26 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—A— 26-8-939 BUGÜN Yüzde Bir İhtimalin Kuvveti Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL B ütün gösterişler yüzde doksan dokuz harp lehindedir. Ak manya, Lehistan, İngiltere, Fransa, İtalya harıl harıl harbe hazırlanı- yorlar. Almanya, yığın yığın fırka. larım Lehistan hududuna yığmıştı Lehistan istiklâlini korumak için bütün mukavemetini seferber etmiş» tir. İngiltere ile Fransa harp hemen kopacakmış gibi tedbir alıyor, asker topluyor, çoluk, çocuğu harp âfetle- rinden korumak için şehirlerden memleket İçlerine naklediyor. Ta; yare taarruzlarından korunması | zim gelen milli âbideleri ve sanat e- #erlerini en emin yerlere götürüyor, elhasil milli varlığı, hem maddi, hem manevi bakımlardan korumak için ne mümkünse hepsi lar. Bu vaziyet harp gibi bir millet namma verilebilecek en büyük karar karşısında her vazife ve' her feda- kârlığın göze alındığını apaçık gös- teriyor. Yani Almanyanın ortalığı toza) dumana boğarak sinirleri yıkmak çevirdiği son manevralar karşı. sında, kimse yılmamiş, hiç bir kimse sinir buhranına tutulma- mış, bilâkis daha vakur bir tarzda hareket etmiş, daha sert bir muka- vemet göstermiş ve kuvvet istima. line kuvvetle mukabele edeceğini is-| pat etmiştir. Bütün askeri hazırlıklar, bütün siyasi gerginlikler yüzde doksan do- kuz harp lehinde olmakla beraber, sulh lehinde olan yüzde bir vardır ve bu yüzde bir ihtimal, yüzde dok. $an dokuza karşı terazinin bir gözü- Bü işgal ediyor. | Bu yüzde bir ihtimal, kemiyet iti-| bariyle, son derece değersizdir. Fa.) kat keyfiyet bakimindan çok mü- himdir. Çünkü bütün akıl ve mantık icapları, bütün duyguları, | İnsanlık de bir ihtimalde mündemiçtir. Harbe girmek üzere olan kuvvet. ler.denk oldukları, ve birinin bir yolda bir faikiyeti varsa, diğerinin diğer bir yalda faikiyeti bulunduğu için mukabil kuvvetleri denk say- mak mümkündür. Denk kuvvetlerin | dövüşmesi ka- dar tehlikeli bir şey yoktur. Çünkü denk kuvvetler biribirini müsavi şe, kilde hırpalar ve biribirini ayni de- recede yıkar. Bu vaziyet karşısında harbe girmenin | çılgınlıktan başka bir şey olmadığını anlatan ve denk kuvvetlerin barış zihniyeti ile kar yılaşarak meseleleri tesviye etmele- rini emreden iz'an da bu yüzde bir ihtimal içindedir. Onun için bu yüzde bir ihtimal! son derece kuvvetlidir, hattâ yüzde| doksan dokuza galebe çalabilecek kiymet ve ehemmiyettedir. Bu yüzde bir ihtimal henüz ber. taraf edilmiş değildir. Bilâkis kuvvetlerin denkliği, har- bin hiçbir tarafa bir kazanç temin et. miyeceği, harabi, izmihlâl ve yıkım- dan başka bir netice vermiyeceği, belki bu yüzde bir ihtimale kuvvet ve faikiyet verir, İ Beşeriyetl bir uçuruma sürüklen- mekten henliz alıkoyan bu yüzde bir ihtimal, belki de bir mucize başar. mıya muvaffak olur. Aksi takdirde son ümit te yıkılır ve o zaman dö- Vüşmekten başka çare kalmaz. a — 1o,900 Arnavut Çocuğu Yazı İtalyada Geçiriyor Sofya, 25 (Hususi) — Mir gazetesi- hin yazdığına göre, Arnavut çocuk. lari yaz tatilini İtalyada geçirmek- tedirler, 2500 kişiden mürekkep son de Liguriya vapurile Brindizl- karılmıştır. Arnavut çocukları, İalyaya gelir gelmez giydirilerek Adriyatik sahil. lerinde muhtelif yazlık karargâhlara Bönderilmişlerdir. Bu suretle İtaly; da misafireten yazlık karargâhlard bulunan Arnavut çocukları 10 bin ki. tiyi bulmaktadır. ei » Bulgar Ticari Müzakereleri Sofya, 25 (Hususi) — Ayın 40 un- dan itibaren Sofyada Alman - Bul- Mar ticari müzakereleri başlıyacaktır. İribirinin ayni olduğu için yalnız İbeşeriy a Ruzvelit, Leh Cümhurreisine VeHitlere deMesaj Gönderdi Ruzvelt, Mevcut Ihtilâfı Halledip Kurtarmak Üzere Uç Şekil Gösteniğör Londra, 25 (Hususi) — A- merika Reisicümhuru Roose- velt, İtalya Kralından maada Polonya Cümhurreisiyle Hitle- re de birer mesaj göndermiştir. Bu mesajlar hemen hemen bi- sı lâzım geleceğini söylemiştir. Roosevelt buğün kabul ettiği gö zetecilere beyanatta rupadaki va sürüklene için Amer davete lüzum ve Hitler ile 1 'mediğii Hitlere gönderdiği mesajın hu- lâsasını aşağıya yaziyoruz: “Geçen Eylülde sizd gönderdiği, mesajın cevabını alamadım. Fakat olan sulh da.|İ r mülâhazalara takad düm etmesi lizım geldiği kanaatin- de bulunduğum için vukuu yaklaş. muş olan harbin ve onun tevlit ede- ceği felâketlerin izale edilebileceği|* ümidiyle size tekrar müracaat edi yorum, Binnetice Almanya ve hükümetlerinin makul müddeti biz- zat kendileri tarafımdan tesbit edi- lecek bir devre zarfında aşağıdaki üç usulden birine tevfikan halletme- leri için Polonya Reisicümhuruna acaat ettiğim gibi âcil şekilde size de müracaat ediydrum. 1— Diler doğruya yapılacak |! vasının Polonya|| © Tokyo, 25 (A.A.) — Deme ajan- İ sı bildiriyor: Japonya hükümeti, Alman-Sov- yet paktını Alman hükümeti nez- dinde protesto etmeğe karar ver miştir. Japon , hariiyesi namına söz öylemeğe salâhiyettar bir zat Sovyet - Alman paktınımn dördüncü maddesinin antikomintern pakta olduğunu - söylemiştir. “âkid taraflar- muhalif z Dördüncü madde Berlin ve Varşova k m Gan lerinin bu ihtilâfların bir telifibeyn|| doğruya veya bilvasıta öteki âkid usulü ile halledilmesini . ve bunun || uzlaştırıcı veya mâzım sıfatiyle Av-| rupa işleriyle münasebatr ve bu iş:)| lerde bir güna iştiraki olmıyan Ame|- tarafa müteveccih o herhangi bir devletler grupuna iştirak etmiye- tahayyül etiği mânasına elinmema-| göndermiş olduğu i söylemiş istan Mei Japonya, Alman - Rus Paktından Dolayı | Berlini Protesto Ediyor Sulhü hesâjların ceva-|ninm Londraya hareket ett kında bazı yabuncı gazeteli İ haberlerin ; yalan olduğunu bild edir. bini almadığını söylemi Yunanistanda ninem İm FELEK Keçi ve Lâhana Hikâyesi Yazan: B. FELEK Gel bakalım hemşeri! Sen hanidir görünmez olmuştun! Nere- lerde idin bakalım? Yalovaya imi, Bursaya mı? Yoksa İzmir Fuarına mı gitmiştin? — Şakayı bırak! Karnım ağ — Küllü su iç, geçer. — Şakayı bırak dedim ya! Tacak? Şunu anlat bana! ğer karım ağrısı. — Onu bırak yahu! Zevzeklik et- me! Beriki iş ne olacak? — Hangi iş! — Canım! Şu Alman — Rus an- laşması, — Onda olack bir şey yok! Ol müş zaten, Ne © Kral Georges, istira olduğu Korfo udasındı ş ve derhal Baş etmekte | Ziraat kooperatifleri & Atinaya dön | bir nutuk si i kabul et-İ sas, şöyle demiştir: “Dünyanın içinde bulunduğu fırtı. | Atina ajansı genel kurmay başka- | maya, Elen milleti, askeri bakımdan hazırlanmakla beraber, istikbalde sulh içinde yaşayışını organize etini- ye çalışmaktadır. Litvanyada Kaunas'dan bildirildi li hazırdaki gerginlikte Lituahyanın İvaziyeti şöyle tarif edilmektedir: 23 marttanberi Litnanya ile Ak İmanya arasında bir ademi tecavüz paktı mevcuttur. Diğer cihetten Li. tusrya Sovyetler birliği ile de bir ademi tecavüz paktı imza eti ne göre, ha- cektir” şeklindedir. Bu yüzden eylül başlarında yapılacak gntiko- mintern toplantıya Japon Yaurah- | t hasları iştirak etmiyeceklerdir. Kswmas'daki Sovyet sefare Japonya hükümeti, Avrupaya || lerde bu pakta riayet edilece, s karşı takip edeceği $i İlir teminet vermiştir. Lituanya hükü- nl bir formül bulmağa çalışacak. || meti Moskovadaki mümessiline Ki tır. unas'daki Sovyet sefaretinin verdiği N iv İ| talimatın Sovyet hükümetine de res- Kokumin geseiesinin yazdığı. iİmen teyidini istemesi için talimat na göre Molotof Japonyanın Mos- | *İ vermiştir. kova sefirine, gerek Mançuku ve İİ “y inanya tam bitaraflığın muha- gerek kendi arazisine nit olup Ja- etmektedir. ponya İle Sovyetler iht lâfla olan hudut meselelerini mus- Avustralyada lihane bir şekilde hal için Moskö- ra AR yanın Tokyo ile müzakereye âmâ- | de olduğunu bildirmiştir. aset için ye- Avültaralya Başvekilinin radyo'k İle neğredilen beyanâtinda ezeümle İİ şöyle denilmektedir: rika Cümhuriyetlerinden birini inti- hap etmeyi kabul etmeleri, Mezkür muslihane metotlarımdan birine müracaat etmek suretiyle Al- man ve Leh hükümetleri araların-| daki ihtilâf hallein istedikleri takdirde 14 Nisan tarihli mesajımda bildirdiğim şekilde, dünya sulhünü| tehlikeye koyan meselelerin halline yardım etmiye her zaman hazır bu- lunacağımı tekrar eylerim.,, Reisicümhurun hususi kâtibi Car- Iy matbuata beyanatta bulunarak ne Cümhurreisinin ne de Amerika küneti erkânından birinin uzlaş- tırıcılık yapmak istemediklerini ve) Maçek - Svetkoviç profesi, eksperle Roosevelt tarafından yapılan tekli.İrin tetkikinden geçtikten sonra, fin mumaileyhin yeni bir ih,, yabet meclisinin tasvibine Mec vat uzlaşmasının tabakkuku dola; bine teşkil etmek üzere bugün ist'fa etmiştir. Neşredilen resmi bir tebliğe göre, Berlin sokaklarında halk, Alman - Sovyet anlaş. emasiyle alay etmekte; ve birbirlerine mutat olan Heil Hüller yerine Heil Stalin diye selâm vermek. tedirler. Hitlerin bu defaki plânı hakkında şu malümat veril mektedir: Bu plân, bir ay evvel hazırlanmış ve 15-4 Zustostan itibaren tatbike başlanmı: 1 —15 ağustosları itibaren, Alman matbuatı Polonya. ya bücumunu arttıracaktır. (Programın bu mad- desi o tarihtenberi tatbik edilmektedir.) 2 — Garp devletleri Polony: tutmakta rar ederler. se, o vakit onları Cebelitarık, Tanen ve diğer Akdeniz meselelerini ortaya atmak suretiyle teh- dit etmek, 3 — Garp devletleri Polonya ile Almanyanın araların. daki meseleleri başbasa halletmelerine o müsaade etmek şartiyle, bir sulh konferansı toplanmasını temin etmek, 4— Bu pi tahakkuku için ortalığı bir harp tehdi- di ile korkutmak ve bütün hazırlıkları öna göre yapmak. Bugün cephelere yapılan sevkiyat, erkânıharp görüş. meleri, Sovyetlerle yapılan anlaşma, hep bu sulh kon- feransının Garp devletleri tarafından teklif edilmesi- ni temin içindir. Yani blöftür. * Hitlerin pazar sabahı Tanenber'de irat edeceği nutukta hazır bulunmak üzere Almanyanın her Sırp - Hırvat Anlaşması Niyabet isince Kabul Edildi Yugoslav Başvekili Yeni Anlaşmaya Göre Bir Kabine Kurmak Üzere İstifa Etti Belgrat, 25 (Hususi) — Sırp - Bir | etmiştir. le Yugoslavyu Başvekili, yeni bir ka- | mesel iktiran | istila eylemiş olduğun. “Harp vukuunda Avusturalya İn- gülterenin yanında yer almıya azmet miş bulunmaktadır. Avusturalyada alınan müdafaa tedbirleri tamamlan. miştar, Gelecek yakın saatler içinde dün- yapın harbe girmesi ihtimal dı İ dedir, e ilen Alman Mühendisleri gün Rumen Petrol le kei (Hususi nler adındaki madı yada Gori ve Buzanda ılması ve inin işletilmesi için bir Alman teknisiyen heyeti ile bir mukavele yapmıştır. Bu projenin tatbiki, artık sidir. aşveli Svetkoviç Sırp - Hırvat an. | laşması dolayısile kabinenin daha ge- | işlet. yapılması niş bir temele dayanması İcap ettiği- ni ve eski kabinenin bundan dolayı söylemiştir. tarafından bu küçük şehre hergün on binlerce in- san gitmektedir. Geçen hafta içinde 40 dan fazla hususi tren tahrik edilmiştir. İçtimada 150 bin kişi bulunacaktır. Bunlar arasında generaller, ve Tanenberg harbine iştirak etmiş olan malül zabit- ler iştirak edecektir. Hitler burada irat edeceği nutukta bütün devlet reislerine cevap verecek ve sulh şartlarından bahsedecektir. * Sovyet - Alman ademi tecavüz misekı müzakereleri, dan bir müddet sonra ve Nisanda başlamıştır. Stalin evvelâ bu müzakerelere itiraz etmiş, fakat İn, nin müzakerelerde takındığı vaziyet Wterine kararını döiştirerek, müzakerelere Yanaşmıştır. o Müzakereleri Molotof ve İngilizlerle anlaşmıya muhalif olan Şüra > âzasından Jdanof idare etmiştir. Litvinof da müşavir olarak çalışmıştır. Moskova, bu ademi tecavüz misa- kının demokrasilerle de anlaşmağı muhalif olmadı- ğında ısrar etmektedir. Moskova mahafili ademi te. cavüz misakının Almanyanın tecaviizünü kolaylaştı. ra#nk mahiyette telâkki edilmesinden müteessir ol- muştur. * İtalyanlar, İstiklâl harbindeki âsilerden Çerkez Etemi Rodosa davet etmişlerdir. Orada kendi menfaatlerine onu çalıştıracaklardır. ir-İmanyaya teca J aveneti muhakkak İküçük bir zaaf görürlerse hayır! İşi İkuslar her he pahasına olursa olsun krasilerin lehine veya aleyhine harbe yirmemiye karar vermişler. İAlmanlar da sulh cephesine karşı bit muvaffakıyet elde etmek İçin Rus. lara —bilmediğimiz— bir takım menfaatler göstermişler, ve bir ade- mi tecavüz paktı yapmışlar, — Muharebe? — Hangi muharebe? — Almanlarla beri r arasında! — Şimdi dinle beni! Sulh cephesi bugüne kadar Rusyayı hesaba kat- mış değildi. Bundan sonra da katmı. yabilir. Alman — Rus paktının neş- redilen hükümlerine göre Rusya Al z eden üçüncü bir memlekete yardım etmiyecek, amma Almanyanın tecavüz ettiği memle. ketlere yardım o etmiyecek diye bir madde yok! Şimdi bütün mesele Rusyanm bu ademi tecavüz paktnı nasıl tefsir ettiğini hâlâ müzakere halinde bulunduğu sulh cephesi dey- letlerine anlatması kalıyor. Eğer Rusya sulh cephesinin sırf Alman lara mütevcecih bir kombinezon ol. orsa ademi teca- vüz paktının dördüncü maddesi Ri yanın sulh cephesine iltihakma mâ- mi teşkil eder, Eğer Rusya bu sülK cephesini doğrudan doğruya Alman- yaya müteveccih telâkki etmezse © cephe ile müzakereye devam ve hel- ki de bir muahede imza edebi Li. kin bütün bunlarla tarafeynden hiç biri esaslı bir şey kazanmaz. Bana sorarsan gözüm, Alman — Rus pak- duğunu kabül ediş « İtının iki kıymeti vardır. Birisi Rus- Almanlara mal satmalarına müsait zemin hazırlamış olmasıdır. (Eğer ların »diye kadar satmıyorsa ve e- ğer bundan sonra Rus mallarını ala- bilmek için Almanlar karşılığı altın olan bir döyiz verebilirlerss!) İkin- rg İşte Rusyayı davamıza kazandık!,, İDiye hir psikolojik tesir! İ Ba sözün ne dereceye kadar haki. kate uygun olduğunu ve dünyadan komünistliği kaldırmak için bir An- tikomintern paktı imzalamış ve bu- nu poltikasının temel taşı yapmış bir devletin istilâ hareketine komünist. İliğin yegâne müdafii sayılan Rusya- jmın nasıl yardım edebileceğini halk çarçabuk düşünmez. İşte Alman bu kısa hürriyet devresinde yine bir Münih korkutması yapmak ve İste. diklerini kopürmak niyetinde, Alınan haberlere göre İngiltere ve Fransada bu paktın yaptığı tesir ya. vaş yavaş zail olmaktadır. Eğer ga- zetelerin dedikleri gibi Hitler Dahzi- gi ilhak ettiğini ilin etmezse harp çıkmaz, ilân ederse çıkar mı? Eğer bu ilhak Polonyanın Danzir şehrin. deki gümrük kontrolü vesaire gibi olan haklarına müdahalesiz yani plâ- tonik olursa belki yine harp çıkmaz. Lâkin filliyata geçerlerse sanırım bu sefer bir patırdı olur, Harp demiyo- rum, dikkat et! Patyd. tanın kararı kati ve İngilizlerin mu- olduğumu anlar» Tarsa Almanlar bunu bir hudut hâ. disesi şeklinde gösterebilir ve İleri gitmezler. Lâkin sulh cephesinde en mutlaka vürürler. Çünkü bu fırsat onlar icin son fırsat olacaktır. — Ya biz? — Bizim işimiz Lehistanda değil. Akdeniz ve Balkanlardadır. Bu pakt ise oralardaki vaziyeti değiştirecek mahiyette değil, Yalnız şu var: An- (Lâtfen sayfayı çeviriniz)