19 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

TAN 19.9. PolonyaHarbiSonaEriyor! Ingiltere Kararını Resmen ilân Etti (Başı 1 incide) İhattmi K unun imeticesin: dana gelecek İhududu çiz er. A daki müşahitler, bazı Al deri Al tında bulunan bazt Rusya hududy dan dolayı hayret İz) ler. Ezcümle Dus ten, her ikisi de Alman iş da bulunan Grodno Vilnonun ve civarınâ i takasının Sov | ilhak edileceğ Bu gazete, ba doğru dal hareket olan kte ğ halihazırda 2 Alman makâmalının fakati ile neşredil Siystoktan ve Lubl n geçecek su işgal etmesine İtilâf mevcuttur Borislavın et hakkında mektedir. nin biraz şarkın te Polony müsaade bir fında petrol mınta- kı hiçbir şey söylenme- * “Cernauti, 18 (A.A 'Kodale - Coortko ehri üzerinden ütasile, Amerika di tile temasa geçmişti Neri netice Savyet kı. | Bu görü omanya tarafından Hususi bir müsaade in duda yed kilom net ? a İliğudun üç kilometre isik bir kıtaat kordonu tesi kapanmıştır olmadıkça bu p Letonya ve Estonyada | Riga, 18 (A.A) onya sefiri Sovyetler karşı bi taraflık deri > Resmi Letonya ajansı, ra şunları her türlü ihlâl avemetle karşıliya, yoktur... teşebbüslerini larına şüp- * ““Tallin, 18 (A.A) — Sovyet kıtala- Polonyaya girmeleri ve bilhas- Sovyet — Estonya hududunda et molörlü kılalarımın tahgiğ iyısile Estonyada korku hüküm lüğüne dair Stokholm radyosu ta. ndan evvelki gece verilen haber- , Estonya makamları tarafından le tekzip edilmektedir. "“Yallin'de hiç bir korku eseri olma. fı söylenmekte ve hudutta norma dahilinde hayatın devam et-| ii ilâve edilmekted Sovyetlerin Notası Moskova, 18 ği ile diplomatik münasebetler. HARP TEBLİĞLER im Moskova, 18 (AA.) — Kımlardu Ge aşağıdak! tebliği neşretmiştir: 17 Eylül sabahı işçi ve köylü ordusu Letonya İle Sovyetler Birliği hydudu ler Birliği ile Romanya hududu olan Din ya ordusunun hafif ileri karakel i 7 Eylâ! akşamı Garbi Blelerurya yonuna varmış ve Volojin şehrile Noiode: geçirmiştir. Baranoviezi Tstikametinde Kızılardu We M etmiştir, se Cenupta Garbi Ukraynada Sovyet k'ta Kolonla'yı işgal eylemiştir. İ © Sövyet hava kuvvetleri yedi Polonya ya bombardıman tayyaresini de yere İnm eylemiştir. Har tarafta halk Kızılordu k ME POLONYA Cümhurreisinin Milletine Hitabesi Kossov, 21 (A.A) — “Polonya-Ro. imanya hududu civarında bir Polon- İ ya şehri” | ar, Eylal tarihinde Polonya Reisi- cümhuru B. Mescieki, Pe letine hitaben aşağıdaki İretmişi Ordumuz misiller görülmemiş bir cesaretle düşmanla mücadele ediyor | ve Alman kuvvetlerinin hemen he- yeti meemuasının büyük faikiyetine karşı, harbin başlangıcından bügüne kadar dayanıyorken, şark komşumuz, meriyette bulunan munhedeleri ve ütün ahlâk prensiplerini çiğniyerek Polonya arazisini istilâ etmiştir. Memleketimizin ayni zamanda hem garptan, hem şarktan istilâsı tarihi mizde ilk defa vaki olan bir hâdise değildir. İngilterenin ve Frahsanın mütte. fiki bulunan Polonya haksızlığa kar. $ı hak için, barbarlığa karşı iman ve medesiyet için dünyada zwlüm ve si- mücadelede mu- sarsı tedir. Polonya bu zaffer çkacaktır. Buna karşı maz bir imanım vardır. Vatandaşlar, Bu geçici felâketten .cümhuriyeti temsil eden ve meşru kuvveti temsil eyliyen milesseselerimizi kurtarmak (icap ediyor. Bunun için kalhim ke- derle dolu olarak relsicümhurun ve devlet yüksek makamlarmın mer- İkezini, tam hükümranlığın - serbest! surette icrasını mümkün kılacak $e- raiti ve cümhuriyetin melifaatlerini İsiyanet imkânlarını fail bulunan bir yere nakletmiye karar verdim, Vatandaşlar, En çetin imtihanlara rağmen bü tin dünyanın hayranlığını celbeden kalp yüksekliğini ruh sağlamlığını, şeref ve haysiyetinizi şimdiye kadar olduğu gibi, bundan böyle de muha- İfaza edeceğinizden eminim. Bu gün her birimize en güç şartlar içinde milletin şerefine müteyakkız olmak zifesi düşmektedir. Kudreti ilâhi- hakkımızda adaleti yerine getire- cektir. izerinde bis İİ bulunan devletlerin Moskovadaki | ve orta elç tevdi oluna: ği hükümetinin notası aş * “B. Büyük Elçi, et hükümetinin Meskovadaki uya büyük elçisine hitap eden 17 ül 1939 tarihli notasını ilişik ol: iblâğ ederken Sovyetler Birliği- memleketinizle olan münasehet- rinde bitaraflık siyasetini muhafı deceğini hükümetimin emrile bö- ün ile şeref duyarım, | Hürmetlerimin kabulü.» “Bu metin. Almânya, İtalya, İran, Din, Japon, Büyük Britanya, Fransa, ganistan, Birleşik Amerika De , Türkiye, Finlindiya, B: , Letonya, Mogolistan, Dani- e, Estonya, İsveç, Yunanistan, Romanya, Tuva halk komi. cümhuriyeti, Litvanya, Nor- eç ve Macaristan mümessillerine vdi edilmiştir. anların Harekât Hakkındaki Tebliği in, 18 (A.A.) — Resmi tebliğ: onya harbi sons ermek üzeredir. gin tamamen muhasarasından ve zaptındın sonra Alman ordusu. erine 17 la eski Polonya ordu- İ unun dağınık müfrezeleri kalmaktadır. Bunlar bazi mahallerde imha ve esir İ mişlerdir. Bu İbütün Pe nun dörtte bi Bura ile Vistül arasında Vymegredun mubunda muhasara edilmiştir. Ve dün- denberi ektedir, işova dün radyo İle lığından bir delege- ip kabulünü istemiş ve başkumandan- da bu talebi kabul etmişti, Fakat gece yarısına kadar hiçbir rn Alman tayyareleri Vyszorod'da çevril- miş olan Fökase kuvvetlerine muvaifs- » Cephede artık Leh görülm, emiştir. Alman hava or- retle doğudaki vazifesinin esas- w İfn etmiş, müteaddit hava bir- dilmiştir, Bunlar başka na âmüde bulunmaktşd: * Ricat halinde bulunan Polonya or. dusu gitgide infisah etmektedir. Al- man kıtastı Drohobyez ve Magisro- va doğru ilerlemektedir. Lublin önün de harp ediliyor. Polonya kıtaatının Lublnin şarkında ricat yolu kesil -| ezitesin hiu- Diğer taraftan, Lvovdan Polonya harekâtı hakknda şu haber veriliyor: “Lvov civamında Grodek etrafmda i ze karşı, cebir için mücadele etmek. ! > İcümhuru Mesetek Wiklerile kava müdafan topları tahşit e-|? nel Kurmayı 17 Eylo! harekâtı hakkında kıtastı hududu Bütün garp hattı höyum- nu teşkii eden Garbi Dyina'dan Sovyet yester nehri arasında geçmiştir. tiyatlarını geri atarak Sovyet Kuluböke şöhrile Parafianavo Tstae- iltisak — istasyonunu ele Tarı da e2no demiryolu tastı Nlsmen mehrini zörliyarak Koreli- lonecka'yı ve Baranevlezi demiryolu iltisak moktası ie Snov'u İşgal £İ atı Rovne, Dubne, Zbaraj, Tarnepol v tayyaresini düşürmüş ve Öç Palon- ttebtını tevsi av eğe mecbur ederek itaatını sevinşle karşılamaktadır vukua gelen muhsrebelerde ikinci iyana motörlü fırkası ve 45 (mci mandanı Albay Goeritz esir edilmiş- tir, General Prisvitz ile General Gaf. İron maktuller arasındadır.” Varşovanın Akıbeti Varşovanın âktbeti henüz anlaş. İlamamıştır. Varşovadan Almanlar ta- rafına gitmesi beklenen askeri mu- rahhas gitmemiş, fakat, henüz şehri tahrip etmemişlerdir. Bazı Alman mahfilleri, artık buna lüzum kalmadığını söylemiye başla. mışlardır. Çünkü Varşovamın, ister, istemez teslime mecbur olacağını anlatıyorlar. Ancak Varşova müdafaası erkân | harbiye reisi Miralay Lipnski, geç vakit radyo ile söylediği bir nutukta, Varşova müdafilerinin sonuna kadar harbe devam edeceklerini söylemiş ve Almanların şehri, esasen baştan- başa tahrip eden bir surette bombar- dıman ettiklerini, bunn rağmen s6 refli Polonya milletinin, son zafere İ inanarak harbe devam edeceğini ve «tiklâli uğrunda kanının son dam. lasını da esirgemiyeceğini anlatmış- tar, Alman mahafili, Varşovaya karşı harekâtın yeniden başladığını bil- diriyorlar. Alman kuvvetleri bugün, Polonyâ Galiçyasının en mühim petrol kay. nağı olan Rehobiç'i işgal etmişlerdir. Muhtelif kaynaklardan alınan ha- berler, Almanyanm Polonya harbin. de 280 tayyare kaybettiklerini. an. latmaktadır. Haber doğru ise, Almen lar 1000 tnüallem tayyareci kaybet- miş oluyorlar. Polonya Hükümeti Bükreşten gelen haberlere Polonya hükümeti, erkân, bu gün Polonya, Romanya hududunu © geç miştir. Polonya Reisicümhuru Mos eleki ile hükümeti azası öğleden sonra hususi trenle Czernovitz'den hareket etmişlerdir. Meseleki ile allest ve Polonya hü su şehri olan ve kral ailesinin yazlık bir ikametgâh! bulunan Biko?'a, Mareşal Smigiy Ridz ise Kralova gi decektir, * Polonyada icrayı harekât etmekte olan Alman tayyarelerinin bu son günlerde her türlü askeri hedeften mahrum olan şehir ve kasabaları kas ten mbtodik bir surette bombardı - man etmiş oldukları Polonya Refsi- tarafından, Bük. reşteki Amerika sefiri vasıtasile A- İ merika Reisieüimhuru Roosevelte tel grafla bildirilmiştir. Bu telgrafta bin k: lef olumuş veya yaralanmış olduğu ilâve edilmektedir. * Polonya hükümeti de, memleketi terketmeden evvel o Kızılordunun müdahalesini protesto etmiş ve Sov- yet noktasındaki izahatı birer cevap r sivilin te. ile karşılamıştır. Polonya hüküme - tinin her dakika Romenyaya geçmek üzere Kotide bulunduğu haber veri- liyor. Alman ajansının bildirdiğine gö- re, bu sabah Czernduitz'e 250 Leh tayyeresi gelmiştir. Bu 250 tayyare sskeri tayyarelerin en büyük kısmı- nı teşkil etmektedir. Romanyayn sığınan o tayyareleri takip eden Alman tsyyareleri Ro - men topraklarına 8 kilometre derin. liğinde girmişler ve iki üç defa Ro. men hududunu ihlâl etmişlerdir. Ro- inz piyade fırkası tamamile imha) ç edilmiştir. 134 üncü piyade alayı kur | Almanlar, |” kümeti azası şarki Karpatlarda bir) Başı 1 incide) | hütlerini Yerle getirmek ve netice iler elde edilinceye kadar harbe bü. tün enerjisile devam etmek kararını değiştiremez.” Gazetelerin Tefsirleri İngiliz gi hakkında uz tedirler. Times ile Datiy Telegraph, ihata eden sırların he. üyorlar. Dally anın tamamile Alman hikimi girmesini mah menfaatlerini ücede karbi doğu zuhur etmesi ih” Sovyetlerle Alman! midi i paki- düha kıymeti © Stalin, mağllıp Polonyanın üzerinden geçen A? man silindirine endişe le bakmaktn 'üniei bu silindiri ikullansın adam, bile dal duğu bir 28 acaktır, 3 — Mağlâp Polony: Fransada Tefsirler Paris, 18 (A. A)—S atının Polonyaya girişi harbin nın yazı mevzuunu teşkil etmekte - dir. Bizzat askeri harekâ gazeteler yazdıkları yazılarda dudunu takvi; Romanya Başvek susta şa tebliği neşretmiştir; e lüzum görmüştür, Jai “47 eylül günü Polonya Kidisele- | rinin hususi şerait dahilinde cereyan etmesi ve Polonya hükümetinin dev. let reisi ve nazırları için Romanya hükümetinden melce istemesi ve bun ların Romanya topraklarına © iltica eylemekie bulunması, Romanyaya i muhariplere karşı ayni mut- araflık hattı hareketinin taki- zümuna göstermiştir. Hükümet bütün vatanperverliği ile memleket hudutlarının müdafaasma (o mezaret etmekte devam eyliyecektir.,, Slovakyada Vaziyet Belgrat, 18 (A. A.) — Havas: Bra- tislavadan bildiriliyor: Alman baş - kumandanlığı, . Slovak ordusunun terhisini istemiştir. Filhakika geçen perşembe günü Bratislavada yeni bir âsker isyanı vukubulmuş ve Alman subaylarına itaat etmek iki bin asker silâhları alınarak hap - sedilmiştir. Zilnada da buna benzer bir hadise vukubulmüştur. En ziyade serkeşlik edenler en eski sınıflar ci duğu Için, Slovak milli müdafaa ne- zareti 35 ilâ 40 yaşındaki ihtiyatların derhal terhisini emreylemiştir. Slovak mahfillerinden gelen haber ler, Slovak hükümetinin memlekette bir enflâsyon hazırlamakta olduğunu göstermektedir. Slovsk devlet mat. 1, halen durmadan, para basmakla moşguklür ve bu para se ferberlik ve ordunun iaşesi masrafını ye yarıyacaktır. vada bozgunculuk o derece i şekiller almiya başlamıştır ki, hükümet, herhangi bir bozguncu. luk fiilinin idam ile cezalandırılaca. ğını halka bildirmiştir. * Harbin ilânindanberi Slovakya - İda ve himaye idaresinde Alman ted hişi hüküm sürmektedir. Prağda on bin kişi tevkif edilmi tir. Bunlar arasmda Münih anlaşma. sından sonra Slovak Başv olan Beran, Çek katolik (partisinin eski reisi monsenyör Stak bulunmaktadır. Çek matbuat servisinin bütün salâ hiyettar şahsiyetleri de tevkif cdi miştir. Slovakyada eski Hodza çittçi par- tisinin bir çok erkâni ve otonomis lerin şefi Sidorun taraftarları tevkif edilmiştir. * İ veroşilot, ovyet kıta- “İn cü haftası başında Fransız matbımtır| et dairesi, bu hu-|, istemeyen | e hareketini tenkit ediyorlar. Petit iu “ diyor ve Rus kıtastıın Polonya Hu nu gececeklesini bildiriyordu ve ka bu kıtant Savyet - Polonya hududunu iştir. Hitlerin einayı psn » Sovyet paktındanberi ve birkaç gündenberi de gölg üdüğü görllüyardu." * Bütün gazetelerin ve Fransız ef- İkârı umumiyesinin sorduğu sual de “Oeuvre gazetesinin Şu başlığında! “Alman; ile müştereken | reket mi, yoksa sadece | mevzuu Bu gazete Polonyanın uğra- tilânın Stalinin hakim bu - lunduğu siyasi büro larafından tas- İvip edilen Pravdanın makalesinin tabii bir neticesi olduğunu yazıyor Sov Birliğ menfsatini Alman - Polonya barbinin ratien süretle istifade edilmisi ve Rusyayı gerp vilâyetlerinden: Polonyadar Letonyudan, Estonyadan ve Litvanyadan mahrum bıraktın eski rejimin kayıplar unda bulunmuştu Joumal gazetesi de şu izahatı ve anlamak İçin Rüsya ile Po- mak İlzamdır: 1071 terli Biga ha rihli wdemi tecavüz at Pile nihayeflenen ler Birliği ile Po- | in Polonyaya y z sebebile nı katetmiştir. Konfederasyon merkez bürosu, bu | hususta neşrettiği beyannamede şi le demektedir: Konfederasyonun daha evvel tak « bih etmiş olduğu Stalin . Hitler pal tı, bugün mütecâvize yardım ma. hiyetini tamamile açığı vurmuştur. Bu sulhe karşı taammüden yapılmış füliyata çıkarılmış bir ihanettir. Bu nazizme karşı durmıya davet & dilmiş olan proleterlere karşı bir iha- nettir, Macaristana Göre | Peel ere year ed Budapeşte, 18 (A.A.) — Macar ga. zeteleri, Sovyet kıtaatınım Polonya. ya girmiş olduklarını birine sayfala. | rında büyük manşetler altında haber vermekle beraber Macaristanın bu vaziyet karşısında hattı hareketinin ne olacaği hakkında mütaleâ serdin. den İetinep etmektedirler. Magyar Ujsag gazetesi, Macarista, nın hattı hareketinin Avrupanın hat- tı hareketini cezri surette değiştire. ceğl müaleasında bulunmaktadır. Bundan başka Heftoe Regel, İsveç. ten alınan malümatı zikrederek Po- lonyalıların kahramanca hareketle rine işaret etmektedir. 900 “kilömetre uzunluğundaki Po- lonya - Rusya hududunun her nokta- sında Polonyalı kıtaat, harbi kabul etmişlerdir. Polonyalların ne kadar müddet muküvemet edeceklerini an- cak Allah bilir, Amerikanın Vaziyeti komüni Vaşington, 18 (A.A.) — (Havas): Rusların naziler yanında Polonya- ya girişi Amerika öfkârı umumiyesin de komünistlik aleyhindeki cerayanı kuvvetlendirmiş ve demokrasi mü - dafilerine karşı daha büyük bir mu. habbet cereyanı uyandırmıştır, Po. lonyanın Sovyetler tarafından istilâ- sı, Polonyadaki Rus ekalliyetinin tehlikede bulunduğuna dair Sovyet matbuatının yazılarındanbâri, Ame. rika siyasi mabalilince bekleniyor du. . Vaşington diplomatik mahafili Söv yetler birliğinin ihtilâfa iştirakinin Balkan memleketlerni de harbe sü- rükliyerek Avrupadaki harbi daha iyade genişleteceği mülaleasında. *İ'birinei derecede mi dır. Balkan memleketlerinin İngiltere ve Fransa tarafından silâh ve mühim matça besiĞtilmesi diplomatik müşa. hitlerin ekserisi tarafından zaruri ve im bir mesele olarak telâkki edilmektedir. Bu ayni müşahitler A ih rTanında Amerikaya mühim vazifeler terettüp ettiği ve silâh ambargosu - nun kaldırılmasının zaruri bir mahi- yet aldığı kanaatindedir. Gazetelerin İnfiali upa Polonyanin Ruslar tarafından isti- lâsı Amerika gazetelerinde infial tev. Mt etmiştir. Nevyork Herald Tribuna # bu vaziyet karşısında hiç bir Ame. rikalının omuz silkmekle iktifa ede- miyeceği mütaleasında bulunmakta. dır. Bu gazete, bir surette önü - müzdeki günle: z menafil teh- iy nfirat po. Vtikası taraftarlarını takbik etmek. tedir. Bu gazete ilâve ediyor: “Dünyanın ufkunda tecessüm eden büyük değişikliklerin Amerikayı si- Jâh kuvveti ile defetmesi lâzım gele. cek bir tehdit karşısında bırakmama- sı için dua edelim. Fakat şimdi bu » | değişikliklerin bizi hiçbir tehdide ma ruz bırakmıyacağım söylemek körlü- ğün azami derecesi olacağı gibi önü. müzde dikilmekle olan istikbal mu. vacehesinde bu milleti, hödisat üze- rinde hiçbir tefsir icra odemiyecek bir hale sokmak ta deliliğin azamisi olur. Kanadanın Kararı Ottava, 18 (A.A.) — Başvekil B, * | King, Sovyet kıtaatının Polonyaya girmelerinin pe deceğini müzakere etmek üzere ka- neyi toplamış ise de Londra da bu husus hakkında alınacak izahatı bek» lemiye ka , Japonya ve İsveçte Japonya gazeteleri uyanık, bir dik kat tavsiye etmekte ve Avrupada harbin dönüm noktasına geldiğini an. latarak Rusyanın Japonya ile ara» ndaki ihtilâfları hal için vuku bu. lacak müracaatlerinin iyi karşılana- cağını ilâve etmektedir, * Stokholm, 18 (A.A) — İsveç mat- buatı Sovyetlerin Polonyada müda. halesi hakkında müttehiden şiddetli tefsiratta bulunmakta ve Alman — Rus iş birliğinin totaliter cepheyi as. kerlik bakımından takviye edebile- Ceğini, fakat ayni zamanda demok. rasilerin manevi enerjisini de arttı racak mahiyette olduğunu bildirmek tedir, . İngilizler de Bir Alman Tahtelbahirini Batırdılar (Başı 1 incide) “Courageuos” ün sağ kalan müret- tebatı limana dönmekte olan torpido muhripleri ve ticaret gemileri tara- fından kurtarılmıştır. Muhripler der- bal tahtelbahire hücum etmişlerdir. Tahtelbahirin tahrip edildiği zanne- dilmektedir. “Courageous”, bu tip gemilerin en eskilerinden biri idi. Gemi 1917 de kruvazör olarak inşa edilmiş, fakat harpten sonra tayyare gemisi şekline konulmuştu. Sağ kalanların isimleri belli olur olmaz neşredilecektir. Courageous'ün mürettebatı, hava efradı da dahil olduğu halde 1216 ki. şi, makine kuvveti 90.000 beygir ve sürati 3i buçuk mil idi. Şimal Denizinde Diğer taraftan İngiliz hava kuv - vetlerinin şimal denizinde bir Al. man tahtelbahirini batırdıkları bit diriliyor. Şimal denizinde bir İngiliz keşif tayyaresi, üç Alman tayyaresi ile dövüşmüş ve neticede İngiliz toyya- resi Üstüne dönmüştür. Bu akşamki Fransız tebliği de Fransız kuvvetlerinin bir düşman tahtelbahirine muvaffakiyetle taar. ruz ettiğini bildirmektedir,