27 Ağustos 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

21-8-939 BUGÜN Son Teşebbüs! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL H er Hitlerin dün İngiltere, Fran- sa, Japonya Sefirlerini davet ederek, bilhassa İngiltere Sefi uzun bir mülâkat yapması, İn, Setirinin bu mülâkatı müteakıp Lon- draya uçarak, İngiltere Hariciye N Ma mesi, İngiltere kabinesinin toplana- rak Sefirin getirdiği malümat üze. tinde karar vermesi, sulh lehinde son bir teşebbüs sayılmaktadır. Ro- mada çıkan Jurnale d'İtalia'nın, İ- talyan hükümeti ile sıkı fıkı alâkası malüm olan Sinyor Gayda, bugünkü | makalesinde bütün bu hareketin son bir teşebbüs olduğunu haber verdi. Binden dolayı, İngilterenin Berlin Seiri Sir Nevil Henderson'un Lon- draya bir sulh projesi götürdüğü an- laşılmaktadır. Fakat hu sulh projesi. nin mahiyeti nedir? Malâm olmıyan bir nokta varsa, budur, Çünkü bütün teşebbüs Her Hitler ile Almanya Hariciye Nazırı, İngiltere Sefiri ve İngiliz kabinesin- ce malâmdur ve İngiliz kabinesi, bu satırları yazdığımız sırada, henüz toplanmamış ve vaziyeti tetkik et. memiş bulunmaktadır. o Gerçi bazı İngiliz gazeteleri, Amerika matbua- tının istihbaratına atfen, bir takım tahminleri ileri sürmekte ve Hitlerin Versay muahedesinin son haksızlık” larını kaldırmak, eski müstemlekele. ri inde etmek, Danzigi Almanya; ilhak etmek, koridordan Almanyay bir yol ayırmak gibi talepler muka- bilinde yirmi beş sene müddetle hir ademi tecavüz paktı imzalamağa Ta- nı olduğumu söylemektedirler, Fakat bütün bunlar birer tahminden iba- SON Alman - Rus Paktına Gizli Bir Muahede Bağlı İmiş Moskova Müzakereleri, Rus Askerlerinin Lehistandan Geçmesi Kabul Edilmed Paris, 26 (Hususi) kanaatine göre, Rus - Alman ademi tedir, “sie Askeri görüşmeler Mosköva, 28 (Hususi) — Mareşal Voraşilaf bu. gun beyanutta bulunarak, Ingiliz ve Fransız askeri heyetlerinin aradaki ciddi ihtilâflar dolayısile mem- leketlerine dönmek mecburiyetinde kaldıklarını an- latmıştır. Voroşilof, Ingiltere ile Fransanın Rusya ta. rafından Lehistana yardım istediklerini ve bu yar- dımin ancak Rus askerlerinin, Lehistan toprakların. — Bura siyasi mahafilinn tecavüz paktı. gizli bir mmahedeye bağlı bulunmaktadır. Bn gizli muahedenin mahiyeti henüz anlaşılmamıştır. Fran- sünin Moskova sefirinin Parise geldiği zamah bu hu. susta Fransa hükümetini tenvir etmesi beklenmek- TAN HABER iğinden Akamete Uğradı man - Rus paktı hakkında malümat aldıktan sonra İ hükümetine rapor vermek üzere Parise hareket et. miştir. Fransız sefiri geri açğrıldığı için değil hüküme. tini tenvir etmek lüzumunu hissettiğinden bu seya- hate lüzum görmüştür. İngiliz ve Fransız askeri heyetleri memleketle- rine dönmek üzere hali hazırda yölda bulunmakta- dırlar, Mısırda askeri tahsidat Kahire, 26 (A.A.) — Gazetelerin yazdığına göre, üç İngiliz hava fırkası Mısıra, Sudana ve Kıbrısa gitmek üzere Filistinden ayrılmıştır. Mısıra yeni Hint kıtastı gelmektedir. Beyrutta müstemleke askerleri liçin vapur liman haricinde çevrilmiş. dan geçmeleri şartile yapılabileceğini, başka türlü Beyrut, 26 (A.A.) — Buraya her gün Fransız ve buna imkân bulunmadığını, halbuki İngiliz ve Fran- $iz heyetlerinin buna karşı geldiklerini, Lehistarın da Rus askerlerinin topraklarından saade etmediklerini, binsenaleyh konuşmaların bu yüzden akamete uğradığını anlatmıştır. Fransanın o Moskova sefiri geçmelerine mü. Molotoftan Al değişmiyeceğini bılhassz müstemleke askerleri gelmekte ve vapur- lardan karaya çıkarılmaktadır. * Tehongking, 26 (A.A.) — S. bir Avrupa harbi zuhuru takdirinde Çin siyasetinin iyettar bir şahıs söylemiştir. Rizede de Seller Yeniden Esaslı Tettir, We asıl teşebbüsün mahiyeti belki yarın anlaşılacaktır. Bu son teşebbüsün siyasi bakım. dan ifade ettiği mâna sudur; Almanya, demokrasilerin verdik- leri sözü tutarak, Lehistana karşı taahhütlerini yerine getireceklerine “anarak hareket lüzumunu anlarıış- imzaladığı ademi tecaviz paktı, ger $i Rusyanın, sulh cephesine iltikakı. Ba mâni olmuştur, fakat bu da İn- siltere ile Fransayı verdikleri söz. den döndürmemiştir. Bilâkis iki dev- let derhal hazırlıklarını tamamlamı, Ya ve vaziyetin icap ettirdiği bütün tedbirleri almıya bakmışlardır. Bu vaziyet karşısında, Almanyaya Şıktan birini seçmek düşmektey- di. Birisi, Lehistan ve demokrasiler. le harbe girmek, diğeri, bir sulh de- *ebbüsü yapmak ve harbin önüne Seçmek! Almanyanın bu ikinci şıkkı ihti. Yar ettiği, İngilterenin Almanya Se- irinin Londraya uçmasından ve İn. Siltere hükümeti tarafından tetkike İeğer teklifler gölürmesinden anla- Bu teklifler kabule değer mahi. Yette midir, değil midir? Bu apayrı bir meseledir ve tekliflerin anlaşıl- Masina bağlıdır. ada mülâhaza edilecek bir bu son teşebbüsün demokral > tarafından değil, Almanya la- alindan vukuudur. Yani harbe doğru. atılan süratli a ları durduran taraf, demokrasi. dı, TEL, totaliterler olmuştur. Bu ye aklığı ne takip edeceğini bilmi: Tuz. Fakat, dün, sulh lehinde kal- xi,» söylediğimiz biricik yüzde bi. e hâlâ galebe çalmasını umuyo- RR ni ekiminin Manevra Yüksek umanda Heyeti Şehrimize Geldi Eş rinci Ordu Müfettişi Orgeneral 1, <ddin Altay ile Trakya manev- ka rinin yüksek kumanda heyeti a. lepgi, ÜN Sabah şehrimize gelmiş. Kiş er heyeti geldi ede ordumuzun büyük geçit n yü ti bulunan Mısır askeri heye. sabah Edirneden şehrimize gel- Berin e7et azaları bugün şehirde ara İEP Yapacak ve bu akşam An. R Ya gideceklerdir. nz geçitte bulunmak üzere “Ye gitmiş olan ecnebi ataşemili terler de dü j Müşleri, ün sabah şehrimize dön. Tahribat Yaptı Rize, 265 — Gecikmiştir. Bir fırtına ile devam eden 26 sa. attir şiddetli yağmurlardan husule gelen seller çarşı ve bazı mahalleri basmış ve mağaza ve dükkânlarda tahribat yapmıştır. v pi e çocuk dan inkıtan uğrıyan telgraf irtibatı yeniden tesis #dilmişür. " Seller Trabzon yolunda iki ve Er. rürum yolunda da bir köprüyü yık- jmış ve heyelan husule gelmiştir. Yeni yapılmakta olan elektrik fab. rikası yanındaki köprüye ve bir de e ve iki yıldırım düşmüştür. Üç dört mahallede bazı bahçeler. deki mandalina ağaçları seller tara- fından sökülüp denize sürüklenmiş. tir, Ke Japonyanın Çin işa Siyaseti Değişmiyecek Tokyo, 26 (A.A.) — Domei ajansı- nın tebliğ ettiğine göre Alman - Rus paktının imzasile hâdis olan yeni va. ziyet, Japonyanın Çin hakkındaki va Ziyetini katiyyen değiştirmiyecektir. Japonyanın Avrupa devletlerine karşı olan vaziyetine gelince, Japon. siyaseti Avrupa işlerine hiçbir alâka göstermiyecek, yolunda inkişaf eyli- yecektir. Gg Tan'a geçen hafta Mukyave! neşrini menetmiştir. # dur; # zi üzerine Mussolini İtalyada Makyi toplatmış ve yeni bastırmakta olduğu bir eserinin de Sovyet » Alman ademi tecavüz misakının gizli maddeleri hakkında tereşşüh eden malümat şu- * Sovyet Rusya bir harp vukuunda her iki tarafa da istediği ham maddeleri satmak hakkını mu- hafaza etmiştir. Bu meyanda Polonyaya ham madde vermekte devam edecektir. Yine Sovyet Rusya, bu muahedeyi ne gibi şart. lar içinde feshedeceği hakkında birçok kayıtlar koydurmuştur. Bunlar meyanında Sovyet Rusya Almanyanın istilâsını kendi hareketini kommünizm aleyhinde bulursa mua- hedeyi fesih hakkını muhafaza etmektedir. Sporumuza Müdafaa Telif Edilerek Yeni İzmir, 26 (A.A) — Beden Terbi- yesi Genel'Direktörü Göneral Ce- mil Taner dün saat 17 de Halkevi salonunda “Türk sporunun hali ha- zır veçhesi mevzulu,, çok alâka u- yandıran bir konferans vermiştir. Cemil Taner bilhassa spor teşkilâ tımızın şimdiye kadar bünyesinde mevcut sakatlıklardan bahsetmiş ye yeni gençliği memleket müdafaası gayesi le sportmenliği telif edecek bir tarz da fizik ve moral sahalarda yetiştir- “Yeni Yugoslav Kabinesi Kuruldu Belgrat, 26 (A.A) — Sırp « Hır İvat kabinesi teşekkül etmiştir. Kabi. İne başlıca şu nazırlardan teşekkül etmiştir: Başvekil Tsvetkoviç, Başvekil mu- âvini Maçek, Devlet Bankası Kons. tantinoviç, Hariciye Nazırı Marko viç, Harbiye ve Bahriye Nazırı Nİ. İdiç, Dahiliye Nazırı Mihaldiç, Mali- ye Nazırı Şutey. 1 hakkında çıkan bir ya- in eserlerini e tehlikeli görür, Hitlerin Sovyet Rusya ile bir ademi tecavüz misakı Gençlerimiz Yurd f Müdafaasına Göre Hazırlanacaklardır teşkilâtı. başhca hedefleri, | EY JE Gerginliğin Türkiyedeki Akisleri Alman Vapurları Hareket Ettiler İzmir, 26 (Tan Muhabicinden) — Alman bandıralı Herbesbast vapuru, Almanyadan aldığı emir üzerine yük lü bulunduğu çimentoları boşaltma- dan hareket etmiş, hamulesini bırak- madan ayrılması doğru görülmediği tir, Ancak çimentolar boşaltıldıktan sonra geminin hareketine müsaade 0- lunmuştur. İngiliz lirasının sukutu, İzmir pi. yasasında fena bir tesir yapmıştır. Maamafih üzüm ve incir stoku az ol duğundan fiyatlar düşmemiştir. İh- racatçılar gemilere mel tahmilinde müteredâlttirler, İk Üç gündenberi Alman ve İtalyan gemilerine yüklenen mahsutler için sigorta kabül etmiyen acenteler bu. gün öğleye doğrü merk dikları emir üzerine tel leye başlamışlardır. Bu vaziyet, pi- yasada iyi bir tesir husule getirmiş. tir. * Mersin, 26 (Tan Muhabirinden)— Limanımızda bulunan Alman bandı. ralı iki vapur Berlinden aldıkları e. mir üzerine hamulelefini boşaltma- dan Rodosa hareket etmişlerdir. Sayesiyle Sportmenlik Bir Veçhe Verilecek mek olduğunu tebarüz ettirmiştir. Beden Terbiyesi" Genâi Dirtkiörü İzmir gençlerine yakında yapılacak olan resmi tebliğe hazır bulun. larını ve tebliğ yapılınca hmen genç ve yurd müdafaasına' hazıtlanmala- rını söylemiş, İzmir gençlik alayı: nın ilk nüvesini Cümhuriyet bayra- mında gösterecek İzmir gençliğinin Cümhuriyete ve Milli Şefe bağlılık- larını teyit etmelerini tavsiye etmiş- tir. | İ | Bulgaristanda Askeri Hazırlık Sofya, 26 (A.A.) — Bulgar erkânı harbiyesi, bir kaç hafta evvel talim için çağırılan ihtiyat sınıflarının a- Zustos 28 ve 30 unda terhis edilecek. lerini ve yerlerine diğer sınıfların ça- garılacağını bildiriyor. Yeni kabine 11 Sırp ve 5 Bırvat nazırdan mürekkeptir. Binaenaleyh geniş bir temerküz ve hattâ bir mil lik klüplerine koşarak idmanlarına | Amerikan tebaası gidiyor Siyasi hâdiselerin son inkişafı üze- rine şehrimizde bulunan ecnebiler- den bir kısmı, memleketlerine dön. mek üzere hazırlıklara başlamışlar dır. Bilhassa Alman, İtalyan ve Ame. katılar di Bütün memleketlerdeki Amerikan selirleri, ##bsalarını #pemleketlerine dörimiye davet ötmişlerdir. Bu üra- da Amerikan İstanbul genersl konso. loshanesi de şehrimizde bulunan 200 kadar Amerikalıya ayni: tavsiyede bulurmuştur. Bu arada şehrimizdeki Amerikalı- Jara könsoloshane tarafından dağıtı. lan bir broşürde her Amerikalının bir gaz maskesi tedarik etmesi tav- siye edilmekte, herhangi bir. hava tehlikesine karşı Bebek ve Arnavut. köyündeki Amerikan kolejlerinde A. merikalılar için sığınaklâr kazırlan- dığı bildirilmektedir. ©. Japonlar Almanları TokatlamıyaBaşladılar Tientsin, 26 (A. A.) — İki günden. beri huduttan geçmek talebinde bu- lunan Almanların Japon möbetçileri tarafından tokutlandığı ve yere attl. dığı birkaç kere görülmüştür. Birçok Almanlar alelacele Tient- li birlik hükümeti mahiyetindedir. bir nümayiş Sovyetler yetlerin vereceği kiyet sayılmıştır İtalyanın bu vaziyeti sında bir anlaşmaya mâni olmaktır. Soy- söze giivenmemekle beraber, cephesini zayıf düşürmek onun için kâfi bir muvafta, Hitler açtığı sinir harbinde mağlâp olmuştur. İn- giltere ve Fransanın gösterdiği mukavemet karşı- sında Hitler şaşırmış, ve dünyayı yeni sulh tek. lifleri ile sürpriz karşısında birakmak istemiştir. Fakat bu hareketi Hitlerin şimdiye kadar ortaya attığı bütün iddiaları inkâr mahiyetinde olduğu için, Alman halkı nezdindeki itibarını bozmuştur. Hitleri kati hareketten meneden en mühim sebepler- den biri de, İtalyanm vaziyetini tayin etmemesi ol. muştur, Almanya Kont Cianodan İtalyanın vaziyetini tavzih ebnesini istemiş, kararını vermekte serbest olduğunu söylemiştir. sin'i terkedsrek meçhul bir semte ha. reket etmişlerdir. demokrasilere karşı hedefi de İngilizlerle sulh * * | fakat Kont Ciano İtalyanın Almanyayı tereddüde düşürmüş Faizin, Faizi Faizinin Faizi! Yazan: B. FELEK ir Nasrettin Hoca fıkrası var- dır. Güzel bir şarkı gibi şunu beraber hatırlıyahımi Bir gün Hoca kahvede otururken, birisi gelip, bir altın vermiş — Moca efendi! Şunu bozuver! Demiş. Hocada bir altın bozacak para yokmuş amia, kelle kulak, kürk ve kavuk yerinde olduğu için, züğürtlü. günü itiraf etmedense, başka bir bahane bulmak istemiş ve: — Bu altın eksiktir! cevabını ver- miş. Acele bir işi olan para sahibi ısrar elmiş: — Zararı yok! Eksiğine boz! Hoca tekrar: — ma, çok eksik bu! Sonra ziyan edersi Diye başından savmak istemiş. Fakat öteki de: — Anladık a canım! Ne kadar ek. sik olursa olsun! Sen boz şunu! Dİ. ye ayak direyince, Hoca altını şöyle elinde bir tarttiktan sonra, şu cevap. la işi kesip almiş: — Bu altın o kadar eksik ki; sen daha bana üste üç akçe vereceksin! Tabii altın sahibi parasını alıp git- İmiş, ; . Bu fıkrayı şunun için yazdim: Bir arkadaşım, bundan iki, ü ne evvel evini tamir ettirme vakıf paralar idaresinden (350) lira borç almış. Üç senedir de bu borca mahsuben 668 lira ödemiş. Evet! Yanlış görmüyorsunuz! 350 lira borca mukabil 668 lira, yani a- şağı yukarı iki misline yakın para ödemiş. Lâkin kendisine çıkartan hesapta anadan daha 159 lira borcu kaldığı — bildirilmiş Ove © istikraz musmelesini tecdit etmediği takdir. de evini satmak için icraya müraca- at edileceği ilâve olunmuş. Bu arka. daşımın elindeki makbuzlara göre, şimdiye kadar verdiği 668 liranın muhtelif yerlere ve hesaplara tevzi süresi şöyledir: “ Lira Keş. 191 88 386 78 Ana borç Faiz ve komisyon Sigorta Masraf Muamele versisi | Şimdi bu kalemlere dikkat! Üç se- nedir bu adam ana paradan ancak 191 lira ödemişken, faizden bunun iki mislini vermiş. Bu nasıl iş yahu? Kanun, yüzde sekizden fazla faiz alınmasını yasak ettiği halde, biz kaçamak olarak yüzde ondan hesap edelim; 350 liranın senelik faizi 35 lira eder; üç senede bu para 105 li- raya baliğ olur. Bunun da üç sene. lik yüzde ondan katmerli faizini koysak, eder 130 lira, Ya bu 336 Mi- ra nedir? Biliyorum: Bütün muhasebeler gi- bi, vakıf paralar idaresi de bir takım rakamları, bir takım maddeleri ve bir takım hesapları önümüze döke- rek, kendinin gayet haklı ve bizim de münasebetsizcesine | haksız oldu- ğumuzu bize yazmakta gecikmiye- cektir. Lâkin bütün bu (â0lar şu a- cı hakikati örtemez: 350 liraya üç senede 386 lira faiz alınmıştır. Yani asıl borçtan fazla faiz alınmış ve buna mukabil ana borçtan da daha yarısına yakın mik. tar ödenememiştir. Biliyoruz ki; vakıf paralar idare- si de emniyet sandığı, halk bankala- rı gibi, memur ve küçük esnafın ra sıkıntısım defetmek için tesis e. dilmiş bir ikraz müessesesidir. Bu- radan para alanlar aldıkları parala- rı işletip mek, ticaret etmek veya bir büyük iş çevirmek maksa- dını güden adamlar değildirler! 0. nun için, bunlara karşı para verir- ken biraz insaflı olmak o müessese. ler, hele hayrat için müesses olan vakıl idaresi için ilk vazife olmalı dır, Eğer .bu dostum şimdi yasak edi. len tefecilerden birine müracaat e- derek, lirasına ayda iki kuruş, yani yüzde 24 faizle 350 lira almış olsay- (Lütfen sayfayı çeviriniz) > j se Mğiğiikin de lee SAL mesai