2 Nisan 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

MA A aga” e NN ALMAN CASUSLARI Naslçalşıyorlar. Yazan: Theodore Felstead| Tefrika No. 16 Japonların Tasfiye Olunmuştu | Yoşito içeriye doğru geriledi. Pe © mümkün İis te onu takip etti ve salonun ka. pısında bekledi. Yoşito'nun içerde ne yaptığı görünmüyordu. Fakat bir dakika sonra geri döndü ve ikisi birlikte hareket ettiler, Yoşltoyu merkezde mühimes bir kalabalik bekliyordu: Komiser, komiser muavini, üç zabit! Yaşito soğuk karliliğini muhafa.” za ederek komiseri selâml(yarak cs mirlerini beklediğini söyledi, —— * Komiser: — Oturunuz! Dedi. Ve anlat: — Mister Yoşitol On gün evvel #ki hemşeriniz geldiler ve size uğ. radilar. Burlara dair neler biliyor. sunuz? > — Onlara dair bildiğim Avru; da İz dostlarımdan İmriiye mektupları mi; ıl moktupları getirmiş almalarından — Bu adamlarin cası sini bilmiyor muzunu?“ — Bunlafin casus olduklarini zannetmiyorum. — O halde biraz bekleyiniz de Evinizi araştıralım. Yoşito cevap vermedi. ve yavaş yavaş pencereye .doğru geriledi. Ve dışarı baktı. Birkâç dakika sonra onun sallan. dığı ve renginin büsbütün sarardı, Bİ göze çarptı. Yoşitö son sözleri söyledi: — Affedersiniz... Sonra yere düştü. Ve muayene" onun öldüğünü gösterdi. Zehir mi yutmuştu? Belli değil, di, Ve bütün tetkiklere rağmen bu, nun ne olduğu anlaşılamadı. Birkaç gün sonra onun büton şebekesi tasfiye edilmişti. ermanm Goertz, Almanyanımi Büyük Harpte yetiştirdiği casuslardan biri idi. Fransızca ve İngilizce de bilirdi. Büyük Harp. te memleketine dört sene hizmet iŞ mıya karar vermişti. O zaman Al. mahya feci bir vaziyette idi. Mem- leket iflâs etmişti. Goertz gibi bey. nelmilel kanunda (htısas sahibi o. lanlar için Almanyada geçim im- kânları son derece zayıftı. Onun için hariçte İş bulmak gerekti. Goertz' de annesinin babasından bir miktar para alarak İngiltere, Fransa ve Amerikada seyahat et. mek İstedi. Şurada burada tayya- recilerle düşüp kalkiyordu. Goertz tam beş i bu şekil, de geçirdi. Fakat büyük babasınm vaziyetleri daha fazlasına müsait değildi. Bu yüzden onu geri dön. miye mecbur ettiler, o da Alman- yaya dönerek avukatlık etmek ü. zere hazırlandı, Ve tanıdığı bir kadınla evlenerek çoluk çocuk sa- bibi oldu. Maksadı huzur içinde yaşamak ve ne derece ilerlemek Teşkilâtı da se 0 derece ilerlemekti, Fakat kolay değildi. Onun yerleştiği ve çalıştığı Ham. bürg şehri, Avrupanın ikinci dere- cede €n büyük liman: olmakla be. raber, harp neticesinde korkunç bir vaziyete düşmüştü. Almanya- mın harici ticareti aşağı yukarı mahvolmuştu. Ve bu yüzden bey- nelmilel hukuk âleminin mühim bir kazanç temin etmesine imkân yoktu. Vaziyetin fenalaşması yüzünden Goertz 1934 te Almanya Hava Ne- zaretine müracaate ve burada kendisine iş verilmesini istemiye karar verdi. Fakat Hava Nezareti kendisinin yaşını hiç te müsait görmüyordu. Goertz ise, maişet sı. kmtısı içinde idi. Ve gün geçtikçe vaziyeti fena- laşmakta idi. Kış mevsimi esi Üzerine rüyordu. Kendini kurtarmak için mutlaka bir çare bulmak lâzimdı. En nihayet casus olmayı düşündü ve kendi kendine dedi ki; — İngilterenin hava müdafaası. | na dair bir çok şeyler biliyorum. Bir çok şeyler de öğrenmek müm- kündür. O halde casuslukla uğra. şıp ha kazanabilirim! Goeriz bu kararı verdikten son- ra yine Hava Nezaretine müraczat etti ve istidasını istihbarat daire. sine gönderdi. Ve cevap bekledi. B* kaç hafta sonra aldığı ce- vapta Hava Nezaretine mü. Tacsati isteniyordu. Müracaat et- ti. Fakat karşılaştığı adam, kendi. sine şunları söyledi: — Biz bu gibi işlerde aldığımız AMİRAL MOUREN Mütehassıs, Vilâyette Geniş İzahat A'dı Şehrimizde bulunmakta olan Fran. $ız pasif korunma kumandanı Ami. ral Mouren, dünden itibaren tetkik. lerine başlamıştır. Amiral, dün saat 9,30 da vilâyete gelerek vali muavini Halâk Pepinin nezdindeki toplantı. ya iştirak etmiştir. İçtimada Dahili. ye Vekâleti seferberlik müdürü Hü. somettinle askeri mümessiller de hs. zır bulunmuştur. Müzakere, iki saat kadar sürmüştür, İçlimada haritalar ve plânlar üzerinde şehrin pasif ko- runması bakımından yapıdan etğdler gözden geçirilmiştir. Amiral bu es. nada alarm ve tehlikenin geçtiği hak. kında yapılan etüdleri de tetkik er. miş, an tedbirleri da muvafık görmüştür. Amiral harp tenvirat şebe'cesi et rafında da elektrik teknik muavın' mühendis Rifattan ızahat almış, ted. birlerin kâfl ve uygun ulmadığışı heticelere göre para veririz. Fakat Cerit, gana 101 Z başlamıyacağmı, ve muhakkak muvaffak olacağını anlattı, Hava Nezaretinin memuru ne istediğini | sordu. İki bin mark kâfidir. Fakat | muvaffak olduğum takdirde 20 bin mark isterim, Memur düşündü, düşündü ve ni- hayet anlattı: — Ele geçtiğin takdirde sana hiç bir yardımda bulunamıyacağı. mızı biliyor musun? — Bunların hepsini hesapladım. Ve korkmuyorum. — Peki ele geçtiğin takdirde ne yapacaksın? İngilizlerin mukabil casus teşkilâtı uyumuyor. Bir kaç ay evvel vuku bulan mülâzm Stewart vakasını hatırlıyor musu- nuz? Goertz güldü: — Ben her şüpheyi bertaraf e. den bir şekilde gideceğim. Çünkü bir kitap yazıyorum. Ve bu kitapta bir İngiliz — Alman silesinden bahsediyorum. Ailenin bir kismi İngilterede. bir kısmı da Alman- yada Schleswig Holstein'de ikamet ediyor, (Devamı var) İngiliz ve Fransız Büyük Elçileri İngiliz büyük elçisi Sir K. Huges- sen bugün Ankaradan şehrimize ge- lecek ve akşamki ekspresle Londraya hareket edecektir. Büyük elçinin bu seyahati 15 gün kadar sürecektir. Fransız büyük elçisi M. Massigli. nin de bu sabah Ankaradan şehrimi. 76 gelmesi bekleniyor. Sefir bu ak. Şamki ekspresle Parise hareket ede- cektir. Zelzele Sahasına Dün Giden İlim Heyeti Tokat ve Erzincan zelzele sakala- rında, jeolojik bakımdan tetkiklerde bulunmak üzere, Üniversite edebiyat ve fen fakülteleri profesörlerinden dört kişilik bir heyet, dün Ankaraya gitmiştir. İstanbul iskân mıntakasına gelmiş bulunan ve Erzincan folâketzedele. rinden olup da ziraat işlerile uğraş. mak isteyenlerin hükümet tarafın. dan şehrimize meccanecn sevkedil- alâkadarlara bildirilmiştir. İtalyaya İhracat Yapılması Güçleşiyor Dün Milânoden piyasamıza gelen malümata göre, İtalyan ticaret neza. reti Türkiyeden satın alınacak her türlü ithalât mallarının fiyatlarını kontrol etmek İçin yeni bir büro tesis etmiştir, Büronun tesisinden maksat Türkiye mallarının 1939 senesi fiyat. larından farksız olarak mübayaası.. dır. Bu büro birliklerin koyduğu #- yatları kabul etmemektedir. İhracat birliklerimizin fiyatları kabul edil. medikçe İtalyaya ihracat yapılması güçleşecektir. İtalyada bütün eşya ve ham maddelerin fiyatları yüzde 30 - 50 nisbetinde arttırılmış olduğu halde İtalyanın Türkiye fiyatlarını yüksek görerek mal almakta müşkü. lât göstermesi üzerinde ehemmiyet. le durulacak bir mesele olmuştur. İd Şenlikleri İçin Hazırlıklar İdman şenlikleri nı ha- zırlamak üzere bugün saat 14 te İs- tanbuldaki kız liseleri beden terbiye. si Mi izi İN e sald ürlüğime İler hi İbazı direktifler vermiştir. İitfaiye müdürü İhsan, enkaz kaldır. ma ekipleri - üzerinde evvelte tahkiker söylemiştir. bizzat kendisi lanması, İç Amiral öğleden sonra tekrar vilğ. yete gelerek yine pasif korunma faaliyetile meşgul olmuştur. Müte. hassıs bü esnada polis müdür m vini Salâhaddin, belediye sıhhat iş- leri müdürü Osman Sait, vilâyet ze. hirli gaz mütehüssısı doktor Hüsnü # mühendis rü Nuri ile gö: veteriner mü. şü izahat almıştır. Amiral bugün de şehir dahilinde tetkiklerine devam edecek, evvelâ sığmak yapılan ve yapılacak yerleri plân üzerinde, sonra da birer birer gezerek tetkik edecektir. Limandaki Yolsuzluk Tahkikatı İlerliyor Limanda meydana çıkarilân sü sul istimalinin tahkikatına devam edil mektedir. Şimdilik su servisinden yalnız bir memura işten el çektir. miştir. Öğrendiğimize göre, ayni mevzu yapan müfettişlerin raporları da tetkik edilecektir. İlk tahkikatı sabık Deniz bank müfettişlerinden Kemal yap. mıştır. Daha sonra o zamsnki müfet. tişlerden ve halen Fenerler idaresi müdür muavini bulunan Ali Rıza, müfettiş Jihami, Mehmez Ali, Ham. | di, İsmali Şeyda ve Fikri, muhtelif zemanlarde su suiistimali hâdisesinin tahkikine memur edilmişlerdir. Diğer taraftan liman işletme ida. resinden hâdise etrafında şu malümst verilmiştir: “ Böyle bir sulistmal hâdisesi yok. tur. Gördüğümüz lüzum üzerine me. murlardan birine şimdilik işten el çektirdik. Bunu icap ettiren hâdise, teftiş heyetince tahkik edilmektedir. Bu memurun suçlu olup olmadığı tahkikat sonunda anlaşılabilecektir., Fırtına Şiddetlendi Karadenizde fırtariğ” şiddetlenmiş. tir. Bu yüzden dün Karadenize hiç bir gemi çıkamamış, yolda bulunan vapurlar da yakın llmanlara kaçmış. lardır. Bazı vapurlar iskelelere uğ- rıyamamış, ticaret ve yolcu eşyaları birikmiş, kalmıştır. Rasathane fırtınann devam ede. ceğini bildirmiştir. Keyfiyet deniz- cilere tamim edilmiştir. Hena-düşünce İfazla seker aldı Lion - Melba fabrikası sahipleri dünkü muhakemede avukatlarile beraber... Dün Liyo Fabrikası İlk olarak ehli vukuf raporu okun. seneki istihlâklerine nazuran bu yrl fazla şeker aldıkları sabit görülmüş tür. Rapordan sonra iadesine müra. miz şekerler £ Geçön sene bir ayda 7: gımız vâkidir. ihtiyacımızın y bül edecek vaziyettedir. Zat Myostle fazla imal etmek İkkmdiz 1#NPeT marmıva. Yere, ie #ahilen hareket-etmiyerek larını söylemiştir. Müddeiumuminin talebi Müddetumumi. Lion Melba çiko lata ve şekerleme fabrikasınm aylık istihlâkinin 40 bin kiloyu geçmediği halde bu defa Milli Korunma Kanu. nundan önce ve şeker fiystlarıma zam yapılacağını hesap ederek yöz iki bin kilo şeker almanın ihtikâr ol duğunu söylemiş ve n Mili Korunma Kanunun ve 59 uncu maddelerine göre yelerini ve muhakemelerinin kufen görülmesini istemistir, Vekillerin müdafaası alındığını bildirmiş. rleri kanunun omeriyete gi. rişinden 34 gün önce mübayaa ettik. lerini beyan eylemislerdir. Müddelumumi iddiasinda ısrar et- miş, hâkim Halil evrakın tetkiki v karar verilmesi için muhakemeyi Tevkif Olundular Milli Korunma Kanununa aykırı hareketle yüz iki bin kilo | şeker sakladıkları iddia edilen Lion Melba fabrikası mesul m dürü Kostantin Nelopulos ile fabrika müessislerinden Yorgi | Amastidi'nin Sultanahmet Üçüncü Sulh Ceza Hâkimliğinde dün muhakemelerine bâşlanmıştır. muş ve Kostantin ile Yorginin geçen | mış, suçlu “idilmesine karar verm Dün Vali Konağında verilen çay ziyafelinde Mari Bel, Bayan Kırdarla görüşüyor n - Melba Sahipleri Çarşamba günü saat 16,30 a birak. sanılanların: tevkiflerine karar vermiştir. Beşiktaş Cinayeti Failleri Tevkif Edildi İ Beşiktaşta kahveci Mehmedi bi. çakla öldürmek ve Arifi de yarala. mak suçundan adliyeye verilen Ra ve Hakkı dün İkinci Sorgu HA. edilmişlerdir. Rasim le anlatmıştır: Vdır işsizdim. Ölen Meh ine devam gdivardum Vaka gecesi Akmedin kahvesinde kâğıt oynadık. Sonra üçümüz Feri. din aşçı dükkânına giderek şarap iç- tik, Tekrar Mehmedin yanına gittik Kahve istedim. “Yok,, dedi, çay söy- Yedim kalmadı rdi. Pari ve. relim de aldır dedik, “Evvelâ borcu nuzu ödeyin., diye cevap verdi. Kav. ga etlik, Mehmet, oğl sandalya ile hücum ett için bıcağımı çektim, nasılsa yara. landı. Bıçağı denize a! Hâkim, Rasimin tevkifine ve Hak- kının da serbest olarak muhakeme e. , evrakı müd detumumiliğe göndermiştir. Beş Gasp Suçlusu Dökmecilerde yanık (saraylarda Maçka otobüsleri İntizam memuru Alinin parasını gasbettikleri iddiasi le beş kişi Birlnti Sulh Ceza Hâkim. Viğine getirilmişlerdir. Suçlular. hâ- disenin gesp olmadığımı bildirmişler dir. Mahkeme evrakın tekemmül et. mediğini görmüş ve dosyayı müdde İumumiliğe inde N “Komedi Fransez Artistleri Gitti Birkaç günderberi şehrimizde bu. lunan Komedi Fransez artistleri, dün öğleden sonra Üniversiteyi ziyaret etmişlerdir. Misafir sanatkârları Ü. niversite rektörü ve talebeler karsı. lamışlardır. Misafirler rektörün iza- hatını dinledikten sonra hole inmiş- ler ve talebeye Bodlar ile Lâfonten. den şiirler okumuş, şarkılar söyle. mişlerdir. Komedi Fransez sanatkârları saat 16 da refakatlerinde rektör olduğu halde Vali konağında şereflerine ve. rilen çay ziyafetinde bulunmuşlar. dır. Ziyafet çok samimi bir hava içe- risinde geç vakte kadar devam et. mistir, Sanatkârlar akşam ekspresle An. Suriyeye gideceklerdir. sinem ire Bugün İlkmekteplerde Bahar Tatili Başlıyor İlk mekteplerin bahar bayramı ta. tiline bugünden itibaren başlanmış. tır. Tatil önümüzdeki pazartesi sa. bahına kadar devam edecektir. Nafıa Vekili Şehrimizde Nafin Vekili Ali Fuat Cebesoy, Bursadan şehrimize gelmiştir. Ve. kil şehrimizde bazı tetkikler yaptık. tan sonra Ankaraya gidecektir. karaya hareket etmislerdir; oradan | Erol Şilebine de İzin. Verildi Türk vapurlarının yabancı sulara seyahatlerinn hususi müsaadeye tâbi tutulması üzerine kurulan komisyon, Şirketi Hayriyenin Erol Şilebine Köstenceye kadar seyahat için izin vermiştir. Vapur Ereğli kömürleri işletmesi şirketi hesabına Romanya. dan maden direk getirecektir. Sakarya vapuru gelemiyor İskenderiyede bekliyecek vapur. lara nakletmek üzere Romanyadan aldığı Yahudi muhacirleri Akdenize götürürken İngiliz kuvvetleri tara. fından durdurulup Hayfaya çekilen Sadıkzade Arslan Kaptanın Sakarya vapuru, hâlâ Hayfadadır. Vapurun sahipleri deniz komisyonuna müra- caat ederek bu vaziyetin düzeltil mesini istemiştir. İki sydanberi mev kuf bulunan geminin kaptan ve tay- rının aileleri her gün acenteye müracaat ederek haber sormaktadır. lar. Deniz komisyonu keyfiyeti tet- kik ediyor. Polis Müdürü Dün Ankaraya Gitti Emniyet müdürü Muzaffer Akalın, dün Ankaraya gitmiştir. Müdür Hay. 'darpaşada zabıta erkânı tarafından uğurlanmıştır, Köy Enstitüleri Açılırken... Bir Teklif | Maarif Vekâleti, bu sene yurdun. muhtelif köşelerinde köy enstitü. leri açıyor. Bu enstitülere köy, na hiye ve kazalardan çiftçi çocukları nacaktır. Bu yavruların beş st- nıflı mektepleri bitirmiş olmaları şart koşulmuştur. Bu şart, çokluğu teşkil eden ve üç sınıf üzerinden tahsil gören çocukların zararına. dır. Bizde beş sınıflı mektepleri bi. tiren çiftçi ve hakiki köy çocuğu azlıktadır. Köylerimizdeki mek. teplerin çoğu üç sinifldır. Üç sı. nıfı bitiren köy çocuğu, tarlada babasına yardima koşar. Beş sınıflı mekteplerden mezun olanların ekserisi kasabalı ve şe- hirlidir. Onların elinde muhitin icaplarına göre, tahsile devam ve. ya sanat öğrenme imkinları var. dır. KE LR Ye yetiştirdikçe muvaffak olaca Enstitüler talimatnamesinde tı dilât yapılmalı, bu müesseselerde yetişme hakkından üç senelik tah. sil gören küçük köylüler de İsti. fade ettirilmelidir. ML ŞEHİR MECLİSİ Vali, Dün Yeni Bütçenin Esaslarını Anlattı Şehir meclisi, nisan İçtima devre sine dün başlamıştır. Celse, Vali ve Belediye reisi Lütfi Kırdarın riya- setinde açılmıştır. Belediye relsi bu münasebetle söylediği nutukta mes- lisin bu devrede bütçeyi tetkik ve intaç edeceğini bildirmiş ve bütçe hakkında izahat vermiştir. Lütfi Kır. dar 939 senesi muhammen varidati- nın tamamen tahsil edilmiş bulun- duğunu, 940 senesi bütçesi tanzim e- dilirken varidatın tezayüt ve tenakus hususlarının de gözönünde tutula- rak 940 senesi varidat bütçesinin 939 senesi varidat bütçesinden 557.000 lira noksan olarak teklif edildiğini söylemiş, bu noksanları tevlit eden sebepleri İzah etmiştir. Bundan sonra Belediye reisi, mas arif bütçesine temas etmiş ve demiş- tir ki 940 meli yılı İçinde yapılması Tözumlu ve zarur! olen işler nazari dikkate alinarak masraf bütçesi ona göre ihzar edilmiş ve yapılacak işler Belediye hizmetleri ve günlük işlet olarak arz ve teklif olunmuştur. Barem kanununa tevfikan tanzim edilip yüksek meelfsinizce kabul olu. nan teşkilât kadrosu mucibince inte bak farkı 210.000 Jiradır. 1909 ve 1913 senelerinde Perive ve MiMi bankalardan istikraz olunan paraların döviz mezuniyeti alınama- ması dolayısile tediye edilemiyen taksitlerin kartılığı olarak 200.000 Ura ki çceman 410.000 İira tutmakta dır. Bu miktar hasıl olan 557.000 li- ralık varidat noksanlığına ilâvesi ha? linde 967.000 lira kadar bir noksan la karşılanıldığı anlaşılır.” Bundan sonra varidat bütcesi mec ise tevzi edilmistir. Müteakiben Be- lediye zabıta talimatnamesinden kala mış birkaç madde de müzakere edil dikten sonra Cuma günü tekrar top« Janılmak üzere celseye nihayet v©* rilmiştir. —