19 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Şa 19-4-939 İBUGÜNİİ Akdenizdeki İngiliz Ve Fransız Harp Filolarının Italyadan Pervaları Yoktur Çinlilerin Mukabil Hareketi Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL vrupanın (bitmez tükenmez dertleri yüzünden âyikiyle takip edemediğimiz Çin - Japon har- bi, mühim bir safhaya girmişe ben - ziyor. Japonlar 1937 senesinin yaz mevsiminde Çinlilere taarruz etmiş- lerdi. Bugünse Çinlilerin Mongolis - tandan tâ Kantona kadar uzanan 2500 kilometrelik bir cephe üzerinde harbettikleri ve mukabil (taarruza geçtikleri görülüyor. Günlerdenberi Hong Kongtan ve sair kaynakların - dan gelen haberlerin anlattığı en mühim nokta budur, Londra gazetelerinin neşriyatına göre Çinlilerin, Kantonu istirdat et- meleri de beklenmektedir ve bu yüz- den Japon hava kuvvetleri bu şehir- den ayrılmışlardır. Ayni kaynakla - ra göre, Çin kuvvetleri, meşhur Çin seddine bitişik olan Şansi vilâyetine kadar her yerde muvaffak olmakta, Honan Ülkesinin mühim bir strate - jik mevkii olan hükümet merkezini istirdat etmiş, ve Hankova yaklaş - mış bulunmaktadır. Çin mukavemetinin bu şekilde sertleşmesine bakarak, Japon isti sının kolay kolay bertaraf edileceği: ni sanmak, büyük bir mübalâğa teş- kil eder. Fakat Çinlilerin, bütün Hi - manlarını bırakıp çekilmelerine ve dış dünya ile bütün deniz muvasala- larının kesilmesine, deniz yolu ile hariçten mühimmat alamaz ve tica- ret yapamaz bir hale gelmiş olmala- rına rağmen hasımlarına karşı bu vaziyeti almaları. ve hasımlarını ge- rilemeğe mecbur etmeleri, mühim bir muvaffakıyet sayılmağa lâyıktır. Çin kuvvetleri aylardanberi yap- tığı hareketlerle, zamanın Çin davası lehinde olduğunu bir kere daha gös- termiş oluyor. Bu hareketlerin pek büyük kısmı, sayısız Çin çeteleri ia- rafından yapılmıştır. Bu çeteler, Japonların İşgali al - tında bulunan sahalarda büyük işler kiyetler kazanmaktadır. Bununla be raber bü çete harpleri, Çinlilerin bü- yük bir mukabil taarruza o girişip #irişemiyecekleri hakkında bir fikir vermeğe henliz kâfi değildir. Hong Kongtan verilen malümata göre ma- reşal Çankay Şekin emrinde çete habri yapan Çinlilerin sayısı bir mil- yon tutmakta ve bütün muharip kuv vetlerin üç milyona vardığı anlaşıl - maktadır. Bundan başka © çetelerin dahi kâfi derecede mühimmat bul - dukları ve bu yüzden çok serbest hax reket ettikleri bildiriliyor, Bu malâmatın mevsukiyet dere- cesi bizce malüm olmamakla beraber muhakkak olan bir nokta büyük Çin kuvvetlerinin Japonları O sarsmağa uğraştıkları ve bu vazifeyi azim ve Londra, 19 (Hususi) — Daily Sketeh'in deniz muhabiri yaz'yor: İngiltere ile Fransanın Akdenizde hiçbir korkuları yoktur. İngiliz do- nanması, İtalyan donanmasına nis- betle tonaj, teslihat ve insan kuvve- ti itibarile, kat kat üstündür, Fransız donanması da ayni vaziyettedir. İn- gilterenin Akdeniz donanmasını Ana vatan filosu ile takviyeye imkân bu- lunduğu gibi Çin sularından, Garbi Hint ve Şarki Hint adalarından ge- tirilecek zırhlılarla da bu donanma- yı takviye etmek mümkündür. Fran. sanın Akdenizde ve Atlas Okyanu- sunda donanmaları vardır. Fakat en büyük kuvveti Akdenizde toplan- mıştır. Italyan safıharp gemileri 1914 ve 1916 da tamamlanmış, daha sonra yenilenmiş ise de İngiliz zırhlılarınm seviyesine varamamıştır, İngiliz zırhı ları 15 pusluk top taşıdığı halde İtalyan zırhlılarının topları 12 pus- luktur. Yani bunlar İngiliz topları- nın menziline giremeden batırılabi- lirler, Alman donanması İse İngiltere do- nanmasının üçte biri derecesindedir. Almanya, deniz harbine girişecek vaziyette değildir. İtalya ise Cebe- litarık, Süveyş Kanalı ve Çanakka- le boğazının kapanması üzerine Ak- denizde mahbus kalır. İtalyan idha- Japonya Şikâyete Başladı Los Angelos, 18 (A, A) — Kuo- mintag hariciye bürosu reisi Hsao - <hisan, Vaşingtona giderken buraya uğramıştır. Mumaileyh hükümeti ta- rafından burada bir vazile (o ifasına memur edilmiştir. Yeni Çin'in cüzütamlarını mem- leketin içine doğru sevkettiğini be - yan eden mumaileyh demiştir ki; Bütün insan kuvvetlerimiz. le maliyemizi memleketin içine nak- sebatla başarmağa devam ettikleri - dir. Çinlilerin bu vazifeyi sonuna ka dar ifa edecekleri pek açık görünü - Yer. Japonların, halihazırda Çinde bir milyonluk orduları bulunduğu anla- yılmaktadır. Japonlar tarafından kul. lanılan silâhlar, nakil vasıtalari ve hava kuvvetleri, Çinlilerinkine nis- betle, daha çok üstün olduğu mu - hakkaktır. Buna rağmen Çinlilerin zerre kadar yılmadan © dövüşmeğe devam etmeleri, hattâ o hasımlarını sarsan bir vaziyet almaları Çin gibi bir memleketi istilâiya kalkışmanın Ne kadar zararlı bir hareket olduğu- nu isbat ediyor . Gün geçtikçe Çinlilerin daha e - saslı ve daha kuvvetli bir vaziyet a“ akları ve mühim zaferlere doğru Merleyecekleri kati bir hakikat sa - Yılabilir, KISA HABERLER .——..... İlalya ordusunun muhabere kabiliyetini Arttermal Üzere 1933-39 senesinden İtiba- Ten 10 sene müddetle Harbiye Nezaretinin bütçesine 500 miliyon | Hiretlik munzam tahsisat verilmiştir. © Tumetaki İtalyan mekteplerinin 2 - 4 tarihinden Yibüren kapanaenğı *kında şayialar dolaşması Üzerine, İtal- Yan konsolaslığu bu sayleları yalanlamış Ye mekleplerin haziran sonunda normal k kapatılacağını bildirmiştir. © Varşova - Berlin - Londra havan bat âtin büyük merasimle açılmış ve ilk yare Varşovadan hareket etmiştir. lettik. Harpten evvel Çin bütün gay- retlerini büyük limanlarında temer- küz ettirmekteydi. Memleketin içi maden ve ziraatçe zengindir. Deniz - den uzak ovalarda, bir taraftan Ja - ponlara mukavemet etmekle beraber diğer taraftan da yeni bir millet vü- cude getiriyoruz. Hsaochisana göre Çin, Japonya - yı mağlüp ettiği tâkdirde Almanya ve İtalyanın dünyaya hâkim olmak ümitleri suya düşecektir.” Mumaileyh, Vaşingtonda vazife - sini yaptıktan sonra Çin - Amerikan gruplarının yardımını kazanmak için iki ay Amerikada dolaşacaktır. . "Tokyo 18 (A, A.) — Garbi Japon- yadan avdet eden harbiye nazırı İta- Şİ, matbuata beyanatta bulunarak “Çankay Şeke yardım etmek sureti- le uzak şurkta kasten sulhü ihlâl e - den” garp devletlerine bir ihtarda bulunmuştur. Mumaileyh Çin ordularmın mu- annidane mukavemetlerine yapılan bu yardımın sebep olduğunu — ilâve etmiştir. o Hongkong 18 (A. A.) — Çin kuv- vetleri dün Japonlar için çok vahim olan kanlı bir muharebeden sonra Hua - Şien şehrini zaptetmişlerdir. 18 tayyareden mürekkep bir Çin ha- va filosu Sinikiedeki düşman mevzi- lerini bombardıman etmiş ve ağır za- yiat verdirmiştir. Biraz Konuşalım! Yazan: B. FELEK — Gel bir kalem konuşalım. Diye çöktü. Severim kâfiri de: — Haydi, konuşalım, dedim. E- limden kalemi bıraktım ve iki çay ısmarladım. İnce belli kadehler için de tavşan kanı çaylar geldi. Ben tatlı içerim; dört şeker attım. O, kekremsi içer; iki şeker koydu. Al- dık ellerimize kaşığı başladık karış- trmiyal,, O karıştırdı, ben karıştır” dım... Ve Iöfa koyulduk. — Anlat bakalım! Dedi, Ne ola- sir edebilirler. Sonra İngiliz donan-| cak! Harp var mı? Yok mu? ması Fransiz limanlarını kullan.) Almanya ve İtalya, Amerika Cüm- maktan da istifade edecektir, e e ına cevap Ves recekler mi? Amerikanın Atlântikde — Ha! Dinle beni, Çoktandır, ben aldığı tedbirler de senin gibi etrafa bakıyor ve hâ- Vaşington 18 (A. A) — Atlantik) diselerin nasıl inkişaf edeceğini ol- nezdinde daimi surette 60 kadar harp | sun keşfedecek bir muharrir arıyor- gemisi bulundurulacaktır. Bu gemi -| dum. Lâkin soyhaların hiç biri ço- ler, 1932 senesindenberi şark sahil-| cuğun adını koyamıyor. Ekserisi hö- lerine gönderilen filoların en kuv -İ|diseleri — Güya anlıyormuşuz gi- vetlisini teşkil edeceklerdir. Bu filo | bi — bize mızraklı ilmihal şerhi gi- üç zırhlı, 4 ağır kruvazör, 5 hafif | bi teşrihe kalkıyor. Ben de onu yut- kruvazör, | tayyare gemisi, 25 des - | muyorum. Bir kısmı da, ne ak diyor, troyer, 20 tahtelbahir ve bir tayyare |ne kara diyor. Hani an hanım muavin gemisinden ibaret olacaktır, | gebe kaldığı zaman, şeyh efendiye İngilterenin Yunan sularında gezen Akdeniz hafif filosu lâtnm çoğu deniz yolile geldiği K| sahillerinin uzunluğu yüzünden her çin, bu tedbir de onun üzerinde der-| taarruza açıktır. hal tesirini gösterir. Tahtelbahirler Adriyatik denizine Coğrafya bakımından da İtalya, | girerek İtalyan gemiciliğini mütees- Tahran En Mesu Günlerini Yaşıyor Tahran, 18 (A.A) — Iran Impa- ratoriçesi ile Mısır Kraliçesinin, Iran Veliahdinin ve Prenses . Fevziyenia MESİ Ve ivesi erensemen e matyet” balleri pek şahane olmuştur. Gar, bitler de garda bulunuyorlardı. Tren durduğu zaman her taraftan şevk ve heyecan sesleri yükseldi. Bir taraftan Şehinşah. misafirleri- ne hoş geldiniz derken, diğer (araf- tan da muzika Misir velran mill marşlarını çalıyor, 21 pare top ati- hıyor, tayyareler uçuyor ve müthiş bir alkış ve yaşa sesleri göklere çıkı- Yordu. Küçük bir istirahatten sonra, oto- mobil alayı yüz binlerce halkın tav- sifi imkânsız tezahüratı arasında gari terketti. Yolun iki tarafını tutan tale be ve izciler, ellerinde çiçek ve bu- ketler olduğu halde, Şehinşaha son- suz sevinçlerini fade ediyorlardı. Şehinşah ve asil misafirleri çok güzel açık otomobiller içinde yavaş yavaş ilerlemekte ve 10 kilometre ka dar uzayan bütün yol üzerinde fiçek ler ve sevinçten çıldıran halkın te- zahüratı ile karşılanmaktadır. Alay saat 16,15 te Gülüstan sara- yının bahçesine giriyordu. Mısır kra- liçesi ile Prenseslerin ikametine, Tah ranın en tarihi saraylarından biri o- lan “Gülüstan” tahsis edilmiştir. Dün, Tahran için bir milli sevinç Irinin buraya muvasalatları ve SSÜE ze günü olmuştu, Üzerinde Mısır ve İ- ran bayrakları ahenkli bir şekilde şehir, güzel prenses Tamiştı, Türkiye — İran dostluk ti rihine altın haflerle kaydedilen bu mesut gün, Majeste Şehinşah ile Türklerin Ebedi Şefi tarafından kar- deşlik yolunun çizildiği tarihi yaşı- yan ve Türk müfrezesinin kardeş İ - ran payitahtına muvasalatında hazır bulunmak saadetine erenler için unu tulmaz bir hatıra olarak kalacaktır. Bir İran müfrezesinin 'Türk kar- deşlerini beklediği Pehlevi caddesi - nin methali ve civarı kalabalık bir halk kitlesi ile dolu idi. 'Türk heyeti de mihmandarları ile birlikte hazır bulunuyordu. Otokarlar bir kaç yüz metre u - zakta durdular, Türk askerleri indi- ler ve başta bayrak ve muzikaları ol duğu halde İranlı kardeşlerini se - lâmlayarak geçtiler. Şimdi iki şanlı kardeş ordunun mümessilleri karşı karşıya dizilmiş, iki bando tarafın - dan çalman iki milli marşı dinliyor - lar, iki albay hararetle birbirlerinin ellerini sikiyorlar ve halk sürekle al. kışlıyor. Bundan sonra, önlerinde Türk al- buyı Kayabali ve iranlı albay Arfa bulunan Türk müfrezesi halkın sa - mimi tezahüratı arasında Tahran $0- kaklarını geçerek ikametine tahsis edilen harp okuluna gitmiştir. Türkiye büyük elçisi tarafından dün akşam Türk heysti şerefine hu- susi bir akşam ziyafeti verilmiştir. Sw ÇekyaAskeri Bu gemilerden iki kruvazör, 10 des troyer ve 10 tahtelbahir en son sis - tem gemilerdir. Bu gemilerden başka 10 tahtel - bahir daimi surette Panama kanalı- nın methalinde durmakta ve iki gan- botla iki muhrip orta Amerika sahil lerinin açığında bulunmaktadır Diğer taraftan donanmanın bü - yük Okyanusa gitmesi için verilen emri tefsir eden Evenin Star gazete- si diyor ki; “Donanmanm avdeti Japonyaya| Vaşingtonun büyük Okyanusta mü - teyakkız bulunduğunu gösterecek ve İbir dereceye kadar da İngiltere ve Fransanın uzak şark o hakkındaki korkularını azaltmağa bazır bulun - duğunu işaret edecektir. İşgal Altına Alınıyor Berlin, 18 (A.A) — Almanyanın Bohemya ve Moravya protektorası- nm askeri müdafaasını deruhte ettiği ne dair Hitler tarafından meşredi- len kararnamenin tatbikine geçilmiş ve ordu kumandanı General Von Brauchitseh, protektoranın bazı mer kezlerinde Alman garnizonları tesi- sini emretmiştir. Resmi gazetede bildirildiğine göre Böhemya ve Moravyadaki Almanlar Reichtag'da 60,000 Almana bir me- bus hesabile temsil edileceklerdir. Mebuslar Führer tarafmdan teyin edilecektir. Memel arazisi de Hitler | tarafından tayin edilecek olan İki me busla temali edilecektir. Hitlerin doğum yıldönümü Berlin, 18 (A-A.) — Hitlerin doğu munun 50 inci yıldönümü münase- betiyle yapılacak şenliklere iştirak e- decek olan Japon heyeti buraya gel- miştir. Heyete Japonyanın Roma ye Burgos elçileri de dahildir. Şenlikler münasebetiyle 19 Nisan saat 19 dan | itibaren 20 Nisan saat 20 ye kadar | Berlin üzerinden herhangi bir tayya- renin uçması yasak edilmiştir, sormuşlar: — Çocuk erkek mi olacak? mı? Herif te siyasi muharrirler gibiy- miş. İşi idare için şu çareyi bulmuş: Gitmiş sarayın el deymiyen bir ye rine, meselâ selâmlık dairesinde bir odanın yöklüğünün içine: “Sultan hanımın çocuğu erkek ©- lacak,, diye yazmış. Fakat bu bapta kehanet göstermesini kendisinden is- tiyenlere de: — Kız olacak! Demiş. Çocuk kız olmuşsa, tabii hazretin okerametine hükmetmişler, Eğer erkek çıkmışsa, gülerek; — Selâmlıktaki o küçük odanm yüklüğünün içini gidin okuyun! De- miş, Varmışlar bakmışlar ki: “Çocuk oğlan olacak,, Diye yazılı. Ve aptallar şaşmışlar. Ben böyle iki taraflı kerametlere kizsrım, Onun için kanaatimi spa- şik söylemeyi tercih ederim. Eğer aklım ermiyor veya bir hüküm ver- mem için lâzım gelen malümata sa- hip bulunmuyorsam — “Bilmiyorum, deyip geçerim, — Âlâ! Benim de istediğim bu! Haydi varıver bakalım. Harp var m? “Harp ihtimali yok,, demek hu- günkü hazırlıklar karşısında buda- lahık olurdu, Lâkin her geçen gün, bu ihtimali biraz daha azaltmakta ve zayıflatmaktadır. — Ya Amerikanın verilecek cevap? — Almanya ve İtalyanın cevapla. rı hemen hemen birbirinin ayni ola cak. Ve bu cevap bence menfi ol- mıyacak. — Yani müzakereye girişecekler mi? — Biraz nazlandıktan sonra, — Bu müzakereler neticesinde” Bu müzakereler (o neticesinde Almanyaya biraz müstemleke; İtak yaya Süveyş'te hisse, Cibuti'de ser- best mıntaka, belki Tunus'ta imti- yaz ve emsali şeyler — E, neye yaradı bu hazırlıklar? — Harbin bertaraf o edilmesine! Daha ne istiyorsun? — Doğru. Lâkin bu çevirme siya- seti nedir? Onu bana anlatsana! — Bunun adı üstünde. İngilizler, Berlin - Roma mihverinin etrafına Kız “Mesaj, ıma Muntazam hava seferlerini yapan BELÇİKADA YAHUDİLER Kabine Buhranı İngiliz Tekliflerini Devam Ediyor Reddettiler Brüksel 18 (A.A.) — Sokyalist na-) o Kudüs 18 (A. A.) — Yahudi par- zırlar, Belçika işçi kongresinin kara-|tisi yaptığı gizli bir toplantı sonunda rı üzerine hükümete iştirakte devam | neşrettiği tebliğde İngilterenin Filis- edemiyeceklerini Başvekil Pleriot'ya İtin meselesini hal için Londra konfe- bildirmişlerdir. * ransında yaptığı teklifleri o katiyen Sosyalist nazırların kabineden çe-İreddetmekte ve Filistinde (o yahudi kilmesi üzerine Pierlo: iş nazırlığını| yurdunun müdafaası için bütün dün- demökrat.- Hıristiyan mebuslardan | ya yahudilerine müracaat eylemek - Delfosse'e teklif etmiştir. tedir, Zannedildiğine göre kabinede sü-| İlayfada Yahudi omuhacirlerini ratle tadilât yapılarak münhasıran | gizli olarak taşıyan Yunan yelkenli katoliklerden ve Hberallerden mü-İsinin İngiliz tayyareleri tarafından rekkep bir hükümet teşkil oluna-| meydana çıkarıldığı tasrih edilmek- tayyareler cenuptan gelmek şartiyle | Baltık denizinden İtibaren bir aske- Tempelhol tayyare meydanına ine- İri çember geçirmek istiyorlar. Rus- bileceklerdir. Bu emre riayet etmi. | Yanın hu çembere girdiğini de ha- yen tayyarelere ateş cdilerektir. ber verdiler, d Şikago, 18 (A. A) — Amerikada) — £ ba çember olursa, ne olur? mükim Çek ve Slovakların bir bu - ee çuk milyon mensubu bulunan üç gru- |, “— Fısı miçı diye, biz alay eder pu, Çekoslovak istiklâlinin iadesine | Ke» İtalya da Arnavutluğu yuttu. çalışacak milli Konseyi teşkil etmek | —— D9ErU! Yuttu, deyince aklıma üzere delegeler li; geldi. Bir Frenk mecmuasında oku- a ka dum. Geçenlerde bilmem nerede öl- müş bir adamın karnını yarmışlar. a Içinden tirnak Oo makasından tut ta, Nablusun şimalinde bir mağarada | çamaşır mandalına kadar bir sürü asilerin kumanda heyetine sit dosya | hazmı gayri kabil eşya çıkmış, Bo- İar bulunmuştur. Bunların arasında | fazdan her geçeni mide hazmede- bilhassa asi mahkemelerinin faali -İmez ki. yetine âit evrak, yapılan hareketler | Lâkin dikkat ettin mi? Hani Ha - hakkında raporlar ve asi kuvvetleri | beş, renkli, geri millet falan gibi Jâf- efradınm listeleri bulunduğu görül -|lar ettilerdi ama, Habeşistandan bir müştür. (Devamı 8 wcide) limana girmesini geciktirmiştir. inu