2 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

wee 7.1.940 BUGÜN Yine Harbi Şiddetlendirmek Meselesi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL B egünkü Fransiz ve İngiliz ga- #eteleri hep ayni mevzu etra- İımda mütalâa yürütüyorlar: Harbi #iddetlendirmek... Fakat, onlardan iç birisi de, habrin nasıl şiddetlen- dirileceğini söyliyemiyorlar. Bütün tahminler, bir kaç mokta üzerinde toplanıyor: 1 — Harp, havada şiddetlendiri- Jecek; ve bu şiddetlenme neticesinde karada da, yeni bir safhaya girecek. 2 — Harp denizde şiddetlencecek, Ye Almanya, bütün tahtelbahirlerini, Sep kruvazörlerini, ve diğer harp ge. milerini, İngiltereye karşı bir hayat Ve memat kavgasına sürecektir. Bu sütunlarda, bir kaç kere anlat tuğımız gibi, İngilizler de buna kar- # Almanyanın çıkaracağı bütün kavvetlere karşı çok daha kahir kuvvetleri bulunduğunu söylüyorlar. 3 —En az bahis mevzuu olan “Kara harbi,, dir: Çünkü iki taraf ta, tesis etmiş oldukları metin ve müs. tahkem setleri çiğnemek üzere mil Yonlarca insanı feda etmek istemi. Yorlar, Bu işi başarmak için evvelâ, bir hava, yahut (a, bir deniz har- başarmak istiyorlar. Bunun içindir ki, harbin, havada. veya denizde şiddetlenmesi, karada Şiddetlenmesinden çok daha muhte- Meldir, Harp Uzayacak mı? ütün dünyayı düşündüren mü. bim ve başlıca sunllerden bi- Yisi de harbin kısa mı, uzun mu ola. tağıdır. “e... Yen zat, İngiliz mebuslarmdan Mis- ter Wedewood Benn” dir. Bu mebus Miyor kiz ! <— Harp muhakkak ki uzun sü. Tecektir, Ve ancak fikir hamlelerile, Yeni icatlarla ona nihayet vermek İmkân: doğurulacaktır. son icatlara da “aha ziyade demokrat memleketler Mahne olduğuna göre, nihal zaferin #nlar tarafında kalacağından şüphe- çlenmek imkânı vokt Müddet sürebilmesine beşeriyet mü- #ehammil © değildir. Binaenaleyh harbin neticelenmesi, şiddetlenmesi. De bağlıdır. Ve o takdirde harp, kısa, t korkunç olacaktır! Netice Ne Olabilir? rn arbin uzun süreceği thtimaline inandığımız. takdirde, zaman, *le geçecek fırsatları iyi kullanacak Planların lehindedir; Çünkü, maruf ane Saylavı Döbonet'nin dediği iz “— Zaman, hiç bir vakit fırsat ka Sıranlarla beraber değildir!,, Amerika Donanması Mühim Bir Manevra Yapıyor ha eryork, 1 (A.A.) — Amerikanın Xp İllosunun 130 cüzütamı, A: un şimdiye kadar yapmış olduğu wvraların en mühimmini yapmak Taği büyük Okyanus sahilinde kâin yan Pedro e San Diego'dan ve Ha. AY üssü bahrisinden hareket ede. . Bu manevralara 43 bin zabit Ve efrat ile 400 deniz ve 100 kâra kpyaresi iştirak edecektir. Bu iki a filosu, Büyük Okyanusa hir mil. Yon kilometre murabbaı mesafe üze- cevelânlar yapacaktır. Manev. Salar, şimalde Aleoutfenne adalarına, enupta Canton adasına ve garpta Buam, Vake ve Filipin adalarına ka- Ür uzanan bir sahada yapılacaktır. ine srfahfarfa,” ço uzun) Yeni Çin Milli İ Hükümeti Amerika Bu Devleti Tanımıyacağını Bildirdi Washingtori, 1 (A.A.) — Nankinde teşekkül eden yeni milli Çin hükö- meli hakkında Hariciye Nezir Hull aşağıdaki beyanatia bulunmuştur: Bu yeni kükümet, komşusuna si Ah küyvetiyle isteklerini kabul et- tirmek ve büyük bir kıtanın dünya. pın diğer kısmiyle normal siyasi ve iktsadi münasebetlerde bulunmast- na mâni olmak arzusunda bulunan bir memleketin programımı tshek. kuk ettirmek yolundaki yeni bir hat vesini teşkil eder, Bugün Çinde olup bitenler bir ecnebi devletin himaye. sinde orada esasen tesis edilen Te-i jimlerin bir kopyesinden başka bir şey değildir. Bu rejim ve sistemler mezkür ecnebi devletin menfaatleri. ni terviç etmekte ve gerek Amerika gerek diğer devlet tebaalarına © uzur zamandanberi müesses bulunan âdi- lâne muamele görmek hakkını tan: mamaktadir. Çinin siyasi istiklâline ve hürriyetine riayet edileceği hak. kında mezkür ecnebi devlet rüesası- nm beyanatını hâdiseler hiç te teyit etmiyor. Amerikanm Çin vaziyeti hakkın. daki hattı hareketi değişmemiştir. Amerika hükümeti, enternasyonal kanunlarla ve muahede ve anlaşma” larla Çinde müesses haklarını muha. faza eder, Nevyorkta bir nümayiş General Çanz - Kay - Şek'in oğlu Şiang - Wel - Go, yeni Çin hüküme- tinin teşekkülünü protesto etmek ü- zere Nevyorkta yapılan büyük bir mitingde, Vang - Çing - Wel'yi vatan halni diye tavsif etmiştir. Mitingten sonra, Vang - Çing - Weh'in tasviri, Bey Parlâmento Tetkikini Vaşington, İ/A.A) — Amerika beyaz kitabındaki iddi, rika hükümetinin kati: olmadığını beyan etmiştir. Amerika gazetelerinin mütalâaları Amerika matbuatında, Alman Be. yağ kitabına dair münakaşalar devam etmektedir. Daily Nevs diyor ki: Eğer Paris sefirimiz Bullit, Birle. #ik Amerikanın harbe foal surette iştirak edeceğini hakikaten vaadet. miş ise, Polonyalıları aldatmış de. mektir ve Chamberlain İle Daladier bu haberlere iranmışlarsa, onlarin da iyi görüşlerinden şüphe etmek !A. zım gelir, Eğer Kennsdy, Chamber. isin ile Halifaksı Polonyaya derhal yardım yapmıya davet elmiş ise, hiç vâzifesi olmıyan tehlikeli bir işe gi. rişmiş demektir. Çünkü Amerikan milleti harpten uzak kalmak istiyor. 'Nevyork Journal Americain gaze. tesinin muhabiri meselenin âyana ve mebusana havalesi muhtemel oldu. ğunu söylüyor. Ayan Hariciye encümeni demokrat azasından Reynolds, Büllit ile Velle. sin âyan huzuruna çağırılarak yemin ettirilmelerini ve Alman iddislerı hakkında malümatlarına müracaat edilmesini istiyeceğini söylemiştir. Fransız gazetelerinin tefsirleri Paris, 1 (A.A) — Fransız matbul atı, Amerikayı Avrupayı harbe sev. ketmiş olmakla itham eden Alman Beyaz kitabını Alman propaganda. #inin en kaba ve en beceriksiz ma. nümayişçiler tarafından yakılmıştır. 2sker dnelemmalsmem eleği "Bar zf gazeteler ise Japonyanın yanlış bir yol tuttuğunu ve Japonyaya am. borgo konulması icap ettiği zmak tadırlar, ip Japonların cevabı Tokyodan bildirildiğine göre, ya- pon Hariciye Nazırı bu beyanat hak- kında vâki beyanatında bilhassa de. mistir kiz “Yeni Çin hükümetini o Amerika. nın tanımamak hususundaki . hatt hereketine şaşmamak lâzındır. Fa kat Tokyo ve Nankin hükümetleri yeni Çin hükümetini tanımağa mec- vaz edecek vaziyeti idame eyliyecek- Sm Kömür Havzasının Devletlestirilmesi Ankara, 1 (TAN) — Meclis maliye encümeni, kömür havzasının devlet: leştirilmesi hakkındaki kanun proje. sini bügün müzakereye başlamıştır. Kont Telekinin Romaya neticeleri verdiği bildiriliyor : 1 — Mussolini, Nazist Almanya lehinde be girmiyecek ve Balkanların bitaraflıklarını muhafaza için yardımda 2 — Italya, antikomünist Almanyaya diplomatik müzaherette bulunmuya- , caktır. 3 — İtalya, Balkanların, liği ve İtalya arasında nüfuz mıntakalarına ay- İral “Rlehardson, bu manevra €8- da bilhassa denizaltı mayinleri- ve hava taarruzlarına karşı mü. Sufan meselesinin tetkik çdileceğini beyan etmiştir. Gazete Sayfalarını Takdit Meselesi Ankara, 1 (Tan Muhabirinden) — Yali hazıra dolayısile kâğrt cek evvelce yapılan . tetkiklerin rılmasına razi olmıyacak feşriki mesaiye mâni olacak engelleri ortadan kaldırmıya çalışacaktır, vaziyeti şu şekilde anlatıyor: 1 — Brenner mülâkatından sohra Moskova da, Roma da, harpten uzak kalmıya karar vermişlerdir. ? — Balkanların nüfuz mıntakalarına taksimi üzerinde üç devlet arasında bir anlaşma hâsıl olmamıştır. 3 — Mussolini, İtalyo efkârı umumiyesini, krallığı ve kiliseyi nazarı dikkate alarak memek lüzumunu hissetmiştir. * # Daily Sketeh gazetesi, Brenner mülâkalından sonraki Irak Kabinesi 1 UUO ine Değişti Bağdat, 1 (A.A) — Nuri Paşa ka. binesi isjifa etmiştir. Yeni kabine, derhal Adliye Nazırı Raşid Gülâni ta. rafından teşkil edilmiştir. Mumaileyh ayni zamanda Dahiliye Nazırlığını da deruhte etmiştir. Yeni kabinede Nuri Paşa, “Hariciye Nazırlığım, Na. ci Paşa da Maliye Nazırlığını deruh- te etmişlerdir. Hava eri Apkara, 1 (TAN) — Meclis, Mana encümeni bugün toplanarak hava sey rüseferi hakkındaki kanun projesi. ni müzakereye başlamıştır. Bu pro. je, bilhassa yabanci tayyarelerin ha. va yollarımızdan ne suretle istifade edeceklerine dair hükümleri ihtiva etmektedir. HÂDİSELERİN yaplığı seyahatin şu bulunacaktır. siyasetini değiştirerek Almanya, Sovyet Bir. ve Balkan devletlerile tehlikeli taahhütlere gir- az Kitap Meselesi Amerikalılar Bu İşin Hariciye Nazirı Cordell Hull, Alman |bir millet olmak itibarile tehlikeli bir m Ame. İdüşmandır. Fakat bu tehlikeli düş- haberdar | man ayni zamanda beceriksiz bir düş Tarafından İstiyorlar Almanlar iyi asker ve harbi seven mandir.936 da herbi göze alen 939 de| İtekrar buna teşebbüs eden ve yine| 11939 martında ve aylülünde tekrar iki defa onu göze alan ve sonunda da yapan Alman rüesasınca harbi Ame. Tika çıkarmış oluyor öyle mi? Yalan, bu dereceyi bulunca, müerimiyetin ve zaafın bir itirafı olur. Almanya, Moskova hariç tutulursa, bütün dün. yanın kendi aleyhinde olduğunu da. ha şimdiden hissetmiye başlamıştır. Justice şöyle yazıyor: Hitler, bitaraf devletlerin bir sulh! taarruzu, müttefiklere Alman fütu. hatını kabul ettirecek bir taarruzu bekliyordu. Fakat Fransa ile İngil. terenin biribirlerine bağlı kaldıkları. m. ilân eden Londra tebliği İle Roo. seveltin son sözleri Almanların sulh manevralarını suya düşürdü. Alman- ya harbin sulh cephesini kaybetmiş. tir, Bunu anladığı içindir ki, şiradi Roosevelti bundan mesul tutmıya ça. lışıyor. Almanya Beyaz kitaptaki tel. grafları altı aydanberi biliyordu ve ancak şimdi Roosevelt, Hitler sulhü. nü terviç etmiyeceğini Hân ettiği s- rada neşretmektedir. Populaire gazetesi, Beyaz kitap manevrasını münhasıran Amerika sa hasına atfetmekte ve Alman propa- gandasının infiratçı Amerikehları a. yaklandirarak Rooseveltin üçüncü defa Reisicümhur intihabına mâni ol. mevralarından biri olarak karşıla. dü Bulgaristanda, İdari — a m Danimarkeda Nazi Faaliyeti Çoğaldı Kopenhag, 1 (AA) — Polis, Ar. hus'dan gelen Şlezvig Razilerti zahürünü menetmiştir. Bunlardan, şefleri de dahil olmak üzere, yüz ki. şi tevkif olunmuştur. Diğer taraftan Kopenhag'da par- İâmento önünde yaplması ; kararlaş. tarılmış olan nazi tezahürü de, poli. sin teyakkuzlu hareketi üzerine ya- pılmamıştır. Kira Bedelleri Meselesi Ankara, 1 (TAN) — Kira bedelle. rinin arttırılmaması için hükümetçe tedbir alınacağı hakkındaki haberler doğru değildir. Çünkü, böyle tedbir slmıya lüzum ve ihtiyaç gösterecek İson sulh muahedesi > İbulunmuşlar, ve nutuklar söylen Sovyetlerle Finler Arasında Yeni Nizalar Çıktığı Söyleniyor Helsinki, 1 (A.A) — Finlanda ile Sovyetler Birliği arasındaki yeni hu. dut üzerinde kâin iki mevkide iki memleket kıtaatı arasında nizalar çıkmış olduğuna dair bir şayla deve. tan etmektedir. Moskova, 1 (A.A) — Finlandanın ile Sovyetler Birliğine terkettiği arazinin “Kare. li - Fin federe sosyalist Sovyet Cüm- huriveti” namı sltında Sovyetler Birliğine fltihakı hakkındaki kanun projesi, yüksek Sovyet meclisi tara. fından ittifakla tasvip olunmuştur. Stokholm, 1 (A.A.) — Dün Stok. holmde toplanan İskandinavya mem- leketleri sosyal - demokrat partileri kongresi riyaset divanı içtimama İs. veç ve Norveç basvekilleri ile Fin. landa Jaşe nazırı Tanner de iştirak etmiştir. Komitenin müzakeratı giz Mi tutulmuştur. Sanıldığına göre bu içtimada um. mi vaziyet, Fin meselesi, şimal ittifa- kı ve Molotofun son nutku ve ni. hayet şimal memleketleri arasında iktısadi işbirliği meseleleri bahis mevzuu olmuştur. —— —— Rumen - Yugoslav Ticaret Odası Bükreş, i (A.A) — Rumen « Yu. goslav ticaret odası meresimle açıl mıştır, Yugoslavya "Ticaret Nazırı Andre, Romanya Hariciye Nazırı Ca. fenko, İktisat Nazırı Angelesko, Ha. rici Ticaret Nazırı Christucona ve dö. ha bir çok zevat bu merasimde hazır tir, Sofya, 1(A-A) —D,N.B.: Bul garistanda ikamet eden yabancıların miştir, Adi vize ile gelen yabancı tüccar. lar Sofyada ikamet edemi ve vilâyetlerde seyahat için de polis miisaadesi almıya mecbur olacaklar. dır Bu tedbirler âmme emniyeti için alınmiştır. eee ei Welles'in Polonya Ricaline Gönderdiği Mektup Paris, 1 (A.A.) — Sumner Welles, Romadan - Amerikaya hareketinden evvel Polonya Başvekili General Si. korski ile Hariciye Nazırı B. Zaleski- ye birer mektup göndermiştir. Wel. les bu mektupta, Pariste Polonya ri- cali ile yaptığı görüşmelerin büyük ehemmiyetini tebarüz ettirmiş, bu bir vaziyetin mevcudiyeti kabul edil memektedir. cektir, na karşı bir ifirazı sare, iki hükümet Tirler!,, cevabı almıştır: İÇYÜZÜRM Narisfler, Arjantöndeki Alman menfaatlerini satarak döviz elde etmeyi düşünüyorlar, Bunu yapmıya muvaf. fak oldukları takdiide ellerine 185.000,000 dolar geçe" * Fransa hükümeti, Sovyet Sefirinin Paristen çe- kilmesini istemeden önce İngiltere hükümeti ile istişarede bulunmuş ve İngiltere hükümeti, bu- olunan irtibat dolayisile yapılmıştır, Bir Slovak şehrinin berber dükkânlarına asılmış bu. “ lanan İâvhalarda şu cümle okunmaktadır; “— Kurada, Alman müşteriler, bedava olarak tıraş edi. “— Alman müşteriler, bu para, halk arasında, hiç muteber değil. Biz, Alman müşterilerden mark alıp, üstünü müteber Slovak para- siyle ödemek mecburiyetinde kalıyoruz, Bunun için, onları bedava tıraş etmek, daha işimize geliyor: Bu su. görüşmelerin Polonya milleti için çok faydalı olacağını söylemiştir. olmadığını bildirmiştir. İsti- arasında son günlerde tesis * Jun ülesini polisten müsaade almadan daimi ika. metgâhlarını terketmeleri meneğil. Çubuk Hikâyesi Yazan: B. FELEK Vi bir beceriksiz adam bir meclise dahil olup ev sahibi olan zata bir ifadede bulunmak iste. miş. Vakunm cereyan ettiği devir. uzun yasemin - çubuklarla tütün içil. diği devirde imiş. Mecliste herkes sedirlere oturmuş, uzun çubukların lülelerini pirinç tütün tablalarına koymuşlar, sohbet ediyorlarmış. Be. ceriksiz herif içeri girip köşede otu- ran ev sahibine yaklaşmak isterken çubuklardan birine takılmış ve gubu. kırmış, Aman, affedersiniz, diye çubuk sahibinden itizar ederken, arkasında kalan çubuğun bedenini ikiye bül müş. — Hay Allah cezamı versin! Gö- remedim. Diye ikinci kazazedeyi hoş tutmıya çalışırken bir üçüncü tirya. kinin çubuğunu haklamış. Adamın bu halini gören ev sahibi, mahcup olmasın diye: — Efendi Hazretleri! Telâş etme- yin! Şu taraftan şöyle buyurun! Diye kendisine yol göstermek isteyince beriki artık işi yüzsüzlüğe vurarak: , — Müsaade edin! Bir iki çubuk daha kaldı. Onların da icabına baka. yım da gelirim efendim, cevabini vermiş. : Öğreniyoruz ki; Almanın sir me. yaz Kitap çıkarmışlar. Bu kitapta güya Amerika Cümhurreisinin Fe- lonyalıları harbe teşvik ettiğine dair, Varşovada Lehistan Hariciye Neza. retinde bulunmuş bir takım veşika ları neşrederek, Birleşik Amerika Reisicümhurunu hatbi körüklemek. le itham ediyorlarmış. Kim ne derse desin, Alman diplomasisi, hiç bir za. man bu milletin fen, askerlik ve sa- nat sahalarında gösterdiği kemale varamamuış, daima sakat Geçen harpte de Amerikalıları, torpil muharebesi yüzünden gücen. direrek Wilson gibi yumuşak ve harpten uzak bir adamı, harbe gir- miye icbar etmişlerdi. Bu sefer kar. şılarında anıt, fikri takip sahibi ve Amerikanın hakikaten sevdiği bir kuvvetli adam varken; şimdi on: ten bir esasa İstinat elniş olsaydı amamin meta mena dereli ları hiddetlendirmekte mâna yoktu. Hele bu hareket İngiliz ve Fransızla. rın dedikleri gibi, (o Cümhurreisi (Roosevelt) i tekrar reis olmaktan men'e matuf bir manevra ise büsbü- tün fena! Bir taraftan Amerikanın sullie de. lâletini isterken arkadan onu harbi ateşlemiş olmakla itham etmek doğ. rusu bizim mantıklarımızla izah edi- lebilecek bir şey değildir. Lâkin Alman diplomasisi, çubtk kırmıya başlamıştır. Bundan evvel de Papalığa ve Katolikliğe hücum et. miş olan Almanya, daha geçenlerde, Hariciye Nazırı Fon Ribbentrop'u mukaddes pederin elini öpmiye gön- dermişti, Dünyada bir beceriksiz politika dolaşıp duruyor. Bu beceriksizin ge. zinti sahasında çubuğunu yakıp isti. rahat edenlerin çubukları daima kı- rılmak tehlikesine maruzdur. Yalnız bu çubukları kırılanlar, toplanıp ta rahatlarını bozan beceriksizden he. sap sorarlarsa iste o zaman “seyrey. le sen gümbürtüyü!, Başvekil ve Vekiller Gazetecilerle Hasbihalde Bulundular Ankara, 1 (Tan Muhabirinden) — Başvekil, yanında Hariciye: ve Da. hiliye Vekilleri ile Hariciye umumi kâtibi olduğu halde, öğleden sonra parti binasında Ankara, İstanbul ve Adana gazetecilerile umum! vaziyet etrafında bir görüşme yapmıştır. Başvekil, devletin takip ettiği açık ve dürüst politikayı izan ederek ga. zetecilerin muhtelif suallerine ceyap- lar vermiştir. Başvekilden sonra Dahiliye, Ha. '$- İçatmıya kalkıyorlar. o Amerikanın şiddetle reddettiği bu isnat, bakika. Bir yabancı, bu gatip cümlenin mânasını sormuş, ve şu bize mark veriyorlar. Halbuki, riciye Vekilleri ve Hariciye umumi kâtibi de gazetecileri tenvir edici malümat vermişlerdir. Toplantı iki saat devam etmiştir. Gazetecilere ziyafet verildi Gazete sahip ve başmuharrirlerinin. Ankarada bulunmaları vesilesile Da. hiliye Vekili Faik Öztrak carafından bugün şehir lokantasında bütün mat. buat erkânının, davetli bulundukla. rı bir öğle ziyafeti verilmiştir. Ziyafette Hariciye, Adliye, Manrif, Gümrük ve İnhisarlar, Ticare: ve Sıh retle, geçmez bir para alıp, üstüne cepten para vermek- har ve İçtimai Muavenet Vekilleri ile ten kürtulüyoruz!,, Mer verilmektedir. “ öoedinmiyöü beyeli, Ve mev wt Htalya, Moskovaya karşı hissettiği iflmatsızlı- Bu tuhaf tikraden da, Alman pürasinin Slovak memle. || Necip Ali Küçüke, Başvekâlet müs. aki kararını yakında Vekiller ğı yenememiştir.., ketlerindeki dilskün mevki anlaşılmaktadır. ga Ay eR Rİ Mİ Min arzedecektir. meği matbuat bürosu umumi kâtibi hazır bulunmuslardır. linasyon heyetine intikal ettiği Nihayet Hamburg radyosu şunu ttraf etti: PE