18 Mayıs 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

K SAYIFA 2 Dil işleri. Kılavuz için dersler -. Baka -- Kalım Baki -« 1- geri, geriye, 2 - Kalız Baki kalmak -- Artamak (survivre) Fani — Ölez Fena -« Tüken Ezeli -« Öncesiz Ebedi -— Sonrasız Eğer bu karşılıklar eski zamanlarda bulunmuş olaydı, kil » çük din kitablarına şöyle başlardık:“Öncesizlik ve son rasızirk, yalnız Tanrıya özgüdür.,, Kalız olan Tanrıdır. Bu Kalım dünyası değil, tüken dünyasıdır. Gerisi bir sürü yalan! — Bakisi güzafı binihayet. Geride kalanlara sabır dilemekten başka elden ne gelir? Ölezlik duygusunu içinizden atarak çalışınız. Son batan geminin 30 tayfasından 25 i bulundu. Artayan Jar bitkin bir halde limana geldiler, ** * Batın «« İçyüz Zahir -« Dışyüz Herhangi bir işin dışyüzüne değil, İçyüzüne ba- dkanız. Yahud şöyle diyebiliriz: “Herhangi bir işin dış değil, iç yü. züne bakınız.,, Faket bu ikinci şekilde “yüz,, kelimesini yazmak daha doğru olur. Karamsarlık Akımsar ik — Akımsarlık yici Hayırhah Eyicillik — Hayırhahlık Kötücül — Bedhah Kötücüllük — Bedhahlık Bencil — Hodbin Bencillik -- Hodbinlik Özkecil — Gayrendiş Özkecillik — Gayrendişlik ayrı Sen her şeye karamsar bir gözle bakmaktan ne zaman Kurtulacaksın? Neçabuk karamsarlığa kapılıyorsun? Akıııııı:lık belki her zaman doğru değildir; fakat heı zaman kuvvettir. Akımsarların çok defa, kalbleri de ak olur. Eyicil ve özkecil ol: Nebaşkasının kötülüğünü is- te, ne de yalnız kendini düşün! Kötücül ve bencil olma: Herkesin iyiliğini iste, ve başkalarını düşün! Bencillik, gurur körlüğünden gelir, ... bi gaü Tadil — Değişke Tebadül — Değişki Mütebeddil — Değişker. Çok vakit, böyle birbirine benzer kelimeler görünce, xihni- nizde, bunları nasıl ayıracağınızı düşünürsünüz, Fakat arabca “malüra, iğlam, talim, istilam, talimat, muallim, ilim, &lim, ma- 'lıııf.. ve daha bir sürü kelimenin, karmakarışık anlamları için- e nasıl boğulmuş olduğunuzu unutursunuz. Her dilde bit kök- ten bir çok kelime çıkar, Dikkat edilecek şudur: Bu kelimelet cümle içinde, tek başlarına, canlı ve yerinde midit? Devletler arasında en esaslı dostluklar, yalnız sıyasa asığ - ları değil, belki daha fazla ekonomik değişler üstüne kı- Türk köyü ekonomide değiş hayatına gitmedikçe ilke- Tikten çıkamaz. V ve f harileri arasında sıksık değişki olur, Kanunlarda yalnız Kamutay değişkeler yapabilir., Bahar havası değişkern'dir. Değişken huylu bir adam! Bu misallerde geçen yeni kelimeler: İlkelik —- iptidailik İlke — İptidat AJANSI TENKİD Her gün kendimizi tenkid edi- yoruz. Bugün de Ajans için bir kaç kelime söyliyelim: Eğert gazetelerde ve ajanslarda çalışanlar yazı yazmasını bilmez « lerse, yazı yazmak denen sanatı d4imden istemeğe hakkımız ola - bilir? Hele yapılan yanlışlar, bil- memezlikten değil de, bütün ga - zetelerde basılmış olan Kilavuz kelimelerimi bir araya toplayıp, bir defacık olsun okumamaktan İleri gelirse! Bu bakımdan Anadolu Ajan - sınin - Musolini'nin söylevi hak- kındaki telgrafı eşsiz bir misaldir. İAcaba bu telgratı türkçeye çevi - ren zat “teşebbüs,, karşılığı “ge - Teği,, SÖzünü nerede görmüştür? Bu telgraftaki “uyarlık,, ne de - - Herke Kırklarelinde at yarışları Edirne, 17 (A.A.) — Bugün Kırklarelinde bütün Trakya'ya kapsal olmak üzere büyük at ya - rışları yapılmıştır. Bu yarışlar İsmet İnönünün koruması altın - da ve her yılilk veson baharda yapalmaktadır. Erzarumda yağmursuzluk Erzürum, 17 (A.A .) — Bir ay- danberi Erzuruma yağmur yağ - mamıştır, Ekilen tohum ve sebze- ler çıkmamıştır. Çiftçi yağmuru beklemektedir, —— —— mektir? “Avrupa'da rahatca hazır balunabilmekliğimiz içindir ki...,, sözünden ne anlarsınız? “süel bir gizli,, ne demektir? ULUS h 18 AEAVIS 1925 CUMARTEİ DUYUKLAR 1935 yılı büdeesinin esasları ruz. 1935 yılı gelir bütçesinin 1934 yılına göre gösterdiği lıdd.ığfn yonu mazbatasında şöyle izah el mektedir: *“1935 mali yılı için hükümetçe 1934 mali yılı varidatına nazaran fazla varidat tahmin edilmesi bir taraftan 1934 varidat tahminlerine nisbetle tahsilâtın fazla olacağının geçmiş aylardaki hasılata göre an laşılmasından ve ayni fazlanın 5- nümüzdeki mali yıl içinde de v- mulmakta olmasından ve Yüksek Meclise yeni kanun lâyihaları mucibince demir ve ba- kırın İstihlâk resmine Gbi tutul- masından ve diğer istihlâk resmi- ne tâbi maddelerdeki vergi nisbet- lerinde bazı değişiklikler yapılma sındaan ve beyannameye tâbi olan mükelleflerin kazanç vergilerinin asgari vergi esasına müstenit bir mükellefiyet şekline tâbi kılımnma- sından ileri geldiği anlaşıldı.,, Masraf bütçesinin yapılmasında göz önünde lutulan esaslar komis- yon mazbatasında aşağıdaki satır. larla anlatılmaktadır: “Masraf hacmini irada uydur- mak ve her halde bütçe denkliği- ni, her isten üstün tutmak hususun- da çok hassas olan encümenimiz masrafın tahmininde tahsisatı lâ- zım ve en çok randıman verecek işler için koymağa ve bunu için de evvelâ varidatın tahmininde en büyük bir samimiyet ve ihtiyci ölçü olarak kullanmağa bilhassa dikkat ve itina etmiştir.,, Bundan başka vergi sistemimiz- de esaslı. değişiklik yapmak ve vergilerin memleketin finansal ol- duğu kadar ökonomik gelişimleri- ne daha uygun bir hale komulma- sını sağlamak için hükümetçe baş- lanan incelemelere devam edile- rek yavaş yavaş hazırlanacak pro- jelerin ya sunulacağı hu- susunda Finans Bakanımın komis- yona verdiği izahların hoşnutlukla karsılandığı işaret edilmektedir. Komisyon mazbatasında yeni masraf bütçesi çözelenirken üze- vtinde durmağa değer görüşler var- dir: “Malüm olduğu veçhile bugün- kü devlet ihtiyaçları pek çok art- mıştir. Devlet; — watanın selâme- tini, yurddaşın hak ve emniyetle- rini teminden başka onun maddi, manevi kuvvetlenmesini, yüksel mesini ve memlekelin bayındırlı- ğını arlıracak bir çok vazifeleri üstüne almıştır. Asırlarca ihmal gören ve uzun harplerle sarsılan memleketimizde bu ihtiyaç ve vazifelerin genişliği ni kavramak güç değildir. Bundan başka bütün hakları mahluz oldukça sulhun islikrarın - dan başka emeli olmayan Cümhu- riyetimiz için Uluslar arası müna- sebetlerin nezaketini; milletlerin birbirine karşı olan emniyetsizlik. lerle silâh kuvvetlerini artırdıkla- rını göz önünde tutarak müdafaa vasıtalarımızı tamamlamak en c saslı bir vazifedir. Bu itibarla bütçemizin bugünkü ihtiyaç ve icaplara uygun olarak tanzimi halinde tahsisat yekünla- rının neye baliğ olacağı kolayca tahmin olunabilir. Fakat bu ihtiyaçları bütün şü- mulile takdir etmesine ve memle- ketin ilerlemesi için en kuvvetli a- dımlar atmakta kati kararlar al- mış olduğu eserlerile meydanda olmasına rağmen hükümet senelik faaliyet sahasını irada uygun ola rak tahdit etmiştir.,, Yeni finans örgütünün 1935 fi- pansal yılında toplanması karşılı- ğt ayrıca sağlanmak - suretile Fi- mış ve fakat ulusal ve kültürel ha- yattaki büyük faydaları açıkça gö- rıdlmekte bulunmuş olan Halkevle- vi gençlik, öpor tepikklleri, Türk dili ve Türk Tarihi inceleme ku- rumları gibi kurumlara yardım ol- mak üzere de finans bütçesine 559,600 lira konmuştur. Ekonomi Bakanlığı derecede genirletilmiş olması ve bu örgütün yüksek ekonomi kuru- lunun ödevlerini de başarabilecek bir durumda bulunması sebebile bu kurumun kaldırılması uygun »o- lacağından hükümetle bütçe ko- misyonu arasında bu hususta anla- şılrarş ve Başbakanlık bütçesinden bu kurumun parası kaldırılmıştır. Bazı dayre bütçelerinde bir kısım aktıların artırılması şeklinde gö- rülen önergeler komisyonca kabul edilmemiştir. Bütçe kamisyonu mazbatasında gelecek yıl için aşağıdaki noktala- rın hüki incelenmesinin fay- dalı olacağı kayd edilmektedir: 1 — Devlet dayrelerile hükümet kurumlarının, devlet mallarının si- gorta sistemmmde birbirine benze- miyen esaslar gütdükleri görül- mekte olduğundan: “bu hususta için bu maaş sahiblerine on sene- Kik istihkaklarma mukabil 1931 senesinde kayitli kıymetleri üze- i arazi verilmesine 1943 sa- yılı kanın mucibince devam edil miş is6 de şimdiye kader bis'işin arkası alıma: » Bu kanunun tatbikindeki müşkülât sebehile bu istihkakların tamamen tediye ve maktadır. 4 — Ötedenberi bir çok dayre- lerde mevcut olan matbaalar büt- teklif olunması Faydalı görülmek- tedir. göre bir mezarlık yapılması, siyasal bil- giler okulunun yapılması ve jan- darma ile polis okulları için hükü- mete 780,000 lira harcamaya izin s Ankara l_i_irası ae A YZ aliş verilmesi istenmektedir. | Dayre bütçelerinde seferber adı İle birer rakamsız fasıl açılır ve finans ilimmeninden daha det ve daha geniş bir surette kavı mış olduğunu ve mali yürüyüş müzdaki duruluğun en büyük ina cası da ta kendileri bulunduğ nu şurada yeniden söylemekle | büyük bir içrahatı duymaktayız. DÜZELTME: Dünkü sayımızı büdcenin masraf kısmı 195.011053 lir gelir kısmı da 195013000 lira olacal tı . Bağış dileyerek düzeltiriz. Bugünkü sayımızda ge çeri kılavuz kelimeleri Açıklık — vüzuh Anlaşıt — Sureti tesviye Atı — Ati (Avemir) Aytar — muhabir Bağlaşma — ittifak Barış ve baysallık — sulhü müsaler Beldek — alamet Belirtmek — Tebarür ettirmek Birge — müşterek Çabalama — gayret Çözelemek — tahlil etmok Dayanışma — tesanüt Devrimci — ihtilalci (revolutlon maire) Diyev — Beyanat Durtaştırmak — istikrar kesbetti Duyuş — İntiba Eğlim — temayül (tendance) Evre — Safha Etki -- tezir Geçmiş — Mazi Gezi — Seyahat Hötlemek — tehdit etmek İçtemlik — samimiyet (cı H İlgen — alakabahş (intöressant) İlgi - alaka İlgi — münasebet İlgili — alakadar İnançlamak — temin etmek ( Tassurcr) İncelemek — tetkik etmek Kanıt «« delil (argument) Kapsal & Am ve şamil Kotarmak — halletmmek Oylaşma — teztii efkâr Önemli & Ehemmiyetli ÜÖrgütlemek — teşkilatlamak Çorga niser) Örtünçlük — müpbemivet Sınaç « imtihan Soravlı — mesul Taptamak — tatbik etmek 'Tek kalma — İnfirad Umuşsa — inkisarı hayal Yügrüm — merhale Yüken — tashhüd Yüküm — mecburiyet Romanımızın bugünkü p n geçen kelimelerin osmanlıca kargılı! karı: Tbaylık — Valilik Sınaç — İmtihari Öğüt — Vaz Alencedilmek — Müsadere edilmeki Görümsü — Hayalet Sağlıca şöleni — Veda ziyafeti Önemli & Ehemmiyetli m iede Üa £ eRilLE