10 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 8

Pik NEN İstanbul, Ankara Caddesi 102 TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON: 24310. 24318, 24319 BEŞİNCİ YIL — No. 1477 5 KURUŞ PAZAR | 10 EYLÜL 1979 ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep tslebesinin en kuvvetli yar. dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se- ven ker babanın yavrusuna verebileceği en gürel hediye. dir. Müesesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir tane bulundurunuz. JAR GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Varşovayi Düşüremediler Şahrin Varoşlarında Iki Taraf Arasında Çok Şiddetli Muharebeler Devam Ediyor ŞEHİR DÜŞMEDİ DENİZDE HARP - Almanlar Lublin'e Alman Denizaltı İlerlediklerini 7 Gemileri Şiddetle İddia Ediyorlar X X Takip Ediliyorlar Cepheden Gelen Malümat, Ricatin Stratejik Sebeplerle Yapıldığını Teyit Etmektedir Londra, 10 (Hususi) — Var. şova telsizi Varşovanın sukutu nu tekzip etmiştir. Alman kuv- vetleri şehirden 10 kilometre uzakta bulunmaktadır. Şehrin varoşlarında Almanlarla Lehli. ler arasında sokak muharebe-| leri vuku bulmaktadır. Fakat, şehir işgal olunmamıştır. Ve s0- nuna kadar müdafaa vaziyetin- dedir, Almanların Tebliği a Umumi karargâhın tebliği; Bütün cephelerde mağlüp ediler kıtaatı a düşmanın geri kıtalarına hücum ede| rek Vistülün muhtelif noktalarında Sandomicz ve Varşovaya varmış ve öğleden sonra Batı Cenubundan L hükümet merkezine girmişlerdir. Cenup Polonyasında Wislekodan ötede muharebelerden sonra Doğuya doğru ilerledik ve motörlü kıtaat Rzoszoywa vardılar, Sandormlerz yakınında Lublin is. tikametinde Vistülün Doğusuna geç miye muvaffak olduk. Vistülün Ba. tısında geler ve Lie zaptedil- miştir. Dâha Simakde Küle yakınında Vistüle kadar ilerledik. Lodzu bugün cenahtan ilerliyen kıtalarımız tarafından işgal edilecek tir. Muharip kıtalardan ekserisi mü dalan ederek kaçan düşmam takip etmekte ve şehre Bzuranın Cenubun da iki cihetten yaklaşmaktadır. Posen vilâyeti düşman mukave- metine tesadüf edilmeksizin sistemli bir surette işgal edilmiştir. Varşovanın Doğu Şimalinde düş. man Wyzkow yakınmda Bug Irma. ğından şarka doğru atılmıştır. Hata kuvvetlerimiz bütün gün Vistülün Batısında ve Doğusunda düşmanın ricat yollarını bombala. mıştır. Sandömierz ve Varşova arasındaki Vistül köprüleri üzerinde faaliyet gösteren bir kaç Leh avci tayyaresi müstesna olmak üzere Leh kuvvet- İrici mişlerdir. Bir İngiliz tayyaresi dü- Tayyarenin içindeki beş ki: raşütle atlamış ve fevkif edilciğikeedi ir. Garp cephesinde, iki Fransız tay. yaresi Alman toprakları üzerinde rülmüştür. Alman bildiriye: ordusu başkumandanlığı tayyareleri bugün üzerinde istikşafta bulunmak istemişler$e de Alman a & tayyarelerile hava topları tarafın. dan & biri, Polonyalıların cephelerini İret ettikten sonra, gazetesine gönder. diği telgrafta Lehistan ordusu tara. İından yapılan ricatin tamamile stra. | tejik bir ricat olduğunu ve ordu ma- neviyatının gayet mükemmel oldu- ğunu bildirmektedir. Bükreş gazeteleri muhabirleri de tam'bir askeri plâna göre ya. pıldığını, maksadın Almanları Le. histan işlerine çekmek olduğunu, or- dunun bütünlüğünü muhafaza etti, ni, hiçbir yerde tefessüh ve tereddi alâmetleri görülmediğini, 60 saatlik saha içindeki dolaşmaları neticesinde bu kanaati edindiklerini bildirerek Almanların Leh ordusunu kıs kaç içine almayı boceremediklerini anlatıyorlar. 3ir Gazetenin Mütaleası Leh ordularının ricati hakkında tefsirlerde bulunan Holanda Sosya- list organı Hetvolk gazetesi bugün- kü başmakalesinde ezcümle diyor ki: “Leh cephesi bu suretla pek ziya-| İ kuvvetlerinin kısmı küllisile müca. deleye mecbur olacaktır.O kısmı k Vi ki şimdiye kadar harekât haricinde tutulmuştur. Bundan sönra Alman 5. leri hareketi başladığı suratle devam edemiyecektir. Bundan başka, Ro - manyanın dâ Polonyaya teslimatına devam ettiği Bükr tedir. E tikal ettiği ette Alman 1 leri hiç bir harekette bulunmamış- | tar, Karpatların şimalinden . İlerliyen Alman kıtaları, bugün Reszova aln lar ve'Jaroslav üzerine devam eylemekte bulunmuşlardır. Bati şimalinden gelen bazi dü man tayyareleri dün gece Almanya- nın bâtı şimal mıntakasıma yaklaş. mışlardır. Sahil mntakasında Alman topları düşman tayyerelerine ateş açmış ve tayyareler Holanda yolu ile dönmek üzere cenup doğusuna doğru çekil mişlerdir. Hiçbir bomba atılmamış- fır. Alman avcı tayyareleri düşmanı Holanda hududuna kadar takip et- r, Doğuda iyi yol yoktur ve İtoprak müsait değildir. Sonbahar İ yağmurları başlayınca bu zorluk da. ziyade artacaktır. ilerlemiye | Londra, 9 (A.A.) — İstihbarat ne- zareti bildiriyi Leh Haş eti Varşovadan ayrılmıştır. İngiltere büyük elçisi de dahil olduğu halde Yazı yabancı se- faretler de şehri terketmişlerdir. Londra, 9 (A.A.) — İştihbarat Ne- #areti, General Norvid Nevgebaue- rin riyasetinde bir Polonya askeri heyetinin dün akşam Londraya mu- vasalat etmiş olduğunu (haber ver- mektedir. de kısalacaktır, Artık Almanlar Leh | ten bildirilmek-| | İngiliz İstihbarat Nezareti Ele Geçirilen Hasım Gemilerin Derhal: Batırıldığını Bildiriyor Polonyada Son Vaziyeti Gösteren Harita ME HARP TEBLİĞLER Berlin —D.RE terlemesi sa. anyanın doğ | ma,biaen ordu bi İŞ mesine Yüzüm kalmadığını Witlere vilâyetinde Öder neh : da itler Demiş ki: İngiltere Harbe Girerse Zaferin Bedeli İngiltere lmparatorluğu Olacak Vaşington, 9 (A.A) — Amerikan efkârı umumiyesinin büyük ekseri. yeti, daima bitaraflık kanununun Ro- İosevelt'in arzu ettiği tarzda tadiline İ taraftar bulunmaktadır. Salâhiyettar mahfillerdeki kanaate İ göre, hükümet, ambargo kaydının ta- dilini elde etmek için her iki mecli İte de lüzümu kadar ekseriyet bulabi. leceğinden emindir. Yalnız, kongre- nin toplantıya çağırılması için şim- diden hiçbir tarih ileri sürülemez. Bir tarih tesbiti için, efkârı umuz yenin tadile muhalif kalan kongre azası üzerinde önüne ge &z dere. cede tazyik icra etmesi beklenmek- tedir. Los Angeles, 9 (A.A.) — Pittman, ilere şu beyanatta bulunmuş” 'Alman tahtelbahirlerinin Nev- york :suları civarında faaliyete geç- mesi halinde, harp ilânına hacet kal- maksızın, yılan ksfası ezer gibi bun- ları tahrip etmek üzere terpito muh. riplerimizi göndermek icap eder mü- ialeasındayım. Maamafih Avrupaya asker sevkedilmesini asla tasvip et- İmem.,, Kanadada Ottavadan bildirildiğine göre Ka- İnağa Başvekili Makenzi King'in par İlâmentöda biribirini takip eden be. yanatı, Kanadanın İngüterenin ya- hudu Alman kıtaafının nin için kati suretle sör- bin vekrik sebepler» şimdiki Hitler bugünden & Bilezyn müstema olmak Üzere, Alı eylemiş bildirm; rinin 1 | | i rında yer alacağına ve Fransa ile 0. nun gibi dünya hürriyetini müdafaa şacağına şüphe bırakmamaktadır. King, Hitlere şiddetle hücum ede- rek “hatanın Almanyayı kontrol e. den rejime sit,, olduğunu söylemiş. tir, Hatip, bundan sonra hürriyeti hakkındaki bahsetmiştir, King, ezcü: tir kiz — Bir Alman gazetesinin ettiğine göre Hitler, şöyle demiştir; ere, harbe girecek olursa za- İferin bedeli İngiltere İmparatorluğu) olacaktır.,, Hitler, bu sözleri ile Kanadayı tihdaf etmiştir.,, Söylediği nutuk esnasmda King, bazı sevkülceyş mülâhayalarının ma. Tüm olan mânada harp ilânmin te rini mucip olabileceğini kaydetmiş. #r. Amerikan kongresi toplanıp si- âhlara konan ambargonun kaldırıl-| ması meselesini tetkik edinciye ka. dar Kanada belki Almanyaya karp ilân etmiyecektir. King demişti kiz. — Hürriyetin müdafaası için mü cadeleye gitişen İngiltereye ve ken-| di hürriyeti ile dünya hürriyetini! müdafaa eden Fransaya karşı hayran lığımı ifade için kelime bulamıyo. rum.,, le demiş. temin ya azmeden milletlerle beraber çalı-| Kanadanın| endişelerden | * Londra, 10 (Hususi) — İstihi Nezareti bugünkü' tebliğinde bütün düşman deniz kuvvetlerinin şiddet- le takip olunduğunu bildirmekted Ele geçen hasım gemileri, batırılı- yor. Fakat denizciler, emin yerlere naklolunuyorlar. Halihazırda, Baltık denizi haricinde bulunan bütün Al man gemileri, deniz aşırı sahalarda kendilerine birer sığınak bulmuşlar- dır, Bunların bir kısmı, İspanya li- manlerinda, bir kısmı Japon liman. larında, hulunmaktadır. Daha, haska Umanlarda da bir takım Alman ge- mileri bulunmak! Denizdeki Harp Zürih, 9 (A.A) — Stokhalm'dan Nouvelle Gazette de Zürich'e bildi- riliyo: İyi haber alan İsveç mahfellerli de, Oresund'daki Alman mayın bâ- rajlarının üç geminin batmasına s6. bep olduğu söylenmektedir. Yalnız) Oresund'a değil Büyük Belt ve Kü.) | sök Belt'a de mayın dökülmü İBu tehlikeden dolayı Danimarka, veç ve Norveç balıkçı gemileri liyetlerine hihayet vermek meeburi- yetinde kalmışlardır. Diğer cihetten İngiliz donanması Norveç'in bütün Atlantik sahillerini kontrolü altıda bulundurmaktadır. “Pribourg., ismindeki Alman va. puru, Danimarka bayrağı çekerek ve kendi isminin yerine koyarak Fronthein dimanına gelme- ge muvaffak olmuşt Van Molkerbuch ismindeki Alman vapuru Norveç sahilleri açığında bir İ İngiliz harp gemisi tarafından batı. rılmıştır. a- ur, © göre Narvih li yaya demir madeni ta- sıyan vapurlar, İngilizler tarafından zaptedilmiştir. Birkaç şilep de alelâ. cele Norveç limanlarına iltica etmiş | nından Alman Norveç demir madeni istihsal: nın Üçte ikisinin Almanyaya ihraç edildiği bu münasebetle | hatırlatık maktadır. Bu ihracata mâni olmak i- sin İngiltere tarafından ittihaz edi. len tedbirlerin Alman ithalâtı üze- | zinde mühim bir tesiri olduğu hatır- tılmaktadır. Bitarafların Gemileri İngiltere in deniz muharipleri hu. kukunu istimal etmekte olduğu bu anda mevzuubahis olan başlıca me- İsele, “kaçakçılık listesi, nin Londr: da hiç kimsenin esaslı menfaatlerine | dokunmağı asla temenni etmemekte olduğu Amerikayı ne dereceye ka- dar müteessir edeceği meselesidir. Evvelâ şu ciheti hatırlatmak lâzım dır ki, kaçakçılık listesi tanzimi, razdan masun olan bir haktır ve bir defa bu liste tanzimi edildikten sonra i hiçbir bitaraf memleket, memnu eş- Yayı hâmil kargoların ve hattâ gemi- r. | lerin müsaderesine karşı protestoda bulunamaz. Bununla beraber ihracatçı büyük devletlerin kaçakçlık listesinin mü- balâğalı addedebilecekleri şumülü yü zünden menfaatlerinin muhtel olma- sı mümkündür. Son harpte İngiltere tarafından pamuğun kaçakçılık liste. sine ithal edilmesi üzerine Amerika, böyle bir vaziyette bulunmuştur. Şimdiki ahval ve şerai* dahilinde petrol ile pamuk Tisteye ishal edile. cektir. pa iki madde ise, Amerikanın Is Fa taraflı: kanununda ya- labilecek tadilât ne olursa olsun yasi İngiliz mahafilinde Amerika ef. kârı umumiyesinin pamuğun ve pet- yolün ve bilhassa petrolün şimdiki ihtilâfta ne kadar esaslı bir ehemmi- yeli olduğunu çok iyi anlıyacağı ve kanaati bi | | | mevcuttur. Mevzuub; de, heyeti er bir mesele muası itibarile nazarı | dikkete alinan Amerikan bitaraflık kânünunüun tadili meselesidir. Kanun hukuku - nun istimalini müteessir edemez. Zi- ra, Amerika tarafından vücude gı rilecek olan Uste ne olursa olsun Va. şihgton hükümetinin maksadı, bazı İmevadın Amerikadan ihraç edilmesi- haddi zatinde, muharipl ni teşhil veya, menstmek olup bu maddeler bir kere Amerika toprağın- dan ve Amerika sulurından çıktıktan sonra bunların (ransitini kontrol et- mek değildir. İngiliz donanmasının ehemmiyetine ve İngilterenin kendi #cari vapurlarını himaye için malik olduğu vasıtaların mebzul naen Londrada ihracat listesinin"pe. şin ve zarar ve ziyanı müş esasına istinaden tevsii temenni edil- mktedir. Çünkü demokrasi devlet. leri bu esaslara göre seri teslimatta bulunmak vesaitine malik bulunmak tadırlar. Tafsilât Verilmiyor İstihbarat Nazırının geçenlerde bil dirdiği veçhile Alman tahtelbahirle- ri, harp başlar başlamaz bir takım zaylata sebebiyet vermişlerdir, bil- Athenia'nın ziyar bu meyanda dır. İstihbarat Nazırının dediği gibi İngiliz donanması düşman tahtelba. hirlerine karşı şiddetli tedbirler al. maktadır, Amirallık dairesi, evvelce düşman tahtelbahirlerinin tahribine müteallik malümatm neşri muvafık olamıyacağını ilân etmiş idi, çünkü evvelâ geçen Umumi Harpte ile bir tahtelbahirin ziyan uğramasının manevi tesiri bu tahtel- bahirin uğradığı düşmanca malâm olduğu zamandan ziyade kendisinden katiyen malümat alınamaması halin de, daha büyük olmaktadır. e