27 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TELEFON: TELGRAFTAN. İSTANBUL BEŞİNCİ YIL — No. 1463 5 KURUŞ 24310. 24318. 24319 GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Yeni Müşteri Bulmak Sanatı Dr. Gasson diyor kl: “Her tacir bu kitapta gösterdiğlm usulleri tatbik etmek suretile bir iki sene gibi kısa bir misli arttırabilir. Ben bu Flatı 50 kuruş. zaman içinde müşterilerinin adedini bir kitabı mda size bu sanati öğretlyorum.” İngiliz Kabinesi Almanyanın Taleplerini Tetkik Etti, Henderson Berline Dönüyor. İtalya da Bir Harbi Önlemek İçinHitleri Tazyika Uğraşıyor Roosevelt, Polonya Cümhurreisinin Muvafakat 1 Cevabını Bir Mesa ji İle Hitlere Bildirdi Londra, 26 (Hususi) — İngilterenin Berlin Sefiri Mister Nevil Henderson, dün Her Hitl saat ve bir çeyrek görüştükten draya hareket etmiş, Londraya varır Lord Halifax ile birkaç dakika erin talebi üzerine kendisile bir sonra bu sabah tayyare ile Lon varmaz — Hariciyede görüştükten sonra Lord Hali- fax ile birlikte Mister Chamberlain ile görüşmek üzere Başve- kâlete gitmiştir. Herkesin Halletmeğe Çalıştığı Sual : Llsen Olarseck mı? Yazan: M. Zekeriya SERTEL Diplomasi harcıâlem — oldu. Herkes bü suali soruyor: Harp olacak mı? Ve herkes, şimdiye kadar politika ile hiç Teşgul olmamış kimseler - bile, bu sualin cevabını bulmağa ça- lşıyor. e Vaziyet o kadar karışık, hâdiseler © kadar sürprizlerle dolu ki, kati bir tahminde bulunmak, biraz keha. het oluyor. Yalnız insan bir mesele hakkında kati bir hükme varmak i- Şin muayyen bir takım malümlara dayanmak ihtiyacındadır. Muadele. jin en tabii hal şekli budur. Binaenaleyh harp olacak mı, sua- İne cevap araştırırken, harp ihtima- linin lehinde ve aleyhinde olan ma. Ümları bir araya getirelim ve müm- kün olduğu kadar hakikate yakın bir Teticeye varmıya çalışalım. Hnrp olması ihtimalini arttıran sebepler şunlardır: 1 — Hitler ve bilhassa Alman Ha: Titiye Nazırı Fon Ribbentrop İngil- terenin harp etmiyeceğine kanidir. Âlmanya 1914 te de bu kanaatle har- © girmişti. Bugün de hâlâ bu kana. ati sarsılmamıştır. İngilterenin bütün âarp hazırlıklarına, Polonya ile ak- dettiği askeri ittifaka, Başvekilin te- Minatına ve Berlin sefiri Henderson Vasıtasile Hitlere yapılan resmi teb- ligata rağmen, Hitler Mister Cham- 'erlain'in Danzig için veya diğer kü- fük bir Avrupa meselesi için harbe 8lireceğine bir türlü inanamamıştır. U kanaat onu blöflerinde cesur yap- Maktadır. l 2 — Hitler demokrasilerin asker- likçe zayıf olduğuna kanidir. Deniz- *re İngiliz donanması hâkimdir. Fa- k.at Hitlerin denizlerde yapacak har- ! Yoktur. Akdenizde İtalya harp e- decektir. Baltık denizini kapayacak- tır_f Karada ise garp devletlerini ve Müttefiklerini kolaylıkla ezebileceği- he kanidir. Bu inanış onu demokra- silere karşı yüksekten atmıya sev- ketmektedir. D 3 — Almanyanın bir zaafı vardır: * eva”_'fh bir harbe tahammülü yok- Ur. Çünkü iktısadi kaynakları zayıf- Üç saat süren görüşmelerden son- ra Lord Halifaks ayrılmış, Hender- son Mister Chamberlain ile bir saat daha görüşmüştür. İ Kabine Toplandı bü akşam toplânması kararlaştırü—l mıştır. Kabine, bu akşam toplanmış ve Sir Nevil Henderson da içtimaa iş- tirak etmiştir. 2,5 saat süren konuşmadan sonra kabine sabahleyin tekrar toplsnmak üzere dağılmıştır. Kabine içtimaını müteakıp bir resmi tebliğ neşredil- Mmemiştir. Fakat İngilterenin Berlin sefiri Sir Henderson sabahleyin yi- ne tayyare ile Berline dönecektir. Sir Henderson, bugün Kral tara- fından da kabul edilmiş ve Kral ile bir buçuk saat görüşmüştür. Bu mü- him konuşmaların ne üzerinde dö- nüp dolaştığı hakkında hiç bir malü mat verilmemektedir. Sulh İçin Teşebbüsler Yalnız İtalya hükümetiyle yakın- dan alâkası malüm olan Sinyor Gay danın bugün Romada çıkan Jurnale D'İtaliada yazdığı makaleden, sulh için son bir teşebbüs yapıldığı anla- şilmaktadır. Sinyor Gayda, bu yazı- sında totaliter devletlerin sulhü kur farmak için dündenberi son bir te- yak olduğunu ihsas etmektedir. Bu makaleye göre, dünden itibaren Hit- lerle Mussolini arasında konuşma- lar devam etmektedir. Ve bu konuş- Malar neticesinde büyük devletlerin Mümessillerine son bir proje teklif edilmiştir. Bu proje hali hazırda İn- giltere hariciyesinin önündedir. Sinyor Gaydanın bu yazısından Sir Hendersonun bir Proje ile geldiği anlaşılmaktadır. Fakat Bazeteler ta- rafından ileri sürülen bütün — tah- minlere rağmen bu pfrojenin mahiye. ti henüz anlaşılamamıştır. Ağlebi ih- timale göre, Sir Nevil Henderson, Berline avdetinden ve Har Hitlerle görüşmesinden sonra bu projenin İn- gilterece nasıl karşılandığı hakkın- da malümat edinmiye imkân hasıl O- lacaktır. Berlindeki Kanaat Havasın Berlinden bildirdiğine göre, Hitler, Mareşal Göring ile Rib bentropu bugün saat 17,30 da başva kâlette k'_ş'p_utf-etmişcîr. Göring, daha evv g4LA15 de Hitlerle gö- ir, Petrolü yoktur, pamuğu yokt&, (Sonu Sa; 9, Sü; 2) * P Gü . e Möönü Sa: 6, Sü: 1) â * Milli Şef, Floryadâ 8wa;miz RESMİ TEBLİĞ İstanbul 26 (ALA ) — Resmi tebliğ: Reisicümhur — Ankaraya. hareket etmiş ve teftişte ve- ya istirahatte bulunan İcra Vekillerinin de merkeze av- detleri tebliğ olunmuştur. Bu tebliğ beynelmilel va- ziyetin efkârı umumiyece malüm olan halinden başka P 5 L t bir icabı değildir. Dünya vaziyetinin ağırlığı ve nazikliği önünde mesul devlet ricalinin iş ba- şında bulunması tabii gö şebbüse girişmiş olduklarını anlat- mesindendir. Makta ve İtalyanın bu hususta öna-| —. — Nurenberg İhtiyatlar Sevkediliyor. Berlin, 26 (Hususi) — Her Hitler tarafından mühim bir nu tuk irat etmek üzere hazırlanan “Tanenberg,, merasimi ilga e- dildiği gibi eylülün ikisinde ya- pılması mukrrer olan ve Nazi partisinin tarihi - toplantıların- dan biri sayılan senelik renberg.; toplantısı da son da- kikada 'ilga edilmiştir. —— Malüm___olduğu üzere Nazi Partisi z $ ü D k < , Gi » Pa a Gor SEER N eVNO SS Nİ N AA A S F YET C SÖ S N Va Ö DRE F LAR K GÜ V L PP " © AD ZB 4 rül- nka ve Berlin Büyük Elçimizle görüşüyorlar rada Bütün Vekillere Ankaraya Avdetleri | Tebliğ Olundu Cümhurreisimiz, Deniz Köşkünde Fon Papeni Kabul Ederek Bir Saat Kadar Görüştüler Milli Şefmiz İsmet İnönü, refakatlerinde Başvekil Dr. Refik Saydam ve Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu bulun- duğu halde dün gece Ankaraya hareket etmişlerdir. Milli Şefimiz, dün saat 15,30 da Floryada Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Balıkesir Mebusu General Kâzım Özalpı kabul etmişlerdir. Saat 16,20 de Alman Büyük Elçisi Von Papen Floryaya gelmiş, Cümhurreisi Bir saatten fazla süren bu mülâkat sırasında Hariciye Vekilimiz Şükrü Saracoğlu da hazır bulunmuştur. Saat 17 ye doğrü Başvekil Refik Kongresi İlga Edildi 25 - 40 Yaşı ndaki “Nu- Saydam, Dahiliye Vekili Faik Öz- trak, Nafıa Vekili Fuat Cebesoy, Milli Müdafaa Vekili General Nacı Tınaz, Parti Umumi Kâtibi Fikri Tüzer, İstanbul Vali ve Belediye Re- isi Dr. Lütfi Kırdar, İstanbul Ku- mandanı Korgeneral — Halis Biyik- day, yeni Berlin Büyük- Elçimiz Hüs- rev Gerede Deniz Köşküne gelmiş. ler ve Cümhurreisimiz tarafından kabul edilmişlerdir. Milli Şef, saat 18.30 da, refa- katlerinde Başvekil ve Hariciye Ve- kili olduğu halde, bir motörle, Flor- ya açıklarında demirli bulunan Sa- varona yatına geçmişler ve bu zevat tarafından uğurlanmışlardır. Savarona 18,45 te Derinceye ha- reket etmiştir. Cümhurreisimiz, De- rinceden hususi trenlerine geçmiş- ler ve Ankaraya müteveccihen yol- larına devam etmişlerdir. Sefirlerle mülâkat Harigiye Vekili Şükrü Saracoğlu, dün Perapalas otelinde Romanya se- firi M. Stoyka'nın, bunu Mmüteakıp ta İngiltere Büyük Elçisi Sir Huges- — (Sonu Sa: 6, Sü: 1) (Sonu Sa: 6, Sü: 5) SON Vaziyetin Hulâsası 1 — İngiliz Sefiri — Henderson, dün tayyareyle Londraya gi- derek, — Hitlerin tekliflerini Mister Chamberlain ile Lord Halifax'a anlatmış, — kabine içtimamnda hazır bulunmuş. tur. İngiliz kabinesi bu sa- bah ta toplanacak ve daha sonra Sir Hendeson da Ber. line dönecektir. Sir Hender- son'un sulh lehinde, en son teşebbüsü taşıdığı bildirili- yor. Romada büyük bir faaliyet göze çarpmaktadır. Mussolini, Alman Sefirini i. ki defa kabul etmiş ve Her Hitlerin telefonla verilen i- ki mesajını alarak bunlara cevap vermiştir. Romanya, Macaristana bir üdemi teçavüz paktı teklif etmiş, fakat bu teklif red ile — karşılanmıştır. Almanya, Belçika, Holahda ve İsviçre hükümetlerine ka. ti bitaraflık takip etmek şar- tiyle teminat vermiştir. Roosevelt, Hitlere bir mesaj daha göndererek, Lehistanın uzlaşma teklifini kabul et- tiğini bildirmiş, Kanada Baş. vekili de buna benzer bir teşebbüste bulunmuştur. 6 — İngiltere, Fransa, Polonya ve Almanyada askeri ted- birler devam ediyor. Fransa 3 sınıfı daha silâh altına ça. ğırmıştır. Polonyada silâh al- tına alınan — asker mevcudü 1,5 milyon kadardır. Ümumi kanaate göre, sul- hün mukadderatı İngiliz Se. firi Sir Henderson'un Berli- ne götüreceği cevaba bağlı. dır, Bu cevap, ya masa başı- na geçmeyi, ya harp ilân et- meyi icap ettirecektir. Hitler bugün söyliyeceği nutuktan vazgeçmiştir. siyasi itlerin Teklifine Cevap Hazırlandı a < Xe ” A Ş a ae b miz tarafından kabul edilmiştir. Polonyada Silâh Altına Alınanların Yekünu |1, 5 Milyon Londra, 26 (Hususi) — Lehistan, harp hazırlıklariyle meşguldür. Se- ferber edilen kuvvetlerin yekünu SOLIP9 WUYE) Uo Ynöna Ira tedir. Bütün otomobiller ve atlar musadere edilmiş, kitaat, tamamiy- le hududa sevkolunmıya başlamıştır. Hudutta Çarpışma Büugün de Leh - Alman hududun- da müteaddit hâdiseler vukubul- muştur. Almanlar üç noktadan hududu geçmişler, bir noktada hududu teca- vüz eden 160 kişi-hudut içinde ya. rım saat kalarak, bir köprü kurmak istemişlerse de, muvaffak olamamış- İLARCA', Hudutta Mütemadiyen Çarpışmalar Oluyor, Fransa 3 Sınıfı Daha Silâh Altına Aldı lardır. Şarki Prusyada bir hâdisede Lehlilerden bir muhafız maktul ol. muüş ve biri de mecruh düşmüştür. Leh Silezyasında müteaddit Al- man evlerinde infilâklar vukubul- muş ise de, Lehistan hükümeti bun- ların Alman ajan provakatörler ta- rafından yapıldığını tesbit etmiştir. Alman mahafili, Lehlilerin dört tayyareye ateş ettiklerini haber ve. riyorlarsa da, bu haberlerin aslı ol- madığı anlaşılmaktadır. Danzigten alinan malümata göre, Alman — hücum kıtalarına mensup polislerin Lehlilere ait petrol depo- ŞEp e - T V larını musadere ettikleri ve buğday (Sonu Sa: 6, Sü: 5) .i MHeik P SRE NL e 2E SA N e FU d