20 Şubat 1941 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TAN Ev. İSTANBUL Ankara Caddesi 102 TELGRAF: TAN, İSTANBUL Tet vav “rn sere mar ALTINCI YIL — No. 7979 Türk - Bulgar Anlaşması Hakkındaki Tefsirler - Bulgar anlaşması Balkan elle Belki de büyük lik * vücude getirmiye- cektir, Fikat bu anlaşmadan son FA, gerek Almanya ve gerek İn- enin Balkan sulhünü m faza hurusundakt karari kat daha kuvveti M. Zekeriya SERTEL ürk - Bulgar müşterek deklârasyonu (o hakkında muhtelif kaynaklar hâlâ tefsirle- rine devam ediy Hakikatte iki memleketin müş- terek sulh arzularını göstermek» ten ve ikisinin de hiçbir tecavüz niyeti beslemediklerini teyit et mekten başka büyük bir kıymeti olmıyan, bu küçük vesikaya muh- telif kaynakların vermiye çalış- tıkları mânalar, herkesin kafasın- da bir takım ist'fhamlar yarat an hâli kalmıyor. Bu tefsir ne dereceye kadar doğru ve yanlış olduğunu anlamak için bu istifhamların cevaplarını ver- miye çalışacağız. Ümümiyetle sorulan den biri şudur: — Bu deklârasyondan herkes memnun görünüyor. Almanlar bu müşterek deklârasyonu kendi 1ehlerinde, İngilizler de kendi lehlerinde telâkki ediyorlar, Biri Bulgar - Türk anlaşmasını Bal kanlarda İngiliz nüfuzuna niha“ yet veren bir vesika, diğeri Bal kanlarda Alman ileri hareketini durduran bir hareket telâkki edi- yorlar, Bunların hangisi doğru- dur? C — Bizce bu tefsirlerin ikisi de mübalâgalıdır. Müşterek dek- İârasyonun hakiki mahiyeti, Bal kanlarda muhtelif istikametler - den gelen ve havayı bulan: tahrikâta nihayet verecek müşte- rek bir sulh arzusumun ifadezim- den İbarttir. Bu itibarin da hiç kimseye k müteveccih değil Ir, Bulgaristana ötedenberi Tür- kiyenin tecavüz niyeti olduğu ileri sürülerek yapılan tahrikât bu vesikanın neşrinden sonra kiymetini kaybetmiştir. Türki- Trakyada | tahşit oet- ti kuvvetlerin bir tecavüz ni yetci ile değil, bir müdafaa tedbi- ri olarak orada bulunduklarını tevsik etmektedir. Binaenaleyh bu vesikanın neşri, Bulgaristan- | da ve umumiyetle Balkanlarda ferahlik havası uyandırmıştır. Al- | manyanın sleyhinde değildir; cünkü iki memleket bu deklâras- yonla başkalarına karşı hiç bir İsahhüde girmemişlerdir. İngiliz- lerin aleyhinde değildir, çünkü İngilterenin müttefiki Türkiye ile beraber Balkanlarda bir tecavüze geçmesi zaten varit değildir ki, bunu önlemiye matuf bir hare- ket telâkki edilebilsin. İngiltere- nin aleyhinde olmadığı şununla da sabittir ki, Türkiye Ingiltere- ye karşı ittifak muahedesiyle vâ- ki taahhütlerine sadık kaldığını; tasrih etmiştir. Ve bu anlaşma- da Türk - İngiliz ittifakına mu-| Lalif hiçbir hareket yoktur. * * afalarda istifham halinde dolaşan ikinci sual şudür: — Bu anlaşmaya rağmen Al - manya Bulgaristana asker gön -| dermiye veya Bulgaristandaki hava üslerini işgale teşebbüs © derse ne olacaktır? Bulgar hükü- metinin böyle bir harekete mu - kavemet etmesi varit ve müm - kün müdür? Değilse ne olacak- tır? C — Şimdiye kadar bilinen şü- dür ki, Kral Boris ve Bulgar hü- kümeti Bulgaristana Alman as- kerlerinin & girmesine o müsaade etmemiye karar vermişlerdir. Fa- kat Almanya, Tuna boyuna yığ- dığı kuvvetlerini zorla Bulgar topraklarına geçirmiye teşebbüs ederse, Bulgaristanın bu akını durdurması mümkün değildir. Bulgaristanın topu topu 150 bin 8skeri vardır. Bunlar da modern Alman ordusuna mukavemet ©-| deçek derecede mükemmel bir | #ürette mücehhez değildir. Bul - garistan ve Türkiye hükümetle- ri böyle bir ihtimal karşısında müşterek hareket için de karşı - lıklı bir taahhüde girmemişler- dir. Fakat, Almanların böyle bir tesebbüsü yalnız Bulgaristanda değil, bütün Balkanlarda birçok Sualler- GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ 'Yol İnşaatında 600 Mahküm Çalıştırılacak l G Ali Fuat Cebesoy İtalya İle Yunanistan Arasında Berlin, Sulh Akdi İşin Uğraşıyor 'Yondra, 19 (A'A.Yy — “News Cbronlele,, gazetesi o muhabiri- nin Sofyadan bildirdiğine göre, Alman mutavassıtları Italya ile Yunanistan arasında sür'atle sulh akdeilmesi için müzakere- lerde bulunmaktadırlar. Bu gâ- zete, İngilterenin Yunanistan istediği her türlü yardımda bu- | “ lunacağını ilâve etmektedir. Singapur'a Yeni Kıtaat Gönderildi İngilterenin o Çinle Yeni Bir İttifak Yaptığı Söyleniyor Ankara, 19 (Radyo gazete si) — Uzak Sarkta vaziyet yeni den gerçinleşmiştir. Singapura yeniden küllyetli miktarda A - vustralya askerleri | çıkarılmış- tar. Bu ufak düğmelerine varıncaya kadar o Avustralyada teçhiz edilmistir. İngilizler Sin- gapur ve havalisinde fevkalâde tedbirler almıya başlamışlardır. Bu arada Singapur etrafına ma- yin dökmüşlerdir. Singapur boğazı, yalnız aske- ri bir üs değil, ayni zamanda Şarkın en mühim bir ticaret merkezidir. i (Sonu Sa. 5 Si Ankara, 19 (TAN Muhabirin- deni — Nafia Vekili Ali Fuat Cebesoy, vol inşaatında çalıştır nlacak mahkümlar (o hakkında bana şu beyanatta bulunmuştur: “ — Son birkac sehedenberi Vekâletimiz tarafından yaptırı makta olan vol insaatının bazı mıntakalarda kesafet peyda et - mesi dolayısiyle amele tedari » kinde müskülâta uğratmıştır. Bu inşaatın sühulet ve süratle de- vam ve Ikmall icin bazı tedbir- ler alınmasına muştur. Bunun üzerine mecburi iş mükellefiyeti ihdas edilmekle; ni okumuştur. Bulgar Başv beraber, mahkümlardan istifade etmek yolu da düşünülmüştür. Bu hususta Adlive Vekâletiyi aramızda mutabakat hasıl ol- muştur. Esasen, âtıl bir vaziyet- te duran bu vatandaşların müuh- telif iş sahalarında çalıştırılma- ları ve kendilerinin memlekete nâfi birer unsur haline getiril - ri için Adliye Vekâletince İbirkaç senedenberi yapılmakta İolan tesebbüslerden çok iyi ne- ticeler elde edilmiştir. Bu barla Vekâletimiz tarafından Y: pılan bu yeni teşebbüsün de mu- vaffak olacağına itimat edilmek- tedir. Adliye Vekâletiyle müşterek olarak bu maksatla hazırlanmış olan talimatname her iki Ve - kületçe tasdik edilmiş olduğun - dan, meriyet mevkiine (girmiş | ılemaktadır. İMahkümlaruı temin Edecekleri menfaatler Bu suretle elimizde yol inşaa- tı için dâlmi ve maallem smele bulunacağından, her mevsimde | inşaatın devamı mümkün olaca- İği gibi, mahkümlar da su men- #leri elde edeceklerdir: an bir görünüş Şimali Fransada Tahliye Bu Maçlalkde bilen Çocuklar Cenup Şehirlerine Londra, 19 (A.A.) — Toulouse tadyosunun verdiği bir habere göre, Boulougne, Dunkerane. Calais ve Paris o mıntakasından çocuk nakletmekte olan trenler i nda bulunmıyan Fran- İsanın bir sehrine gelmitşir. C cuklar Marsilya ve isgal altında bulunmıyan o muhtelif şehirlere iskân edileceklerdir. İngiliz Bahriye Nazırının radyodaki nutku Londra, 19 (A. A.) — Bahriye Alınıyor (Sonu: Sa 5; Sü 7) Birinci Lordu Alexander, dün ak- | yazıyı İFilof'un| Mecliste | Bulgaristan Hiç Tehdit Değildi Son Beyanname | -——— Bulgar Milletinde Derin Memnuniyet Kimseyi Niyetinde Uyandırmıştır Sofya, 19 (A.A) — “DNB... Bugün Bulgar Mebusan Meclisin de celsenin açılışında kürsüye #6- irem hasıl ol -|len Başvekil Profesör Filef, Türk- Bulgar deklârasyonunun metni- ekili, bu münasebetle söylediği nutuk- ta, 1925 de iki memleket arasın- le | da akdedilmiş olan dostluk mus- hedesini hatırlatmış ve ezcümle demiştir ki: “Dünyanın geçirmekte olduğu güç zamanları müdrik bulunan Bulgar ve Türk hükümet'eri, iki memleket arasında mevcut dosta ne münasebetler dolayısiyle, pek tabii olarak, karşılıklı münasebet lerini aydınlatmak icin yeni bir çare aramışlardır. Bu hususta başlıyan müzakereler, karsılıklı bir itimat ve hulüs havası içinde cereyan etmiş ve 17 Subat 1941 deklârasyonu ile neticelenmiştir. Bulgar hükümeti, şu ciheti teba- rüz ettirmek ister ki, bi elde edilen mesut Bulgar milletinde derin bir mem nuniyet doğurmuştur. (Sonu. Sa 5, Sü 6) Ankara Paktı Belgrad'ta Memnuniyet Uyandırdı İngiliz Gazeteleri Tatbikatta Bu Paktın Şümulünün Mahdut Olduğunu Yazıyorlar Belgrad, 19 (A. A) — “Rew-| ter”: Belgrad'daki resmi mahfil- ler Türk - Bulgar anlaşmasını ta- mamiyle tasvip etmekte ve bil- hassa Balkanlarda sulhürf vika- yesiyle Balkan milletleri arasın- da işbirliği yapılmasını istihdaf etmekte olmaşından dolayı mem- muniyet izhar etmektedirler. Yugoslav müsahitler, bu an- laşmanın Hitlere temin edeceği yerâne faydanın -eğer Almanya hakikaten Bulgâristanı işgale ha zırlanıyorsa- Trakyadaki 600.000 kişilik Türk ordusu mevcudunun tenzilinden ibaret olacağı fikrin- dedirler İngiliz gazetelerinde Londra, 19 (A.A) — “Reüter,, Büyük İngiliz gazeteleri bugün Türk-Bulgar paktı hakkında tef. siratta bulunarak bu vesikanın şumulünün tatbikatta oldukça mahdut olduğunu kaydetmekte dirler. “Times, gazetesi paktı u- mümi Balkan vaziveti cerceve sinde tetkik eylemekte ve şu mü- talenları yürütmektedir: “Bulgaristan, Romanyadan da ha sağlam davranmıstir. Fakat pazartesi günü Ankarada imza edilen dostluk paktının Bulgar - lar tarafından bir mukavemet jes ti olmaktan ziyade, son ümitsiz- lik ve helecan jesti olmasından korkulur. Bu nlasmayı Bulga ristanm selâmeti için benüz bir esas olabileceği anda vermiş ol - maması Türkiyenin hatası değil- Bu Yolda Müzakere Yapıldığı Anlaşılıyor Napoli limanında yanyana di Reader'in Milâno Temasları İtalyan Donanması | | Alman Kumandası Altına Verilecekm Alman' Baş Amirali Keader Ankara, 19 (Radyo gazete si) — Vichy hükümetinin yine ateş altına alındığı Paris mat- buatanın tekrar başlıyan şiddet- HK hücumlarından anlaşılıyor. Paris gazeteleri, Vichy'yi Alman ya ile işbirliği yapmamak husu- sunda son fırsatları kacırmakla *ham etmekte ve vaziyetin fe- palaşacağına işaret etmektedir - er, (Sonu: Şa 5: Sü 7 TEK TİP EKMEK —we Kararname Vekiller | Heyeti Tarafından Tasdik Edildi Ankara, 19 (Tan Muhabirin - den) —— Büyük şehirlerde tek tip ekmek satılması > hakkındaki kararname Vekiller Heyeti tara- fından tasdik olunmüuştur. Onü- müzdeki günlerde resmi gazete- de neşredilerek mer'iyet mevki- in girecektir. Verilen malümata göre, yüzde seksen buğday ve yirmi çavdar olmak tip | 'kmek yapılacak. bu süretle ek- dir. İş beraberliğinin henüz va- kitken yapılması lüzumu bir ke- re daha sabit olmaktadır. Daily Telegraph, ta şunları (Sonu:-Sa 5; Sü V meği daha ücüz fiatla satmak im kânı da hâsıl olacaktır. Yap'en hesaplar neticesinde bü ekmeğin 9 ile 10 kuruş Üze- rinden satılacağı tahmin olun - İ maktadır. |682 kadın ve 159 çocukur. Çocuğunuza verehilereğiniz en kıymetli hediye LN Çocuk Ansiklopedisi Olabilir. Çünkü bütün hediyeler unutulabilir. Fakat ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ o Çocuğun bütün hayatındı izini bırakır. FİYATI (6) LİRADIR. izilmiş olarak duran İtalyan harp gemilerinden bir grup. Afrikada Harp —— Keren İki Taraftan Çevriliyor — — Şimalden Selen İngiliz i Kuvvetleri de Şehre 75 Km. Yaklaştı Ankara, 19 (Radyo Gazetesi) — Son hâberlere göre, Afrikada as- keri vaziyet şu merkezdedir: Eritrede — Sudandan 180 k lometre içerde olan Keren önün- deki şiddetli muharebeler devam ediyor. Simalden gelen kuvvet- ler de İtalyanları püskürterek 150 kilometre yol almışlar ve Ke- rene 75 kilometre yaklaşmıslar- dır, Bu kuvvetler de yakında, ö tedenberi Keren önünde harbe- den kıtalarla birlesecektir. Erit- renin cenubunda Aduvadaki harp ler de inkişaf halindedir. Habeşistanda — Tana gölü ei- İvarında harekât süratle inkisef İ ediyor. Yeniden Dansila mevkü seal edilmistir. Bursdan çekilen İtalyan kuvvetleri siddetle takip yor. Yeni harekât. Habesis tanın merkezi Adisababa istilker metinde İnkieafa baslamıstır. (Sonu: Sa 5; Sü 5) a KORE Askeri Vaziyet ŞARKİ AFRİKA MUHAREBELERİNİN SIKLET MERKEZİ (Askeri Muharririmiz Şarki Afrikada üş dört ayrı ayn cephede beler cereyan etmekte: bunların en besinde, yazl yazıyor) ve hatti mukara- r. Pakat raklarında >e- reyun etmekte olan muharebedir. İtalyanlar, Şarki Afrikadaki kı- talarınını büyük kısmını bu ta- raflarda toplamış bulunmaktas dar. Eriire'nin dağlık. ararisi, DİZ müdafsi müuhârebesine gayet ein verişlidir. — İtalyanlu maksat, arazinin hususundaki müsait şartla İ (Sonu: Sa; 5; Sü: 84 a le İngilterede Geçen Ay 1502 Kişi Öldü Londra, 19 (A.A.) — Ikinci - kânun ayı zarfında, Ingilterede hava hücumları esnasında 1502 sivil ölmüş, 2012 sivil de hâsta- nede kalmalarını icabettirecek şekilde yaralanmıştır. o Olenler 120 erkek, 367 kadın ve 16 yaşın- dan küçük 189 çocuktan ibaret - tir. Yaralananlar ise; 1171 erkek, (CGÜNLER GECERKEN ) “Onikiler,, in Aleyhinde Yazan: Refik Halid E“ zaman hikâyeleri, davulun sesi gibi uzaktan hoş gelir. İstanbulun bir zamanlar oOnikiler namiyle anılan ka- yılarına karşı mâzisever iki muharrir arkadaşımızın yazı- larında hissettikleri sempatiye mukabil, ben sade kayıtsızlık de- Hil, epeyce tiksinme de duyuyorum. Zaten İrenklerin “Klik”, bi- zim “Güruh” diye andığımız kanunsuz, başıhozuk teşekküller, hangi sahada olsa, bana eskidenberi sevimli gelmemişlerdir. Tek başlarına oldukları zaman bile hoşuma gitmiyenlere, el ele, silâh silâha, kafa kaf vererek lonca kurup racon kemseye başladık- ları zaman büsbütün tahammül edemiyeceğim şüphesizdir. Anla- sılan “Geçmix zaman, ın sihri, Onikilerin de kusurlarını örtüp or: tada yalnız bazı mertlik hikâyelerini bırakmak suretiyle, onlara. hayali cihan değer bir hüviyet izafe etmiş! Pek iyi hatırladığıma göre Onikiler ve emsali, her birinin münferit cesaret vakaları olmakla beraber, umumi gidişleri, gi- dişatları bakımından Alikesen, baskıran kesilmişlerdi; ancak bir cürme bedel bir de savap işlerlerdi; vurdukları vurduk. kırdıkları kırdık, azılı, cahil, taşkın, sımarmış adamlardı. Evvelâ “yıldırma, ve “kanca takma,, usuliyle serbest ınlara musallat idiler; ep güzellerini göz hapsine, inhisarlarına almışlardı; zamane gençliği: ne göz açtırmaz bunu temin için de yapmadıkları zulüm bırak: mazlardı, O yüzden adliye edehiyatına gecmiş müthis cinayetleri bile vardır. Bir komitenin İşlediği cürümler siyasi i memleket davası olmasına rağmen mazur görülmi çesit bir komitenin sırf sehvani bir gaye için yaptığı fenalıklar hoyratlıklar, kanunsuzluklar neden dolayı hayırlı icraat faslır yazılabiliyor? Bu iki dost muharrir şükretsinler ki, gençliklerinde pek tahil olarak hava ve heveslerine uyarak eğlence âlemlerinde dolastık: Isrı zaman, şu Onikiler nesli inkiraza uğramıstı; yoksa gecelevin Timoni sokağının dar ve karanlık bir kösesinde onlardan biri ile, hattâ kamalarımdan vaz geçtik, yumruklariyle karsılasmış olsay. dılar. simdi tatlı tatlı maziyi anacaklarına, kabadayıların kor. kune hatıralariyle soğuk terler döker ve süphesiz ki, şütunların: da Onikilere rahmet yerine lânet okurlardı!