11 Mayıs 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

—e AA MAYIS 1941 PAZAR| T ANCSEVİ !sua?“ Ankara Paddesi 102 L 7 MA OTDA &e TELGRÂF: TAN, İSTANRUL TETLFYON. 9A91N 949)R SANTO ALTINCI YIL — No. 2057 5 KURUŞ Türk Milletinin Kuvvet Kaynakları Milletler, buhranlı - devirlerinde, büyük liderlere muhtaçtırlar, Türk milleti dünyanın bu en buhranlı devrinde başında İsmet İnönü gi- bi büyük bir Şefe sahip olmakla taliin en büyük mazhariyetine er- miştir.. Takip ettiği sulh ve istik- lâl siyasetiyle bütün dünyanm tak- dir ve hayranlığını kazanan İsmet İnönü, Türk milletini bir kaya gi- bi etrafımda toplamıştır. Bugün o- nun mazideki zaferlerini tesit e- derken, daha büyük ve daha sar- sılmaz bir iman ile etrafına top- lanalım ve ona inanalım, M. Zekeriya SERTEL eçen gün İngiliz Başveki- li, bir senedenberi geceli gündüzlü bombardıman altında ıztırap çeken İngiliz milletinin mâneviyatını yükseltmek için on- lara tahrip edilmiş şehirleri ziya- Yet etmelerini tavsiye etti ve: “Gidiniz, dedi; bu harabeleri görünüz. Ben şimdi düşman bom- balarının yeni tahrip - ettiği bir şehrin harabeleri içinden geliyo - rum. Bu ziyaret bende bir tonik vazifesi gördü. Oradan daha bü- 'yük bir azim ve daha büyük bir imanla döndüm. Yeise kapılmak istidadında olanlara tavsiye ede- rim, bu şehirleri gezsinler ve i- manlarını bilesinler.,, * * ürk milleti imarını bilemek için böyle tavsiyelere muh taç değildir. Bizim en büyük kuv vet kaynağımız bütün bir husu - met cihanına karşı kazandığımız istiklâl harbi ve o harbe ait kıy- metli hatıralardır. Işte bugün bu hatıralardan en mühimini ve en kıymetlisini, lnö- nünün istiklâl harbinde kazandığı Zzaferlerin Unutulmaz hatırasını ediyoruz. * Bize yokdluk içinde, mahrumi - yet içinde fedakârlıklardan örül- Müş bir iman ile o büyük zafer - leri kazandıranın bugün de başı - Mmızda bulunduğunu bilmek ka- dar Türk milleti için zengin ve feyyaz bir kuvvet kaynağı ola - Maz., O gün bütün bir emperyalist #leme karşı memleketin istiklâli- ni müdafaa eden büyük kahra - Man, bugün de kendi eliyle ku - rup kendi eliyle büyüttüğü ve bir baba gibi üzerine titrediği bu mu kaddes istiklâlin bekçiliğini yapı- Yor. Dün cephede nasıl uykusu - nu, rahatını, her şeyini feda ede- Tek bu memleketin istiklâlini kur tarmıya çalışmışsa, bugün de bü- tün huzur ve rahatinı feda ede - Tek dünyayı saran harp ateşi or- tasında Türk istiklâlini yangın - dan korumakla meşguldür ve dün hasıl muvaffak olmuşsa, bugün de Mmemleketi sulh içinde yaşatmak için sarfettiği büyük gayretin Muvaffakıyetle mükâfatlanacağı- Na şüphe yoktur. * * illetler, buhranlı devirle- rinde, büyük — liderlere muhtaçtırlar. Türk milleti dün- yanm bu en buhranlı devrinde başında Ismet Inönü gibi büyük bir Şefe sahip olmakla talihin en büyük mazhariyetine ermiştir. Takip ettiği sulh ve istiklâl si- yasetiyle bütün dünyanın takdir ve hayranlığını kazanan İsmet I- nönü, Türk milletini bir kaya gi- bi etrafında toplamıştır. Bugün onun mazideki zaferlerini tes'it “derken daha büyük ve daha sar- almaz bir iman ile etrafına top- analım ve ona inanalım, İtalyan Kralı Arnavutlukta 'Tirana, 10 (A.A.) — Kral üçün ecü Victor Emanuel, bugün öğ- leden sonra tayyare ile Tiranaya gelmiş ve tayyare meydanında Kont Ciano, General Cavallero, Uumumi 'vali Jacomoni ve Arna - vutluk Başvekili tarafından kar- şılanmıştır. Kanada Harp Filosu Ottava, 10 (A.A.) — Kanada Bahriye Nazırı Macdonald önü - Mmüzdeki ay Kanadanın 26.000 mü Yettebatlı 400 harp gemisine ma- lik bulunacağını beyan etmiştir. Sovyetler Birliği Halk Koemiser- ler Heyeti Reisi Stalin Sırbi_s!iın'da Bulgarlar Katliam Yapmışlar 15 Bin Taleba Tovkif Edilerek. Berlin'e Gönderilmiş Kudüs, 10 (A.A.) — “Reuter,, Orta Şarkta bulunan salâhiyet - tar Yugoslav mahfillerine gelen haberlere göre, cenübi Sırbistan- da bulunan Bulgar makamları ye ni rejime karşı mahalefet göster- diklerini bahane ederek belediye reislerini; papasları, muallimleri GÜNLÜK SİYASI HALK GAZETESİ İngilizlere Göre: S'I'cıriîı İle - Hitler Görüşecek —— Sovyetlere Asyada Harekât Serbestisi Verilecekmiş Basra Körfezinde de Mahreç Verilecek Almanya S. Rusyadan İptidat Maddeler ve Petrol: Alacak Londra 10 (A.A.) — “Afi,, News . Chronicle ve - Daily Herald' gazeteleri, bugün bi- Tinci sayfalarında, Hitler ve Stalin'in yakında — aralarında bir görüşmede bulunmağı dü- şündüklerini bildirmektedir, Times gazetesinin diplomatik muharriri de, belki de pek ya- kında mühim Rus - Alman dip- lomatik müzakereleri yapilaca- ğını tahmin etmektedir. Times muharriri, bilhassa Yugoslavla- ra karşı gösterilen kardeşlik sem patisi tezahürlerinden — sonra, Belçika, Norveç ve Yugoslavya- nin hükümranlıklarının tanınma ması hakkındaki kararın, opor- tünist kelimesi kullanılmasa da “fevkalâde realist,, denilecek bir ve şalr katliam ettirmişlerdir. Bundan başka Yugoslavyanın orta ve yüksek mekteplerinde o- kuyan 75.000 erkek ve kız talebe tevkif edilerek Macaristan yolu ile Almanyaya sevk edilmişler - dir, kil eylediğini tebarüz ettirmekte ve yazısına şöyle devam eylemek- tedir “Muhtemel olarak bu kararın verilmesinde seçilen zamanı iki sebep izah etmektedir: (Devamı: Sa, 5, Sü. 5) teş-| “İnönü,, Zaferleri Bugün Kutlanıyor | Müstevli ordulara karşı zaferler kazanarak Türkün maküs talüini - yenen - büyük kumandanımız, Reisicümhur İSMET İNÖNÜ Yeni yapılmakta olan bir Spit Fa yer tayyaresinin inşaatını teftiş Hava Harbi Alman Sanayi Mıntakaları Bombalandı İngiltere Üzerinde Faaliyet Az Oldu Londfta, 10 (A.A.) — “Tebliğ,, Cumayı cumartesiye - bağlıyan gece, İngiliz bombardıman ser- visine mensup tayyarelerin e- sas hücum hedefini, Manheim ve Ludwigshaven'deki endüstri he- defleri teşkil eylemiştir. Hava güzeldi. Hücum, tahripkâr ol- muştur. Doklar ve endüstri ma- hallelerinde geniş yangınlar çı- karılmıştır. “Az miktarda tayyare, Perlin- deki endüstri hedeflerini de bom bardıman etmiştir. »*&.. (Devamı; Sa, 5, Sü, 4) Afrika Harbi Libyada Müthiş Sıcaklar Hüküm Sürüyor — Susuz - Kalan Alman Askerleri Teslim Oldu Kahire, 10(A.A, — “B. B. C.,, Şiddetli kum fırtınaları Tobruk civarında harekâta mâni olmak- tadır. İki muhasım taraf ta göl- gede 47 dereceyi bulan sıcaklar- dan ıztırap çekiyor. 25 seneden- beri bu derece şiddetli sıcaklar olmamıştır. Maamafih Avustral- yalılar çöle alısık oldüklarından Almanlardan daha iyi sıcaklara tahammül ediyorlar. — Tobruk mıntakasında bir miktar Alman askeri 48 saat susuz kaldıktan sonra İngilizlere teslim olmuşlar- (Devamı: Sa, 5, Sü. 4) Bugünkü ! Merasim ! Programı Büugün saât 11,40 da İnönünde, büyük zaferle neticelenen İnönü muharebelerinde ölen aziz Meh- metçiklerin hatirasını tebcil et- mek için büyük merasim yapıla- caktır. Merasime Ankara, İstan- bul, Bursa, Kütahya, Eskişehir ve Bilecik vilâyetleriyle diğer çi- var kaza ve nahiyelerden gide- cek heyetlerle tayyare filoları iş- tirak edecektir. Merasim ba$ğlar başlamaz, uçmıya Daşlıyacak 0- lan tayyare filosu şehitlik üstü- ne çiçekler ve çelenkler atacak- tır. Merasimde bulunmak isti - yen halk için hususi trenler tah- rik ettirilecek ve merasimden sonra geldikleri yerlere götürü- meleri için de ayrıca seferler yaptırılacaktır. İnönü şehitliğindeki merasi - me, âbideye çelenk -konma sure- tiyle başlanacaktır. Âbideye sı- rasiyle Büyük Millet Meelisi Başvekâlet, Ordu, Parti Genel Sekreterliği, İstanbul, Bursa, Es- kişehir, Kütahya, Bilecik, Söğüt- Bozöyük, Pazarcık, İnönü ve Dudurga nahiyesi kaza ve vilâ- yetleri nâmına konacak çelenk- lerden sonra nutuklar iradedile- cektir. Ordu, Ankara, Üniversi- te, Bursa, Eskişehir, Kütahya ve Bilecik namlarına verilecek hi- tabelerden sonra bando matem havası çalacak, bir manga asker tarafından havaya ates edilmek suretiyle merasime nihayet ve- rilecektir, Merasimden sonra ih- tifale iştirak eden heyetler şe- hitliğin hatıra defterine intibala- rını yazacaklardır. İntiba yazma işi de ikmal edildikten sonra, davetlilere; kendilerine gösteri - len mahalde bir. kır yemeği ve- rilecektir. İstanbuldan merasime iştirak edecek volan “heyet evvelki gece şehtimizden ' merasim maâahalline mütevececihen hareket etmiştir. YAT EE LAG Zaferler Nasıl Kazanıldı? Biz, İstiklâl Harbinde, düş- man - istilâsına karşı ilk büyük zaferi, bundan yirmi sene. evvel kazanmıştık: Çünkü 9 İkincikâ - nun 1921 de başlamış olan Birin- ci İnönü Muharebesi, 11 İkinci- kânun gecesi, bizim zaferimizle sona ermişti. O gün, İsmet İnö- nünün kumandasındaki Türk or- düsunun kazandığı o zafer, Milli İstiklâl Harbimizin: vardığı şe- refli neticenin temeli olmuştur. Vâkıa 1920 yılının kışında ve bu harbin başlamasından evvel, — Çocuğunuza verebileceğiniz en kıymetli hediye L YALNIZ i ) e L1 Çocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün hediyeler wnutulabilir. Fakat ÇOCUK ANsıxı.odpmtst Çocuğun bütün hayatın- bırakır. UTRADIR. a izini FTYATI (AM Bozkır, Konya, Zile, Yozgat, Bo- lu, Gerede, Beypazarı, Yenihan milli aşireti isyanları bastırıl- mış bulunuyordu. Fakat buna rağmen dahili âsayiş mükemmel bir halde- değildi. Ve meselâ, Samsun havalisinde, Pontos ha- reketi hâlâ devam ediyordu. Pa- dişah ve İstanbul hükümeti, iç ve dış düşmanlarla beraberdi. Kütahya mıntakasında da, Çer kes Ethem ve kardeşleri, isyan- kâr bir vaziyet takınmışlardı. inzibatçılar, -Anzavor, Düzce, (Devamı: Sa, 5, Sü. 6) Amerikada Akdenizde ea dak SA Kızıldenize Götürülecek Malzeme Büyük Bir Filo Bunun İçin Amerika Limanlarında Toplandı Londra, 10 (A.A.) — Şilepler - den mürekkep bir filonun Kızıl denize harp malzemesi naklet - mek üzere Amerikan limanların- da toplandıkları Vaşingtondan bildirilmektedir. Hariciye ve Bah riye nezaretleri bu vapurların hi mayesine ait meseleleri tetkik et mektedir. Çine yeni bir hat Vaşington, 10 (A.A.) — Ameri- ka Bahriye komisyonu Kızıldeniz mıntakasına yeni bir denizaltının açıldığını bugün bildirmiştir, Ay- mca-Çine de bir hat açılmıştır. Her iki hatta da Amerikan li (Devamı:; Sa, 5, Süi. 2) İtalyanlar Bir Kaç Ada İşgal Etti Mihver Tayyarelerinin İngiliz Filosuna Hücumu - Püskürtüldü Roma, 10 (A.A.) — “Tebliğ,, Ege denizinde Siklad grupun- dan Andres, Einos ve Termia a- daları tarafımızdan işgal edil- miştir. İngiliz tebliği - Londra, 10 (A.A.) — Amiral- lik Dairesinin tebliği: Garbi Ak- denizdeki harekât esnasında, Al- man ve ,İtalyan tayyareleri de- niz kuvvetlerimize karşı birbi - rini takip eden hücumlar yap- mıştır. Bu hücumlar, 8 Mayıs perşembe günü öğleden sonra ve akşam devam etmiştir. Irakta Vaz'yet İngilizlere Göre Sükünet Var İngiliz Tayyareleri Bağdat ve Musulu Bombardıman Etti ÇB "Rutbah,, Tayyare Meydanı Zaptedildi Kahire, 10(A.A.) — “Tebliğ,, Irakta, Habbaniye ve Basra mın- takalarında vazıyet sakın kalmak ta berdevamdır. Habbanıye'den, imparatorluk kuvvetleri, Ramadi ve Tallaja'ya çekilmiş olan Iraklı asi unsurlarla teması muüuhafaza etmektedir. İşgal edilen tayyare meydanı Kahire, 10 (A.A.) Resmen bildirildiğine göre, Rutbah tayya- re meydanı dün sabah erkenden teslim olmuş ve Ingiliz hava kuv vetleri tarafından tekrar ışgal e dilmiştir. Rutbah, Hindistan hava yolu üzerinde mühim bir mevkı- dir. Bu tayyare meydanı Hayfa'- ya petrol akıtan Pipeline'in de üzerindedir. Başvekilin vaziyeti Beyrut, 10 (A.A.) — Bir yaban cı ajans, Irak Başvekili Raşit Ali Geylâni'nin, hükümetine karşı sözde yapılmış olan tezahürler - den sonra Bağdadı terketmiş bu- hunduğu hakkında şayialar yay - mıştır. Şark radyosu, bu şayia - ların aleyhinde bulunmakta ve Irak Başvekilinin dün Bağdat ca- miine gitmiş.ve orada kendişine heyecanlı tezahürlerde hbulunan bir halk kütlesi tarafından karşı lanmış olduğunu bildirmektedir. * Beyrut, 10 (A.A.) — Raşit Ali Geylâni, Bağdat camiinde namaz da bulunduktan sonra, muhtelif Irak kabileleri şeflerini kabul et- miştir. Berlinin hattı hareketi Berne 10 (A.A.) — “Ofi,, Al- man hükümet merkezindeki bita- raf müşahitlere nazaran Berlin İrak hâdiselerine karşı ihtiyatlı bir hattı hareket takip etmekte- dir. National Zeitung'un — Berlin muhabirine nazaran Alman Ha- riciye Nezareti Alman - İrak siyasi münasebetlerinin — tekrar tesisi meselesinde henüz vazi - yet almamıştır. Maamafih İrakın bu yolda teşebbüste bulunduğu Alman Hariciye Nezaretince in- kâr edilmemektedir. Hafta so- nundan evvel bu bapta bir ka- arr verilmesi beklenmektedir. (Devamı: Sa. 5, Sü. 3) Ai , VATANDAŞ! ı ni Harp sürprizlerle doludur, Bu sürprizlere karşı hü- kümet en fena ihtimalleri gözö- nünde bulundurarak — tedbir al- maktadır. Türk vatandaşına dü- şen vazife de ona bu hususta yar- dimci olmaktır. * 2 «e Hükümet, bir harp tehllke- si. halinde İstanbuldaki ın Ü y altına almak istemiş ve bir kısım halkın Anadoluya gitmesine lü- zum görmüştür. Hayatınızı sigor- ta etmek istiyorsanız, Anadoluya gidiniz, x 3 ea Bu harp biraz da sinir har- bidir. İstanbulda her gün birbirini nakzedan mutezat pro- di içinde si İ bozulduğunu hissediyoruz. Halbu- ki Anadolunun temiz ve gürültü- süz havası sizi bu propaganda- lardan uzaklaştıracak ve huzura kavuşturacaktır, * 4 ma Burada İşi, gücü olmıyan, mutlaka İstanbulda bu- lunmasında bir zaruret — bulun- mıyan vatandaşlar hükümetin bu tedbirini kolaylaştırimak için A- (Devamı: Sa, 5, Sü. )| nadoluya gitmelidirter, g