1 Şubat 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

1 Şubat 940 ABONE g&bDEe , Türmiye Ecnebi 1400 Ke imo Kr ne * 6 * ww w so * ... Milletlerarası porta "tihadına dahti olmıyan o memleketler için abone bedeli müduet sürasiyle 80, 1. 8 8.5 liradır. Abone bedeli meşindir Adres değiştirmek 25 kuru Cevap için mektuplara 10 kuruşluk pul ilâvesi Bzımdir * Sena ay say tAr Tifüs Tehlikesine Karşı Alınan Tedbirler ünkü gazetelerde, memnuniyet, le okuduğumuz havadisler a rasında, şu salırlar da vardı: *— Belediye, tifüsün sirayetine mâni olmak için, bilhassa kirli ça. maşır ve eşyaların tephirine büyük bir ehemmiyet vermektedir. Geçen Kânunuevvelde | İstanbulda 30 bin parça eşya, etüvden geçirilmiştir. Bu ay alman çok sıkı tedbirlerle bu mik. tarın artacağı muhakkak görülüyor. Bit aramıya memur olan hekimden başka, diğer belediye hekimleri de kendi mıntakalarında tifüs, ve diğer sari hastalıkları aramak için e mışlar ,ve dündenberi faaliyete geç- Balat, ve Kasımpaşada, mamlar 15 Şubattan yete geçeceklerdir. Sabun, havlu saire tamamiyle bedava verlecek, ve bu hamamlarda yıkanacak fakir balktan yalnız on kuruş alınacaktır. Hamama gideceklerin elbise ve ça. maşırları behemehal etüvden geçiri. Jecektir. Çok fakir olanlar, kaymakamların müsaades'yle, büsbütün bedava yı. kanacaklardır. Bu hamamlar, her- gün açık bulundurulacaktır!,, Bütün bu tedbirlere ilâveten, be- lediyenin, iki halk hamamı daha aça. cağını da, yine dünkü gazetelerden öğrendik. Pislikten doğan b'tler vasıtasiyle aşılanan tifüs, çok şükür, endişe ve- rebilecek derecede yayılmış değildi. birleri tam zamanımda almış sayılır. lar ki, bizce, en büyük isabet, bu tam zamanında davranışla gösterilmiştir. Bu isabet sayesindedir ki, menhus tifüs bitleri, gizli ve sinsi düşman or. duları gibi üreyemiyecekler, ve bize, korktuğumuz zararları veremeden temizleneceklerdir. Buna inanmanın huzuru içinde, belediyeyi, ve sıhhiye müdüriyet'ni takdir etmemek eli. mizden gelmiyor, Bandırmada Kömür ve Odun Sıkıntısı Aşağıdaki mektubu da, Bandırma. dan, bir vatandaş yaziyor: *— Bandırma ve bölgesi, mahru- kat ihtiyaçlarını Somadan temin et. mek mecburiyet'indedir. Bu iş te, E. tibank tarafından organize edilmek. tedir. Halbuki, şu anda, Bandırma. da, me odun, ne de kömür vardır. Vükıâ, mahrukat işlerinin bir elden İdaresi, çok İsabetlidir. Fakat bu işi bakkiyle benimsemek, ve sevk'yatı İntizama sokarak, kömür ihtiyaen lâyıkiyle karşılamak şarttır. Kışın tam ortasında, bütün bir memleket halkının hattâ resmi dairelerin kö. mürsüz kalmaları, bu İşin organi. Zasyonu hakkında iyi bir not vere. bilmemize mânidir. haftada, veya on günde bir, yalnız bir vagon kömür gelmek. tedir, Bu bir vagon kömtirle, (14) nüfuslu bir kasabanın ihtiyacı karşı. mi? “Üstelik, ortalıkta odun buhranı da vardır, Ve mevent vaş odunun çekisi 325 kuruştur. Nakliye ve kes. tirme ücretiyle birl kte, yaş odunun Şekisi halka, 375 kuruşa mal olmak. tadır, Bu vaziyet karşısında, alâka- darların nazarı dikkatini çekmek is. bizim hakkımız değil midir?., Eğer bu mektup, bize imzasız ola. Yak yönderilseydi, veya, şahsi men. fant duygularına kapılabileceğine ih. timal verebileceğimiz bir vatandaşın aşını tayısaydı, yazılanlara ina. vahilmekte havli tereddüt eerirecek, tk.Pakat, mektubun alimda Bandır. panın en münevver memurlarının imzaları vardır, Bunun 'çindir ki, şu anda, Bandırmanın, kömür ve odun sıkıntısı içinde krvrandığına inan. Mak mecburiyetini duyuyoruz. Şubat Ayının başında, bu buhranın, bir ek. mek, veya su buhranı kadar hayati #hemmiyeti ha'z bulunduğu da gay- rikabili inkârdır. Bunun içindir kl, > de, mektup sahiplerinin temenni. Yine tercüman olmayı, ve alâkadar- nâzarı dikkatini çekmeyi, başa. zaruri bir vazife sayıyoruz! BELGRAT KONSEYİ AÇILIRKEN Balkanların D w 00 ugum Yeri: Yugoslavya B ir iki güne kadar Bel- gratta toplanacak olan Balkan Antantı Konseyi mü- zakerelerinden mühim neti- celer doğabileceği her taralta söyleniyor. Birbirine zıt bir- çok menfaatler ve emeller or- tasında sıkışmış kalmış bir vaziyette görünen Yugoslav- ya bu müşkül durum içinde nasıl bir hattı hareket seçe- cek, Bir haritaya bakacak o- lursak Yugoslavyayı saran güçlükleri çabuk sezebiliriz: Garp komşusu İtalya, Adriyatik denizini aşarak cenup hudutları ü- zerinde Arnayutlukta yerleşmiş bulunuyor. Şarkta komşusu Bulga- ristan acaba Makedonya, Sirumışa, Çaribrod üzerindeki emellerinden vazgeçmiş Omidir? o Yugoslavya 1047 de bu İki komşusu "ile birer dostluk paktı imzaladığı günden- beri bu hükümetlere münasebeti pek iyi devam etmektedir.Bununla beraber bir ihtilâf çıkacak olursa vaziyet kim bilir ne şekli alır? Şi- malde Yugoslavya şimdi Alman- ya "le hemhudut bulunuyor. Mem- leketin bu kısmı, Slovenya, sene- lerce Avusturyaya bağlı kaldığı 2a- mandan aldığı Germen tesirlerin- den tamamile sıyrılmış değildir. Bundan haşka Yugoslavya ile Ak manya arasındaki ikusadi münaso- betler de çok kuvvetlidir. Yugos- lavya ihracatının yüzde 48 in manyaya' Vatiiy milyonu bulan a İç bin kadar sayılan Almanlar, mk- tar itibarile büyük bir yekin teş- kil etmekle beraber, diğer azlıkiar arasında bunların da bir tesiri ve yeri olduğuna şüphe edilemez. Ya şimali şark'de aristan hudut- ları üzerindeki 468 bin kadar Ma- carın teşkil ettiği rahatsızlık, az sıkıntı mı? Yeni krallığın Belgrad ve Zağrebden sonra en kalabalık şehri olan Subotica yarı Macar, yarı Alman bir şehir ha'inı hâlâ muhafaza etmektedir. B ugünkü Yugoslavya hükü- metinin siyasi temelleri Bi- rinci Cihan Harbi içinde 1917 tem- muzunda Korfu adasında atılmıştı. Bosnasaray" faciası üzerine bir te- dip hareketi şeklinde başlıyan A- vusturya İstilâsına karşı küçük Sırp ordusu, şiddetle dövüşmesine rağmen uzun müddet dayanama- mıştı. Sırplar Arnavatluğun karlı dağları içerisinden Adriyalik kıyı- larına kadar çekilmişler ve ora- dan müttefiklerin yardımı ile Kor- fuya nakledilmişlerdi. Memleket, baştanbaşa Avusturyalılar ve Al manlar tarafından işgal edilmişti. Sırp kralı ve hükümeti de Korfu'- ya iltica etmişlerdi. Orada bir yan- dan ordunun tensikine uğraşı lirken bir yandan da ıstikbulde ce- nup Slavlarının alacakları vaziyet düşünülüyordu. Londra, Yuguslav Komitesin'n gönderdiği murahhas- lar 1917 temmuzunda Sırp mü- messilleri ile birlikte toplanmışlar ve aralarında bir pakt imzslamış- lardı, Bu anlaşmıya göre, “Sirp, Hırvat, Sloven,, krallığı tekil edile- cekti. Bu krallık, meşruti olacak, yeni hükümette üç esaslı din - ör. todoks, katolik, ve Müslüman - ayni hakka malik olacaktı, Hırvat ve Slovenlerin kullandıkları lâtin ve Sırpların kullandıkları Slav ak fabelerini ikisi de kabul ediyordu. Yeni hükümet cenup Slavlarinin toplu olarak yaşadıkları bütün a- raziyi ihtiva edecektir, denildiğine göre, Sırp ve Karadağ krallıkları- nın da bu yeni hükümetin hudut- ları arasina girmeleri lâzım gele cekti, Fakat 1919 da Neuiliy, St. Germain ve Trianon muahedelerile yaratılan yeni “Sırp, Hırvat ve Slo- ven krallığı,, eski küçük Sırbista- nın birden büyüyerek evvelce A- vusturya ve Macaristan imparator- buklarına ait olan ve cenup Slav YAZAN: Faik Sabri DURAN 1ATı e araziyi ilhak etmiş gibi bir şekil almıştı. Teşekkülün'in © ilik günle tinde Fiume yüzünden İtalya ile zuhur eden anlaşamamazlıklar, ye- ni vaziyete göre memieketin ikti. OKMAN”“HEKİMİNZ ÖĞÜTLERİ B Vitaminleri Eksik Olursa 5 vitamininin bir kaç çeşidi bu- lunduğu hatırımızda olsa gerektir. Bunlardan her birinin eksikliğin. den ileri gelen alâmetlerin bilin- mesi faydalı olursa da şimdiki halde en iyi öğrenilebilen yalnız B | vitamininin eks kliğinden cıkan alâmetlerdir. Bu tetkikler hekim. likte henüz pek yeni şeyler oldu- Bundan öteki çeşitlerinin eksik ol. dukları vakit meydana çıkan alâ- metler de yakında öğrenilecektir. B 1 vitamini büsbütün eksik 0. lursa beri - beri denlen ağır bir hastalık meydana çıkar, Bereket in ki bu hastalık bizim ikik mimizde hiç görülmez. Ancak o hastalığın vatanı demek olan Hin- distan dilinde beri - beri zayıflık, yorgunluk demek olduğundan o hastalığın sebebi B vitamini ek- sikliği olduğu anlaşıldığından be- ri, başka memleketlerde de sık sık duyulan ve hep mide bozukluğu” yahut sinirlerin bozukluğuna atfedilen devamlı yorgunluk his. leri de şimdi o vitaminin eksikli. ğine bağlanmakin ve ş'kâvetçilera fazlaca B 1 vitamini verilince şi. kâyetler azalmaktadır. Bunun gibi. sinirlilerden çok işk tilen ve bir çoklarında da m'de bo. zukluğundan ileri geldi farzolun. yürek çarpıntısının da B 1 vita- mininden fazlaca alinca düzel. diği görülmektedir. Nereden geldi. E zaten pek te iyi bilinmiyen müz. min romatizma ağrıları ile gene sinirlilerin çokca şikâvet ettikleri müzmin ve İnatcı harsak hastalığı da bazılarında B 1 vitamini eksik. liğinden gelir. Gebe bavanların (o bazılarında meydana çıkan İnatçı kay alime tinin de kimisinde B 1 vitamini fazla alınınen geçt'ğine göre hun. da da o vitamin eksikliğinin tesiri olduğu anlasılmaktadır. Hep, sinirli denilen kimselerin şikâvet ettikleri inater iştahsızlık, hazimsizlik. h'ihassa devamlı inki. baz bir çoklarında gene bu vita. yeskun vural, La0Ma0 köylü tipi yarİnda yapımınsı ie len tedbirlerin vaktile alınamaması, yeni hükümetin daaili işlerinde merkeziyet veya ademi merkez yet şekillerinden hangisinin daha doğ- ru olacağı hakkında âcil bir ka- minin eksikliğinden ileri gel'r. Bacaklarda karıncalanma, uyu. şukluk yahut ağrı ile kulunç gir. mesi gene bu vitamin eksıklığının alam.tlerindendir. Yakın zamana gelinciye kadar sadece sinirliliğe atfedilen bu alâ- metlern B 1 vitamini eksikliğin. den ileri gelmesinde şaşılacak bir şey de yoktur. Çünkü bu vitamin bilhassa sempatik sinirlerinin mu. vazenesin! ve rahatını temin eden unsurlardan biridir. Yediğimiz gı. daların terkibinde hergün bize lü. zumlu 400 ölçü nisbetinde bulun. madığı, yahut bulunsa da herhan- E bir sebepten dolayı az geldiği halde sinirlerin rahatı ve muva. zenesi bozulacağı tabiidir. Bu vita. minin az gelmesine de bir çok se. bepler vardır: Meselâ esmer ek. meğin yüz gramında Bi v'tami. ninden 100 ölçüye kadar bulundu. ğu halde beyaz undan yapılan İran. ezlanın vüz gramda gü bulunabilmiştir. Midelerinin nazik olduğunu bi de ekmek yerine francala tercih ettiklerini herkes bil Demek oluyor ki. yıf olduğunu bilerek iştahsızlık. tan, hazimsizlikten, devamlı inkı. bazdan ve devamlı yorgunluk his- sinden şikâyet edenlerin, hele ba. caklarında karıncalanma his dn. yanların B 1 vitamini eksikliğini hatıra getirmeleri iyi olur. Zuten bu alâmetler'n vitamin eksikliğin. den gelip gelmediğini anlamak ta kolay hir istir. Tal hekim olmi. yan yerlerle biraz mavası al, mak çok defa yet'sir. B 1 vitamini. »i en bereketli olarak veren bu madde olduğundan (yüzde 1200 — ye onu içmek nafiledir yüz gramında ancak 3 ölçü BI vi. tamini bulunabilmiştir. Bira mavası bulunamayınca, ye. Hurt cokça yenilirse vilamin ek. sikliğini tamamlar. rar alınamaması gibi sebeplerle cenup Slavları arasında daha ilk günden kuvvetli bir ayrıma ha reketi başgöstermişti. Yugoslav halkını teşkil eden üç €saslı grup ırk ıtibarile hep Slav olmakla beraber aralarında mühum, adet, yaşayış. din ve <ültür farkı vardı. Nüfusun yüzde 45 ını teşkil eden Sırplar ortodoxs idi. Bosna ve Hersekteki Müslümanlar yüzde Ili buluyordu, Yüzde 37 yi teşk e- den Hırvatlar kato'ikti, Yeni hö- kümetin hudutları Makedonyadan ve eski Sırbistandan başlıyarak Şi- malde Banat'a, S'ovanyaya, Hırva” tistana yayılmış. Slovanyadan buş- ka Karniola'nın b'r kısmı. Dalmaç- ya. Siyria. Bosna - İlersek. Kara- dağı içerisine almıstı Bunlar ars larında çabucak bağlılık teşk'li çek güç olan ve biribirine hiç benze- miyen tabi bölgelerdi. Asırlarca idari düzenleri biribirine zıt muh” telif hükümetlere morbut kalmıs- lardı. Bunları biribirine muahede- lerle bağlayıvermek hiçbir iktisat prensipine uymuyordu. Slovenler o kadar değil ama Hır- vatlarla Sırplar bir türlü geçine miyorlardı. Sırplar, bu krallığı biz kılıcımizın kuvveti ile kurduk. el- bette bizim dediğimiz olocak, di- yorlardı. Filhakika Birinci Cihan Harbinde en çok ıstirap çeken mil- let onlar olmuşlardı. Rüyük bir mukavemet güstermişler, bir çok mahrumiyetlere © katlanmışlardı. Hırvatlar bunu böyle görmüyor. ve “Biz zaten istiklâlimizi kazan miş ve muhtar bir hükümet esösla- rini hazırlamıştık,, diyorlardı, F ilhakika Birinci Cihan Hâr- in son ayları içinde A- vusturya - Macaristan İtnpa ator- luğu yakluşan tehlikeyi hissederek vaziyeti kurtarmıya çalışmış ve bir cenup Slavları hükümeti kurmak istemişti. İmparatorluğu Vilson prensiplerine uygun bir hale sok- mak istiyen yeni Imparator Char- les 1918, 20 Birinciteşrininde neş- rettiği bir beyanname ile Federa- tif bir Avusturya - Macaristana bağlı ve Hırvat stan, Slovenya, Del maçya ve Bosna - İlersekten mü- rekkep bir cenup Slav ve 8 milyon nüfuslu bir hükümet kurmuştu. Fakat birkaç hafta sonra imzla- nan mütareke yüzünden bu hü- kümet doğmadan ölmüştü. Yeni “Sırp, Hırvat ve Sloven,, hü- kümetinin ilk günlerindeki dahili geçimsizliklerde Slovenler, Hırvat lar kadar haşin olmamışlard.. Bu. nun sebebini tarihte aramalı. Slo- venler asırlarca Avusturyoya bağlı idiler. bu rejun daha mülâyımdı ve Slovenler bu nisbi sükün içinde İç- timai ve iktisadi ilerlemelere, ha- yat şartlarını ıslaha çalışmışlardı. Hırvatlar e Macar hükümetin daha sıkı çerçevesi içinde bütün ü- mitlerini hükümete karşı göstere- cekleri muhalefette buluyorlardı Hırvatlar bu muhalefete o kader &- lışmışlardı ki, yeni krallık içinde vaziyetin değişmiş olduğunun far- kına bile varamadılar. Böylece Ni- kola Pashiteh'in idaresindeki Sirp radikalleri ile Stepan iuditeh'in li derliği altındaki Hırvat Köylü Par» tisi arasındaki geçimsizlikler ni- hayet, 1928 29 haziranında parlâ- mentoda silâh çekilmesine ve me- busların yaralanıp ölmesi gibi çir- kin hâdiselere kadar ilerlemişti. (e Slavları arasında sâa- mimi bir birlik tesisi mua- hedelerin değil. ciddi ve programlı bir mesain'n neticesi olarak temin edilebilirdi. Bu çetin ışi müteveffa Kral Aleksandr 1 on sene yoruk mak bilmez gayreti ıle elde etmiye muvaffak olmuştu. Kral 928 de partilerin didinmelerine nihayet vererek fevkalâde bir rejim kurü- yor 1929 da krallığın Ounvanmı “Yugoslavya krallığı, na çevire- rek cenup Sisvları arasında bir ay- rilik o gayrılık gözetilmiyeceğini gösteriyordu. 1931 de neşredilen yeni bir yasa kuvvetli bir merke. ziyet esasına dayanıyordu. Bu ted- birlerle memlekette tedricen sü- Hürriyet Kavgası Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel He“ Hitler Almanyanın ü ve hürriyeti iç'n kavga © diyor. Fransa, kendi hürriyet ve se. lâmetini kurtarmak için hudut bo. yundadır. Sovyet Rusya kendi ha. yal ve bürr yetini, Finlanda kendi selâmetini kurtarmak için çarpışı. yor. İngiltere küçük milletlerin hür. diyeti ve kendi selâmeti için harp 6 diyer. Hangi devlete sorsaniz, bütün dö. vüşmelerin sebebi, hürriyeti kur. tarmak ideal'dir. Zavallı hürriyet... Bu zümrüdü. anka kuşunu kurtarmak için tarihin başladığı günden bugüne kadar in- san nesilleri ne kadar kan düktü. ler. Harplerin en çok kuvvet buldu. gu derebeylik devrinde. topruk sa. h'pleri kendi hüzriyeti için. toprağa bağlı köylüler esaret zincirinden kurtulup hürriyete kavuşmak için #övüştüler, o Mutlakiyet — idares'ni, derebeylik saltanatın yıkmak içn burjuvazi asırlarca mücadele etti. ta. rihin kaydettiği büyük ihtilâller, e sir sınıfın hürriyet ni kurtarmak için sokaklara dökülüşünü, büyük hürri. vetçilerin kiyotin altında başlı koparılışını kaydeder. Almanyada otuz sene, diğer memleketlerde > den fazla seneler sliren köylü isy ları, 19 uncu, 20 inci asırda silâh- ln mücadelelere müncer olan grev. ler, harpler, hep İnsanların o hürri. yeti namına yapılan dövüşlerdir. İnsan, daha doğduğu gün boynu. na geçirilen çemberden. cemiyete rirdiğ” gün boynuna geçirilen çeşit çeşit boyunduruklardan nefes al selime» ima. ir ki. kendi hürriyeti için dövüsebil sin... Baştakiler'n, hep onun namına #öktüğü bu kan, kendi kanı olduğu halde onu hürriyet denen saadetin »şiğine bile getirmedi, Müstemleke. le yasıyan esir millet te, bürr yet çin çırpınıyor. Büyük inhisarcı dev. etlerin, nüfuz mıntakası avrılan *opraklardaki | insanlar da hürriyet hummaları içinde yanıyorlar. daha İemokras'nin girmediği ülkelerde kral şahların, sultanların köle. si olan milletlerin de hürriyet ve kurtuluş kavgaları bunun İçindir. Her krtada. her ülkede. baska isim. ve başka sekilde asırlardankeri pat. (uzan bütün tavanların kedefi, hür ete ulaşmaktır, Kimin hürriyeti, kimlerin hüjeri. veti icin earmsıvorlar? Hürriyet 'ein çirpinan bu kütleler. hanı” harhin "unda hürrivete ulastılar? Harbin mahlası olerak kuyruğuna takılan su hürriyet sıfatını si çühek ardwvla ünvanın veni hastan tak, jsmi dersek. harp sannnda baval in. | kisarlarına uğramaktan kurtuluruz. Hürrivet kavgası, harbin sonunda ©. sarete düsen milletlerin. esir kütlele, “in harhidir. höleriyet kavgasını © “aman sevredeceğiz, Kafkasyada Yeni Keşfedilen Bir Yer Moskova, 31 (A.A) — Kafkasya da henüz keşfedilmemiş olan dağlık Ancazia mıntakasında dolaşınakta lan ilmi bir heyet, mıntaka ahalisi arasında 130 ilâ 136 yaşında Jö kişi bulmuştur. Belçika, Ordusuna Günde 17 Milyon Sarfediyor Brüksel, 31 (A.A) — Maliye Nas zır, Bel da bir nutuk söyliyerek ş kürnetin harp faciasına mâni ol çalışmaktan ibaret olan siyasetnin zaruri olduğu noktasında israr etmiş- tir. Narır. seferberliğin ve istiklğlin kalkanı olan ordunun takviyesi işi Bin günde 17 milyona ma! olmakta olduğunu ve böyle bir gayretin mus vaffakıyetle televvüç edebilmesi için dahili bir istikraz akdi lâzım olduğu- un söylemiştir, Amerika Silâhlanıyor Vaşington. 31 (A.A) — Frkims harbiye reisi General Marehall, 940 milyon dolarlık askeri tahs miştir. Bunun 400 mılvo; dusu icin, 300 milyonu sahil muha- faza teşkilâtının arttırılması için. 240 milyonu da kara ordusuna asri teç- hizat temin etmek icindir kün avdet etmiş olmakla beraber Hırvatlar tatmin edilmiş değiller- di. Bu cihetle geçen Ağustos içinde Avrupada ilk karışıktıklar başgös- terdiği vakit Naip Prens Pol hö- kümetinin İlk işi Hırvat liderleri İle anlaşmak olmuş ve böylece memleket içinde bir tuhran çık- ması ihtimallerinin önü alınmıştı.