Bayındırlık Bakanımız doğu gezisinde neler yaptı., ne gibi tedbirler aldı? (Başı 1. inci sayıfada) detten daha kısa bir zamanda Er- İzurum'a eriştirilebilmesi için, hat- tın geçeceği istikameti ve buralar- (da yapılabilecek inşaatın ne ka- dır sürebileceğini tetkik etmek ve 'bu arada Erzurum'dan dıhı ınçı tm Erzincan'a doğru başlıya - ilmesi ve bununla doğu vilâyet- leri ahalisine de bım iş çıkarmış 'olmaktı. Bu ıalııııdıı hasıl ettiğimiz fikirlerle, merkezdeki inşaat idare- sinin ve ingaatı ü: emıe almış olan edildikten sonra lâzım gelen ted- birler alınacaktır. 2 — Erzurum'dan Sarıkamiş'a kadar olan dekovil hattiyle, Sarı- kamiş'tan başlıyarak rus smırma <adar olan geniş hattın yaz ve kış ha sürat ve emniyetle işleyebil- ü hususunda gereken - incele - :e!ır yapılmış ve tedbirler alın - ıştır. Yerlerinde bu yolda bir ta- kım işlere de başlanılmış bulunu- yor. — 'l'rıbımı dan bqlıyı:: Eı?'ı- üzerini , I’ııınler. Karaköse istikametinde İran sınırına kadar uzanan transit yolunun 935 yılı için müteahhidle- re ihale edilmiş olan kısımları gö- filllııüı ve çalısmalarına hız veril- 936 yılında geriye kalan bazı ikısmılarım inşası dahi bitirilmekle 'beraber, taşıta daha ziyade kolay- ı!ık ve emniyet verilmek üzere yol- Cu ve aşya ıçin muntazam kam - yonlardan geniş taşıt kolları kuru- Tacaktır. Bunun hakkındaki prog- ramla hazırlıklar, hemen bu yıl - dan yapılmış olacaktır. Ankara radyosunun hazırladığı yenilikler Ankara radyosu, yapmaya ka- rar verdiği yenilikler hakkında dinleyicilerinin - fikirlerini - sor - muştu. Yayın zamanlarının uzatılma- sına bugünkü durum imkân veme- diğinden 1 birinci teşrinden başlı- yarak tatbik edilecek olan yeni bir program hazırlanmıştır. Din - leyicilerin dilekleri göz önünde bulundurularak yapılan bu deği- şikliklerin ana hatları şunlardır. 1 — Muzik faslında Ankara - daki elemanlarla yapılması müm- kün olan her değişikliği ve taze - Hği yapmak. Bu arada Cumurbaş- kanlığı orkestrasından ayrılan bir Ankara radyo orkestrası bir haf- tadanberi pazartesi, çarşamba, cu- Mmartesi akşamları çalışmaya geç- Mmiş bulunmaktadırlar. 2 — Piyano solo, keman ve pi- - yano, viyolonsel ve piyano, sakso- Ffon ve piyano saatlerinde müm - kün olduğu kadar değisik prog - Yamlar yeriteceğiz. '3 — Plâk yayınmı âıîıııır— zelemeğe çalışacağız. 4 — Söz faslında şu saatleri - miz olacaktır: — Belediye, polis, halkevi, ar, ço- cuk, spor, tayyareci, eğitim, ev ka- dmı, gülme, teknik ve tarım saat- ları. Bu saatlar için Ankara aydın- Tarı arasında en uygun olanların elbirliği temine çalışlıacaktır. Bu n ışlardır. 4 — Bundan başka kışın Ka - radeniz kıyılarından içeriye doğ- ru daha kolaylık ve emniyetle iş - Kiyebilmek üzere ikinci bir şosa vetransit yolunun — açılabilmesi imkânı da incelendi. Bunun için Gümüşane ilinin Kelkit kazasm- dan itibaren Şiran, Alucra ve Şar- ki Karahisar'a kadar olan kısmın pek muvafık bir istikamet oldu - ğunu da gördük. Şarkt Karahisar'dan Giresun'a kadar esasen oldukça iyi bir yol vardır. Şu halde Girestm baslan - gıç olmak üzere yukarda adı ge- çen kazalara uğrryarak Bayburd'a kadar ikinci bir transit — yolunun yapılması mümkün olacaktır. Bundan başka ötedenberi ge - nel gayelerimiz sırasında bulunan ve adına simal hattı demek istedi- ğimiz Kelkit suvu vadisini takib ederek Kelkit, Şiran, Alucra ve $arki Karahisar kazaları bölgele rinden geçerek Suşehrine, Koyul- hisar ve Tokad vilâyetinin Resa- diye ve Niksar kazalarile Erbaaya ve Amasya'da Yeşil wmakla bir - leşen Ke'kit suyu vadisinde ya - pılacak bir şimendiferin ne dere- ceye kadar husulü kabil olacağını da inceledik ve memleket için çok hıyırlı bir iş olacağını yakından gördük. Gerek bu kazaların, gerekse şarkın türlü yerlerindeki su işleri- nin düzeltilmesi yolunda ne gibi tedbirler almak lâzım geleceğini de, durumu yakından görerek tes- bit ettik, bu yoldaki işlere de baş- Tamış bulunuyoruz.,, Bakanlıklarda çalışmalar (Başı 1. ci sayıfada) projelerinin incelenmesi için yö- netker Bay Hasan'ın başkanlığı al- tmda özel bir komisyon toplantı yapmaktadır. Bundan başka da- ha bazı kanun projelerinin ince - lenmesi için de başka komisyonla- rın kurulmasına karar verilmiştir. Bu ilk devre içinde tüze bakanlı- ğinin Kamutaya sunacağı kanun projeleri arasımda hele noterlik kanunmu ile usulü muhakeme kanu- nu vardır. Yeni pro'ade wsulü muha keme kanununun bir çok madde leri değietirilmiş ve bazı madde - leri de kaldırılmış bulummakta - dır. söz kısmında ulusun çeşitli taba- kalarını ilgilendirecek ve böylelik- le dinleyicilerin sayısını artırmak gayesi güdülmektedir. Radyo dinleyicilerinden — şu noktaları rica etmekledir: 1 — Ankara radyo yayını dü - zenli olarak dinlemek.ve dinlet- mek, çünkü her memlekette rad - yo dinleyicileriyle radyo arasında sıkı bir iş ve elbirliği teminine ça- Tışılmaktadır. Radyo dinleyicisi radvosuna karşı ilgi göstermez ve bu ilgisini mektupla bildirmezse, © vakit programı yapanlarla dinle- yiciler arasında hiç bir bağ kal. maz. K Ankara radyosu kendine karşı bu yakın ilgi ile faydalı olabile - cek önergelerin yapılmasını rica etmektedir. ae ae <e ee ee 1935 Genel n”fus sayımı 20 ilkteşrin « pazar Eskiden devletler ulus için değil, uluslar devlet için ka- idesi hâkim iken, devletler sayıma önem vermezlerdi. Ka- siye tersine döndüğü samandanberi devletler sayım gibi u- hııaıyilıııınııyollıınıuıöıuıulılavbanınulubqb— Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü - saaR aK aK ae eR a aR a aR AAA d AM AMAD d aa an n am aa ae ae ULUS 20 EYLÜL 1935 CUMA Yabancı ; gazetelerde oku okuduklarımızl 5 Londra - [slıınbııl yolu arsıulusal kongresi Budapeşte toplartısı Londra — delegeleri otomabil İstanbul turizm yolunun yapılış tarzımı ve şekillerini saptamak üzere dört devlet kulüblerinin başkanları ve tarizm kulübleri arsınlusal birliği ile bir çok kuryumların gönderdikleri oruntaklar (9) eylülde Peşte'de toplanmışlardı. İstanbul'u yakından il- gilendirmesi ve turizmimizin *gelişimi bakımından önemli olan bu Romisyonun çalışmalarını anlatan bu yazıyı alıyoruz: Macar hükümetinin çağrısı üzerine İngiltere, Belçika, Almanya ve Avus- turya delegeleri, otomobil kulüblerinin başkanları ve Turing kulübler uluslar arası birliğinin A. İ. 'T genel sekreteri ve daha birçok xatlar eylülün 9 uncu günü Macaristanın Avusutrya sınırına geldiler. Burada gelen konukları ma. car hükümeti adıma yönetkerlerden te. cim bakanlığı memleket yolları şuğbe. Bi direktörü B. Benke İstvan karşıladı. Ve kendilerine ingilizce hoş gcldmıı dedi. Londra - Hududda macar turing kulübünün otomobil hudud istasyonunun — açılış rTesmini yaptılar bu istasyon —mimar Çulttner Ervin'in projeleriyle macar üslübunda yapılmıştır. Ve bu maksad için yapılan ilk. istasyondur. Bu istas. yondan maksad hududu geçen makina. lx taşın araçlarının gümrük ve pasaport muayenesi için vaki olan mecburi din. Jenmeleri esnasında yolcuların — istira. hatlarını temin etmektir. Açış töreninden sonra program mu. cibince yolcular otomobillerle Buda. peşte'ye doğru yollarıma devam ettiler. A, 1 'T. genel sekreteri Paul Duc. haine hududdan Budapeşte'ye - giden yolun — durümünün — üsnomalliğinden bahsetti. Eylülün 10 uncu günü öğleden ön. ce parlamento delegesi kurullar - sala. nunda macar tecim ve muvasala baka. nı ve Londra « İstanbu yolu knogresi başkanı Winchkler İstvan koöngreyi aç. tı ve macar hükümeti adına —yabancı memleketler delegelerini selamladı. Ve ulusların biribirlerine yaklaşmaları ve uluslararası birleşik çalışmanın temini için kongreye başarılar temenni etti. İngiltere adına yollar şuğbesi baş. kanr miralay Cook ve Londra otomo- bil kulübü genel sekreteri Sir Cooke Belçika adına yönetger Paul Duchaine; Almanya adına yapı danışmanı Sehut. te; Avusturya adına fenni — danışman Dr. Richi Anton; Yugöslavya — adına yollar şuğbesi direktörü — Yusufovite; Romanya adına emekli dış bakanı Miti. lenku Joan; Bulgaristan adıma — elçi, lerden Dr. Stoilov; Türkiye adına da yollar ve köprüler başkanı Ali Talip Güran cevab verdiler ve macar hükü metinin konuksever çağrışına teşekklir ettiler, İsimleri sıralanan zatlâr kongre, nin başkanlıklarına seçildiler. Öğleden sonraki görüşü celsesin. de fenni danışman — Benlie İstvan'nın başkanlığı altında arsıulusal yolün fen. ni meselçleri İle uğraşıldı. , Başkanlık fen yönetkeri ve hükü. met yapı kurulu üyesinden B. Elischer Paul koöngre rmportörü olarak fransız. ca ve değerli bir takrir takdim etti. Bu takrirde her ne kadar — yöl mühtelif memleketlerin iklimleri ve taşın ilgile. ri bakımından yapılacak ise de Üzerin. de makinalı taşın araçlarının seyrise- ferlerihin kolaylaşt Icsası, ekonamik olması, güven, sürat ve rahatlık icapla. rmın her yerde husut hulması İâzim ol. duğuü düşüncesinde idi. Yol uğrağı tayininde en kısa bağ. lanmanın göz önünde tutulması, kahi! olduğu kadar küçük köy ve kentlerden geçirilmemesi, yolun uzun fakat üç ki lometreden daha uzun olmıyan müsz. takim parçalarla teşkili, düz arazide 500 m, dalgalı araride 300 m., dağlık yer. lerde 100 m. den büyük kuturlar yapıl. maması tulani maktalarda meyillerin 96 $ den fazla olmaması, karşılıklı inip çıkmalarda birleşme parçalarının yapıl- ması taysiye edilmektedir. Bu bakım. dan yolun Macaristan krsmr çok güzel bir-örnek teşkil etmektedir. Çünkü te. cim bakanlığının çıkardığı tulani mak. taa göre yalnız Vörösvar tepesine isa- İstanbul turizm yolunun geçeceği yerler, bet eden kısmında 95 $ meyil vardır. Diğer kısımlar daha hafif meyillerle yapılmıştır. Gene bu raporda arari maktalarda €en az olarak 6,40 m. şose kısmı ve 1,0. işin nasıl hazırlandığını ve 1,5 m. lik iki taraf ve mümkün oldu. gu kadar kaplamalı banketler güz duü. ne alınması; arzani meyillerin b-hil ct. duğu kadar 95 2 yi geçmemesi ve f00 m. den küçük kuturlu küuplarda da S0, 60 Km. süratle İlerlenebilmesi için lâ. zım gelen genişletmeler ve dış konar yükseltmelerin yapılması; lüzim — olan yerlerde'bisiklet yolları — ve bordurlu yaya yolları yapılması zikredilmişti. Yol kaplamalarının seçilmesinde e. konomik olmasından başka tozsuz ol- ması, büyük süratlere rağmen her tür. lü havalarda rahat gidişi temin edici düz zemin elde edilmesi göz önünde tutulması kaydolunmuştur. Köprülerde geleceğin gelişimleri düşünülerek 25.30 tonluk dayanma ve yeter genişlik güz önünde tutulması yazılmıştır. Rapörtör takririnde, arsrulusal yolun ayrımını ve karşılığını her tarafta bu. Tacaklarını ümid ettiğini bildirmiş ve yol lzerinde taşının en kısa zamanda başlryabilmesini temenni etmiştir İngiliz hükümeti delegesi Miralay C. Cook raportörün özen ile hazırlanan takriri için takdirlerini bildirdi ve ö nergenin her noktasında mütabakatımnı bildirdi ve ilâve olarak uluslararası yo- han yapılmasiyle taşmmım artmasından dolayı olacak fazla kullanmayı da he. saba almak gerekliğini söyledi. Kongre eylülün 11 inde tekrar top. Jandı ve görüşmelere devam etmekte - dir. 24 saatta Paris- Nevyork i Bleriyo ne diyor? Noyes Viner Jurnaf'ın Paris aytarı, havacılık tekniğinin eski üstadı Lui Bleriyo ile havacılığın atisi hakkında uzun bir görüşmede bulunmuştur. Ha, vacılıkta ilk adımı stanlardan biri olan Bleriyo'nun uçakların ileride alacakla. rı şekiller bakkındaki düşüncelerini aşağıya koyuyoruz. «—On yıl sonra, Avrupa kıtasile A- merika arasında posta ve yolcu uçak- Tarmın muntazam seferler yapacakları. na kanlim. Üç yüz kilometreden daha hızla u. gçulamıyacağı söyleniyordu. Halbuki bu tempo çoktan aşılmıştır. Bugün artık 15,000 metre yükseklikte saatte 2000 kilometre fızla uçabilecek — Stratosfer uçakları yapılmağa başlanmıştır. Bildi- ğimiz alelâde uçaklarla bile — bugün bavsalanın alamıyacağı ölçüde hız el. de edilmiştir. Amerikalı uçman Böring on beş ton ağırlığında bir uçakla üç bin kilometrelik bir mesafe üzerinde vasatf olarak 400 kilometre hızla uça bilmiştir. Delmote ile Angelo bu re. korüu da kırdılar. Angelo yedi yüz ki. lometre hızla uçtu. Bleriyo, gülerek, “acele etmiyelim!., dedi ve sözüne devam etti. «—BSürat rekorlarının şüphe yoktur. Fakat bu rekorların da bir sıntrı vardır. Bu smırda, gereçin dayanıklığı meselesidir. Nomal hava seferi, yani iki nokta arasında her gün yapılacak olan güvenlikli ve tehlikesiz hava seferinin hızı, gereç dayanıklığı- nın imkân verdiği nisbetten fazla ol. mamalıdır. Halbuki yapılan bütün ha. va rekorlarında, gereç hiç düşünülmi yor. Bu gibi rekorlar gerece öyle bir yükleniyorlar ki, sonunda, uçmanın <anına maloluyorlar. Her şeyden önce yüksek sürat, iki meseleortaya çıka. riyer: Bunun birisi, metörün yaptığı sarsıntı yüzünden uçağın fazla bir da. çoğalacağına * yanıklığa lüzüum göstermesi, de hava tazyiki meselesidir. Uçuştaki sürat bellibaşlı bir bızı bulunca, nasıl ki, hızlı ve kuvvetli bir temasta su buz gibi katılaşırsa, hava da taş gibi sert kesilir. Bunun nasıl bir şey olduğunu, suya atlayan ve kötü bir atlayış yapmış olan herkes bilir, Sü- rat saatte 400 kilometreyi geçince, per. vane ve kanadların yükü de tsnomal bir dereceyi bulur. Hava, uçağın hele en nazik yerlerini çok sert darbeler ha. linde kamçılamağa başlar. Sürati kese- ceği için, uçaklar, büyük haçimde ya, pılamazlar. Elastikiyetli yapılabilirler ama, bu da, genel dıyanıklık üzerinde etki yapar. Bu duruma göre, ne biri ve ne de öbürü, pratik olarak bir işe yara. mamaktadır. Bana kalırsa, bu meselede biricik ça re, kanadların bugünkü büyüklükleri. ni küçültmek veya büsbütün kaldır. maktır. Benim hesabıma göre, altı yüz kilometre hızla bir uçuşta kunadlara hiç lüzum yoktur. Kanadlar çıkarılm- ca geriye pervane, pilotun kabinesi ve yolcu yahut da yük hücresi kalıyor. Uçak upuzun bir biçime - giriyor. Gü. nün birinde uçan bir oka dönecektir. — Stratosfet uçağının kullanılabi. Teceğini sanıyor musunuz? — Hayır! bu uçakta en önemli aıııı şey kabineyi hava sızmaz bir hale gok- makur, Holbuki, kabinenin herhangi bir yerinden hava sızması çok kolaydır Böyle olunca da felaket sonsuz — hir ölçüyü bulabilir. Bundan başka motö. rün devir sayısının çokluğu yüzünden çıkacak sarsıntı, uçağın gövdesindeki malzemesini kolayça çatlatabilir. Buna bir de getek içten gerekse dıştan ge. Tecek hava tazyikini katmak Vâzımdır. En ufak bir çatlak hücreyi patlatıhi- Hir. Bundan dolayı sürat meselesi mat. zemenin dayanıklığı sınırında kalıran zorundadır. ikincisi