27 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

E V İ Per: şembe İ M îkı&a caddesi 102 27 TELGRAF: TAN, İSTANBUL TELEFON: 24310. 24318. 24319 NİSAN BEŞİNCİ YIL — No: 1342 1939 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ —x LcLI —a tere Tahakküme Karşı Gelecek RIZA TEVFİK HAYATI — ŞİİRLERİ İkinci basılış t Tashih ve ilâvelerle çıktı. Mutlaka alınız. y Yazan: R. G. Arkın Resimli Ay Matbaası, Fiatı 60 kuruş Chamberlain Mecburi Askerlik Hakkında Izahat Verdi İngiliz Kabinesi: | Ihtiyat ve Yardımcı Kuvvetleri Davet İçin Siyasi Müzakereler : Gafenko, Londradan Parise Geçerek Temaslarına Başladı Bugünkü İngiliz kara ordusunu teşkil eden gönüllülerden bir kıta yürüyüşte Lütfi Kırdarın İstanbula eli ğeem ği A Büyük Hediye Yazan: M. Zekeriya SERTEL Vali Lütfi Kırdar bu defa Ankaradan İstanbula bü - yük müjde ile döndü. Hüküme- tin, tramvay, elektrik ve Haliç idarelerini belediyeye devret - tiğini, Akay idaresinin de bele- diyeye devri muhtemel olduğu- nu tebşir etti. Bu suretle İstanbul şimdiye ka - dar yabancılar elinde bulunan zen - gin varidat kaynaklarına sâahip olmuş bulunuyor. Filyaki bu müesseseler derhal belediyeye varidat -verecek değillerdir. İlk senelerin varidatı bu müesseselerin noksanlarına kapatıla- caktır. Fakat iyi idare edildikleri tak- dirde, ergeç bu müesseseler belediye için birer servet kaynağı olacaktır. Ü izi en çok - sevindiren - şehirde mevcut âmme hizmetlerinin belediyenin malı olduğu ve bu mües- seseler gibi diğer âmme hizmetleri - nin de peyderpey belediyeye verile- ceğidir. Bu kararla belediyecilikte büyük bir ileri adım atmış oluyoruz. Şimdi- ye kadar İstanbul belediyesi, sadece sokak temizleyen, parası yettiği nis- bette caddeleri tenvir eden, esnafın hiyle yapmasına mani olmağa çalı- şan passif bir müesseseydi. Halbuki modern belediyecilik telâkkisine gö- re belediye aktif bir — müessesedir. Şehrin bütün âmme hizmetlerini b'ıZ-_ zat kendisi yapar. Şehrin sıhhi, iktı- sadi, beledi işleri hep onun elinde bulunur. Âmme hizmetleri birer ti- caret vasıtası olarak şu veya bu mü- essesenin eline terkedilmez. Aktif belediye, şehrin âmme hiz- metlerine taallük eden iktısadi teşeb- büsleri kendisi yapar. Halkın bütün zaruri ihtiyaçlarını kendisi tatmin e- der. Böyle şümullü bir çalışma pro- gramı ile ortaya çıkan belediye hem zengin olur, hem de çok iş yapmak, ve şehirlinin sıhhaât ve haeyatı ile Von Papen Bu Sabah Ankarada Alman Büyük Elçisi 15 Mayısta Berline Gidecek Von Papen — s:erinda Almanyanın yeni Ankara büyük elçisi Von Papen, dün sabah Sem- plon ekspresiyle ve beraberinde kı- z: da olduğu halde şehrimize gelmiş- tir. Büyük elçi, Sirkeci istasyonunda Alman konsolosluk erkânı, ataşena- vali ve Alman kolonisi tarafından karşılanmış ve doğruca Perapalasa gidere kistirahat etmiştir. Büyük elçi dün kendisiyle görü- şen bir muharririmize şunları söyle- miştir: «— Reisicümhur İnönüne itimatna- memi takdim için Ankaraya gidiyorum. Senelerden sonra, tekrar Türkiyeye geldiğimden dolayı pek bahtiyarım. An- karadan dönüşümde daha uzun konu- şabiliriz.» K Von Papen, dün öğleden sonra be- raberinde Alman arkeovioji enstitüsü müdürü Dr. Bittel olduğu halde ca- mileri gezmiş ve akşam ekspresle Ankaraya hareket etmiştir. Büyük elçinin on beş Mayısta tek- de Salâhiyet İstiyor Paris Memnun, Berlin ve Roma "Almanya Hiçbir Şeyle Korkutulamaz,, Diyorlar Londra, 26 (Hususi) — Mister- Chamber- lain bugün Avam Kamarasına mecburi askerli- ğin kabulü hakkındaki hükümet kararını bil- dirdi. Mister Chamberlain kararın kısmi ve muvakkat olduğunu anlatarak takdim olunan iki kanun lâyihasının Meclisten yarın çıkması lâzım geldiğini söylemiştir. Yeni kanun muci- bince 20 - 21 yaşları arasındaki gençler 6 aylık askeri terbiye görecekler, daha sonra 3,5 sene nı tbiki ile 310 bin asker toplanacağı, muayeneler neticesinde 200,000 kişinin hizme- te kabul olunacağı anlaşılıyor. Meclise takdim olunacak ve yarın çıkarıla. cak lâyihaların biri budur. İkinci lâyiha hükü- mete ihtiyat ve yardımcı kuvvetleri derhal silâh altma davet için salâhiyet vermektedir. Meclise takdim olunacak ve yarın çıkarılacak lâyihaların biri buduz. İkinci lâyiha hükümete, ihtiyat ve yardımcı kuvvetleri derhal silâh altı- na davet için salâhiyet vermektedir. Bundan başka hükümet, tayyare dâ- fij bütün tahkimatı takviye için mu- avin kuvvetlerden istifade edecek- tir. Bu iki kanun lâyihasından başka teslihattan yapılacak kazanç ta ka- nun ile tesbit edilecek ve harp Za- manında ihtikâr yapanlar ağır ceza- ya uğrıyacaklardır. Chamberlain'in izahatı Mister Chamberlain takdim olu: nan kanun lâyihalarını izah ederek bütün bu tedbirlerin İngiltereyi ta- ahhütlerini ifa edecek bir hale ge - tirmek ve Avrupa sulhünü korumak için alındığını söylemiş, daha sonra beyanatına şu şekilde devam etmiş- tir: “Hükümet, memleket müdafaa- sı için lüzumlu telâkki edeceği tedbirler hakkında tetkikatta bu- lunacağını geçenlerde bildirmişti. Yapılan tetkikat neticesi gös- ftermiştir ki, şimdiki seferberlik usulümüz modası geçmiş bir usul- dür. Bugünkü şartlara katiyen uygun değildir. Zira bu usul bir harbin milletlere sulh halinden harp haline geçmyie imkân vere- cek şekilde ilân edilmeden yapı- lamıyacağı faraziyesi üzerine mü- essestir. Umumi şekli itibarile, şimdiki seferberlik usulümüz alâ- kadar dairelerin harp - tehlikesi halinin mevcut olduğunu evvel- den ilân etmelerini derpiş eyle- mektedir. Bu usul ihdas edilirken hiç şüphesiz harbin pek yakın ol- duğu kanaati hasıl olduğu zaman bu ilânın yapılabileceği düşünül- müştü.” rar Börline döneceği ve bir müddet (Sonu Sa. 10 Sü. J) ; « *da kalacağı haber verilmektedir, £ Bu kanaatimizde bütün demokrasi İngilterenin kararından Alman hükümetini haberdar eden Berlin Elçisi Henderson Yugoslav Londra, 26 yan etmiştir.” Hariciye Nazırı, Dün Hitlerle Görüştü ve Berlin Müzakereleri Bitti (Hususi) — Romanya Harici- ve Nazırı M. Gafenko, bugün Londradan ayrıl- ;'mş ve Parise gitmiştir. Gafenko, Lort Halifax, Türkiye, Yunanistan ve Romanya sefirleri ta- rafından teşyi olunmuştur. Press Association, Romanya Hariciye Na- zırı Gafenkonun ziyareti hakkında diyor ki: “Gafenko, İngilterenin yeni siyasetine ve “bilhassa bu siyaseti idame ettirmek hususunda- ae Rararına vaKI! Olarak Londradan gidiyör. Müzakereler bilhassa İngiltere tarafından Po- lonya Romanya ve Yunanistana verilen garanti- lerin siyasi ve askeri neticeleri etrafında cere- Neşrolunan resmi tebliğde İngiltere ile Ro- marnya arasındaki samimi münasebetlerden ve müşterek menafiden bahsolunmaktadır. (Sonu Sa. 10 Sü. 2) Askeri Mükellefiyet Kanunu Projesinin Müzakeresi Bitiriliyor Lâyiha, Müstacelen Müzakere Edilmek Üzere Mayıs Ortalarında Meclise Verilmiş Olacak Ankara, 26 (Tan Muhabirinden) — Askeri mükellefi- yet kanunu projesinin meclis tâli encümeninde müzakeresi çok hararetli geçmektedir. Toplantiya ordu teşkilâtı namına ona yakın yüksek rütbeli subay iştirak etmekte, encümen azalarının isterlikleri izahatı ishtisaslarına göre vermektedir- ler. Milli Müdafaa Vekili General Naci Tınaz ,ker hayvanlarını Lâyihada bazı değişiklikler yapılmaktadır. Encümen nihayet mayısın orta - sına kadar tetkiklerini tamamlaya - cak ve müstacelen müzakere edilme- si temennisi ile lâyihayı umumi he- yete sevkedecektir. Seferberlik halinde Umumi veya kısmi — seferberlik halinde hükümtein göreceği lüzum ve vereceği karara göre, deniz ve ka- ra seyir ve sefer vasıtaları ve bilü - mum fabrikalar tam kadroları ile er- kânı Harbiyei umumiye emrine ge- çeceklerdir. Askeri idare, bu teşki - lâtta muhafaza etmek lüzumunu gö- receği elemanları vazifelerinde ça - İıştıracak ve diğerlerini de silâh altı- na alacaktır. Başlıca askeri ihtiyaçlar Lâyihanın ikinci faslı harp mü - kellefiyeti yoliyle tedariki caiz olan askeri ihtiyaçların başlıcasını şöyle tesbit ediyor: : 1 — Erleri, kıtaları ve bütün as- barındırmak - için (Sonu: Sa. 10, sü. 5) Markoviç temaslarını bitirdi Berlin, 26 (A. A.) — Almanya ve Yugoslavya hariciye nazırları ara - sında dün yapılan görüşmeden sonra neşredilen tebliğde şöyle denilmek- tedir: “Hariciye Nezaretinde saat 18.30 da yapılan uzun bir görüşmeden sonra Von Ribbentrop ile Mar - koviç, iki memleket arasında mu- allâkta kalan bütün — meseleler hakkında aralarında tam bir görüş birliği olduğunu müşahede etmiş- lerdir.” Alman istihbaran bürosuna be - yanatta bulunan Markoviç, demiştir ki: “Almanya ile Yugoslavya arasın- da iyi komşuluk ve — mütekabil hürmet ve menfaatlere müstenit tam emniyet münasebetleri mü - sait bir şekilde inkişaf etmekte - dir.” Hitler Markoviçle görüştü Hitler, öğle zamanı Von Ribben- tropun huzuru ile Çinçar Markoviçi kabul etmiştir. Bu mülâkattan sonra neşredilen resmi tebliğde yalnız “U- zun bir mülâkat” yapıldığı kaydedil- mektedir. Markoviç, bundan sonra Von Rib bentropun. Berlin civarında kâin Dahlendeki ikametgâhında mumai - ileyh ile birlikte öğle yemeğini ye - miştir. Öğleden evvel Yugoslavya Hariciye Nazırı, meçhul askerin me- zarma bir çelenk koymuştur. Yugoslav mahfilleri, antikomin- tern paktına iltihak meselesinin mev zuu bahsedllmedwğım bildirmekte- dirler, Bu hal Yu şoslavyanın pek yakında bu pakta gireceği hakkında Italyan ve Alman gazeteleri tarafın- dan çıkarılan haberleri tekzip etmek- tedir. Mezkür mahfilerle göre, Mar- koviçin seyahati Almanya tarafından (Sonu: Sa. 10, sü. 4)