13 Haziran 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

Kamutayın toplantısı (Başı 1. ci sayıtada) Ekonomi bakanının bu sözle- rTinden sonra afyon karteli ile ya poan anlaşmanın afyon tecimimi- zt ziyana uğrattığı ve kartelin el altından iş görürse yükünlerimizin feshi ile afyon tecimimizin özgür bırakılması hakkında Berç Tür- ker tarafından verilmiş olan diler- ge okunmuş reddedilmiş ve kanun kabul olunmuştur. Bundan sonra kristal şekerin toptan satış fiatının 25 ve kesme şekeri de 28 kuruşa indirten ka- nun projesinin görüşülmesine çilmiştir. Kanunun genel durumu düzerinde söz alan saylavlar, İsmet İnönü hükümetinin son günlerde Kamutaya verdiği tuz ve çimento fiatlarını indiren kanunlardan son- ra şekerin de fiatmı indiren kanun projesini kamutaya verebildiğin- den dolayı duydukları krvancı kay- dederek, şeker fabrikalarının mal etme fiatlarınt daha aşağı düşür- T melerini ve bunun için çalışmaları, a — ganayiini tesis etmek /— dış memleketlere gönderilecek şe- kerli maddeler için daha geniş ba- ğgışlıklar verilmesinin sağlanması gibi bazı isteklerde bulunmuşlar ve ellerinde istok şeker bulundu- ranların ziyandan korunmaları — yolunda kanuna bazı kayıtlar ilâ- vesini istemişlerdir. Bunlara cevap veren ekonomi bakanımız demiş- tir ki: “— Memleketimizde şeker is- — tihlâkinin ve istihsalinin ehemmi- yetle telâkki edildiği herkesçe malümdur. Şeker — fabrikalarını kurmak ve memleketimizde şeker için hükü- metinizin teklifi üzerine Yüksek -— Kamutayın çıkardığı kanunlarla —bu sanayit büyük himayeler bah- şedilmiştir. Bu sayede şeker sana- — yij teessüs etmiştir. Kanunen ve- rilen himayeler henüz geri alın- — mış değildir. Fakat hükümetin şeker sana- “yüni kurmak hususunda göste' — ği büyük himmete karşı şeker sa- nayii ile alâkadar olanlar hükü- — metle beraber, hemahenk yürüye- — gek memnuniyetle alâka ve feda- — kârlık göstermişlerdir. Şekeri ucuzlatmak için üç un- sürele almmıştır. Bu üç umun.lnn ları, pancar müstahsillerinin di- ğer mahsüllere nazaran lehde farklı olmak kayıt ve şar- ti ile — pancar fiatlarımdan tenzilât — yapılmasıdır. Bunla - ra nazaran neticeyi bize söyle mek için müteaddit komisyonlar teşkil ederek salâhiyettar kimse- leri çalıştırdık. Bu çalışma Üüze- rinde heyeti vekile de uzun uzadı ya tevakkuf etmiş, şimdi size ar- zedilen neticeye vasıl olunmuş Bankalar; alışmışım rum, fabrikalar demek lâzı faıla ZA anediyorum hakiki r tarı kiloda 3 küsur kuruştur. le nız şunu arkadaşlarıma - hatırlat mak isterim, geçen sene şekeri istihlâk vergisine 4 kuruş zam et- tik. Bu zammı yaptığımız zaman satış fiatlarına zam yaptırmadık. Fabrikalar esasen bu 4 kuruşu ken- dileri tesviye etmekte idiler. Bu gün bir hakikattir ki fabrikaların hepsi ayrı, ayrı kârlı bir vaziyette değildirler. Bir ı zarar kısmı normal kârın du! mıştır, Fakat biz bunla: mek suretiyle - bir kısmı bu sene olduğu gibi ileride gene zarar e- debilir - heyeti mecmuasını ri için yüzde dokuzdan fazla bir kâr brrakılmıyacaktır. Dividantla- rrindirildiği git sı da eskisine nazaran çok miştir. Teamülün derecesi nisbe- tinde yaptırılmakta bulunmuştur. Faiz meselesine gelince: Arkadaşlar, Tesisat ve mütedavil sermay siyle bu sen liralık bir iştir. Fabri mayelerile bu işi başka yere muh- taç olmadan yapmalarına madde- ten imkân yoktur. Şu halde müte- davil sermaye yerine geçen ne ka- dar ucuz .ıatl:ı bulurlarsa o nis- bette maliyet fiatı üzerinde tesir yapacaktır. Bu da ayrıca düşünül- müştür. Cumuriyet Merkez Ban- n mevcud ser- | | dar temettü otabileceklerdir. sında zikredildiği gibi 5 den yapılmayıp ların azami i üzerinden yapılmış olsaydı daha ucuza mal edilecekti. Şu halde istihlâke mu- vazi olarak istihsal arttıkça mali- yet fiatı da o nisbette düşmüş ola- caktır. Ve bu fark haznenin kay- bettiği istihlâk resmi farkı olarak hazneye kalacak, fabrikalara bun- dan da bir bıraktlmıyacaktır. Tasavvu r ve takdir buyu- rursunuz ki ablarımızda dikkatli bul ğa bu dikkati t Cettik 4 in « sanayiden tir, Ve biz bunu mu mecburuz ve inde sar- anın her yeri nde büyül £ rrlımı— ve bu a: mdi tamamen berta - r. Yeni şirket münha- li müessesenin elinde r. Bunlar da, üç m inin heyeti mec. p bulunmaktadırlar. neyanda Ziraat bankası müessesesi - olarak kabul edersek ki başka türlü kabul .naLHerı-n imkân yoktur, anonim şirketler de- ine rağmen hiiyük mali bir devlet müessesesidir. Demek luyor ki bu itibarla şeker sanayii- nin ücte ikisi doğrudan doğruya develtin elinde bulunuyor. Devlet şeker sanayiini ehemmiyet itiba noktai nazardan kon- ermayesinin üçte sinin I endisinin olması, ekseri- sahip bulunması dolayı- al bir şekilde de kontrol kadar muazzam bir işte alâ- kadarlara yüzde 9 kâr bırakılması çok değildir. Hususile istihsal dev resine münhasır olmak üzere bir- kaç sene için ancak yüzde S ka Ben İ bu kabil sat Vekili sıfatile bu ve T serbest ve eş- hası hususiyenin elinde bulunmuş olsaydı, buna acla muvafakat et- mezdim. Devletin himayesi altın- daki milli müesseselerimiz elinde bulunduğu içindir ki sanayide az mak lâzımdır. Çunı.ı. riski lıııx ük- tür. Biz hesablarımızda risk payı ayırmadık. Sebebi de kendilerinin hükümet şefkati altında bulun- malarıdır, Zarar ettikleri takdirde elbette nazara alınacaktır. Şeker, malüm olduğu veçhile kilosunda mühim denilecek mik- tarda indirilmiştir. Bunun mamul şeker sanayii üzerindeki tesiri el- bette müspettir. Müstehlik şekeri ucuza alacağı için çok istihlâk e- decektir. Hesabı yapılmıştır, yan- lış rakam söylemekten ihtiraz ede- rim, bugün muıakeıe edileceğini i notlarımı yanıma müstehlik verdiği ayni para ile birkaç misli fazla miktarda şeker alacak ve da- ha fazla yemek imkânını bulacak- tır. Sanayide maddei iptidaiye u- cuz olunca mamulü de ucuz olur. Bombon gibi, çikolata gibi şeker- lerin ucuzlaması zaruri olacaktır. Bizim İzmir ve havalisinde ve bazı yerlerde tecssüs etmiş ma- mul şeker sanayiimiz vardır. Afri- ka sahillerine ihracat yaparlar. Helva gibi. Bunların kullandıkları şekerin gümrük resimleri iade e- diliyordu. İstihlâkin heyeti umu- nivesi memleket dahilinde istih- sal edildiğinden dolayı gümrük idareleri kendilerine iadede müş- külâtla karşılaştılar. İade edece- ğimiz resim dahilden çıkan şeke- rin mi hariçten gelen şekerin mi diye tereddüd edildiğinden filen tatbik edilemedi. Bundan dolayı harice ihraç edilecek şeker mamu- lâtına aid kısımlar istihlâk vergi- sinin iadesini alımmamasını esas ittihaz ettik. Şu halde işlerde kullanılacak şekerin kilosu 20 kuruşa kadar in- miş oluyor. Bu, şüphesiz müsaid bir fiattır. Fakat bunun derecci te- siri nedir? Şu dakikada müspet bir şey söylemeğe imkân yoktur. Her- halde şekerin kilosunu 38-40 kuru- şa alıp kullanırken bugün 20 kuru- şa alıp helva ve saire yapmak su- retiyle barice ihrac edecektir ki, bunun arasındaki fark mühimdir ve tesirlidir. Arkadaşımızın arzu ettiği gibi bunun tesiri noktasın- dan herhalde tetkikat yapacak ve ihracatı menfaatimize uyacak şe- kilde organize etmek için ne feda- şimdi 13 HAZİRAN 1935 PE k'n.MBF lan bu tenzilât son senelerde tün dünyada görülmemiş bir hâı sei iktisadiyedir. Bizi bu fedakâr- lığa sevkeden zaruret bilhassa halkımızın seker yemesini temin etmek içindir. Şeker, belli başlı ha vayici zaruriyeden olduğu gibi kuvvetli bir gıdadır. Yapılan fedakârlık iktısadi ol- maktan ziyade doğrı içtimaf ve millidir. En uza lerdeki vatandasların dahi $ ucuz yemelerini temin etmektir. Bunun 1 bu iş heyeti vekilede görüşüldü ve bir karar verildi; ka- aklar, şu kârı decek tedbir- alacaklardır. Zaten kanun da kâfi derecede salâhiyet vermiştir. Binaenaleyh bütün emirler tatbik olunacak, halkımız Büyük Mecli- sin yaptığı fedakârlıktan tamami- le müstefit olacaklardır. Raif Karadeniz (Trabzon) — Benim sualime İktısat Vekili ce- vab vermediler. İktısat vekili Celâl Bayar (İz- mir) — Müsaadenizle arzedeyim: biraz yorgunluktan ve belki de ihtiyarlıktan cevap vermek için geciktim. Bizim tahminimize nazaran halkın elinde mühim bir stok yok- tur. Mevcut stokun miktarı anca'c 3-4 bin ton raddesindedir. Bu da memleketin muhtelif yerlerine da- ğılmıştır. Eğer bunun için mazbut bir usul bulabilseydik bunlar ha'- kında da bir tedbir düşünürdük. Maalesef bir şey bulunamadı. Ma- halle bakkalından - tüccarın elin - deki mala kadar gitmek mecburi- yeti hasıl olacaktır. Bunun için de mazbut bir şekil bulmak çok müş- küldür. Sonra ellerindeki malların bedelini vermek icab edecektir. Bu parayı nereden vereceğiz. Bunun hakkında da ayrıca bir müşkülâta uğrarız. Bir istihale devri geçiriliyor. Adaleti mutlak manasında temin etmeğe imkân yoktur. Bu istihale devrini kolay- lıkla başarmak için bu şekilde ka- hul etmek mecburiyetinde bulunu- YOTUZ.,, Kamutay yarın toplanacaktır. — met, fabrikalar, pancar ı:kı:ılcn — yelerini ve elde ettikleri temettuu “azaltmaları, dakârlık beklenilmiştir. H indirmesi, min edilmiştir. umümi - Hükümetin resmi brikaların . masarifi amortismanları in- dirmeleri ve faizlerden istifadele- Trini azaltmaları; faizi ucuzlatma- 7 Askerî Fabrikalar Umum Müdürlüğü | Satın Alma Komisyonu ilânları ı İLAN Müteahhit nam ve hesabına muhtelif tarihlerde ihale edilecekleri ilân edilmiş olan aşağıda cins ve miktarları yazılı malzemelerin hizalarında gösterilen tarihlerde mü- aları tehir edilmiştir. Bu malzemeler hakkında evel- yapılan münakasa tarihlerinin hükmü yoktur, (1327) Malzemenin cinsi evelce ilân edilen tehir edilen tarih tarih — 30 ton mangan cevheri 16.Haz.935 28Haz.935 - ve 15 ton mangan — Muhtelif ölçü aletleri Amerikan aynası — 25 tonlüleci kili — 250 ton döküm kumu 19.Haz.935 K 1—2332 — YEVMİYE EN AZ (400) EN ÇOK (1000) KİLO TALAŞ SATIŞI Azamti ve asgari miktarları yükarda yazılı ve beher ki- osu 27,5 santim üzerinden bir senelik tahmini bedeli 1001) lira olan talaş 25 haziran 935 tarihinde salr günü t 15 te açık arttırma ile askeri fabrikalar satımn alma nisyonunca satılacaktır. Şartnamesi parasız olarak ko- yondan verilir. Taliplerin muvakkat teminat olan 75 a 8 kuruş ve 24090 numaralı kanunun 2 ve 3. maddelerin- le yazılı vesaikle mezkür gün ve saatte komisyona müra- aatları. (1295) 1 — 2269 56 KALEM MEFRUŞAT SATIŞI “Tahmini bedeli 3444,22 li- | zılr mefruşat 25/Haz/935 ra olan yukarda miktarı ya- | tarihinde salı günü saat 14 18.Haz.935 17.Haz.935 15.Haz,935 8.Haz.1935 28.Haz.935 29.Haz.933 21.Haz.935 kasının muaveneti de inzimam e- derek faizler üzerinde ucuzluk te- Bugün fabrikalara isabet eden maliyet fiatının tesiri daha büyük olabilir. Cünkü bizim fabrikaların istihsal kapasitesi 75 bin tondur. Normal olarak 70000 ton üzerine miş bulunuyoruz. değişebilir. te askeri fabrikalar satın al- ma komisyonunca açık art- tırma ile satılacaktır. Bu mefruşat listeleri parasız ©- larak komisyondan verilir. İsteklilerin muvakkat terı- nat olan 258 lira 32 kuruş v. 24090 numaralı kanunun 2 ve 3. maddelerindeki ve- saikle mezkür gün ve saatta komisyona müracaatları, (1294) 1—2270 Zayi 405 No. lu arabama ait belediye plâkasını zayi et- tim, Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur. İhsan Ankara asliye birinci hu- kuk mahkemesinden: Ankaarnın Atıfbey — mahal- lesinde bahçıvan Hasan evinde Ahmed oğlu Mustafaya! Karınız Ankaranın Osman mahalleşinde Taceddin sokağın- da 4$ numaralı evde Şükrü kızı Mesude tarafından açılan ihtar davası neticesinde bir ay zarfın- da evinize dönmenize 27. 4, 935 tarihinde karar verilmiş ve ilâ- mın bir sureti mahkeme divan. hazesine talik kılındığı ilancn tebliğ olunur. 1 — 201 görülen bir miktara müvafakat et- Sanayide olan temettu 12 den başlayarak 18 e ka- dar çıkabilir ve zaman zaman bu Şeker sanayii sürprizlerle do- ludur. Bir sene işi iyi gider fakat ertesi sene beklenmeyen bir hâdi- Devlet Demiryolları ve Limanları Satımalma Komisyonu İlânları İLAN Beher 1000 kilo muham- men bedeli 1429,79 lira olan 18.000 kilo külçe kalay 29 temmuz 1935 pazartesi gü- nü saat 15,30 da kapalı zarf usulü ile Ankarada idare bi- nasında satın alınacaktır. Bu işe girmek istiyen- lerin 1929,66 liralık muvak- kat teminat ile kanunun ta- yin ettiği vesikaları, kanu- nun dördüncü maddesi mu- cibince işe girmeğe kanuni manileri bulunmadığına da- ir beyanname ve teklifleri- ni aynı gün saat 14.30 a kadar komisyon reisliğine vermeleri lâzımdır. Bu işe ait şartnameler 125 kuruş mukabilinde An- kara ve Haydarpaşa vezne- lerinde satılmaktadır. (1347) 1— 2377 kârlık etmek icab ediyorsa bunu da ayrıca düşüneceğiz. Bendenizce bu kombinezon, her taraf için fedakârlığı icab eden bir kombinezon olmuştur. Ümit ede- rim ki milletimiz takdir eder.. Dahiliye vekili (Muğla) — Şeker fiatından yapı- ULUS, hazırlanan AN- KARA TELEFON REH - BERİ için ilânlar alma - ga başladı. Şükrü Kaya Nafıa B:;kanlığınîan : Haydarpaşada sif teslim şartile muhammen bedeli 943 lira olan 400 adet tirfon anahtarı ile 470 adet cebire bulonu anahtarı pazarlıkla eksiltmeye konulmuştur. Pazarlık 16 Temmuz 1935 salı günü saat 10,30 da An- karada Bakanlık Malzeme müdürlüğünde yapılacaktır. İsteklilerin 70,73 liralık muvakkat teminat ve ticaret odası vesikası ile birlikte ayni gün ve saatte komisyonda bulunmaları lâzımdır. Bu husustaki şaratnameler Bakanlık Malzeme müdür- lüğünden parasız alımnabilir. (1248) PAGANİNİ ; İvan Petroviç — Elisa İliard ZH ANUENUANDGUN (0 48 DU LTÜRETTACT Ve 5 SA TRRADADAĞUNAA M v bi HON DAGAADL LA > 13 11 FOCUYURMR GUO OA BETARERD DN v GK KDA Ankara Şarbaylıfından: | — 2197 1 — Yenişehirde emniyet âbidesi parkında elektrik lâmba tesisatı yaptırılacaktır. Keşif bedeli 3.911,10 lira- dır. 2 — Keşif ve şartnamesini görmek için yazı işleri di- rektörlüğüne gelinecektir. 3 — İhale 20.6.935 tarihine rastlayan perşembe günü saat 11 de yazı işleri direktörlüğü odasında açık eksiltme ile yapılacaktır. 4 — Muvakkat teminat 295 liradır. (1281) 1—2220