27 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Yusuf Ziya Ort İsmet Bey, aç Daha 1 Yılında 1938 Idi ve Herkes Ona Hayrandı Edirne Manevfalarında. Mümtaz Vasıflarla Parlayan Bir Yıldız Iklnci Orduya memur edilen İsmet Bey artık Edirnede.. Fırka Kumandanı Şevket Paşa- nın tecrübeli asker gözleri, daha ilk karşılaşmada bu altın zekâ ile kamaşıyor. Nüfuzu, rütbesinin çok üÜstün. dedir. Her şeyle ve salâhiyetle a. lâkadar oluyor. Telkin ettiği hür- —met ve itimat havası İçinde, artık yüzbaşılık yok, kendisi var! Mektepteki İsmet Efendi, Aksa- rayla, Ordudaki Erkânıharp zabi. ti İsmet Bey arasında hiçbir ka. rakter farkı göremezsiniz: Hep o nümayişsiz kıymet. Çalışırken ve çalıştırırken tanı- madığı bir şey var: Mesai saati! Buna mukabil yenemediği, hcm de bir hamlede yenemediği hiçbir güç- lük yok.. Kısa bir zamanda, Bulgar askeri talimatnamesini okuyup an. lıyacak kadar bulgarcayı öğrendi. ğini, arkadaşları, bir gün, hayret- ler içinde- kalarak, tesadüfen gö- rüyorlar! Bir akşam, karargâhta İsmet Beyi, Şevket Paşa ile karşı kar. şıya buluyoruz. Fırka Kumandanı, muhabbetin yumuşattığı baba sesi. le ona yeni bir vazife teklif ediyor: Vardı: İsmet Bey Mithat Cemale, Taşkasaptaki e- vinde, büyük bir hayranlıkla on- dan: — Dâhi İsmet! Diye bahsediyor.. İşte Evkaf Nazırı Hayri Efendi, İsmet Beyin de bulunduğu bir top. lantıdan çıkınca: — Bu gece, yartmın en büyük a. damile konuştuk, diyor. İşte, Müşir İzzet Paşa: Tanıdığı günden son nefesine kadar, otuz yıl, ona hayran! İsmet Bey, daha 1908 de 1938 di! et — “Üslüp, insanın kendisidir,, diyen Fransız edibinin hakkı var- mış. Bunu, İsmet Beyin, yazıları da gösteriyor. O devirde ki, meş. hur bir Mektebi Harbiye edebiyatı vardı: Mebaniül inşa müellifi Sü. leyman paşaların, Mecamiül edep müellifi Manastırlı Rifat'ların ya- şattığı, Namık Kemalden mülhem bir edebiyat.. İşte, bu edebiyattan İsmet Beyin üslübunda en küçük bir iz bulamazsınız. O, cümleleri kır- mış, türkçeye bugünkü muasır çeş. niyi daha otuz yıl evvel. vermiştir. Hususi mektuplarında Tevfik Fik. İ Tetin rem içlı - — Sizden yalnız. batarya hı._müî-—%î%n%w şında istifade etmek, liyakatinize karşı haksızlık olacak.. Acaba, ar- kadaşlara, konferans şeklinde mest«. leki dersler vermeği arzu eder mi. siniz? z İsmet Bey düşünüyor: Her gün * kâh güneş, kâh yağmur altında, askeri yürüyüşlerle, talimlerle yo- Tulmuş silâh arkadaşlarını bir mev- zuun etrafında toplayabilmek., Bu © kadar güç, o kadar tehlikeli bir İş ki, güçlüğün ve tehlikenin cazi. besinden kendisini kurtaramıyor. — Peki paşam, emredersiniz! Ve derslere başlıyor.. Dinleyicisi İkinci gün bir misli artan derslere.. *kık 5 ilkteşrin, sene 1908. İsmet Bey kolağalığına ter. fi ederek üçüncü süvari fırkasına giriyor.. Bir gün Goltz Paşayı Edirnede görüyoruz. Takviye olunmuş iki fırka arasında manevralar tertip e- diyor. Bu manevralarda, büyük bir ku- mandana has bütün mümtaz vasıfa larla parlayan bir yildız var: İs. met Bey! Artık resmi mesalsini yalnız şe- refli mesleğine vermiştir. Hususi çalışmalarında ise, bülün memle- ket davası, başında yar tutan en büyük mevzu. Geceleri, okumak ve düşünmek. le geçmekte.. Kitaplardan aldığı fikir maddelerine, şahsi bir terkip ile milli bünyemize göre şekiller buluyor. Kiminle konuşsa, tesiri al. $ında bıraktığını görüyoruz. dan bahsediyor. zevk. O kadar ileri *kk M eşrutiyet, büyük bir davayı, Imparatorluğun iç siyaseti. ne ait bir davayı halle karar ver. mişti: Yemen meselesini: Bunun için oraya bir heyet gön- deriliyordu: Erkânıharbiyei Umu- miye Reisi Ahmet İzzet Paşanın Tiyasetinde bir heyet.. İsmet Beye de bu heyetle bera. ber gitmesi teklif edildiği zaman endişe ile soruyor: — Balkanlarda bir felâketin zu. hurunu pek mi uzak görüyorsunuz? Bu korkunç sual, onun yarını se- Zziş kudretine, ne acı bir misaldir.. İsmet Bey, heyete dahil oluyor. Uzun yolculuk esnasındaki Kro- nüşmalar, Ahmet İzzet Paşaya İs. met Beyi manevi çehresile göster. mişti. Artık heyet reisi, onu ya- nından ayırmıyor. Her meseleyi o- nunla konuşuyor, her işte onun re« yini alıyor. Onun münakaşa sanatindeki in. ce maharetine, parlak zekâsının muhakeme kudretjne ve muarızla- rını ikna kuvvetine o kadar itima- dı var ki, nihayet San'ada başla. yan müzakerelerde, İmam Yahya. nın karşısında İsmet Beyi görü- yoruz. Genç Erkânıharp kolağasının ilk eseri olan bu anlaşma, büyük çay- ta siyasi ve askeri bir zaferdir. €) Harp Akademisi Kumandanı İşte, yüzbaşı Fuat Bey, (1) Şair General Fuat. ik.. 4 İsmet İnönü * Tefrikamız Cümhurreisimiz ve Milli Şefimizin hayatına ait tefri- kamız, taşıdığı büyük ismin etrafında büyük bir alâka uyandırdı. Geçen iki üç gün içinde matbaamıza her taraf: tan İsmet İnönü'nün hayatına ait birçok vesikalar gel meğe başladı. Bu vesikalardan istifade ederek eseri kâ mil bir hale sokmak ve bundan sonraki bahisler üzerindi bir müddet daha dikkat ve itina ile işlemek ihtiyacı doğdu. Bu sebeple şimdilik tefrikamıza nihayet !en meği muvafık bulduk. Karilerimlzin lıizi_mazur göre- ceklerini umarız. 008 Davası İki Mahkemede Görülen Suçlu Anadoluya “Galatasaray - Fener. bahçe tühafiyecisi,, firmasile mek- tuplar göndererek muh'elif kimsele. ri dolandıran sabıkalı Mahmüut Sai. min hakkındaki davalara dün altıncı ve sekizinci asliye ceza mahkemele- rinde ayrı ayrı bakılmıya başlan- mıştır, Suçlu Mahmut Saim altıncı asliye ceza mahkemesinde mühakeme edi. lirken evvelki —mahkümiyetlerinin beşi bulduğuna dair olan müddeiü: mumilik tezkeresine itiraz etmiş ve bu mahkümiyetlerinin bir kısmının temyizce nakzedildiğini, bır kısmının affı umumiye tâbi tutulduğunu söy- liyerek sabıkalı olmadığını iddia et- miş ve Anadolüdan istida ile müra- caat eden on davacının iddialarının doğru olmadığını bildirmiştir. Bu davacılara sipariş ettikleri ko. lonyalar yerine su, yüz liralık kitap yerine on broşür — göndermiş olan Mahmut Saimin bu iddiası üzerine davacılarının bulundukları yerin sor- gu hâkimliklerinde ifadelerinin alın- masına ve sabıkasının tekrar sorul. Mmasına karar verilmiştir. Ahmet ve Mustafa isminde iki Kas tamonulu tüccarı yine esans ve ço- rap göndereceğim diye dolandıran Mahmut FŞ FTT AO inde işe suretile sorguya çekilmelerine karar verilmiştir. Bugün Karar Verilecek şenin muhakemesine dün birinci a. ğiır ceza mahkemesinde devam edil. miştir. mesinde hakaret suçile dava ettiği Alinin beraet ettiğini sanarak yanın. İ de hulunan İzasasınızı asakhindan. alrlı. ği bıçakla Aliyi vurmuş ve kendile- tından yaralamıştı. Müddeiumumi iddianamesinde Ay- şenin Aliyi ve İsmigülü öldürmek maksadile vurmadığını söylemiş, bu cihet gözönüne alınarak mahküm e- dilmesini istemiştir. Mahl rarini bugün verecektir. Deli Olduğunu İddia Etti rum, diye pencereden giren Bulgar muhacirlerinden Luçka dün ikinci a- ğir ceza mahkemesinde, hasta olduğunu ve tevkifl K Saimin sekizinci asliye ceza miştir. Tüccarlar her memlekete Aye mi fiyatla ihrâsat “yapilmasını istes |- Kastamonudaki davacıların istinabe | Mektedirler. Piyasada oğlak cinsleri Adliye koridorlarında Ali ve İsmi- | Romanyadan talepler gelmektedir. İ- gül isminde iki kişiyi yaralayan Ay- | ki günde 1500 balya tiftik satılmıştır. Suçlu Ayşe, bir sene evvel Sul- | nan malların çıkarılmasına devam e. tanahmet 3 üncü sulh ceza mahke-| dilmektedir. Dün Varnadan getirilen rini aralamak istiyen İsmigülü de sır Dün 70483 Lil'd ka- | PErtt kaydına devam etmektedir. Yüksekkaldırımda bakkal Moizi | 972715 lira 88 kuruşa baliğ olmuş- öldüren ve Alinin odasına korküyo- | tUr. aklından | çin halkevlerinde faaliyete devam e. çok | dilmek Almanyaya posta vasıtasile Bunlar beş kilo ağırlığındadır. Hükümet bu paketlerle gönderile. cek malların ağırlık bakiımından tal- didini kâfi görm&miş ve bir pakette azami on liralık mal gönderilebilme- si esasını kabul Ve gümrüklere ta. mim etmiştir. Bu paketlerde gönde. rilecek malın.kıymeti on lirayı geç- miyecektir. Her gün muntazaman mal gönde- Tilmiye devam edilmesi, bu malla. rın zamanla mühim Bir miktar tut- Ması neticesini vermektedir. Bu iti. barla hükümetin bu sevkiyatı yeni bir tahdide tâbi tutması beklenmek- tedir. İhracat vaziyeti İhracat faaliyeti hararetle devam ediyor. Dün de dört yüz bin liralık mal satılmış .ve ihracat vesikası alın. mıştır. Satılan malların başlıcası, İn- giltere, Fransa, İtalya, Mısır, Filis. tin; Romanya, Bulgaristan ve Al- manyaya gönderilecektir. Yapak ve Tiftik İhracat Birliği toplanarak İngiltere ve Fransaya sa. tılâcak malların fiyatlarını tesbit et- 185 « 190, Ankara malları 150 - 155, kaba deri malları 125 — 130 kuruş.- tan verilmektedir. Muhtelif memle- ketlerden Birliğe, ve tüccarlara da Alman melları çıkarılıyor Almanyadan muhtelif vasıtalarla getirilen ve gümrüklerimizde bulu. Almanyaya Posta İle Sevkıyat Tahdit Edildi emtia sevkıyatına devam edilmektedir. Hergün İstanbül ve An- kara postahanelerinden vasati 35 - 40 paket eşya gönderiliyor. ve hediyelik namı altında ticart mallar çıkarılmıştır. Bu mallar ara- sında muhtelif bezler, manifatura eş- yası, mühtelif boyalar ve asidlerle bir miktar tıbbi ecza bulunmaktadır. Gümrükteki Japon malları Gümrüklerde bulunan ve bir ta. kas ihtilâfı yüzünden ithal edilemi. yen Japon pamuklu manifatura eş- yasının memlekete girebilmesi için alâkadar tüccarlar Ticaret Vekâleti- ne müracaatte bulunmuşlardı. Anka. radan gelen bir haberin, Ticaret Ve. kâletinin bu malların ithaline müsa- ade ettiğini bildirdiği halde, gümrük lere, henüz bu yolda bir tebligat ya- pılmamıştır. Bu malların şimdilik it. haline imkân görülmediği anlaşıl. maktadır. İki tüccar cezalandırıldı İhtikâr komisyonu dün toplanarak ihtikâr yaptıkları anlaşılan ve inşaat malzemesi satan iki tüccarın mağa- zalarının kapatılmasına karar ver- miştir. Bu karar vilâyete arzolunmuş tur. Bugün vilâyetçe iki mağazanın kapatılması için alâkadarlara emir tir, Altının yüksetiş-sebebi Son zamanlarda altın fiyatlarında görülen yükseklik küyumcular tara. fından fazla miktarda altın İişlenmiş ol dan ileri gelmektedir. Bilhas. sa kalın bileziklerin modası altın iş- lenmesini arttırmıştır. Yeni tütün piyasaları Bursa, Balıkesir, Kocaeli ve Trak- ya tütün piyasaları şubat ayında a. çılacaktır. Folükatradalar İçin? İane Toplandı Kaza milli yardım komitelerile Kı- zılay cemiyeti felâketzedeler için te- Dün akşama kadar teberru edilen 7048 lira 48 kuruşla İstanbulun şim. diye kadar yaptığı yardım" fMildarı Halkevlerinde faaliyet Felâketzedelere yardım temini i- dir. Beşiktaş halkevinde şim tir. — Eminönü Halkevi Genç Şairler — Gecesi Tertip Etti Eminönü —Halkevi bu akşam saat 20.30 da bir genç şairler ge. Cesi tertip etmiştir. Genç şairlerimizi edebiyat âlemine daha yakından ta- nıtacak olan bu gecenin programı aşağıdadır: be: Mehmet Halit Bayrı, 2 — Aşağıdaki sairler eserlerini okuyacaklardır: Emin Ülgener, Fethi Tevet, İbra- him Zeki Öcal, Rifat İlgaz, Necibe Kızılay, M. Celâl Sılay, İsmet Kür, İhsan Hınçer, Mustafa Seyit Sutöven M. Uluğ Turanlıoğlu, Kâzım Fevzi Ozaner, Ziya Vehbi Altürk. 3 — Bu akşam, genç şairlerin kısa tercümei hallerile şiirlerinden müte. şekkil bir broşür de ayrıca hatıra o- larak verilecektir. Toplantıya herkes gidebilecektir. ——— ——— Feribot Münakasası Uzatıldı Sirkeci ile Haydarpaşa arasında işletilmesi kararlaştırılan feribot için gerek Haydarpaşada, gerek Sirkecide kalelan M ünakasaya k $ fakat talip çıkmamıştır. Bunun üze- rine münakasa müddeti bir müddet daha temdit edilmiştir. İskelelerin inşasından sonra feribot getirtilecek. tir ıstırap çektiğini söylemiş ve hastaha. | diye kadar 22.700 lira nakit, 99 bal. neye kaldırılmasını istemiştir. Mah. | ya ve dört sandık ta muhtelif giyi- keme, Luçkanın tıbbıadlide muaye- |lecek eşyası temin edilerek Kızılay nesine karar vermiş ve rapor gelin- | cemiyetine teslim edilmiştir. Bundan ciye kadar muhakemeyi talik etmiş. | maada bayramda hazırlanan 30 te- |neke kavürma da zelzele mıntakaları 1 — Yeni şiir hakkında müsaha. | dir. na gönderilmek üzere dün Kızılay cemiyetine verilmiştir. Şehrimize gelen felâketzedeler ta. mamen yerleştirilmişlerdir. Bunlar. dan mühim bir kısmına iş te temin edilmiştir. Ancak başka iskân mınta- kalarına yerleştirilmiş bulunanlardan bazı kimseler de mintakalarını ter- kederek İstanbula gelmekte ve İs. tanbul milli yardım' komitesind İcdtesminesler Mastinn — | 300 Ton Buğday Kâfi Gelmiyor İstanbulun her gün 400 ton buğda. ya ihtiyacı vardır. Son günlerde baş. ka yerlerden buğday gelmediği ıçin Toprak Ofisinin her gün İstanbul şeh rine verdiği 300 ton buğday şehrin ihtiyacına tekabül etmemektedir. Ek- sik kalan 100 ton buğdayın da yine 0. fis tarafından ucuz fiyatla verilmesi hakkında değirmenciler - tarafından vâki olan müracaat, bayram günle- rinde şehrimize gelen Ticaret Veki. Hine bildirilmiştir. Vekil - bu hususu Ankarada temin edeceğini vaadetmiş tir. Bu cihet Vekâletçe temin edil- mediği takdirde piyasadaki ihracat malından ve yüksek fiyatla tedarik etmek zarureti hasıl olacaktır ki bu da ekmek fiyatının biraz yükselme. sini intaç edecektir. Japon Sefiri Peşteye Gitti Japonyanın Ankara büyük elçisi Taketomi Peşteye gitmiştir. Büyük elçi, Avrupa devletleri nezdindeki Japon mümessillerinin bugün Peşte- de yapacakları içtimaa iştiraz eda cektir. Bu içtima her sene başka bir memlekette yapılmaktadır. Bund yardim istemektedirler. Bu gibiler, başka iskân mıntakalarına bağlı bu. lundukları için kendilerine yardım edilmesi gayri mümikün görülmekte- Zelzele hakkında konferans Pazartesi günü saat 18.10 da Üni- versite konferans salonunda umuma mahsus olarak ordinaryüs profesör Hâmit Nafiz Pamir tarafından zelze. le hakkında bir konferaas verilecek. iki sene evvel de Japon sefirleri İs- tanbulda toplanmışlardı. Taketomi, içtimalar bittikten sonra Ankaraya dönecektir. çSST SN A Resim Sergisi Kapanmıyor Güzel Sanatler Akademisi resim şubesi talebelerinin eserlerinden mü- rekkep ve ön gün müddetle açılmış olan sergi, gördüğü umumi alâka ü- zerine 3 şubat akşamına kadar her. tir. 8. — Muvarrzaf askerlik vazifesini yapmamış bir adam, anasına ve kız kardeşlerine bakmakla mükellef olsa, muafiyet kazanır mı? € — Hayır. Yalnız bu varziyette o- lanlar, iki kardeş ise, bu kardeşlerden annesi hangisini arzu ediyorsa, onun askerliği, diğeri askerliğini bitirinceye kıdıruenodmr.* 8. — Şalr et Âkifin kese açık bulundurulacaktır. neşredilmiş, broşür halinde bir eser vardır. 25 kuruş fiyatla kitapçılarda satılmaktadır. * 8. — Torziliğin bütün — İnoetikterine vâkıf olmak İstiyorum, böyle ble mek- tep var miıdir? - Divanyolunda bir terzilik mektebi vardır. Mektep iki kı. sımdır. Birinci kısımda erkek, — ikinci kısımda kadın terziliği öğretilir. Tah- ait bir eser var miıdir? Kaç kuürüştür? €. — Mehmet Âkifin — havatına nit sil müddeti 8 ir, Büraya 18 ile 20 d tk zunları alınırlar me- İi Yerebatanda Elli Bina Yıktırılıyor Yerebatan sarayının önündeki a ile bu cadde üstünde istimlâk edi cek 50 parça binaya ait muamele | mal edilmek üzeredir. Muameler ikmalinden sonra Yerebatan sara) nın ahşap kısmı yıktırılacaktır. Sirkeci istasyon meydanı Sirkeci tren istasyonu civarında imar faaliyetine hız verilmiştir. Ye yapılan banliyö peronu önündeki k çük meydanla istasyona giriş kapı: na doğru imtidat eden caddenin i şaatı ikmal edilmiş vazıyettedir. Ankara caddesi . ağzındaki işan memurunun bulunduğu noktadan « nize kadar uzanan cadde baştanbaş asfalta tahvil edilecektir. Burası İ: tanbul — Edirne asfalt yolunun ba langıcı Oölacaktır. Bu caddede yer yapılan binaların arkasında güzel bi park yapılmasına başlanmştr. Sirkecide büyük bir meydan açı labilmesi için, Trakyaya gidip gele otobüslerin tevakkuf — mahallinde Ankara caddesi ağzına kadar tren is tasyonu tarafındaki bütün binalarıı yıkılması icap etmektedir. Fakat be lediyenin istimlâke ne vakit başlaya cağı belli değildir. Otobüs Tarifesi Tramvay idaresi, Beşiktaşla Tak. sim arasında işliyen otobüs ücretin 15 kuruştan 11 kuruşa indirmiştir, Tarife tasdik edilmek üzere Nafıa Vekâletine gönderilmiştir. Hasanın Ailesine İkramiye Bayramda Bostancida yuku bulan otomobil kazasında yaralanarak ve- fat eden vazife kurbanı itfaiye nefe- ri Hasanın ailesi belediyece aran. maktadır. Hasan Mesudiyeli olduğu için kaç çocuğu olduğu ve başkaâ varisleri o. lup olmadığı henüz tesbit edileme- miştir. Bunlar tesbit edildikten sonra Hasanın siğorta bedeli olan 750 lira ilektfeiye vardım şandığından veri- 135 lira ki, ceman 885 lira kendile. rine verilecektir. Bundan maada be. lediyece cenaze parası ismile bir mik- tar para daha verilecektir. Doğu Mıntakasırdaki İnhisar Memurları Kayakla Çalışacaklar Doğu mıntakasında kışın fazla kar yağdığı ve yollar uzun müddet ka. palı kaldığı için İnhisarlar kaçak ta- kip teşkilâtının lâyikile çalışamadığı gözönüne alınmış, Erzurum, Kars, Artvin gibi kışı şiddetli olan vilâyet« lerde çalışan takip memurlarının bundan böyle kayaklarla teçhizine karar verilmiştir. İnhisarlar memurin kursu İnhisarlar U. müdürlüğünce İs- tanbulda ihdas edilmiş olan memu. rin kursunun İ4 üncü devresi bu ay sonunda bitecek ve 15 inci devre tedrisatına şubat ayi başında başla- nacaktir. Evvelce altı ay süren devreler bu sene dört aya indirilmiştir. Yeni pro« grama göre, memurlara nazari ma- lümattan ziyade vazifelerinde daha ziyade muvaffak olabilmelerini te. min edecek ameli bilgiler verilmek- tedir. Bu suretle her devrede - idare teşkilâtına mensup 30 - 40 kzîdar genç memüur ders ve tatbikat gör - mektedir. Kursta tütün ve müskira. ta dair olan derslerden maada hesap, muhasebe, hukuk ve idare dersleri tedris edilmektedir. Öğleden sonra tatbikat dersleri konmuştur. Elini Makineye Kaptırdı Mevlânekapıda — Murat sokağında 9 numarada oturan Süleyman kızı Nezihe çalıştığı iplik Ffabrikasında sol elini makineye kaptırmıştır. TAKVİM 27 Sonkânun 1940 CÜMARTESİ 1 inci ay Gün: 31 Kasım: 81 Arabi: 1358 Rutt: 1355 Zilhicce: 17 İkincikânun: 14 Güneş: TI7 — Öğle: 12.27 İkindi: 15.03 — Akşam: 1718 Yatsı : 1852 — İmsâk: 533