2 Nisan 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Mükemmel ve tamülayar MOVADO Saatlerinin en son ve en gUzel modelleri gelmiştîr. Her yerde arayıniz. i s sene içfn garantilidlr. umhuri Vll İSTANBUL CAĞALOĞLU ' 5707 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbuL No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 SCAR WILDE BİR KOCA mücadelesini ve aşkın heyecanlı bir eser. Çeviren: İRFAN KONUR Salı 2 Nisan 1940 Fiatı 40 kunif HÎLMÎ KÎTABEVÎ Alman filosu sıkıştırılıyor Türkiyeden Bogazları açması fstenilmedi Reuter dün Londrada resmî bir tekzib nesretti Müttefikler Türkiyeye hâlen, doğrudan doğruya tehlikede bulunduğunu beyan etmesini telkin etmemişlerdir Reuter'in tebliği Londra 1 (a.a.) Reuter ajansı bildiriyor: Türkıyenin ablukanın Karadeniz de takviyesine hâdim olmak üzere müttefik filolarının Çanakkaleden geçmesini kabul ettiğini iddia eden haberlerin tamamen asılsız olduğu salâhiyettar kaynaktan bildirilmekte dir. Montreux mukavelesinin; bütün âkidleri Türkiyenin bitaraf kaldığı herhangi bir harbde hiç bir millletin harb gemilerini Çanakkaleden geçir (Arkası Sa. 5 sütun 2 de) Harbi teşdid için Ikinci Inönü zaferi mühim kararlar İstiklâl mücadelemizin bu şanlı zaferinin yıldönomü dün merasimle teı'id edildi Dün Halkevlerinde İnönünün şanlı menkıbelerini heyecanla dinleyen Türk gencliği J Fransız Başvekili Reynaud radyoda nutkunu söylerken, 3 nazır arkadaşile beraber Balkanlarda vuzuh Londra 1 (a.a.) Yorkshire Post gazetesinin askerî muhabiri emin bir menıbadan alınan malumata göre Baltık cephesinin Almanyayı büyük bir endişeye Büyük devletlerden hürriyet ve düşürdüğünü yazmaktadır. Muhabire göre mevzuu bahsolan cep istihlâlimize hürmet edenlere hede zannedıldiği kadar iyi müdafaa terminnet hislerimizin ifadesin. tıbatı alınmamıştxr. Müttefiklerin yeni siden başka diyeceğimiz yoktur. yaseti aşağıdaki noktaların nazarı itibara Fakat Balkanlara kurbanlık alınrnasmı istilzam eylemektedir: 1 Isveçten Almanyaya maden ihrakoyun gibi kem nazarla bakan catının inkıtaa uğraması, lar, şayed bir gün istilâ kasdile 2 Alman filosunun askerî hedefleoraya teveccüh ederlerse, karrin stratejik merkezi olan Shagerok'un şılarında kurbanlık koyunlar kontrolu için muharebe etmeğe mecbur olması, değil, aslanlar ve kaplanlar 3 Hava harekâtının artması, (Arkası Sa 5 sütun 1 de) bulacaklardır. tstiklâl mücadelemizde Millî Şef İnönünün tkin. ci Inönü harbini kazanması, milli muzafferiyetlerimizin mukaddemesi olmak gibi tarihî bir hususiyet de arzeder. O kadar geniş şümulile ki, Ebedi Başbuğumuz Atatürk, o zaman Büyük Arkadaşına gönderdiği meşhur telgrafta da: «Siz milletin makus talihini de yendiniz» diyerek hem bu hakikati tes. pit etmiş, hem galib kumandanı ebedileştirmişti. O kutlu günün yıldönümü münasebetile dün şeh rimizdeki Halkevlerinde merasim yapılmif, ve za. fer hatırlanmış, tes'id edilmiştir. Bütün Halkevlerinde, hatibler tarafından, tnönü zaferinin ehemmiyetini ve istiklâl davamızda oy. nadığı büyük rolü tebarüz ettiren nutuklar söylenm miş ve haritalar üzerinde izahat verilmiştir. Nutuklardan sonra, Ev orkestraları tarafından konserler verilmiş, tarihî ve milli piyesler temsil edilmiştir. ıııııuııııııııııııııııııııUMinuıııııııınııııiMiımıııııııınııııııııııııııııııı ItllllllllllllllllllllllltlllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllMMIIIIIIIIIIMIIUIIinillillllllllllllllllllllllll harbi kazananaz! Sovyetlerin ihtarlarına rağmen Yazan: Sabık Danzig Stokholm'de müzakere ediliyor Âyan reisi Rausschning 3 üncü sahifemizde Ilhak edilen mıntakada bir Kareli Fin cumhuriyeti kuruldu Yeni hududda musademe olduğu sbyleniyor Almanya Şimal ittifakı projesi ttiHinımMMiriuHiuuua«ıuıtnıiitiiiinıııınııılıııiMi>tınıııiııiiftınıı«ıiHıinnnmıııınııJ'^ın<ııı>rıirııılnııııınııiMtnııııııııııııııııııııııııın <.ıiHiıim>w>JiHHihtıı>H\ıl)inmınnnıım't)lîıııııııııııııılınuuiılıııııııııı V alkanların vaziyeti bir sene evveline ve Polonyanın istilâ ve taksimini takıb eden aylara nispetle bugün daha ziyade aydmlanmış, daha ziyade şekil ve istikamet almış halde bulunuyor. Çekoslovakyanın parçalanması Balkanları fevkalâde rahatsız eden bir hâdise olmuş ve Polonyanın istilâ ve taksimi bu rahatsızlığı alabildiğine artırmıştı. îngiltere ve Fransanm harb ilân etmek mecburiyetinde kalmış olmalanna ve bu harble kendi mevcudiyet ve menfaatlerinin yanmda küçük ve orta milletlerin mevrudiyet ve menfaatlerinin muhafazasmı bir prensıp davası olarak ilerı sürmüş bulunmalarına rağmen Balkanlar aylar devamınca hayret ve ıstırab dolu bir hayat yaşamaktan kurtulamamıştı. Tedafüî tedbir almak yolunda her milletin en basit hakkı olan ihtiyatların bile bir nevi tahrik sayılmasından korkulan günler ve aylar olmuştu. Halbuki haricî tehlike ihtimaline karşı küçük büyük her devlet gibi Balkanlılar dahi emnıyet ve selâmetlermı elbette ve bilhassa kendi aralarında kuracakları ve hergün daha fazla kuvvetlendirecekleri tesanüdde bulurlardı. Bu bakımdan Balkanlar vaziyeti bugün göze görünecek derecede müspet ve salâbetli bir şekil ve mahiyet almış bulunuyor. Balkan memleketlerinden her biri yarımadayı tehdid edebilecek tehlikelere karşı bir taraftan kendisini müdafaa etmek azminde çok terakki etmiş, diğer taraftan tehlikeye maruz olabilecek diğer Balkanlıların talihlerile yakından alâkadar olmak hissini gittikçe daha kuvvetle duyan bir tesanüd fikrine azamî kıymeti vermeğe başlamıştır. Az zamanda husule gelen bu tekâmül, bugün dünyaya Balkanları artık bir kül halinde göstermektedir. Yarımadayı dolduran memleketlerden herhangi birine vuku bulabilecek bir taaıruzun şamil bir mukabele ve mukavemet göreceği kanaati bugün artık umumüeşmiştir, diyebiliriz. Balkanlar haricindeki devletlerin vaziyetlori itibarile de yarımadanın bugün düne nispetle daha emniyetli bir mevkide bulunduğunu apaçık görüyoruz. Büyük devletlerden İngiltere ile Fransanın Balkan memleketleri için herhangi derecesinde bir tehlike teşkil etmeleri şöyle dursun, bilâkis iki büyük demokrasinin Balkanlara teveccüh edebilecek taarruzlara karşı konulmak hususunda Balkanlılara ellerinden gelebilecek yardımın azamî haddile muzaheret edecekleri meydanda bir ha Çin hâdiseleri Japonya Amerika münasebatını gerginleştiriyor çıkardığı münakaşa Hull, Nankin hükumetini Berlinde neşredilen «Beyaz kitab» ın resmen reddetti Arita: «devletleri, yeni nizamı tanımağa mecbur edeceğiz» diyor Vaşington 1 (a.a.) Nankin'de te şekkül eden yeni millî Çin hükumeti hakkında Hariciye Nazırı Hull aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: * Bu yeni hükumet, komşusuna si lâh kuvvetile istediklerini kabul ettirmek ve büyük bir kıta'anın dünyanın diğer kısmile normal siyasî ve iktısadî münasebetlerde bulunmasına mâni olmak arzusunda bulunan bir memleketin programını tahakkuk ettirmek yolundaki yeni bir hatvesini teşkil eder. Bugün Çinde olup bitenler bir ecnebi devletin himayesinde orada esasen tesis edilen rejimlerin bir kopyasından başka bir şey değildir. Bu rejim ve sistemler mezkur ecnebi devletin menfaatlerini terlArkast Sa. 5 sütun 3 te) IIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIII lllllllll Amerikan matbuatı ateş püskürüyor Fin ordusu, muahede mucibince terkettiği Viborg'dan çıkarken ten de herhalde geri kalmamışlardır. Bu mesele ile alâkadar olarak, komitenin içtimaında, Molotof'un son nutku da her' halde bahis mevzuu yapılmıştır. Filhakika Sovyetlerin böyle bir ittifaktan hazer etmeleri hakkmda tskandinav memleket(Arkast Sa, 5 sütun 4 te) Japonya Hariciye Nazın Arita Stokholm 1 (a.a.) Dün Stokholmde toplanan lskandinavya memleketleri sosyal demokrat partileri kongresi ri yaset divanı içtimaına Isveç ve Norveç Vaşington I (Hususî) Amerika Başvekillerile Finlandiya laşe Nazırı Tanmatbuatı, Alman Beyazkitabı hakkındaki ner de iştirak etmiştir. Komitenin müzamünakaşalara devam etmektedir. Gaze keratı gizli tutulmuştur. teler, ingiltere ile Fransanm Almanyaya Sanıldığına göre, delegeler, bu içti karşı harbe girdikleri takdirde Amerika mada umumî vaziyeti, Şimal memleketnın bunlann yardım edeceğine dair A leri arasında ekonomik işbirliği imkânlamerikanm Londra ve Paris elçileri Ken rını ve sosyalist enternasyonali meseleleriedy ve Bullit tarafından Fransız ve In rini görüşmüşlerdir. Finlandiya harbinin giliz hukumetlerine ve Lehistan mümes meydana çıkardığı meselelçrin de hususillerine yapılmış olan vaidlere dair Po sî bir ehemiyetle müzakere mevzuu ya lonya arşivlerinde bulunan vesikalar hak pıldığı temin olunmaktadır. Görüşmeler, kında derhal tahkikat yapılmasını iste haber teatisi mahiyetini aşmamış ve heryorlar. hangi bir karar alınmamıştır. Bir gazete isimleri geçen elçilerle beStokholm siyasî mahfillerinin kanaatiraber Welles'in âyan meclisi huzuruna ne göre, Isveç, Norveç ve Finlandiya naçağınlarak yemin ettirilmelerini ve Al zırları, bu münasebetle, lskandinavya tedafüî paktı imkânlan üzerinde görüşmekiArkası Sa. 5 sütun 6 da) ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiHMiııııııııııııımııııııııınınıııiııııııııınıııı üiıımmıııııııırııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı Matbuat miimessilleri hükumet merkezinde Başvekilimizle Vekiller gazetecileri meselelerimiz hakkında tenvir ettiler Ankara I (Telefonla) İstanbul, Ankara, lzmir ve Adanada çıkan gazete ve mecmualann sahib, başmuharrir ve mümessilleri bu gün şehrimizde toplan dılar. Saat 16 da Partı binasmda Başvekil doktor Refık Saydam, gazetecileri kabul etti. Toplantıda Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu, Dahiliye Vekili Faik Öztrak, Hariciye Umumî Kâtibi Numan Menemencioğlu, Başvekâlet Matbuat bürosu Kâtibi Umumisi Selim Sertel, Mat buat Umum Müdürü Salim, Başmüşaviri Bürhan Belge, Ajans Umum Müdürü Muvaffak Menemencioğlu ve Başvekâlet Hususî Kalem müdürü Hasan Şükrü Adal bulundular. Muhterem Başvekilimiz, gazetecilerle hasbıhalde bulunduktan sonra sorulan suallere ayrı ayrı cevablar verdi. Müteakıben Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Umumî Kâtib Numan Menemencioğlu, Dahiliye Vekili Faik Öztrak sırasile ga zetecilerin muhtelif suallerine dair izahat verdiler. ' Toplantıdan evvel Dahiliye Vekili tarafından gazeteciler şerefine Karpiç'te verilen ziyafette Maarif, Hariciye, Gümrük ve Inhisarlar, Sıhhiye ve Adliye Vekilleri bulundular. KOMEDI FRANSEZ ARTISTLERI UNIVERSITEMIZDE IIIlllllllllllHlllinillllHllinilllnilllllllll||||||||||i|||||||||||||||||||||||||||||||||llllllllllllinHH llinillHIIMIIIIIIIIII YUNUS NADI (Arkan Sa. S, «ütun 5 te) Misafir Fransız artistlerinden Marie Bell ve Yonnel İstanbul üniversitesinde genclerimize şiir inşad ederlerken, ortada Marie Bell gencler arasında (Yazısı S inçi sahifede)