14 Aralık 1934 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

SAYIFA 6 Dünhıhra;adyosunch ” Ökonomi bakanı Bay Celal Bayar, ticaret ve sanayi sıyasamızı anlattı (Başı I. inci sayıfada) Bundan başka kliring hisaplarının 29 ikinci teşrin 1934 tarihinde göster- diği bakiye, 24,$ milyon liradır. Yani bize mal satmış olan kliring ve- ya tediyat muvazenesine dayanan an. laşmalar yapmış olduğumuz memleket- ler, daha bu miktar memleketimizden mal almaya mecburdurlar. Memleketimiz mallarına peşin müş- teri olmuşlardır. Türk malları satış piyasası Üzerinde, söylediğim vaziyetin yaptığı tesirleri bilhassa kaydederim. Türk köylüsü ve müstahsili bir, iki istisnasiyle 1926 danberi kaybettiği Fi- atları ilk olarak bu yıl bulmuş ve yü- tü gülmüştür. #) Kontenjan ve klirink politikamı- zın plânlı tatbikatı, memlekete lâzım 0- Tan ithalât eşyasının, geçen yıllara na- zaran daha bol piyasamıza girmesini. Ticaret ve fiatlarda istikrar için lü zumlu olan normal piyasa istoklarının teessüsünü fiatlarda ve dolayısiyle ha. yatta ucuzluğu: Harici ticaret kredisinin yeniden dirilmesini temin etmiştir. 1934 ilk on bir ayı içinde, — 1933 ilk ön bir ayma nazaran memlekete fazla giren emtianın değeri 11 milyon tira- dan üstündür. Büyük bir kısmınm verimli veya milli istihsale hizmet edecek neviden sanayi malzemesi ve tesisatı olduğunu hatırlatmakta da ayrı bir fayda vardır. $) Kontenjan tatbikatımızın, birbiri ardı tıra yaptığımız kliring ve tediye Müuvazenesi esaslı. anlaşmalarla takib ettiği istikameti göstermek için şimdi Bize bir iki rakam daba vereceğim: Kontenjan devreleri itibarile, nisan- dan eylül 1033 tarihinc kadarki devre- de, serbestçe girebilecek eşya değerl 12 milyon lira olarak tesbit edilmişti. Müteakib devrelerde bu rakam 18 ve 19 milyonlara çıkarıldı. Halen mevcud vaziyette ise, kliring anlaşmalarının serbest hükmündeki lis- teleri dolayısiyle 26,5 milyon liradır. Kontenjan dahilinde memlekete gi- rebilir eşya birinci teşrin — mart 933 devresinde 12 milyon lira idi. Şimdi bir milyon Viraya indirilmiş- tir. Yok denebilir. Kurmak istediğimiz ve kurduğumuz millt sanayi, kendi kendine ayakta du- rabilecek, tediyat muvazenemiz normal olarak mütevazin kalabilecek — kuvvete erinciye kadar — politikamız muhafaza edeceğiz. Değerli dinleyicilerim, Buraya kadar size memleketin, ge- nel ökonomik işlerinden kısaca malü- esaslarını mat verdim. Şimdi de milletin, devletin, başar. maya karar verdiği büyük ve tarihi bir 4drmmnı anlatacağıım: Türkiye sınar kalkınma hareketile, kendisinin, teşkilâtçılık, ve yapıcılık kuvvetinin, yüksek bir örneğini daha vermek üzeredi Bilirsiniz ki, Türkiye, y*L evel, dünya piyasalarına smnaf ma- mulât ihrac eden bir memleketti. El işine dayanan değerli sanat şu- belerimiz, garbın büyük teknik inkılâ- bi neticesinde evvelâ dış pazarlardan, sonra da İç pazarlardan xilindi. Eski imparatorluğun tanımak zille- tinde bulund. ahdi müeyyedeler bu yeni gidişe, uyulmasına engel oldu Türkiye sadece bir ham madde memleketi haline girdi. Lâkin gene o devrin gafleti yüzün- dendir ki, Türkiye, dünyanın, ziraf te, kâmlilüne de ayak uyduramadı. Mahsulü alınmaz, ham maddesi a- ranmaz bir memleket oldu. bundan yüz Membasız ve vasıtasır bir memleketin baş borelanmaktı. kalan böyle vurabileceği çare Sürekli istikrazlar, leri bunlardır. Ökonomik kurtuluş kımıldanmala: rını teşviki sanayi kanunu ile başlan- mış görüyoruz. Kanunu bü makaatla ele aldığımız zaman, Türkiyenin sanayileşmie hareke- tini, iki ana safhaya, ayırmak gerektir. devrinin sebeb. Birinci safhada sanayileşme hare. ketini devletin yüksek himayesi altın- da, hususi teşebbütler temsil ediyordu. Kanunun gayesi, hususi sermaye ve teşebbüslere smal işlerde, engelsiz ilerleme imkânları vermekten ibaretti. Teşviki sanayi kanunu, yazarlı ol- mmış bir is değildir. Bir örnek Bu kanundan istifade eden müesse. selerin adedi 1923 senesinde 340 ıken, 1932 de 1470 kmıştır. Artma nisbeti yüzde 76 tür. Lozanı takib millt meni, Tvırııvı 'nin, sanayi cihazı elbette kâfi derecede Bunun ana seb yelerla, çabuk ve mak- ' bir bünye alabilme- mize kifayet edecek kadar çok ve kuv- eden devre zarfında, iin bu çabuk inkişafına rağ- urulmamıştı vetli olmaması irli. Rir tarafran bu sebeb, diğer tarat- ökenomik şartlarının, ge- er, devleti, sanayi işle- n ve radikal Devlet, bu yeni çirdiği iatih riyle dah, uğraşmaya sevketti. telikki UĞ ve semlek endi kuvvetine dayana- in birinci derecede ehem. m $ mevzularını tahakkuk et- ticmek vı'ıf'şım Üserine aldı. Devletin bu müdahalesinin tecelli- i, kesmen husust tesebbüslerle iş bir. yapmak, fakat mühim bir kısmı iti- yle de, kendi nam ve hesabına ken- di vasttaslariyle memleketi cihazlan. dırmak kararı olmuştur. Devletin buyün tatbikiyle uğraştı- B S senetik sanayileşme programı böy- le doğdü. Sanayi programının, — doğuşundaki gerekliği, sanayi ptogramında şöyle iy. zah etmils 'ıılunııvoruı “Türkive'yi, müstskil millet yap- mak sıarının; hurünkü manası, Türki- yevi, iktısaden müstakil ve tam teşek. küllü hir vahdet haline getirmek de- mektir. Birde bucön, geniş mikyasta, bir ik- tisad intelabımnı tahakkak ettirecek va. sıtaların, ibtiyaca kâfi almaması, dev- leti vakli kahetmeksizin, — memleketin iküsadi ilerlemesinin bağlı olduğu ted- bir ve çarelerle filen alikadar olmaya mecbur etmektedir. dir ki, devletin böyle şü. mullü bir programı taşbike geçmesi, hem milli enerjilerin taharrufu, hem de, dünya iktrsadiyatını, taayyün eden, seyri karşısında milli iktısadiyatın ma- suniyeti noktasından bir zarurettir,, Sanayi programının bir an evel tat- bikine müessir olan diğer mülahazalar da vardır: — Dış pazarlardaki satışların dar. laşması Bu sebesi olarak — Mahsul fiatlarının — düşkünlüğü meticeleri gibi. Sanayi programının umuml çizgile- e: 1) Mensucat yünlü, kendir.) 2) Maden sanayii: (demir, sömikok, kömür ve müştekatı.) Bakır, kükürt, 3) Selilor sanayli: (Küğıd, karton, seliloz, sunt ipek) 4) Seramik — sanayii: verrerie . porslen 5) Kimya sanayli: Cümhuriyetin bir eseri olan şeker sanayii programının dışında kalmıştır. Çünkü, buna, şimdilik tam olmuş na- sariyle hakıyorur. Programı başarmak için, sarfedile. tek para 45 milyon Mraya yakındır Bunun, memleket içinde harcanacak maktadır. Vaktinizi en az almış olmak için, bu programın, memlekette türlü iş sa- halarında yapacağı iyi tesirleri göste- tecek birkaç rakem vermek isterim: Programa dahil fabrikaların, bir yıl. da çıkaracakları mallarin takribi değe- ti benzerlerinin sif kıymetine göre 35 milvon liradır. Bu sanaytin kullanacağı yerli ham madde hakkında bir fikir vermek için yalnız pamuk sanayiinin yeniden kul- lanacağı yıllık pamuk miktarrnım 65 bin halya olduğunu söyliyebilirim. Bu fazla pamuğu yetiştirmek için 35.000 hektar- lrk yeni zeriyat yapılacaktır. Fabrikaların işlemek için yakacak- ları kömür ve linyit miktarı yarım mil- yön ton olarak hesaplanmıştır. Kısaca, — bütün bu yeni fasliyetin memleket iş ve kazanc hacminde yapı- cağı geniş faydalar, bu büyük — başarı- min manasını en açık bir surette orta. ya koyacaktır. Görülüyor ki, bu proğramı, tamamen başardığımız anda, devlet emniyetinin korunması, milletin refahı, ziraf iptidat maddelerimizin kıymetlenmesi, kıstaca memleketin emniyeti, geliri, refahı art- mış ve ahenkli bir ökonomik yapının sağlam temelleri atılmış olacaktır. Sınayi programının tatbikimi büyük mikyasta üzerine almeş olan, millt ban- kalar ve bu arada Sümer Bank, İş ve Ziraat Bankalarının bu iş*üzerindeki başarmalarını burada dinleyiciletin ö- hünde anmak benim için güzel bir zevktir. Bu sanayi kurulduktan gonra, 1933 rakamlarına göre, mamul /thalatımızın yüzde 40 mı memleket içinde yapma. a başlamış olacağız. Bu sanayi faaliyete geçdikten sonra her sene 5$ — 6 milyon lira arasında bir sanayii: — (pamuklu, (şişe, cam, olanr 28 milyon lira tu H İLKKANUN 1934 CUMÂ kazanc bırakacağı da hesablanmıştır. Bunu da bundan sonraki sanayi plân- larımızın, bütçeye ve millete yük ol maksızın başarılmasında kullanacağız. Türkiyenin sanayileşmesi dış tica- Tet imkânını daraltacak me? bi ya birkaç defa muhatab oldum: Evvelâ muk gibi, yün gibi, tittik, Birçokları var ki bunların yetiştiril- mesini rasyonelleştirdikçe, teknikleye tirdikçe düaya piyasalarındaki sorgu- mahsullerimiz arasında pa- maden gibi salış kabiliyetimiz durmadan artacaktır, Memleketin sanayileşmesi istihsali mizin standardizasyon ve teylorizasyonu da şâmil manasile, rasyonalizasyonunu kolaylaştıracaktır. Beynelmilel mübadele mevzu cak maddelerimiz adet, çeşid, mikdar itibarile artacak, iştira kudretimiz artas cak, yeni yeni ihtiyaçlar doğuracak olan hayat standardımız artacak. ola « Bütün bunlar ticarct hacmimizin ar tıracağımı bilakis muhakkak göstecen se- beblerdir. Himaye ve ftat kontrolu meselesine de kısaca temas edeceğim: Yapılan himaye ve alınan korunma tedbirlerinin uzun hesab ve terkiklere müstenid olduğunu söylemem (fazladır. Hedelimiz, ser havası içinde yaşıya- bilir ne bir sanat ne bir ziraat hayati yapmaktır. Ahenkli bir ökonömi kurmak ve ma- liyet fiatlarını en az zaman içinde dün- ya maliyeti dünuna olamazsa bile hiç değilse seviyesine indirmektir. En ileti teknikle çalışıar bir millet olmak azminde olduğumuz için de böy- ledir. Het faaliyet şubesi maliyet ve ta- zanc itibarile adım adım takiblene- k ve muhtac olduğu himaye ona göre kıs rarlanacaktır. . Ne müstehliği, fabrikacı ve müstah- silin aleyhine, ne de fabrikacıyı ve müs- tahsili müstehliğin aleyhine himaye et mek arzusundayız. Birzim için iki taraf yudur: Bir tek ulusal ökonomi ioapları vardır. Bu gayeyi tatbik ve takib edecek mekanfama Ökonomi Bakanlığı meka- nirmasına ilâve edilmiştir. ; Bütün bu göylediklerimi şimdi gü- nün meselesine bağlıyorum: Yerli malı propagandası yapılmıyan memleket bugün dünyada ihtimal yalnız Afrikanın ortasıdır. Her memlekette sebeb ve salkler ay- tıdır. Bizdeki sebeb ve büyük ulusal amaç ise yukardanberi verdiğim izahattan ko- laylıkla çıkar. Bu bir ulusa! tlküdür. ve onun Milli Müdafaa Vekâleti satın alma kemisyonu ilunları, HAN 49 kalem tıbbi ecza ka- palı zarfla alınacaktır. İha- lesi 22. 12. 034 cumartesi günü saat 14 tedir. İstekli- lerin şartnamesini görmek için her gün öğleden sonra eksiltmeğe gireceklerin de belli gün ve saatında teklif ve teminatlariyle M. M. V. Sa. Al, Ko. na uğramaları. (3562) 8—5485 IİLAN 23600 adet Sp Kutusunun ihalesi vekâletçe pahalı gö- rüldüğünden yeniden pazar- liğa konmüustur. — İhalesi 18-X11-934 salı günü saat 11 dedir. İsteklilerin evsaf ve şartnamesi ile nümünesi- ni görmek üzere her gün ve pazarlığa gireceklerin de M. M. V. satınalma komis- yonuna vaktinde başvtirma- ları. (3694) — 8—5655 İLAN ” 2500 adet eyer Takımı nın pazarlık gününde istek- Hi çıkmadığından yeniden pazarlığa konmuştur. İhale- Bi 109-12-034 çarşamba günü saat 11 dedir. İsteklilerin evsaf ve şartnamesi ile nü- munesini g&rmek üm her gün ve pazarlığa girecekle- | rin de pey akceleriyle vak- tinde M. M. V. satmalma komisyonrna baş vurmaları. (3693) —5653 As. F U, M Satın Alma Komisvomn ilanları 300 KİLO FIRCALIK TEL VE 1000 ADET LASTİK PARMAKLIK Yukarda yazılı ve tahmi- ni bedeli 700 lira olan mal- zeme müteahhit hesahmna 1/2, Kân/935 tarihinde as- keri fabrikalar satmalma komisyonundan saat 14 de pazarlıkla satın alınacaktır. Şartname bedelsizdir. Talip- Terin muvakkat teminatr o- lan 52 lira 50 kuruşla 2490 numaralr kanuna nazaran vesaiki lâzımeyi hamilen müracaatları. (3689) 8—5654 ——— BİR TAVZIH : Sümer Bank Yerli Mallar Pazarımın Beykoz Kundura fab- rikasiyle maddi ve manevt hiç bir güretle alâka ve münasebe. tim olmadığından işbu yazımın bir tavzih makamında olmak ü- zere mühterem gazetenize der- cini rica ederim. İstanbal . Beyoğlu - İstiklal caddesi 223 Ankara Kundura mağlazası sahibi Nuri — 6—5658 132 ınci sayısı çıktı - İçindekiler — — Ulusal tayyarecilik — Fitre ve zekât — Gökyüzü savaşı — Hava hukuku 8. Z. Gürevin Mahmud Beliğ Rifat Şerif — Londra - Melburn yarışı ikincisi Ankarada ... — İstanbul liki ikincisi Fenerbahçe » — Londra mektubları — Gökle yer arasında — Her kadın tayyareci olmalıdır — Kuru dallar (Hikâye) — Sporcular tayyaresi — Sinema ve Adnan Mahir Abidin Daver Helen Buşe Server Ziya Gürevin Müsabaka Ş, Zengin resimlerle süslü olan bu sayıyı herkes görmelidir KİRALIK HANE Yenişehirde Selanik cad- desiyle Meşrutiyet caddesi- nin birleştiği yerdeki evin ikinci katı kiralıktır. Beş o- da, banyo, mutfak ve saire Anafartalar caddesi Mühen- dis han sahibi Bay Celâla sorulması. E. Para, saadetin anahtarı? 4 Mesut olmak için zengit k Üiek sartidi Zengin olmak için de bir yango bileti almak Maarif Vekâletinden; 21. 11. 934 tarihinde ihalesi icra edileceği ilan od“— Erzurum muallim mektebi ikmal inşaatı mhnıhl"’ rülea lüzum üzerine üç ay temdit edilmiştir. ğ İhale 21, 2, 935 perşembe günü saat 15 te Vekâlet " ge &t komisyonunda kapalı zarf usuliyle icra edilecektir. — Talipler şartname ve telerrüatir» — inşaat -dairesi “D) görebilirler. (3549) g—5481