SAYIFA 4 DIŞARDAN GELEN DUYUMLA MACARİSTAN'DA Avusturya başbakanı - Budapeştede Budapeşte, 18 (A.A) — Avusturya Başbakanı Bay Şuşnig ile karısı ve A. vusturya Dışarıişler bakanı Bay Baron Börger Vüldeneg ve karısı, buraya gel- yi istasyonda başbakan Bay Göm - le hükümet büyükleri ve Avustur- yanın Budapeşte elçisi ve elçilik adam. harı tarafından karşılanmışlardır. Başbakan Bay Gömböş, dün akşam Avusturya t--bakanı ile dışartişler ba . kani şeve v züyafet vermiştir. Bay G * hoşgeldiniz söylevinde iki ulusun tarihi birliğine ve büyük sa. vaş kurununda birlikte yaptıkları ba - Muşmalara işaret ettikten sonra bu ta- rihsel birliğin ve silah arkadaşlığının ve bu iki ulasun çekmiş oldukları ökonomik asorlukların Roma protokolunun anıklan- ması şartlarını vücuda getirmiş olduğu. Hu söylemiştir. Kendisi, Roma'da imzalanan anlaş- manın hiç bir ölke aleyhine yönelmiş ol. madığını ve bunu imza edenlere büyük sıyasal ve ökonomik menfaatler temin man, bu düşüncenin doğru olduğunu göstermiştir. Sonuçta, macar ulusu A- wusturya başbakanmım ziyareti dostluk smırmı geçen bir hareket olarak telak- sssılı kabul resminden dolayı teşekkür #ttikten sonra iki ülkenin güç yıllarda yaşanılmış müşterek talih arkadaşlığı ile sla sıkıya birbirine bağlı olduklarını söylemiştir. Kendisi, iki ülkenmin sıyasaca beraber oldukları zamanda kaygılarının Tuna havzasında sükün ve asayişi temin ol . duğunu ve bugün de bu kaygılarının de. vam etmekte bulunduğunu ilave etmiş . tir. Avusturya başbakanı, sonuc olarak göyle demiştir: *“ — Şu halde biz Roma andlaşma - sını yalnız bu anlaşmayı imza etmiş o - —— Kendi radyomuzla duyduklarımız — Bugün Fransa Dışarı İşler Bakanı B. Laval Yunanistan ve Romanya Elçileriyle Akdeniz and- laşması üezrine görüşmüştür. — Londra'da bulunan deniz konleransı İngiltere, Japonya ve Amerika üyeleri, konferansın ge- lecek hafta — toplanmasına karar BİRLEŞİK DEVLETLER'DE . . Hiç bir uluş borcunu ödemiyor Neoyork, TEÖLA) — Löhle tan, Macaristan, Çekaslovakya ve Italya elçileri de Fransa, İtalya ve Belçika gibi savaş borçlarını öde- miyeceklerini bildiren notalarını Dışarı İşler Bakanlığına vermiş- lerdir. Yalnız Fenlandiya ödiye- ceğini bildirmiştir. Letonyanın borcları Riga, 15 (A.AY — Letonya hükü » meti, Amerikaya olan savaş borclarının ödenemiyeceğini, fakat bu boreların ye- niden görüşülmesi umudunda bulundu - ğunu bildiren notasını Amerika masla . hatgüzarına vermiştir. Savaş boreları hakkındaki fransız notası Vaşington, 15 (A.A) — Fransız bü. yük elçisi savaş borcları hakkındaki fran siz notasını dışarılşler bakanlığına ver- Sar'da rey vermek için Amerikadan 1000. alman yola çıktı Nevyork, 15 ÇALA) — Amerikada oturan bin kadar alman Sar'da rey ver. mek için bu gece Bremen vapuriyle ha- reket etmişlerdir. Ny Post gazetesi, bunlar arasında, Versay mushedesinin imzası esnasında Sar'da oturduğu için şimdi reyiâma İş- tirak hakkını haiz bir de japon bayını bulunduğunu bildirmektedir. Rey sahibi olanların — toplanması masrafı 100.000 dolara mal olmuştur. İNGİLTERE'DE Öt İngilizler barış a —e istiyor Londra, 15 ÇA.A) — Sir Con Say- men Bolton'da söylediği bir söylevde İn. giltere'nin en büyük endişesi barış oldu. ğgunu doğrulamıştır. Bakan demiştir ki: “ — Uluslararası işler, hiç bir za. man bugünkü kadar ehemmiyetli olma. mış ve ingilizlerin abayını bu kadar ge- nel bir surette çekmemiştir. Bu, bizi 2- lakadar etmiyen dış kavgalara karışmak isteğinde olduğumuzdan değil, dışarda olan şeylerin bizi hakikaten alakadar ettiğinden ve İngilterenin en büyük en- dişesi barış olduğundandır. Baran ingiliz nüfuzu acun yatışma. sının bağlı olduğu uluslararası anlaşma. larının korunmasına kuvvetle hizmet c. debilecektir. Bunun parlak iki örneğini son on beş gün içinde gördük. Gelecek &y Sar'da yapılacak plebisitin kuvvetli endişeler uyandırması tabit idi, Uluslar derneğinin idaresinde ve İngilterenin is- teği Üzerine en eyi bir plâa anıklanmış ve tatbik edilecektir. Fransa iİle Almanyanm onaylamala- rile yapılan bu plânın kökü karışıklıklar tehlikesini kaldıracağından emin bulu - nuyoruz. İkinci örnek, İngilterenin Yugoslav. ya ile Macaristan arasında baş gösteren €n tehlikeli anlaşmamazlığın hallindeki hissesidic. Bütün alakadar ülkelerle sa. vaşa giriştik, sabır ve soğukkanlılık tav. M Bay Hitler'in treni bir otobüsle çarpıştı. (Başı ? inci sayıfads) Langwedel istasiyonu hiç bir şey olmamıştır. Tren saat 23,37 de Berlin'e var- mıştır. Berlin, 15 (A.A.) — Ajans ha- 'ın öğrendiğine göre, Brem 'ı'l:.lılıııdüı arasında bir trenle bir kamyon çarpışmıştır. 13 ölü var- ULUS LEHİSTAN'DA B a Litvanyanın korkusu Vrşova, 15 (A.A.) — Havas ajansı bildiriyor : yandan Lehistan hükümeti Lit vanya ile olam münasebetlerini normal bir hale koymak ve bilhassa Vilna me- sele halletmek için çalışırken , öte yandan Memel hakkındaki Almaüya — Litvanya ihtilafı gittikçe daha fena bir şekil almaktan ger Dün Kavnas'ta uhake, mesine başlanmıştır. Bun Litvan- ya devletine karşı fesad hareketinde bulundukları iddia ediliyor, Klaiped a- razisinin Almanyaya bağlanması için Nazilerle iş birliğinde bulundukları an - laşılmıştır. Muhakeme Baltık memle- ketlerinde büyük bir alâka uyandır. maktadır. Bu memleketlerde alman ge- nişleme amaclarından gittikçe daha Çok endişe edilmektedir. Muhakeme, Şşimdiye kadar bolşevikliğe karşı nef- Tet mevcud olduğu çit alman nüfuzu hâkim olan Fenlandiyadı da büyük bir alâka ile takib edilmektedir. Litvanyanın korkuları Alman—Leh yaklaşmasile daba * tiyade artmıştır. Çünkü, şimdi Lehistan isteklerinden Baltık üzerinde Leh — Alman birleşik amacları görülmekte ve bilbasta Bal- tık devletlerinin toprak bütünlüğünü kefalet altına alan sovyet teklifi al- manlar tarafından abandığı ve Alman. ya ile Lehistan Baltık Gülkelerinin e- nayladıkları doğu andlaşmasına karşı muhalefet gösterdikleri gündenberi bu duygu pekişmektedir. kalmamaktadır. Çak şiddetli bir zelzele kaydedilmiş Bombay, 15 (A.A.) — Rasathane 'ga- yet şiddetli ve en az beş dakika türen bir zelsele kaydedilmiştir. Zelzele, saat 7.32 de olmuştur. Merkezinin 1280 mil mesafede tahminen Tibet'te olduğu sa« nılinaktadır. ——— Ankara Radyosu Artırma yedigününden ötürü, Ziraat Bakanımız Bay Muhlis Erkmen Anka. ra radyosunda bir söylev verdi De- Gerli Bakanımızın söyledikleri çok öğ- Tetici ve zengindi. Gazetemizin ilk se- pine konan bu söylevin dinliyememiş olanları da sevindirmeğe yarıyacağı bes. bellidir. İkinci konuşma spor Üzerine oldu ve üçüncü konuşmada cumurlux çağın. da su işlerine verilen yüksek değer an. latıldı. - Ancak su işlerinin bir konuş. mada bitirilemiyecek kertede geniş ve gok paştamlı (mephasli) olmasından ö. türü bu akşam, yalnız sulardan elek. trik çıkarmak işi anlatıldı. Bu konuş- ma dinleyicilere, ulusal çalışmalarla evrensel su ve elektrik işletmeleri ü. zerine birçok bilgiler kazandırmıştır, Yura ve acun bilgisi bakımından, bu konferanstan çok şeyler öğrenilmiş ol duğunu söylemek gerekir. Müzikte, Necded Remzi ile Ulyi Cemal Rivaldi'nin konsertosunda, El. man'ın oryantalinde göze çarpan bir ustalık gösterdiler. Monastero'nun El- hamraya vedaile Gi'nin oryantalinde al, kışlanacak ve candan övülecek — Üstün bir sonuc aldıklarını da söylemeliyiz. Bundan gonra Ankarapalas örkes. trası çaldı; bu orkestranın kendini be. Hendirtecek başarmalar elde cttiğini söylemk hem doğru, hem yerinde sa- yılmak gerekir. Dans müziğinin ardından a0n ola- rek günün haberleri verildi. Ankara radyosunun bu akşamki — programı şu- duc: 10 — Dahiliye Vekili Şükrü Kaya ko- nuşuyor 15 — Musiki: F. Kreieler Transcriptions. Necded Remzi (keman) Uilvi Cemal (piyano) 10 — Ziraat Vekâleti saati 20 — Musiki: V. Kreixler Transcriptions Necded-Remzi (keman) Uivi Cemal (piyagoj 10 — Radyo amatörüne öğütler a Haberler. (Başı 1. inci sayıfada) Acun genel oyuşu kanı, Türkler kurtuluş savaşını kazandı- lar, haşardılar, Ancak yıllardanberi bir savaştan öbürünc, artık yorgun, bitgin düştüler. Şimdi ellerinde kalan, en gü- zel yerleri yanmış, yıkılmış, birçok ye- rt çorak; kurake bir- ülkede- kendi- baş. larına parasız pulsüz, nitiksiz, kereç. siz ne yapabilirler, nasıl barınabilirler ? Çok zengin yerlerin iyesiyke: ha çöklük, daha dincken ne yapabil- daydı. mişlerdi?... Koca imparatorluk ülkesinde bayın- dırdik olarak ne gösterilebilirdi? Bu yolda bir iki iş yapılmışsa bun. ların da kaçı kendilerinindi? Avrupalılar gelip te şurada birkaç güdük demiryolu yapıvcı masalardı İstanbul'dan — bugünkü uluş özeklerine kaç günde gidilirdi? İğneden ipliğedek her türlü gerek- liklerini kimler yapıyordu, kimlerden alıyorlardı? Bu nesneleri bırakın, o geniş toprak larda kendilerini bile benliyebiliyorlar mıydı? Acun genel oyun olup - biten, gelip geçen için bu görüşleri, düşünüş- leri yerindeydi, doğruydu, Onların ya- nıldığı, aldandığı gelecek, olacak için- di, Bunu da oranlryamarzlardı. Ölçüleri Başkaydı, önlerinde bir örnek yoktu. Başında Atatürk Türkiye yeniden da- ha yeni dağuyordu.. On on iki yıl içinde yapılan, başarı- lan işleri sayacak değilim, Ben yalnız sizlere iki devre ulusal ökonomisinde tarım bakımından bir iki sağış okuya- cağım: Osmanlı imparatorluğunda - bugün- kü Türkiye smırları — içinde » ancak 47-48 milyon dönüm tahıl ekilirken şim- di 65-70 milyon dönüm ekilmektedir. 909 yılında 24 milyon dönüme kar- gı 931 de 38 milyon dönüm buğday. 909 yılında 13 milyon dönüme kar. gı 931 de 15,5 milyon dönüm arpa. 909 yılında 0,7 milyon dönüme kar. şr 931 de 1,78 milyon dönüm yulaf. 909 yılında 2,5 milyon dönüme karşı 931 de 3,6 milyon dönüm çavdar ekil » miştir. 909 ekilişi 100 gayılırsa 931 de buğ- day 160, arpa 117, yulaf 163, çavdar 142 ye çıkmış demektir. Bir de cümhuriyetin ilk yıllariyle son yılları ekilişlerini karşılaştıralım. Görü. lür ki, yıldan yıla büyük bir artış, iler. burada leyiş vardır: 924 de — 931 de — 9240Ü.931 Buğday — 18,318,836 38,109,305 100 210 11,540,8009 15,593,659 100 135 Çavdar 1,245,142 3,601,619 100 300 Patates, keten, pamuk, tütün ekilişle. tinde büyük bir artış vardır, 909 yılında D. 931 yılında D. Patates 148,631 D. — 444,645 D. Keten, kendir 127,608 D. — 302,013 D. Pamuk 1,636,374 D. 2,162,668 D. Tütün 418,055 D. — 689,497 D. Bunlarda da 909 ekilişini yüz sayar- ken 932 ekilişi pataterte 300, keten, kendirde 237, pamukta — 132, tütünde 165 e çıkmıştır. Cumurluk şekerini kendi yapmakla türk köylüsüne de çok verimli, gelirli, yeni bir bitki, şeker pançarını da kazan- dırmış oldu. Osmanlılık devresinde sıfır olan şe- ker pancarı ekimi 926 da 50,000 dönüm. den başlamış bugün 250,000 dönüme çıkmıştır. o 931 909 909 931 ,Bakla 366,650 473,328 100 129 Nohut 405,835 575,939 100 142 Fasulye 468,146 644,095 100 137 Mercimek 202,387 259,374 100 128 Hayvanlarda da artış vardır: 933 de 923 koyun sayımına göre 1,700,000 fazlalık görünlüyor. 928 de 4,5 milyonu bulmayan sığır 933 de 5 milyonu geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu memleket ek. meğinin bile büyük bir parçasını dışar. dan alıyordu. Genel savaştan önce yabancı illerden bir yılda 80 milyon kilo buğday, 165 milyon kilo un sokulmuştur. Bugün ise bunları biz çıkarıyoruz. Yedi ay içinde dışarıya yaptığımız buğday satışı 115 mülyon kiloyu bulmuştur. — Bu yalnız. buğdayda unda değil öbür ürünlerde de böyledir. Yediğimiz pirincin üçde iki. Ankara rad%sı;ı d;ıki dı;ıku söylev Ziraat Bakamı Bay Muhlis Erkmen tavım alanındaki üstünlüğümüzü anlattı Si dışardan geliyordu. Şimdi dışarıya gönderebilmek yolundayız Unatmamak gerektir ki karşılaştır madâ örnek olarak aldığımız 909 yılırı - dan sonra Türkiye bir çok savaşlar gee çirmiş, bir çok yerini yağı basmış. son yıllarda peunu başdan başa saran, çift. — © çiliği zorlaştıran evrensel, genel ökono. mik sıkıntı ik karşılaşmıştır. Bütün bu zorluklar karşısında geri katmamış hep ileriye döğru yürümüştür. Tarım işleri verimini çabucak göste. remez. Ondan ötürü yukardaki örneklere de görülen artışlar, ilerleyişlerin değe- ri böyüktür. Bu, ulusal ökonomiyi berkiştirecek bir ilerleyişin çok umdurucu başlangıcır dir. Kurultayın dünkü toplantısı (Başı 1 inci sayıfada) Adliye ve Maliye Bakanları ka- dastro hakimlerinin ve kadastro lerini bildirdiler. Neticede layiha bazı değişikliklerle onaylandı. Maliye Bakanı Bay Fuad Ağralı'nız Divanı Muhasebat — Encümeninin bir devreye aid iki raporundan önce beş numaralı $ * Erzurum — demiryolu İ için dahili istikraz yapılması kanunu« nun birlaci maddesine bir fıkra eklen« mesi hakkındaki kanun maddesinin kos nuşulması yolundaki isteği onaylana« rak maddenin görüşülmesine başlandı. Ve eklentinin tümü de onaylandı. Eylâi, ikinci teşrin ve birinci - kâs nun 938 aylarına aid raporların görüşü- tüp onaylanmasından sonra süe) hasta. hanelerde hastaların yeme - içmelerine dair olan kanunla; zabitler ve askerl memurların maaşları hakkındaki kanus mun altıncı maddesinin değiştirilmesi için olan kanunlar görüşülüp onaylan. mıştır. bç Sıra Ankara'daki nüfusun gün geç | tikçe çoğalıp öğrenme isteğinin gittilb çe genişleme ve bunun sonucu olaral okullara gelen okullu sayının çoğalma sından ötürü Ankara'da yeni bir ortt okul yapısı yapılması gerekli görüldü. ğünden yapı parasının bir bölümü bu yıl diğer bölümleri de 935-036 yılları içinde ödenmek üzere teahhüde gire- bilmek için Maliye ve Kültür Bakam lıklarına salâhiyet verilmesi hakkında: ki kanuna gelmişti. Manisa Saylavı Bay Refik Şevket — (İnce) Kültür Bakanının Ankara'dakl —— okul ve okullular için bildiklerini söye — | lemesini istedi. Kültür Bakanı Bay A- — bidin Özmen kürsüye gelerek Ankarar — da bir erkek orta okul olup,” bu Ü okullu sayısının 566 olduğunu, 10 sınif —— üzerine kurulu bulunduğunu, yeni yâ* , pılması tasarlanan orta okulun 12 smif 4 olacağını, 200 bin liraya çıkıp bunun S0 — bin lirasının yerinin satın alınım Bideceğini; okulun yapılacak yeri Üzes rinde uzun boylu düşünüldükten ve # raştırıldıktan sonra en uygun yer olü* - rak Hukuk okulunun arkasındaki açık* — lik üzerinde olmasma karar verildiğitir böylelikle okulun kent'in orta yerindt el yapılmış olması dolayısiyle her yött — yakın olacağını; böyle bir yer belediyt* —— | ye veya hususf idareye aid olsa da dö“ _O" İ gerden aşağı alımmamıyacağını, bununla * beraber tatın alma işi üzerinde dahü köklü bir anlaşma yapmadıklarını G4 —— saylavların sorgularına karşılık .Ml' # ö süyledi, SÜ Elariz saylavı Bay Fazıl Ahmed YA —— pımin yeri belli edilirken sağlık V& — olmasının göz önünde bulundurulmat!” nı diledi. ) Kültür Bakanı Bay Abidin Özmüf arsanın tetkik edildiğini, avan ptol'd' nin harırlandığını söyledi. Bundan sonra uluslararası telekomü” h nikosyon demiryolları ile; ul 4 eşya ve yolcu taşınmasına aid ,: JYar görüşü!dü ve onqpnılı. A Kurultay MÖ—İ N tır. aa A