8 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

vT v Ğ tikı Na mle — T BUGÜN İtalyanın İspanya Harbindeki Rolü Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL lspnnyada General Franko he- sabına harp eden Almanlarla ıta1Yanhn- memleketlerine döndüler Ve fevkalâde merasimle karşılandı- lar, Bu münasebetle söylenen nu- tuklardan anlıyoruz ki, Almanlar da, İtalyanlar da fütuhat yapmak niye- tiyle değil, fakat yabancı topraklar- da ideoloji harbi yapmışlar ve Ak- denizin garbında bulunan bir mem- lekette dost bir rejimin teessüsünü İstemişler ve muvaffak olmuşlardır. Fakat bu hedefin gerçekleşmesi bir hayli pahalıya mal oldu ve İtal- Yaya ait olan rakamlara göre İtal- Yan askerlerinin İspanyada verdik- leri zayiat (14,554) e varmıştır ve bunların 3327 si ya harp sahnesinde, yahut hastalıktan telef olmuşlar, İ- talyan muhabirlerine göre, 7000 İ- talyan muhtelif lıutnlıklan uğra- mak yüzünden geri ve Mmemleketlerine iade olunmuşlardıı- Bu malümattan anlaşılıyor ki, İ- talya, İspanyada ideolojik bir harp Yapmak için, Habeşistanı istilâ için katlandığı fedakârlıktan — daha çok ağır fedakârlıklara katl FethiOkyarın Londra Şeyahafi Adliye Vekilimiz Londraya Siyasi Bir Maksatla Gitmiyor Ankara, 7 (A.A.) — Bazı gazeteler- de Adliye Vekili Bay Fethi Okyarın İngiltereye yapacağı seyahatin cere- yan eden müzakerelerle alâkadar ol- duğu yazılmıştır. Bay Fethi Okyar Iskoçyada Saint- Andrews üniversitesi tarafından ve- rilmiş olan hukuk doktorluğu ünva- nını kabul etmek ve buna müteallik merasimde hazır bulunmak üzere In giltereye kısa birmüddet için hareket edecektir. Orada cereyan eden müza kerat veya resmi bir işle bu seyaha- tin hiç bir alâkası yoktur, Çünkü Habeş harbinde ölen İtnlyın- ların 1600 ü geçmediği temin olu- huyor.. Şimdiye kadar anlaşılan daha baş- ka hakikatler de vardır. Bunların bi- rincisi İtalyanın General Franko ile isyandan evvel anlaşmış olmasıdır. Bu yüzden isyanın başlamasına on beş gün geçmeden İtalyan tayyare- leri, General Frankoya yardıma baş- lamıştı. Nitekim: isyanın başlaması- nı müteakıp üç İtalyan tayyaresinin Fransız idaresindeki Şimali Afrika- topraklarına inmek mecburiyetinde kalması da bu vaziyeti ispat ediyor. İsyanın başlımısından üç hafta geç- ra l(alğan tankları ve top- onun laüride karşı hare- ketini takviye etmekteydi. Fakat bu hareket ile onu takip eden hareket- ler, Madridi düşürmeğe kâfi gelme- diği için, General Frankonun elinde- ki kuvvetlerin kifayetsizliği anlaşıl- Mış ve en geniş ölçüde müdahale devri başlamış, 1937 senesinin ilk aylarından itibaren gemiler dolusu kuvvetler İspanyaya gönderilmiş ve bu kuvvetlerden dört fırkadan mü- teşekkil bir kolordu vücude getiril- Mişti, En kuvvetli ihtimale göre, İs- panya harbine iştirak eden İtalyan- ların sayısı 80,000 ile 100,000 ara- sımdadır. Bu kuvvetler, kendi top- ları ve kendi tayyarelerini kullan- Maktaydılar. Diğer taraftan su altında ve su üs- tünde gezen zırhlılar hava yolile ya- Pilan ablokayı şiddetlendirmekte ve İtalyan denizaltı gemilerinin ticaret gemilerine karşı geniş bir faaliyete girişmeleri ise, demokrasileri muka- bil tedbir almağa sevketmekteydi. Nyon anlaşması, bu tedbirlerin Mmuh lası oldu. Bu hü- kümleri dairesinde devriyeler yapan zırhlılar “Korsan,, tahtelbahirleri batırmak için kat'i emirler almışlar- dı, İtalya, ilkönce Nyon konferansı- Na karşı boykotaj tatbik etmiş, fakat daha sonra anlaşmayı yapan devlet- lerin katt mukavemete karar ver- diklerini görerek anlaşmayı kabul et- Miş, devriyelere iştirak etmiş, “Kor- sanlık,, da derhal nihayet bulmuştu. O zaman ticaret gemilerine hücum tden tahtelbahirlere “Korsan,, veya “Meçhul,, sıfatlarının verilmesi bir hezaket eseriydi. Yoksa bir Londra Bazetesi tarafından anlaşıldığı gibi, Romada bütün askeri ataseler, bu tahtelbahirlerin kime ait olduğunu, tok iyi biliyorlardı. Bu tahtelbahi CŞN Çekyada Alman Aleyhtarlığı Brün, 7 (A.A.) — Brün zabrtasının Alman reisi, aşağıdaki ilânı neşret- miştir: “Gayrimesul Çekler, Almanya a- leyhinde risaleler dağıtmağa teşeb- büs etmektedirler. Bu risaleler mu- harrirleri ve Çek milletinin heyeti umumiyesi için tehlikeli neticeler ve- rebilir. Çek milletini Almanyaya, ©- nun icra orgaiılarma ve bugünkü si. aÜDÜ Aaışı HaLım ketlerden çekınmege davet ğ ediyo- Tum. Çek milletini ayni zamanda ku- laktan kulağa yapılan propagandaya nihayet vermeğe ve yalan haberler işaa etmeğe çalışan tahrikçilere kar- şı açılan mücadelede hükümete yar- dım etmeğe davet ediyorum. Alman- ya aleyhinde risaleler neşredenler ve bunları dağıtanlar şiddetle tecziye e- dileceklerdir. yALLYLIR e Bratislava T (A.A.) — Katolik Slo- vak genel sekreteri Kirseh Baum Slovakyanın birçok yerlerinde Baş- vekil Tissoyu Almanyanın hizmetin- de bir vatan haini olmakla itham e- den beyannameler dağıtılmış oldu- ğunu bildirmiştir. 40 Bin Alman Danzige Gidiyor Varşoya, 7 (A.A.) — 30 Nazi Dan- zigde bir Polonyalının evine taarruz ederek bir hangarı tahrip ve eve ceb ren girmeğe teşebbüs etmişlerdir. Polonyalı, polise müracaat etmiş ise de halkın toplanmasına sebebiyet verdiği için tevkif edilmiştir. Diğer cihetten Polonya matbuatı, Saint - Stanislas kilisesi camlarının meçhul şahıslar tarafından kırıldığı- nı bildirmektedir. 9 Hazirandan 13 azirana kadar ya- pılacak olan spor bayramlarına işti- rak için Danzige hücum kıtalarına mensup 40,000 Alman gelecektir. '|yeniden tahta çıktığı vakit: “Roman ÇAYİYOND Huüsusi bir kanunla inşasına karar verilen ve medeniyet biri olacak olan da en eser düny lanacaktır. Müessese, başlıca tıp fakültesi, klinik Ankara Tıp Fakültesi ve kliniklerinin inşasına bu yaz baş- talebe yurdu olarak dört kısımdan ibaret olacaktır. Talebe yurdü 1200 talebeyi alabilecek büyüklükte olacak, hasta- nede 800 yatak bulunacaktır. Bu süretle mevcut yataklarla beraber yatak sayısı 1200 e çıkmış olacaktır. Hastane her türlü fenni ve asri tesisat ve teşkilâtı haiz bulunacaktır. ve polikliniklerle Yukarıki resimlerde bu büyük müessesenin yapıldıktan sonra alacağı şekil görülmektedir. Romen milleti ' bugün, milli bir bayramı, belki milli bayramlarının Vüyüğüyü kutlu- luyor Bu bayramın dost millet tari- hinde esaslı bir ihtilâlın yıldönümü- nü tesit demek olduğunu belirtmek lâzımdır. Zira 1927 yılında Kral I- kinci Carol tahttan çekilmiş ve yeri- ne Römen tacının meşru ve bugün- kü varisi Veliaht Mihai geçmişti. 1927 den, 1930 a kadar geçen devre, memleket hayatında büyük bir dur- gunluk devresi oldu. Bütün Romen- ler üç sene; krallarının tekrar idare- yi ele almasını beklediler ve nihayet 1930 Haziranında Kral Ikinci Carol e yada yeni bir devrin başl kta ol- Romanya Bugün Milli Bayramını Kutluluyor hiç bir parti kavgasına sahne teşkil etmediğini ve hem dahili hem de ha- »iot ciyasetto tam bir birlik ve kux- vetli bir tesanüt halinde bulunduğu- nu zikretmeliyiz. Romanya, büyük kralının idaresi altında, enerjiler başardığı, reform- lar ve kalkınma hareketleri sayesin.- de bahtiyar bir varlıktır. Dost mille- tin bugünkü bayramını candan teb- rik ve saadetinin daimi bir artış ha- linde bulunmasını temenni ederiz. * Bükreş, 7 (A.A.) — Kral Karol TI âyan âzasını seçmiştir. Bunlar eski generaller, nazırlar ve edebiyat âle- p ş şahsiyetler- mine duğunu ve bu devir içinde yüksel. mek, ve daima ilerlemek için, siyasi içtihatları ne olursa olsun, bütün Romenlerden yardım beklediğini,, söyledi. Hakikaten de İkinci Karolün,. ye- niden tahta çıkışını takip eden sene- ler, dost Romanya için bir kaikınma devri teşkil eder. Memleket iktısadi ve siyasi hayatında başlangıcta bazı muvaffakıyetsizliklerle karşılaşılmış bu hal, kraldan ziyade, hâlâ eski si- yasi metodları denemiye uğraşan po- litikacıların hatalarının neticesi ol- muştur, Kral, ise, mütemadiyen e- nerjik nutuklar ve icraatla siyaset adamlarını birleşmeğe ve memleke- tin taalisi uğrunda hırslarını terket- miye davet etmiş ve nihayet bunda, ziyadesiyle muvaffak olmuştur. Kral Karol, o zamandanberi Ro- manyada bir çok reformlar ve kal- den mürekkeptir. Aralarında Alman, Macar ve Bulgar ekalliyetlerinin mü messilleri de vardır. K Bükreş, 7 (A.A.) — Yunanistan Veliahdi Prens Paul, saat 12.30 da buraya gelmiş ve istasyonda Kral, Veliaht, Başvekil, yüksek devlet memurları, Yunanistan elçisi ve da- ha birçok zevat tarafından karsılan- mıştır, Peştede Grev Peşte, 7 (A. A.) — Golotberger mensucat fabrikalarındaki üç bin a- melenin yaptığı grev, hâd safhasın - da bulunmaktadır. Fabrika direktör- lüğü yevmiyelerde yüzde beşten yüz de 14 de kadar zam yapmayı kabul kınma hareketleri başarmış bulunu- yor. Bu arada bugünkü Romanyanın ettiğini bildirdiği halde bu teklif a- mele tarafından kâfi görülmemiştir. Japon Taarruzu Akim Kaldı Japonlar İngiliz Ataşemiliterini Tevkif Etmişler Hongkong: 7 (A.A.) — Çekiai A- jansına göre, Japonlar Ingiliz ataşe- militeri kaymakam Christophe Spe- ar'i tevkif etmişlerdir. Henüz ser- best bulunmıyan ataşemiliterin akı- beti meçhuldür. Askeri vaziyetin geçen hafta zar- fındaki inkişafına nazaran Japonla- rın o kadar övündükleri “Mayıs ta- arruzu,, tamamen akim kalmıştır. Orta Çindeki Hupeh vilâyetinde düşman 20.000 zayiat vermiştir. liler on bir mühim şehri istirdada muvaffak olmuşlardır. Şansi vilâyetinde, Çinliler Fuşana hücum etmektedirler. Wutai şehrini kurtarmağa çalışan Japonlar burada binden fazla ölü, 3 top, 40 mitralyöz ve 300 tüfek bırakmışlardır. İngiliz Hükümdarlarının Seyahatleri Windsor, 7 (A. A.) — İngiliz hü- kümdarları Kanadadan Amerikaya geçmek üzere hudut üzerindeki Det- roit kasabası karşısında — bulunan Windsora muvasalat etmişlerdir. Ya- rım milyondan fazla Amerikalı hü - kümdarları selâmlamak üzere bura- ya gelmiş bulunmaktadırlar, Amerika Hariciye Nazırı Hull ile zevcesi hususi trenle Kanada hudu - dunda İngiliz hükümdarlarını istik - bale gitmişlerdir. lerin biri cümhuriyetci İspanyollar tarafından tuzağa düşürülmüş ve on beş gün denizaltında kalmağa mec- Ur olmuş ve her tehlikeyi göze ala- Yak geceleri hava almağa ve kaçmak İçin care aramağa koyulmuştu. Hulâsa, İspanya harbinin bütün iç Yüzü anlaşılmış bulunuyor. Bu harbi General Franko ile kuvvetleri değil, fakat İtalya ile Almanya yapmışlar- dır. Fakat İtalyanın bu İşteki hissesi daha büyüktür ve uğradığı zayiat ta © nisbettedir. © — Almanya, Prag şehrindeki bazılarını, tamire DİSELERİN büyük mekteplerden | TI ÜŞTi .p * L h ları harp p , sonra * nılmak üzere hastaneye çem'rınek!gdı'r. İngiliz Başvekili Chamberlain gelecek senenin ilk aylarında Başvekâletten çekilmek tasavvurundadır. Şimdiden, çekildikten sonra ikamet edeceği yerde ha- zırlıklara başlanmıştır. Maksadı Sovyetlerle anlaş- da kulla- -.. >i ” A mektir. tıktan sonra Almanlara sulh yolile anlaşma teklif et- > mek, sonbaharda intihabat yaptırmak ve sonra çekil- Hitlerin, bir harbe sebebiyet vermeksizin, Dan- zigi almak için yeni bir plân hazırladığı söylen- mektedir. Bu plân Ağustos sonlarına doğru tatbik edilecektir. Eylülde Nürenberg parti kongresine Danzigi almış olarak girmek niyetindedir. * Orta Çindeki muharebelerde, Çin- Z —— —<u<X2vo — İFELEK Saat Birliği Yazan: B. FELEK P arada tasarruf fikrini, kumba - ra ilânlarından öğrendik Ta - sarruf cemiyetinin âmirane nasihat- leri de tesirden hali kalmadı. Bir kısmımız faydadır diye, bir kısmımız emirdir; diye paramızı az çok biriktirip bankaya yatırdık. O yattık Allah cümlemi: lar ih- * san etsin, lâkin bu tuırrui babında ehemmiyetli bir şeyi dalma ihmal et- meti yoktur. Ben bunu her fırsatta yazarım, İki elim yanıma gelmedik- çe daima da yazacağım. Halbuki va- kit paradan daha kıymetlidir, Bizim vaktimizi izaaya, israfa se- bep olan şeylerden biri saat birliği- nin yokluğudur. Saat birliğinden maksat saat â - yarının birliği değil. Meselâ evvelki gün bir bankaya gittim. Saat ikide kapısını kapalı tim, Üçte açıktı. Bankalarda işi olanlar, hangi ban- kanın hangi saatte kapandığını ez - berl. halleri harapt Dairelerde de böyle. Kımı yerde öğleden evvel, kimi yerde — öğleden sonra iş sahibi içeri giremiyor. Falan veya falan müdür veya âmirin de hu susi itiyatlarına göre işi başında bu- lunduğu saatlerin değişikliki ayrı bir meseledir. Şehrin münakalâtını tanzim eden, tramvay, tren, vapur, otobüs ve tü- nel gibi htelif ellerde — bul sekizden fazla idare ve şirketin tari- felerini alıp bir kere göz atınız, Ba- kın hiç biri ötekinin mevcudiyetini düşünmüş, hatırına getirmiş midir? Bu arada yalnız Hügnen zama - nında âyar edilmiş olan Haydarpaşa vapurlariyle Anadolu hattı trenleri- nin tarifelerinden başkası bir türlü birbirine uymaz. Boğazdan Adaya giden veya Ye- şilköyden Beykoza geçmek isteyen bir adam bindiği nakil vasıtalarının - tarife aykırılığından dolayı mutlaka bir iki saatini kaybeder. güç bir şey değildir. Bankaları ayni bir iştir. nilen kitlenin zamanı memleketin sâ- yi hacminde bir kıymet arzeder. Bu- nun zıyar, fert için olduğu kadar, ce- miyet için de bir kayıptır. Zamanın kıymetini ve zamandan b ilânı ok yahut Ta- — sarruf Cemiyetinin âmirane nasihat- lerini beklememize maalesef yoktur. liyiz. Terakkinin (hep daha man altından daha pahalıdır. riemize: Su bedeli hakkındaki negriyıumınn' diğer noktalara ilişeceğiz. Saygılar. B. F. ERZURUM HATTI Tercana Ulaştı doğru ilerlemekte olan — şimendifer dir. Tercanın hududunda — bulunan Vikan köyüne kadar ray döşenmiş - lerden binlerce kişi tarafından karşı- lanmış ve altmışı mütecaviz kurban kesilmek suretiyle tesit edilmiştir. Hattın, bu köyün on beş kilomet- de halk tarafından büyük sevinç te- la olan ameleye yemek dağıtılmıştır. — nuna bağlandığı dünkü gün, istas - yondan kaza ve memurin ve halki civardan gelen binlerce kişinin işti- rakiyle büyük tezahürat — yapılmış, kurbanlar kesilmiş, milli oyunlar öoy nanmıştır. Halk bu vesile ile cümhu- riyet hükümetine karşı olan şükran ve minnet duygularını bir daha iz - lamıştır. Sevinç tezahüratı gece de devam etmiştir. mekteyiz: Vakit. Bizde vaktin kıy - — — buldum. Dün başka bir bankaya git- — Bunları . birbirine yaklaştırmak — saatte açıp kapamak çok daha kolay — Lâkin bütün bunlardan evvel biz vaktin kıymetini bilmeliyiz. Halk de-, — tasarruf lüzumunu kabul için de bir v imkân — Bunu biz, kendimiz takdir etme - ğ çabuk) — rumuzu ile ifade edildiği devirde za- - kıymetli valimiz tarafından hüsnü telâkki — edildiğini zannediyorum. - Sırası geldikçe — Tercan T (A. A.) — Erzuruma — hattı inşaatı hızla devam etmekte - tir. Raylarm köye gelmesi, bu köy - — re ilerisindeki Kargın köyüne gelişi K zahürleriyle karşılanmış, 300 den faz Nihayet hattın Tercan istasyo - .E B Ş ! t $