28 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
——— ? PENCEREMDEN Türklerde Resim Sergisi Yazan: M. Turhan TAN | Dilerim Çelebi, Bitliste © öereyan eden bir hâdiseyi şu suretle anlatır: “9 mürai mutaassıp, zemmam ve nemmam, fassal ve deh hal, mühmel ve müstamel habisin bi ri, - Tiblis hanın eşyası mezatta satıs lırken - bir şehnameyi bin altı yüz kuruşa kendi üzerine yazdırır, sonra çadırına varıp “tasvir haramdır” di- ye kitaptaki bütün resimleri berbat edip gözlerini çıkarır. O tasvirlerin Nerkis - misali gözlerini bıçakla o - yarken sayfaları da delik deşik et - miş, bir kısmını - gerçekten düşman kesiyormuş zu'mile - boğazlarından doğramış. Bir kısım © resimleri de tükrüğü ile, balgamı ile telvis eyle- miş, Görmeli tabiati ki böyle kıymet- Wi bir kitabın her sayfasını üstat bel- ki bir ayda hasıl etmişken böyle bir edepsiz bir anda ağzı salyasiyle tel. vis ediyor. Hattâ ertesi günü tellâl kitabın akçesini talep etmeğe var - dıkta: “Ben nideyim suretli papas ki- tabını, Suret haram olduğundan eli- me almayıp hepsini bozdum” diyor, Şehnameyi tellâlın üstüne atıyor. Zavallı tellâl kitabı açar, bakar. Ne görsün? Bir suret kalmamış, “Bre Muhammet ümmeti, Şehnameyi gö- rün. Bu zalim neylemiş” diye feryat eder. Nâzarif herif der ki: “İyi vardım, hoş ettim. Hemen bir suretçik alıkoydur. O da Tire), şehrindeki mahbübeme benzediği İ-| çin!” .. Bimecal tellâl görür ki cenk ile, cidal ile olmaz, Hemen Bit- liste bulunan vezir Melek Ahmet pa- şaya gelip mezbur heriften şikâyet etmeğe başlar: — Efendim, der, şu Şehnameyi Hakkâri beyi kethüdası han Murat bey bin dört yüz kuruşa mezattan a- hp kabz etmişken Tireli Hacı Musta- fn nam herif bin altı yüz kuruş ver- kitabı aldı ve kitap üç gece yanın- da kaldı. Meğer herif, mürai imiş. Çünkü “tasvir haramdır" diye cüm- le suretlerin gözlerini delmiş. Bir çoklarını da pabuç süngeri İle silmiş. | Ağırliğince altın değeri olan o Kitabı kıymetsizleştirdikten başka bu kadar tellâliyeme de gadretti, “Melek Ahmet paşa Şehnameyi ve “| çocuk | beraber shbaplarından, TAHRANDAKİ DÜĞÜN MÜNASEBETİYLE Bir Çocuğu Tramvay Parçaladı Dün Topkapıda bir kaza olmuş, 1s. tefo isminde bir buşuk yaşında bir iramvay altında parçalan- mak suretile ölmüştür. istefo, Yeniköyde oturan Mar'ka nin kızıdır. Evvelki gün annesi “e Millet cad- numaralı dükkânda tü- desinde 157 tüncülük eden Dimoya misafir gı mişlerdir. Dün evlerine dönmek ü- zere Topkapıda arın ma- nevra yaptıkları yerde tramvay bek- lerlerken İstefo annesinin yanından tramyı ayrılmış ve eadde üzerinde koşma. 4 başlamıştır. Bu sırada orada ma- nevru yapan vat deki tramvay çocuğu çarpmış ve der- altına almıştır. Marikanın ferya- d üzerine tramvay durmuş İse de Is- tefonun parça parça olduğu görül 1 Fülğin & hi gördükte ah eyledi, faclayı divanda oturanlara gösterdi. Herkes Hacı| Mustafaya lânet okudu. Tellâl; “Sul. tanım, amian, benim tellâllığım yan-! masın” diye bir kere daha ağzını a-| çınca paşa, kaşlarını çattı. — Bre tellâl, dedi, sus. O herif senin tellâllığına değil, sanata gad » retmiş. Tiz, o Tireli Hacıyı getirsin- ler, “Uşaklar hemen dağıldılar, biraz sonra suçlu herifi keşan ber keşai (çeke çeke) döve döve, getirdiler. Pa- şa, herife sordu: | — Bre adam bu kitabı niçin böy- Te ettin? Hacı Mustafa pervasız cevap ver- | di: — Ya o kitap mıdır, papas yazısı- dır, iyi ettim. Nehyi münker ederek bozdum — Sen neyhi münker (etmeğe memur değilsin. Amma ben icrayı hükümet ederek mezatta iki bin ku- ruşa çıkmış bir kitabı bozmayı sana göstereyim. Alın aşağı şunu! ! “Herif her ne kadar “hen yeniçe- riyim” dediyse de kavaxlar aman za- man vermeyip bin değnek vurdular, bin altı yüz kuruşu da tahsil edip tellâla on kuruş verdiler. Pejmürde olan Şehnameyi dahi herifin eline tu- tuşturup Ordudan taşra © sürdüler. Cümle Ordu halkı kendisini teşyi e- dip maymuna döndürdüler, yuhalar- la Diyarıbekire kadar kaçırdılar.” İşte Türkler - resmin dince yasak olduğu iddia edilirken dahi - güzel sanat sevgisini « fırsat düşerse - bu şekilde göstermekten çekinmezlerdi. Yeni Asfalt Yollar y, Tü ei ve Elektrik ida- & geçliklen sonra şehir içindeki vol inşsstı için yeni bir program yapılacaktır. Bi prog- | kanunun neşrinden evvel kız enstitii. müştür. Kazayı yapan vafinen Faik yakalanmış, tahkikata başlanmıştır. İMAARİFTE : Sanat Mektebi Hocaları Maarif Vekâleti, 3007 numaralı lerile akşam kız sanat ve atelye dersleri mua lerine ücretle tayin edilmiş olanların yapılacak imtihanda muvaffak olduk sanat mektepler Himlik- Dün Toplanan Ehli Vukuf Tabloları Müstehcen Bulmadı İzmit müddelumumiliği İzmitte a- çılan müstakil ressamlar sergisinde teşhir edilen altı tablonun müsteh- cen olup olmadığının tetkikine zum gördüğü için açık kadın ve er. keği tasvir eden bu tabloları müte- bassıs bir ehli vüküfa tetkik ettirmek üzere, Istanbul müddelumümiliğine göndermişti. Sultanahmet sulh birin- lü. ,. |6i ceza hükimi Reşit, tetkike memur edilmiş ve evvelki gün ehli vuku! se- çilmişti. Güzel Sanatlar ekademisi profesörlerinden ressam Zeki Fafk İzer, Universite © profesörlerinden Mustafa Şekip ve Hilmi Ziya, eski darülfünün emini İsmail Hakkı. Bal. resim ve heykel-müzesi müdürü Ha- Ml Dikmen, Akademi profesörlerin- den Heykeltraş Hadi Yaradan müte- şekkil vukuf heyeti dün saat on se kizde müddelumumilik ikinci tetkik bürosunda toplanmıştır. Bu toplantı- da müddelumumi Hikmet Onat, baş- muavin Sünuhi, müddelumumi mua vinlerinden, matbuat tetkik bürosu şefi Ihsan da bulunmuştur. Tablolar mühürlü sandıktan çıka- Jrılmış ve birer birer tetkik edildik-,— ten sonra müşterek bir zabıt varaka- sile kanaâtler tesbit olunmuştur. Ra- por ve eserler bu sabah İzmir müd- delumumiliğine gönderilecekti Eserleri tetkik eden heyet verilen | karar hakkında ketumiyetini muha- faza etmiş olmalarına rağmen, bizim öğrendiğimize , tem bir ittifak lâ tabloların sanat eseri olduğuna | ve müstehcen mahiyetleri bulur MÖTEFERRİK: © Hatay Devlet Reisi Hatay devlet reisi ekselânk Tayfur pkafleyh Haydarpaşa İstasyonunda kendisi ile görüşen bir muharririmi- ze: — Seyahatlm tamamen husus! ma- hiyettedir. Çocuğumun rahatsız ol- duğuna dair bir telgraf aldım. Bu- nun için derhal yola çıktım. Şimdi doğruca Taksimdeki evime gidecek, mümkün olursa bu akşam, olmazsa yarın behemehal avdet edeceğim, de- miştir, TABLOLARI ları t kdirde maaşa geçirilmelerine karar vermiştir. Imtihanlar, kız mu- simfmda m mekteplerinin ikinci okutulan ecnebi lisan ve türkçe ders- lerile ev idaresinden olacaktır. Im- 1942 se- nesine kadar devam etmek üzere her tihan bu seneden aren sene tatil zamanlarında yapılacaktır. Bu imtihanlara girmek istiyenler en az orta dereceli bir mektepten mezun ına dair bir diploma göster miye mecburdurlar, Maarif Vekâleti, millet mektep- lerinde ders verip te muvaffakiyet gösteren Eskişehir viliyetinden (99 TETKİK EDEN HEYET: muallimi birer takdirname ile taltif etmiştir. $ — Ayasofyayı kim ve hangi tarihte yaptırmış, bina kaç sene de tamamlanmıştır. G — Eskiden Ayatofyanın ye- rinde milâdi 323 tarihinde yapıl mış bir putperest mabedi vardı. Burası 404 yılında yandı. 415 te yine yapıldı, 532 de tekrar yan- dı. Bizans İmparatoru Jüstinyen 532 yılının 12 şubatında bu ma- bedin ik temel taşını koydurarak Antemius ve İzidor isimli iki mi- ramla, tramvay şebekesinin geçtiği yolların da asfalt ol inşası ön plâna alınacaktır. Bu caddelerden çıkarılacak taşlarla da üçüncü ve dördüncü derecedeki endde ve sokak- ların kaldırımları yanılacaktır. mara bugünkü binayı inşa ettir. di. 27 künunevvel 537 de binanm küşat resmi yapıldı. 20 sene son- Müstakil Ressamlar Birliğinin müsteheen olduğu iddia edilen tablo- larını dün müddelumumilikte tetkik eden heyet azaları bir arada. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ ra binanın kubbesi yıkıldı ve tik mimar İzidorun yeğeni İzidora bu kubbe yeniden yaptırıldı. . S — Seyyid Battal Gazi nere- de doğmuş, hangi devirde yaşı- mış, hangi tarihte ve nerede öl müştür. C — Battal Gazi Antakyalıdır. Sekizinci asrın fik yıllarında ve Emeviler devrinde yaşamıştır. 734 yılmdan sonra Anadoluda öl dii, Seyyid Gazi kasabasında gö- mütüdür. 8 — İstanbulun ilk banisi kimdir; ne zaman şehir haline gelmiştir?. C — İstanbulun bulunduğu yerde tarihten evvel Trak Türk- leri oturuyordu. Asıl şehit mi- lâtlan 638 sene evvel Megar hü- külmdarı Vizas-Bizans tarafın- dan tesis edilmiş, bundan dolayi da Bizans ismini almış, fakat sonra İstanbul İsmi verilmiştir. Şohir Osmanlı Türklerinin eline geçince bu isim İslimbol şeklinde değiştirilmiş ise de bu kelime Dün Bir Polis Rüşvet Alırken Yakalandı Müddefumumilik dün rüşvet aldı ğı iddla edilen Kurtuluş polis memu- İru Ethem Koltuklu oğlu hakkında tevkif kararı almıştır. Iddia şudur: Zabitai belediye memurları tütün- tâ HasanŞahin isminde birisine hafta atiline muhalif hareket ettiği için zabıt varakası yapmışlar. Polis Et- hem Koltukluoğlu bu zaptı yok et- D. D. Yolları Tekaüt Sandığı Devlet Demiryolları ve Limanları işletme idaresi tekaüt sandığına & kanunların bazı maddelerini değişt ren kanun projesi meclis encümenle- rinde tetkik edilmektedir. Yeni proje, sandık mevduatının haczedilememesi, sandıktan bağlana- cak aylıkların üç avda bir pesin te. diyesi, bıraktıkları aldatı temettüsüz olarak sandıktan ulmak suretile ayrıl mış olanların tekrar hizmete avdet- lerinde sandığa inde edecekleri pi- dattan kesilmiş olan vergilerin ha- zinece sandığa ret ve İadesi gibi hü- ihtiva etmektedir. kümleri İmek için Hasan Şahinden on lira pa- — Bugün param yok. Yarın vere- yim, demiştir. Hasan Şahin bundan sonra Emniyet müdürlüğüne giderek ; vaziyeti bildirmiş ve kendisine nu marası tesbit edilen bir on liralık verilerek cürmü meşhut tertibatı a- kumıştır. Nihayet dün sabah Ethem Hasan Şehinden on lirayı alırken yakalan- mişiir, Sultanahmet sulh birinci cezamah | kemesi dün duruşmasını yaptı. Suç-| ha: — Ben bu parayı rüşvet olarak â- İ mirim Adilin hesabına almıştım, de- di. Hâkim de şu kararı verdi: — Dava 1609 numaralı kanuna gö- ve açılmıştır. Muhakemenin mevku- fen yapılması lâzımdır. Seni tevkif ettim. İDENİZ ve LİMANDA : Bir Sovyet Muhribi Geçti | İ Sovyetler birliğinin Italya tezgâh- İlarında yaptırdığı “Taşkent” isimli İterpite muhribi dün sabah limanı mıza gelmiş ve gece Rusyaya gitmek üzere Karadenize çıkmıştır. Muhrip henüz Sovyetler dan teslim alınmadığı için bayrağını taşımaktadır. Taşkent muhribi 3 bin tonilâtoluk- tur. Sürati saatte 48 mildir ve dün- İyarın en seri muhribidir. tarafın- Italyan CEVAP pek o kadar rağbet bulmamış, şehir yine eski İsmile kalmıştır. İstanbulu asıl mamur bir şehir haline koyan Roma imparatorla- rmdan Kostantindir. Bunun için de şehre Kostentinopolis te den- mekteydi. Kostantinin İstanbu- lu büyük bir şehir ve devlet mer- kezi haline koyuşu 330 yılına te- sadüf etmektedir. Altıncı asırda şehir baştan başa yanmış, İmpa- rator Jüstinyen şehri yeni baş- tan kormuştur. Kanuna ilâve edilen maddelerle a inşaat ve işler ğü ile Anadolu — Ankara — Kayseri, Sam- me umum müdür! Bağdat, İsun — Sıvas — Erzurum demiryol- larında müseccel ve dalmi olarak istihdam edilenlerle müseecel hizmet leri tekaüt sandığı zanunu tarihine kadar fasılasız d sap edileceği ve sandı şekflleri tesbit edilmiştir. lerinin mseşlı me- murlarından, devlet demiryolları i- daresinin daimi ve müseceel mamur- luklarından birine tayin edilecekler çalışmakta oldukları dairenin tekaüt kanunu hükmüne tâbi olacaklar- dır. Bunlarm her ki tarafta geçen hizmetleri tekaütlük için meşru olan kanuni müddetin hesabma sayılacak- tur. Bilfil 95 sene veya daha ziyade İ hizmet ifa edenlere teknüt oldukları zaman almakta oldukları ücretin bir seneliği ikramiye olarak verilecektir. gi Gardenbar Yıkılıyor Belediye daimi enelimeni, Tepe- başı bahçesine ilâve edilecek saha i- çin, Gardenbar binasının yiktirma işini bugün müteahhide İhale edecek- ti am TAKVİM ve HAVA CUMA 28 Nisân 1939 Gür 30 4 üncü ay Arabi: 1359 Rebiülevvel; 9 Güneş 804 — Öğe İkindi: 16,02 — Akşam: Yatsı: 2043 — İm Hava Vaziyeti — Yeşilköy meleorobji istasyonundan ab- nan malümeta göre yurtia hava doğu ve cenubu şörk! Anşlolu bölgelerinde çok bulutlu ve mevzii Yağışlı, Karadeniz kı- yılarında çok bulıtlu, diğer bölgelerde az bulutla ve yer ye açık geçmiştir. Rüzgür- Yer doğu bölgeleşle garbi, diğer bölgeler- de umumiyetle #imali istikametten orta Küvverte enmişte. Dün İstanbul kaya ez bulutu germiş, rüzgâr çin # den saniyede 3 « 3 metre hizla eçiiştir. Sant 14 te havs tar- yikı 108,3 mjibar idi, Sühunei en yük- sek 2844 ve e düşük 80 santigrat olarak kaydedilmişti.
