31 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

ei 31-8 -939 BUGÜN Mütarekenin Devamı Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Gr cumadanberi Alman; İngiltere arasında başlıyan ve bir mütareke devresi açan müzake. | reler devam etmekte ve iki memle- ketle beraber, bütün Avrupa bu fikir mübadelesinin neticesini beklemek. tedir. Fikir mübadelesinin bilhassa İki mevzu üzerinde cereyan ettiği Mister Chamberlain'in evvelki gün- kü nutkundan anlaşılmıştı. Bu mev- zuların biri; Lehistanla Alman. Ya arasındaki ihtilâfları halletmek, ikincisi, İngiltere - Almanya arasın. da en geniş ölçüde bir anlaşma yap- mak, Bu fikir mübadelesinin cereyan ettiği sırada, her taraf tepeden (ir- nağa kadar silâhlanmaktadır, Yani müzakere serbest ve normal şartlar İçinde değil, silâh tehdidi altında vu. kubulmaktadır. Müzakerenin karşı. laşacağı her güçlük karşısında larin zebani dili, konuşmak için ç balıyacaktır, Müzakerelerin hedefi, şüphe yok | ki, silâh dilini kesmek ve cehennem zebanilerini susturmaktır. Fakat da- valarım siliha dayamak istiyenlerin açtıkları silâh yarışı, bütün Avrupa. YI, bu yarışın varabileceği noktaya; Yani barbarlık bataklığının kenarına vardırmış bulunmakladır. Bugün #arfolunan son emekler ise, uçur. mun içine yuvarlanmak İstemiyen medeni insanlığın son gayretidir. Bugün medeni Avrupa, birbirini bu çukura yuvarlamak için uğraşan iki tarafa ayrılmıştır. Bu ayrılığı icap ettirecek ve bu mühlik didişmeye se- bep olacak, içinden çıkılmıyacak de- redece kördüğüm olmuş hiç bir me- sele yoktur. Biricik mesele, tecavüz rihniyeti, ve tahakküm iddinsıdır. Tecavüze boyun eğmemek ve tahak. küm boyunduruğuna girmek iste. miyen taraf, kendini derliyerek, top- lıyarak ve silâh bakımından geride lmamak icin her fedakârl da uz akan aLiriğiş ve MELCEdE iki taraf tepeden tırnağa kadar si- lâhlanarak karşı karşıya geçmişler. dir. Vaziyet gayet sarihtir. Ya teca. vüz ve tahakküm iddialarından vaz geçilecek, yahut harp vukubulacak. tar. Mister Chamberlain evvelki gün- kü nutkunda bu noktayı sarih bir #urette anlatmış ve İngiltere ile Al- Mmanya arasında geniş ölçülü bir an- laşmanın, Almanya ile Lehistan a. tasındaki ihtilâfların halli tarzına bağlı olduğunu söylemiştir. Aradaki ihtilâfın tecavüz ve ta. hakküm yolile halline gidildiği tak- dirde mesele kalmaz ve 0 Zaman söz “lâha kalır. Fakat böyle yapılmadığı takdirde #radaki ihtilâfların sulhen halli için mâni kalmaz. Nitekim son günlerde is mevzuu olan ekalliyetler mü- badelesi de bu hal çareleri arasın: dadır. Mütarekenin sulh ile bitmesi için hattı hareketin takibinden başka Süre yoktur. Yoksa mütarekeyi bir sulh deği Müthiş bir harp takip edecek, belki de Almanya, bu harpte tek başına lacaktır, Fakat bugün vaziyet az $ok sulh şıkkı lehindedir. Yarın ne olacağım kestirmek Kimsenin elinde değildir, A aaa Üzüm ve İncirlere Zarar Veren Yağmurlar Devam Ediyor İzmir, 30 (TAN) — Dün ve bugün miş, Aydın, Kemalpaşa, Manisa Muntakalarına ve İzmir kavalisine fazlaca Yağmur yağmış, mühim mik. tarda üzüm ve incir ıslanmıştır. maille, İzmir Müstahkem Mevki Kumandanlığı ye zmir, 30 (A. A.) — Korgeneral. | Va, <eti dolayısile vazifesinden ayrı. » müstahkem mevki kumandanı ti “m Aktoğunun yerine tayin olu. pm Tuğgeneral Mahmut Berkoz Sk m şehrimize (ogelmiş ve vali, ikiye reisini makamlarında ziya, m €ylemiştir, le Almanyadan Türkler Geliyorlar Tekirdağ ve İzmir Limanına İltica Eden Yabancı Vapurlar Berlin hükümetinin hudutları içi- ne yabancı fertleri sokmamıya karar vermesi üzerine Almanyada bulunan eenebiler ve bu arada Türkler de ha- reketlerini tâcil etmişlerdir. Son gün- lerde kafile kafile gelen talebeleri- mizden maada dün Almanyadan ge- len son konvansiyonel trenile birçok mebus, profesör ve tacirlerimiz de İ memleketimize dönmüşlerdir, Bundan başka dün Köstenceden| gelen Romanya vapurile de birçok vatandaşlarımız gelmişlerdir. Piyasa ahvali İhracat piyasası dün de hareketsiz kalmıştır. İngiliz Hrasının 540 kuru. şa kadar düşmüş olması sterlin ile yepılmış olan angejmanların dâ ge| ciktirilmesine sebep olmaktadır. Ba- zı tacirler yüklenmek üzere gümrük- te müamelelerini yaptırdıkları mal ları tamamen geri çekerek sevket- memeğe karar vermişlerdir. Piyasa. ların durgunluğuna rağmen fiatlar- da düşüklük olmamıştır, İzmirde vaziyet İzmir, 30 (TAN) — Dört günden- beri ilk defa olarak limanımıza beş ecnebi vapuru gelmiştir. Bunlardan biri İngiliz, biri Fransız, ikisi İsveç, ikis de Holandadır. İngliz ve İsveç gemileri, yolda aldıkları emir üzeri- ne İzmir limanına girmişlerdir. ADSM V seferini yapan Teofil Vapur Beyruttan 235 yolcu ile hareket etmiş, yolda al- dığı emir üzerine geri dönmüş ve yolcularını Sinaya ismindeki vapu- ra aktarma ettikten sonra boş olarak buraya gelmiştir. Kaptanın ifadesine göre, vapur Rodos açıklarından geçerken her ih. timale karşı elektriklerini söndür- müş ve karanlıkta yoluna devam et. miştir. Bu gece İstanbula hareket e- den Teofil Gotye vapuru orada bek. leyecektir, Bugün öğleden sonra İzmirdeki acentelere gelen bir emirde Baltık sahiline gidecek gemilerin yükle. yecekleri mallara sigorta yapılma. ması bildirilmiştir. İzmirdeki Alman ve Fransız te- beası İstanbula davet edilmiş, hattâ Almanlardan gidenler bile olmuş - tur. İtalyanların da çağrıldığı hak - ndaki şayia teeyyüt etmemiştir. İki İngiliz vapuru Tekirdağında Tekirdağ. 30 (A. A) — Dün li. manımıza İki İngiliz vapuru gelmiş. tir. Biri kereste yüklü diğeri de yol. cu dolu olan bu iki İngiliz vapuru işarı ahare kadar Tekirdağında kal. mak için emir almıştır. HÂDİSELERİN Komintern tarafından Paris Bey»), TAN SON HABERLER Sempati Ile Sovyetler Beynelmilel Londra, 30 (Hususi) — Belçika ve | Holanda hükümdarlarının bugünkü buhranı bertaraf etmek için her hiz- mete âmâde olduklarına dair İngil- tere, Fransa, Almanya, İtalya ve Le- histana vuku bulan müracaatleri İn- giltere ve Fransa tarafından derhal tasvip ile karşılanmıştır. Lehistan, Belçika ve Holanda ta- rafından yapılan tavassut teklifleri ne cevaben Reisleümhur Moscic Amerikan Reisicümhuru Roosevelte göndermiş olduğu telgrafnameye at- fen Polonyanın bu kabil tavassutları prensip itibarile kabule âmâde bü- lunduğunu bildirmiş olduğunu beyan etmiştir. Belçika ve Holanda hüküm- darları tarafından yapılan bu müsa- lemetcüyane teşebbüsü tasvip eden Polonya hükümeti, bu kabil tavassut- lardan hiçbirinin Alman hükümeti nezdinde müessir olmamış olmasına binaen fazla tafsilâta girişmemekte olduğunu ilâve etmektedir * Fakat Almanya hükümeti de Ho londu ve Belçika hükümdarlarının teşebbüsüne mukabele etmiştir. Ber. Bnin yarı resmi bir membaına göre, teşebbüs Alman siyasi mahefilinde İ büyük bir sempati ile karşılanmıştır. İki hükümdarın sulhü muhafaza hususunda sarfettiği gayretler tebcil ve bu gayretlerin Avrupalılık mesu- liyetinden mülhem olduğu teslim e- dilmektedir. Bu münasebelie su cihet tebariz J ettiriliyor ki, Almanya ile İngiltere | arasında yapılmakta olan noktai na zar teatileri Alman gayretlerinin de ayni sebeplerden mülhem olduğunu isbat eder. Almanya, neticesi Londra- nın sabırsızlıkla beklenen kararına bağlı bulunduğu bir teşebbüse giriş- miş bulunmaktadır. inin * İtalya Kral Üçüncü Emanuel, A- merika Cümhürreisi Mister Roose-| veltin göndermiş olduğu mesaja ce- vap vererek, İtalyanın sulhü koru- mak için, elinden gelen her gayreti sarfettiğini, bildirmiştir. Papanın sulh faaliyeti Vatikan 30 (A.A) — Bugün Vati- kan mahfellerinde büyük bir faali. yet hüküm sürmüştür. Papalik devlet nazırı Kardinal Maglione, Papa ile uzun bir görüşme yaptıktan sonra, Vatikan nezdindeki Fransız büyük elçisi ile İngiltere ve Polonya elçilerini kabül etmiştir. Birkaç gün evvel Romaya gelmiş bulunan Papalığın Macaristan © mü- messili Kardinal Rotte, bugün Papa- ık devlet nezareti erkânı ile mühim görüşmelerde bulunduktan sonra, Bü dapeşteye hareket etmiştir. Papanın sulhü kurtarmak için yeni | komünist partisine gön. derilen bir mektupla Sovyet Rusyanın Almanya ile ademi tecavüz paktı imza etmeğe razi olması hakkın. da gösterilen sebepler şunlardır: 1 — İntihabatta fena netice verdiği anlaşılan son beş senelik tecrüihe neticesinde yeni bir taktik kabu- lü zarureti hissedilmiştir, 2 — Sovyet Rusyanın demokı iltihakı her ne kadar mi muvaffakıyetsizlik âmili ist memleketlere yardı rat devletler cephesine ihver devletleri için bir olacakdıysa da, kâpita- m etmesi itibariyle de komünist prensiplerine mukalifti, ? — Bu sebeple Sovyet hükümeti ve komintern harp- ten uzak kalmıya, ve fal kat harbe iştirak edecek devletlerin harp yüzünden zayıf düştükleri zaman. bir içtimai ihtilâl yapmak imkânını gördüğü an- da müdahale etmeğe kar, 4 — Bu ademi tecavüz paktı, ar vermişlerdir. mihver devletlerinin a. leyhine olarak Sovyet Rusya için ideolojik ve Belçika Ve Holandanın Sulh Teşebbüsleri Karşılandı Vaziyet Karşısında Kızılorduyu Kuvvetlendiriyorlar bir teşebbüs yapacağı anlaşılmakta. dır. * Nevyork, 30 (A.A.) — Bitaraflik kanununun tâdiline muarız yan âzasından birçoğunun f değiştirdiğine dair gazetelerde çıkan haberler hakkında cümhuriyetçi Se- natör Bridges, yaptığı beyanatta, fik- Tini değiştirmiş hiçbir âyan âzasına tesadüf etmediğin! söylemiş ve mez- kör kanunun bugün her zamandan ziyade zaruri olduğunu ilâve etmiş- tir. * | Londra, 30 (Hususi) — Mısırdan bildiriliyor: Kahiredeki İtalyan orta elçisi| Kont Mazzolini, Mısır Başvekilini| ziyaret etmiştir. Mazzolini, Mısır hükümetine İtal yanın Misir hakkındaki hüsnü niye- ne dair yeniden teminat vermiştir. Kaunas'dan bildirildiğine göre Al manya sefiri dün Alman hükümeti namına Litvanya harlelye nazırına Almanyanın Litvanyanmn bitaraflığı na riayet edeceğini bildirmiştir. Irlanda kabinesi beynelmilel vari- yet hakkında tetkiklerde bulunmuş- | tur. Siyasi mahfellerde De Valeranın son zamanlarda Irlandanın harp zu- hur ettiği takdirde bitaraf kalmağa gayret edeceğini ve kendi toprakla- rının İngiltereye hücum için taarruz üssü ittihaz edilmesine müsaade et- miy hatırlatıl- maktadır. Vaşingtondan bildirildiğine göre Amerikadaki Alman sefiri, Amerika tarafından Bremen vapurunun tevki- fini protesto ederek geminin 12 saat- tenberi hareketine mâni olunması keyfiyetinin dostluğa mugayir bir hareket teşkil ettiğini bildirmiştir. Limanlarındaki Alman vapurların- da yapılan araştırmalar hakkında da Roosevelt, bu hareketin meşru oldu- Bunu söylemiştir. Madridden gelen haberlere göre, İspanya hariciyesnazırı Be'gbeder, yeniden İtalya ve Almanya büyük elçilerile Japonya elçisini kabul et- miştir, beyan ettiği Rusyada hazırlık Moskova, 30 (A.A.) — Tass ajansı tebliğ ediyor: Birçok ecnebi gazetelerin ve bik hassa İsviçreli Neue Zürcher Zeitung gazetesi, Sovyet orduları kumandan- lığının garp hudutlarından 200 ilâ 3 yüz bin asker çekerek şark hudutla- rını takviye için şarka göndermekte olduğunu yazmaktadır. Tas3 ajansı, bu haberin hakikste katiyen muvafık olmadığını beyana mezundur. Salâhiyettar mahafilde beyan olu İKE 9 — İngiltere ve Fri olan ve Almani Sovyet Alman Paktı Henüz Tasdik Edilmemiş Olması Hakkındaki Neşriyat Berlin, 30 (A.A.) — Diplomatische Korrespondanz, Alman - Sovyet pak- .İtimin henüz tasdik edilmemiş olma- sını ileri sürerek, bu müahedenin kiymet ve devamlılığını şüpheye dü- şürmek yolunda bazı İngiliz ve Fran sız haberlerini tenkit ederek diyor ki: “Bu pakt imza eğileli henüz se- kiz gün olmuştur. Muahedenin met. nini okumak külfetini ihtiyar .eden herkes görür ki, bu muahede imzası anında meriyete girmiştir. Bu müahedenin istişareyi tazam- mun eden hükümlerinden İstifade e. İdilmiş ve Polonya meselesine müte. allik hâdiselerin son safahatından Almanya Sovyet Birliğini haberdar etmekte bulunmuştur. Bu kabil manevralar ötedenberi İ yapılmış ve Berlin - Roma mihveri- ne karşı hep akim kalmıştır. Şimdi de bazı maehefil (o Alman - Sovyet paktının tasdikini şüpheli sabırsız. lıkla bekler gözüküyor. Mezkür ma- hafilin böyle yanlış düşüncelerin tehlikelerine nazarı dikkatıni celbet- mek isteriz.,, ——— ———— — nuyor ki, bilâkis, Avrupanın şark maıntakalarında vaziyetin vahimleş- mesine ve türlü ihtimallerin melhuz olmasına binaen Sovyet kumandanlı- fı garp hudutlarındaki garnizonların takviyesine karar vermiştir. Vaziyet hukkında tefsirlerde bu- lunan Pravda gazetesi şöyle diyor: Sovyet Rusya, harp tehdidinin va- hametini müdrik bulunmakta ve Kı- zılorduyu kuvvetledirmeğe durmak- sızın çalışmaktadır. Matbuat, enternasyonal vaziyeti tetkik ederken bilhassa İngilterenin ve Polonyanın askeri hazırlıklarını tebarüz ettirmekte ve muhtelif mem- balardan gelen haberleri objektif o- larak ve hususi hiçbir tefsirde bu- lunmaksızm kaydeylemektedir. Halihazırda Moskovada bulunan 150 İngiliz seyyahı süratle İngiltere. ye dönmek çarelerini araştırmakta- dırlar. Baltık denizinde seyrisefain tat edilmiş bulunduğundan bu sey- yahların vaziyeti müşküldür. Bura- da yüz kadarda Amerikalı seyyah vardır. Diğer taraftan Moskovada yaşa» makta olan Fransızlar, ihtilâlden ev- vel muallim olarak Rusvaya gelmiş olan yaslı kimselerdir. Bunlar. Rus- yada kalmağı tercih etmektedirler, İsviçre tedbir alıyor Berne, 30 (A.A.) — Federal mec- lis bugün öğleden sonra federal he- yetine tam salâhiyet vermiş ve baş- kumandanlığa fırka kumandanı Al- bay Guisan'ı intihap etmiştir. zaferdir. ansa İle bir anlaşma akdine mâni larla anlaşmayı icap ettiren en büyük âmil Polonya, Romanya ve Balkan dev- letlerinin muhalefetleri olmuştur. Türkiye sularında * ve Karadenizde bulunan bü- tün Alman gemilerine Karadenizde Sovyet li. manlarına iltica etmeleri emredilmiştir. Son günlerde Mussoli tini bizzat idare etm. le Chamberlain arası, * ini İtalyanın bütün harici siyase. eğe başlamıştır. Mussolini Hitler- nda cereyan eden muhabereyi ta. kip etmekte ve müdahale için bir fırsat gözetlemekte. dir. Mussolininin kanaatine göre, bir harbe karar ver, med. 'wvel yapılacak çok şeyler vardır. Ve Mussoli- ni ancak Hitler . Chamberlain müzakereleri akim kal- dığı anda müdahale edecektir, Fakat bütün hu tedbir. lere rağmen bir harbe girmek lâzım gelirse, İtalya kendi mukadderatı hakkında ayrıca karar verecektir. Kesikbaş Hikâyesi Yazan: B. FELEK N e zaman bir umacı lâfı olsa, ne zaman bir korkunç âkıbet tehdidi karşısında kalsam şu ayağıya nakledeceğim kesikbaş (hikâyesini derhatır ederim. Sulh cephesine karşı harp tehdi. di savrulduğu bu günlerde de bu hi. kâyeyi o kadar çok (| hatırladım ki; muttasıl hafızamda dönüp dolaşma. sından usandım ve bu sütunlara nak- İle mecbur oldum. Zannederim 1871 de Prusya har. bi esnasında ya bir general ya bir miralay cepheye gitmek için geçtiği bir kasabada gecelemeğe mecbur ol. müş ve kasabanın biricik oteline git. miş. Otelci, zabit misafiri ellerini 0. ğuşturarak karşılarken, ezile büzü- yım! Odalarımızın hep- si bu akşam dolu! Evvelden bilsey dik size bir odu — hazırlardık. Hattâ benim odamı bile iki yolen işgal et. ti. Onun için özür dilerim. Sizi meni- nun edemiyeceğim! Cepheye giderken uykusuz bir gece geçirmek ihtimali hiç hoşuna gitmeyen miralayın canı sıkilmışt — Canım, şöyle sofada falan bir yer yok mu? O. sırada otelcinin seyisi yaklaşa. numarayı versek! Demi: Bu söz üzerine, otelcinin yüzünü bir korku ifadesi kaplamış: — Olamaz, olamaz! Demiş. Fa . kat bunu işilen miralay; — Neden olamaz? Eğer bu oda boş ise ben böyle bâtıl şeylere inan. mam. — Hayır efendim! 19 rakkamın. dan dolayı değil! Bu odaya kim gir diyse ertesi sabah ya deli bulduk; ya ölü! İşi baygınlıkla geçiştiren ender bir iki yolcu da odaya bir kesik haş geldiğini ve bunu görünce kendile - rinin korkudan ödleri koptuğunu söyledikleri için şimdi bu odayı kim. se tutmuyor, Biz de teklif etmiyo - ruz, Zabit, bu sözleri hafif karşılaya" rak gülmüşt — Zararı yok! Ben öyle kesik baştan falan korkmam! Hazırlayın o odayı bana! Diye emir vermiş. Otelci de askerin ısrarı üzerine odayı hazırlamış. Miralay bütün cesaretine rağmen otelcinin sözünü boşuna © almıyarak iki tabancası ile, kılıcını yanına al . mayı ihmal etmemiş ve yatıp uyu « muş. Gece yarısından biraz sonra o. dada hafif bir gürültü işiterek nyan. mış ve dinlemiş. Biraz sonra gürültü tekerrür etmiş ve nihayet (odanın köşesinde, karanlıklar içinde yavaş yavaş bir şeyin belirdiğini görmüş, Bunu önce hayal | zannetmiş, fakat gözleri karanlığa alışınca bunun kol- tuk kadar büyük bir kesik insan başı olduğunu farketmiş. Soğukkanlılığını kaybetmeden tek atan tabancalardan birini çekmiş ve ateş etmiş. Buna rağmen kesik baş hiç fütür göstermeden o yatağa doğru ağır ağır yaklaşmağa haşla - mış. Miralay ikinci tabancayı da bo. şaltmış. Yine kesik baş yürümeğe devam etmiş. Bu gibi şeylere inan « mamatına rağmen üç metre dahilin- de iki tabancasını üzerine boşalttığı bu mahlükun ne olduğunu herçibâ. dâbat anlamak üzere kılıcını çekip üzerine atılmış ve rastgele saplama. En başlamış. Bu hareket üzerine ke. sik baştan: — Aman! Öldürme beni! Teslim oldum. Diye bir ses çıkmış. Silâh patırtısı ve feryatlar üze. rine uyanan otelci ve yolcular elle rinde ışıklarla o miralayın odasma koştukları zaman Yerde bir kac ye. rinden delinmiş, kartondan mamul kocaman bir kesik başın yuvarlan - mış olduğunu ve beri tarafta da otel seyisinin yaralı olarak yattığını gör. müşler. Neden sonra iş anlaşılmış Ahırla 13 numaralı odanın p- rasında, ahırdan açılabilen bir kapak varmış. Seyis ahırda tavana asılmış. yatak odasında sakladığı karton -