4 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TELEFON: 24310. BEŞİNCİ YIL — No. /ğ7/ 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ BAŞMAKALEMİZ Başmakalemizi beşinci sayfanm birinci sütununda (Günün Meseleleri) kısmında bulacaksınız. İngiltere ile Fransa Dün Almanyaya Harp İlân Ettiler Harp Kabinesi Kuruldu, Lord Gort İngiliz Orduları Başkumandanlığına Tayin Edildi Ingiliz Harp Filosu, Alman 'Iransatlantiği Bremen'i Zaptetti SUVYET RUSYA Dominyonlar da Harp İlân Ettiler, Japonya Bitaraf Kalıyor, Mısırda Seferberlik Yapıldı Londra, 3 (Hususi) — İngiltere ile Fransa bugün harp ilân ettikten sonra harp icaplarına göre hareket ederek yeni tedbirler almışlardır. İngiltere Krali, ordularının başkumandanlığına General Lord (Gort) u, İmparatorluk orduları erkânıharbiye reisliğine General İronside'i, Anavatan orduları kumandanlığına İDİM desin simindin İnmiltarenin, m izmirde da: İnciltere ile beraber Almanyaya harp ilân etmişlerdir. 1 harp harekeli, İngiliz donanmasının Amerikadan dönmekte olan Alman transatlantiği “Bremen,, i zaptetmesidir. Di- ğer taraftan Reuter ajansının bildirdiğine göre, Japon hükümeti, Japonyanm İTALYA *Misano Harp ilân edilmesi üzerine Almanyanın vaziyetini ve Polonyaya tecavüz ettiği mıntakaları gösterir harita bitaraflığı hakkında İngiltereye teminat vermiştir. Kuvvete Kuvvetle Mukabele Ediyoruz İngilterenin bugün harp ilân etmesi şu şekilde olmuştur: İngiltere hükümeti, dün sabah saat 11 e kadar, Almanyadan, muhasamatı derhal durdurarak, Polonya topraklarından çekileceğine dair taahhüdü tazam. mün eden bir cevap slamamıştır. Bunun üzerine Mister Chamberlsin, #ant 11 de radyoda İngiliz milletine hitaben bir nutük söylemiş ve İn- giltere ile Almanya arasında harp halini ilân etmiştir. Bu sırada, Ber- lin bükümeti de İngiliz ve Fransız ültimatomlarını reddettiğini bildir. miştir. Mister Chamberlain, mesaj bürosundan söyiedği nutkunda de. miştir ki: “— Size büromdan hitap ediyorum. Bu sabah İngiltere- nin Berlin sefiri, Almanya hükümetine nihai bir nota tevdi t- ti ve saat on bire kadar Alman kıtalarının Polonyadan geri çe- kileceğine dair teminat verilmediği takdirde İngiltere . ile Al- manya arasında harp halinin başlıyacağını bildirdi. Şimdiye kadar bir cevap gelmemiştir. Onun için memleketimiz Al- manya ile harp halindedir. Bu şekilde beyanatta bulunmak benim için çok hazin ve ağır bir.darbe teşkil eder. Çünkü, ütün mesaimi sulhü kurtarmıya hasretmiştim. Şimdi bu mesainin boşa gitmesi ile karşılaşıyorum. Almanya ile Polon- Ya arasında makul ve şerefli bir sulh mümkündü. Hitler, iste- medi. Bi , her ne pahasına olursa olsun, Polonyaya tasar- rufu tercih etti. Hitler, Polonyâlılara sunduğu tekliflerin red- dolunduğunu iddia ediyor. Bu hilâfı hakikattir. Çünkü, bu tekliflerin Polonya hükümetince tetkik edilmesini bekleme- miştir. Artık bizim için mücadeleden kaçınmak imkânı kal mamıştır. Çünkü bu adam, kuvvet istimalinden vazgeçmiyes Ceğini göstermiştir. Onu ancak kuvvet durdurabilir. Fransa ile birlikte Lehistana yardım için taahhütlerimizi - ifa ediyoruz. Sulh için yapılabilecek her şeyi yaptık. Arık vazifemizi ce- faret ve sükünetle yapmaktan başka bir işimiz kalmamıştır. İmparatorluğun her tarafından aldığımız müzaharet mesajla- ” bize büyük bir cesaret vermektedir. Herkesin mutat işini Yapması hayati bir ehemmiyeti haizdir. Cenabı hak bizi takdis Ve hakkı teyit büyursun.,, " Hakkın Kazanacağına Eminiz ,, Öğle üzeri parlâmento toplanmış, ve Başvekil ile nazırlar halkın canlı tezahürleri arasında meclise gelerek vaziyeti izah etmişlerdir. Mister Chamberlain, söylediği nutukta, son İngiliz ültimstomu. Mun bu sabah saat 9'da verilerek Alman hükümeşine 11 e kadar müh. Jet birakıldığını ve Almanya hükümeti bu müddet zarfında: geri çekil. Dek için bir tanhhütte bulunmadıgından;heli harbin başlatlığını söy. “MİŞ ve sözlerine şu şekilde devam etmağgtir; | d (Sonu Sa: 6 Sür 1) 7 hey, Koridorda Harp Çok Çetin Bir Safhada Almanlar Bir Şehri Daha Zaptettiklerini İddia Ediyorlar” Londra, 3 (Hususi) — Bu sabah biri saat 6.15 de, diğeri de sekizde olmak üzere Alman tay- yareleri Varşovaya iki hücum yapmışlardır. İkinci taarruz bir saat devam etmiştir, Bir Alman tebliği Tschenstochau- nun işgal edilmiş olduğunu; Wartka nehrinin Wielun'un şarkindan geçil. diğini yazmakta ve Brent'in Alman- ların eline geçtiğini bildirmektedir. Polonyanın Paris sefarethanesi'de Tsehawstochâü şehrinin alevler için de yanmakta olduğunu teyit etmiş. tir. Ancak, Alman kitalarinın ileri hareketlerinde büyük © müşkülât ile karşılaştıkları ve ele geçirdikleri ba- 21 noktalarda devamlı olarak tutuna- madıkları “anlaşılmaktadır. Çarpışmalar Şiddetleniyor Varşova radyosu, Polonya kıtaa. tanın hudut üzerindeki Zabszyn'i tek- rar işgal etmiş olduklarını bildirmek- tedir. Polonya radyosu, İngiltere ile Al. manya arasında harp halinin mevcut olduğunu ilân etmiştir. Bunun üzeri- ne halk,'Fransa ve İngiltere sefaret- haneleri etrafında toplârmış ve bü. yük bir şevk ve heyecan izhar etmiş» (Sonu Sa: 6,.Süz 5) : : ; )eeieaeemessaseae Kanun İNGİLTERE dün tarihi bir gün yaşadı ve. Alinanya ile tekrar harbe girdi. Harbin önüne geç- mek için on sekiz aydır müte- madiyen uğraşan Mister Cham- berlain en nihayet hayatınm en mesuliyetli kararını verdi ve sa- at 11 de-söyledi ir mutukla harp-ilân ettiğini İngiliz mille tine ve Britanya imparatorluğu- na bildirdi, Kralın Mesajı DAHA SONRA İniyilitere kralı bü- tün İngiliz milletine ve İngiliz imparatorluğuna hitaben bir mu- tuk söylemiş, ceberruta karşı gelmek ve insanlığı hürriyete kavuşturmak için İngilterenin her fedakârlığı göze aldığını bik ; dirmiş ; İNGİLTERE dahâ sonra, bir harp kabinesi kurduğunu ilân etmiş ve 1914 ile 1915 de İngilterenin Bahriye Nazırı olan Mister Chürehil'i Bahriye Nazırlığına, Almanyaya karşı boyun eğme- mek siyasetini ötedenberi mü. dafan eden Mister Eden'i do- minyonlar Nazırlığına getirmiş. tir. Almanya Reddetti DİĞER TARAFTAN © Almanya, İngiliz ültimatomunu reddetti- ğini, her taarruza, ayni silâhlar. la mukabele edeceğini, Lehista- nı ortadan kaldırmayı değil, fa- kat yalnız hudut tashihleriyle iktifayi düşündüğünü, İngilte. renin, Lehistanla olan ihtilâınn sulhen halline mâni olduğunu ve Sinyor” Mussolini'nin * sulh “22. RINI Amerika itaraflık unu Bozuyor teklifini de reddettiğini bildir- miştir, Fransa da Harbe Hazır beyanname ü dır. LEHİSTANDA, harp şiddetlen- mekte ve Alman tayyareleri Le. histan şehirlerini bombardımana devam etmektedirler. Koridor. da muharebe hayli çetindir. AMERİKAYA gelince, bitaraflık kanununun tâdill için derhal ha- zırlıklara başlamıştır. Roosevelt, bu sabah saat 4 de bir nutuk söyliyecektir. o Yetiştirdiğimiz takdirde bu nutku son dakika kısmımızda hulâsaten vereceğiz. BREMEN transatlantiği İngiliz ge- mileri tarafından çevrilmiştir. MISIR hükümeti, umumi seler- berlik ilân etmiştir. üncü sayfamızda. FRANSA da İngiltere gibi bugün Almanyaya harp ilân etmiştir. Yalnız, Fransız ültimatomunun müddeti saat 17'de bitmiş, AL manya Fransa ültimatomunu da reddettiği için' harp hali: başla. mıştır. DİĞER taraftan, İngiltere. hükü- meti, Alman milletine hitaben bir beyanname meşretmiş, har. bin Alman milleti ile değil, Al man hükümeti ile yapıldığını ve Hitlerin sözüne İnanılmaz bir 2. dam olduğunu bildirmiştir. Bu . m slm ri KATAR RAA AŞILAYAN ALAYA EN SON DAKİKA Nevyork, 3 (Hususl, sabah 3,30) — Londradan bildiriyor: Ingiliz donanması Baltık denizini abloka etmek için emir almıştır. Nevyork, 4 (4,30 sabah) United Press: Imgiltere ile Fransa hükü- metleri İtalyanın vaziyetini tavzih etmesi için müşterek bir müracat. ta bulunmak üzeredirler, tslya hükümeti, Ingiltere ile Frans harp ilân emeleri üzerine vaziyeti “hakkında bir şey söylememiş Kati ve sarih beyanat istenecektir. Nevyork, 3 (Sabah 4,15) — Reisicümhur, buakşam Beyaz Saray. dan söylediği nutukta, Amerikanın vazifesi, harbin başlamasına rağ- men sulh için çalışmak ve kuvvet tehditlerine son vermek olduğunu izah ederek “Amerikanin yıne ordular göndereceğini tahmin etmek tamamiyle yanlıştır. Amerika bitaraf kalacak ve neşredeceği bir be. yanname ile bitaraflığı ilân edecektir, Bu bitaraflığın tam olmasını da bir kaş gün içinde temin edeceğiz, demiştir. Tan, fevkalâde günlerin devamı müddetince, makinesindeki hurusi tertibat sayerinde bu sütunda her kün enson dakika gelen haberleri! verecektir. Haber olmadığı güd, bu kısım boş kalacaktır. KARLA MERMİLER SR