14 Aralık 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

FİATI 5 KURUŞTUR. Öz türkçe yazı örnekleri .T0pluluk saygısı Geçen gün, Mnleka Hilkeyinde lı,..ı. bardşlnlalö vardı kUhisal ökonomi ve biriktirme kurumu do- kıltıyle Başbakan İsmet İnönü- “lün bir söylevini dinleyecektik. L Kadın erkek, bine dy:ll:ım değer- ıı.lonu üurmuştu. ı'*ıkın bize iç ve dış siyasadan, Ulusal ve soysal işlerimizden, öko- omi alanında atılan adımlardan tolatacaktı. Yüreklerde sıkıntı ve Özüntü blutlarının biriktiği bu gün- lerde Başbakanın serinlik verici =:|enni dinlemek pek gerekli Çok geçmeden İsmet İnönü gö- 'illdu ve yaptığını bilen, bildiği- he inanan bir uluş adamı güveniy- k söze başladı. Bütün gönüller o- ha yönelmişti. Onun sözlerinde bol bir ka: kaynaktan taşan tatlı bir su Zenginliği vardı. Ben oraya “ Milliyet ,, in değer- olmyuculumı işittiklerimi yaz- için gitmiştim. Ancak İnönü başlar başlamaz öyle can sı- h"-l' bır iş oldu ki bugünki yazım- bunu yana yakıla anlatmaktan ılhlı'lııııı alamayacağım. Başbakan bize yurdün dört bucağındaki bin- h" işi anlatmağa başlamadan sı- ” Talar arasından bir çocuk sesi işi- Hlldi, bunun ardı sıra bir ses daha tıktı, buna localardan başka ço- Cuk sesleri karşılık verdi. Şimdi ” Yocuklar bağrışıyor, anneler bu Bürültüyü susturmağa çalışıyordu. Başbakanı dinlemek dilegiyle İstanbul kadınları da fır- kaya girmeğe başladılar. Önü müzdeki nufus sayımı için ev- lere yeni numara konacak. Bay Celâl'in, Bir soylevı' ' 9 uncu sene No. 3179 ' Sahip ve Başmuharriri : CUMA A ”a « Siirt Meb'usu MAHMUT. y Tutum haftasının bugün en canlı günüdür. Bugün tayya- reler .meydanlara hediyeli kartlar atacaklar. Tel: | Müdür : 24318, Yazı işleri müdürü : İdare ve Matbaa : 24310. 24319, Milletin ökonomik erginliği 1934 ilk 11 ayı içinde ihracatımız itha- lâtımızdan 2,5 milyon İira fazladır Ökonomi bakanı B. Celâl'in değ'efli bir söylevi Türkiye teşkilâtçılık ve yaratıcılık kuvvetinin yüksek bir örneğini daha vermek üzeredir: Milletin tasarruf ettiği para ANKARA, 13, A.A. — Okonomi bakanı Bay Ce- lâl Bayar akşam radyoda şu söylevi söylemiştir: Bayanlar, Baylar, nasebetiyle, mikrofon ö- nünde sizlere, sevgili din- leyicilerime, hitap etme gerefini- kazandığım şu anda, ilk söz olarak, bü- yük, küçük, her yaştaki her çağdaki, yurt çocuk- larının, bu mühim mev- zuda gösterdikleri, ergin- liği takdir ve sevinçle an- mak isterim, Para biriktirmek için bütün ulusça çalışıldığını biliyorsunuz. Bu çalışmanın neticesi- ni rakamla ölçmek iste- dıın. Gördüm ki, 1923 de toplanan bir kalabalık içinde bu biçimsiz çocuk gürültüsü bir say- Basızlık değil de nedir? Bir opera- değerli bir çalğı çalmırken ök- i bile sayğısızlık sayan a- arın yanımda bizim bu hovar- z çok kötü bir iş olduğunu nasıl olup ta anlayamıyoruz? Ço- cuklarrmızı kendilerinin katlana- Mmayacakları yerlerde eli kolu hgh oturmağa zorlamak güç olsa ana arın — bu ilk soysal bilgi üzerinde özenli davranma- da güç mıdır? Şurasını söyleyebilirim ki ben, hndı payrma, quıkanm bir ÇOk ı'lll—klufıııı © çocuk gürültüleriyle alanmakta, gözlerim hep bu susturmağa çalışan suç- ana babalara bakmakta idi. Sözümü burada keseceğim. U- Marım ki bu bir kaç söz bundan için bir örnek olur. Sayğı olğunluktan gelir, ve say- ı'lnzhk nerde olsa kötüdür. - L M.MAYAKON B. Tevfik Rüştü Aras Cenevreden hareket etti - Atina yolıyla geliyor Cenevrede Milletler Cemiyeti içti- tmama iştirâk eden dış işleri bakanı Tev- &Gk Rüştü Aras, Ce- A'NN.A, 13 (Mıb—ı) — Tevfik —'lılııAııı ü burada 4 lh'ünhııhhılıı:ıiı tahmin & Gilmektedir. )i Kd “ | İlLLİYET'iı yeni adı olacaktır. man yekünu 1933 sonun- da 73 milyona çıkmıştır. Bence, memleketin, ban- kalarımızda biriken para- sı, sadece bundan ibaret değildir. Cari hesaplara, bilhas- sa küçük cari hesaplara göz gezdirmek lâazımdır. Bu takdirde, 1933 s0- mundaki, ulusal kredi hacmini genişleten ııııel mevduat tutarı 191 milyondan üs- Gogıi'nnı'.'ızu kıvançla kabartan, mille- timizin ökonomik erginliğini gösteren bu ilyonl k senelerde de y , her halde g Ökonomi bakanı Bay Celâl BAYAR ıym yolda hız. ılıcıklırdır Filhakika, mı bmkrmmn tını şuuru uze-ınde kılı nabilmesi i ıçın biriken paraların: İş sahasına. İstihsal sahasma | de, İmar sahasına geçmesi İâzımdır. : Türk bankalarına Bu geçmeye delâlet edecek müessese- ler, şüphesiz Türk bankalarıdır Boyle yapılmıy servetini et ıleyhxne haps olur ki, bunun manası tam deflasyondır. Pintinin hikâyesi Bir pintinin hikâyesini, hepiniz bilir- sınız : Eline geçen her altın lirayı yıkar, gü- neşe gösterdikten sönra, Görüp göreceğin gün -yüzü budür. Seni müebbet küreğe mahküm ettim. diyerek çömleğe atarmış. Bu çeşit para bırıktırme, ıpr.ıdaı bir M tihsal, vasıta ve ıervet, İ menbalarını kurutmakmı Cemıyet öl i bir maki İnkılâp dersleri Dil bir milletin yarısı değil, ta kendisidir Türk kadını hürriyetini ele almak'a kalmadı, hurrıyetı genye bıraktı İnkılâp kürsüsü ders- lerine dün Üniversite ikonferans salonunda de dersi İzmir saylavı Bya Mahmut Esat vermiştir. Bay Mahmut Esat salo- na girince talebe tara « fından şiddetle alkışlan mıştır: Mahmut Esadın dünkü derslerini aynen yazıyoruz: “Bayanlar, Baylar; “Derse başlamazdan önce bu derste ana dili- âmzden alarak kullan - dığım bazı türkçe keli- meleri ve ıstılahları da ha evvelden tesbit ettir- mek istiyorum. Bu su - retle ders içinde teker- Tür ederken zahmet çe miyesiniz. Şimdiden ! moktaya ilişmek isteri Bu kelimelerin, bu is hhlıırm bazıları alışkın ban- Bundı para, çarklarım dönmesini kolay laştıran yağ gibidir. Yağın taşkınlığı makinayı da-istihsa- li de bozar. Bunu (enflasyona benzetebiliriz. Azlığı ise dişleri aşındırır, makinenin büsbütün durmasına bile sebep olabilir. Enflasyon Deflasyon Her ikisi de birbirinden kötüdür. Asıl hüner, Ortasını müsbet şekilde bulmaktır. Pek çok memleketlerde kimse üzerin- şömleğinde para tutmaz. Banhıı vardır, oraya yatırır. cağını vereceğini çele yapar, para da hnk ki rolünde kalmakta devam eder. — Miili gelirin artması (Devamı 2 inci sahifede) Suyun başında Evkaf müdürü söylevini yapıyor — Vali muavini ko Taşdelen suyunda yapılan rdelayi kesiyor. yeni tesisat dün açıldı Evkaf taşdelen kaynağından sonra Defne kaynağını da acıyor Dün geni tesisa- tın açılışı nasıl yapıldı? Yeni tesisattan 24 saatte 800 da- macana su alınacak Evkaf idaresinin Alemdağında Taş delen suyu kaynağında yanptırdığı yeni lsıuıu, dün, zormeğe ıit&. mu? diyo;elııiniz. Ben de olmaz bilir- ğ pekâlâ ol K İstanbul Evkaf müdürü Bay Niye” zi, bu küçük yolculuk iç'n, me lâzımsa ye reisi muavini Hâmit, Beyoğlu kay- makamı Sedatla Evkafım bellibaşlı a- Vali Muavini Bay Ali Rrza, Beledi- | S ge A LULA A Adliyedeki Yeni tayinler Dün İstanbula resmi tebligat yapıldı Birkaç gün evvel gazetemizde neş- retüğimiz yeni adliye tayinleri dün müddei — umumiliğe resmen tebliğ ede- maaşı aslisi olan 9x maaş ki derece birden ter fi ettirilerek 80 lira Bolu ağır ceza maaşla Bolu ağır ce- reisi Bay Nusrat za re'ııiiine tayin Bay Nııırı( Istanbul adliyesinin es- ki simalarındandır. Kendisi uzun zaman Uılilıdıır muddııumımhğııde isliğine tayin edilmiş, uzun bir müddet te İstanbul ağır ceza reis vekilliğinde EN I1Yi TURK KUMAŞI YÜNİŞ & Yeni Postahane caddesi, Tay- yare piyangosu karşısında 'Telefon: 20485. a dığımız için bize ya bancı gibi gelir. Fal: bunlar bizim malımız - dır. Bazan ağır olabilir. Bay Mahmut Esat dersini verirken Bazı kı u tuhaf ta g Ben ce ışuı tu.hııf ciheti yaba.ncı kelımele lebili tuhaf dedır Bilhassa Istanbul “Universite kürsüsünde türkçe ıstılahları kullan - mgı ben kendim * için belli başlı bir borç tanıyorum. (Devamı 5 inci sahifede) Kanunlarda öz türkçe keli meler kullanılması için Dün mecliste münakaşalar oldu ANKARA, 13 (Telefonla) — Bü- yük Millet Meclisinin bugünkü toplan tısında kanunlarda öz türkçe kelime- ler kullanılması hakkında Ziya Gev- her (Çanakkale) tarafından ilen. sü- rülen mütalea etrafında münakaşalar olmuştur. Tuxizme ait kanın lâyihası görüşü lürken Bay Ziya Gevher söz alarak de miştir ki; — Hocalar değil, gaze'eciler değil, mektep çocukları su katılmamış tüne- çe kelime'erle yazı yazıp s5z söyleme- ğe başladılar. Hasan Saka — Zaten biz onlar içü yaptik. Ziya Gevher — Biz bunldarı kuran- lar arasında bulunuyoruz. Buyurdu - nuz; şimdi gelen kanunun başlığını o- kuyalım. Hasan Saka — Aslı da öyledir. Ziya Gevher — Hep öyle diyorlar; aslı da öyledir. Filânca kanunda böy le geç yor. Arkadaş'ar, biz bu kanun- da değiştire'im. Onlar da değişmiş o- (Devamv 5 inci sahifede) Özdil için sözlük Tokurların iAhtiyacı 4 nıyerine getiriyor Ozdil değişimimizin aldığı hız her alanda bütün varlığı ile kendini gös- terdi. Her yurttaş özdili ile okumayı, yazmayı istiyor. Ancak bütün zorluk “dil tarama dergisinin,, kamuca ko- laylıkla ele geçirilememesinde ve bir başka sözlüğün de şimdilik yapılma- mış olmasındadır. Gazetemize koydu- ğumuz özdil yazı örneklerinde 0s- manlıca karşılıkları gösteriyorsak ta bu da okurlar için zorluğu bütün bü- tün gidermiyor. Bunun içindir ki çık- r Haftanın siyasası yazısj ... 4 üncü sahifemizde tığı gündenberi yalnız sayın olfur- larının yoluna çalışan MİLLIİYET onların bu en büyük eksiklerini kar- şılayacak bir işe koyuluyor. Özdil sözlüğü Yapı yoruz izlar &.6 ei yapkıralarınd lıeı- gün 4 yaprak osmanlıca kelime- nin özdildeki karşılığını koyacağız. 'Tarama derğisini temel tutarak yapa- cağımız bu iş sonuna vardığı gün saym okuyucularımız özlü ve özenli Gazetemizin yapacağı bu sözlüğü (Lugat| hergün kesip saklarsanız bir c2p lugatına sahip olursunuz bir çalışma ile meydana gelmiş bir sözlüğün (İugat) sahibi olmus bu- lunacaklardır. Tarama dergisini a'amamış olanlar için her gün dört bitik (kitap) yap- rağı biçiminde çıkaracağımız bu söz- lüğü güder ve gazeteden keserseniz hem özdili çarçabuk öğrenmiş olur- sunuz, hem de kısa bir kurun içinde âyi, her yönden güçlüğünüzü gide- recek ve cebe sığacak bir sözlüğü (lügât) elde etmiş olursunuz. “Milliyet,'in özdilhigatı Felek Dr. Celal Muhtar ile karşı karşıya Bugün 3 üncü sahifede Felek'in: Paristen gön- derdiği bu yazıyı oku- yunuz..