19 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Evvel Yoğ İdi... ğ Yazan: M. Turhan TAN Dünyada harbe benzeyen İlk toplu boğuşmanın vukua gel- /— diği gündenberi insanla hayvanı ayı- -— ran manevi ve maddi sebeplerden bi- rinin de “kandan nefret” olmak lâ - — zım geleceğini söyliyenler vardır. — Bu ince duygulu mütefekkirler ku- caklarda taşınmağa, öpülüp okşan - mağa lâyık zarif bir mahlük olan genç ceylânı ansızın yakalıyarak par- — çalayan, kanını içen, etini yiyen vah- şi hayvanla masum ve mazlum bir | milletin üzerine atılarak onu kan i- — çinde, ateş içinde mahvetmeğe sava- şan zalim kuvvetler arasında hiç bir — fark görmezler. Rahmetli Abdülhak Hâmit de on- |— İardandı, harp düşmanı idi ve bu — sebeple sık sık: Azade kalaydılar seferden Bir ordu çıkardı bir neferden Tarzında tefelsüfler yapardı. hat? , Ilk eisa İşleri İçin Verilen Kararlar Z AN. Başmuallimlerle Kazâ Maarif Memurlarına Verilecek Makam Tahsisatı Tesbit Edildi. Bütün İlkmektepler Vilâyet ilk tedrisat meclisi dün sabah Vali muavinı Muzaffer Akalı- nın reisliğinde toplanarak ilkmektep lerin ders kesimi ve açılma zaman- lariyle mektep — başmuallimlerine, köy ve yatı mektepleri başmuallim- leriyle bu mekteplerdeki başmualiim muavinlerine verilecek makam maa- şını tesbit etmiş, ayrıca Şile kazasına tabı Agva nahiyesinde tesis edilmesi hkt 1 e yam dinl Fakat tarihin hiç bir devrinde ve hiç bir memlekette sulhü “ milletlerin kardeşçe — yaşamalarını | “felâket” sayan kimseler görülme - — Mmişti, Büyük Harpten sonra bu garip |— nazariyeyi - hem de şerefli bir haki- kat olduğu iddiasiyle . ortaya atan - lar görüldü. Onların iddiasına göre — insan Eflâtun da olsa, Gabriyel Da - -— Nunçiyo da olsa tabiat bakımından - hayvandır. Ve mesut yaşamak için A tabiat düsturlarına intibak etmek £ , mecburiyetindedir. Tabiat malüm ol- Y duğu üzere zayıfı kaviye şikâr ola- z — Fak yaratmış olduğundan insanların — hayat mücadelesi kanununa uygun kilde dav beder. Şu hal- de sulhü sevmek, harpten nefret et- — Mek, kuvvetten uzaklaşıp zâafa düş- — mek demektir. Bu vaziyette olan milletler bir müddet sülh rüyası için- de mahzuz bir uyku geçu'seler bile da acı acı uy durlar. Çünkü tabiatin kanunlarını ihmal edenleri tabiat da — ergeç ih- mal eder, p Bir arkadaşım, yirmi ,, yıllık bir — hayat felsefesi olan büu ağır düşünce — üzerinde mülâhazalarını - yanık ya- — mik - sıralarken bir. şey, hatırlamış ııBı davrandı: — (Avec plaisir) hikâyesini biliyor — Mmusun? — Hayır. — Öyleyse dinle: Vaktiyle Vene- dikte Vretos adlı bir konsolos var- mış, Dilini Avec plaisir demeğe alış- — tırdığından pek münasebetsiz mevki- |— lerde de bu tâbiri kullanırmış. Bir — gün Rusya konsolosunun kardeşi ö- — lür ve matemzede diplomat bütün meslektaşlarının cenaze alayında ha- , zar bulunmalarını iltimas eder. Hal - — buki ölünün siyasetle, siyasi meslek- lerle alâkası olmıyıp kendisi esnaf- t Bu le & lar, Rus meslek!aşlarmın davetıne ıcnlıet et- mekte tereddüt ederler, mensup ol- dukları devletçe böyle bir hareketin hoş görülmemesinden korkarlar ve Rusya konsolosuna itizar etmek va- zifesini - kuvvetli kalem ve talâkat sahibi olduğundan ötürü - M. Vreto- sa yüklerler. Edip diplomat, arka - daşl teklifini , kalkıp Rusya konsoloshanesine gider ve konsolosa şu sözleri söyler: “Birade- rinizin diplomasi Mmesleğiyle uzak- tan, yakından bir münasebeti yok - tur. Sizin kardeşiniz olması ise onun - hakkında resmen i teşrifatı — yapılmasına sebep teşkil edemez. O — sebeple alaya gelemiyeceğiz. Eğer si- zin için olsaydı avec plaisir gelirdik!” Dostum ilâve etti: — Sulhü menfur göstermek iste- yenlerin iddiası da aşağı yukarı bu- na benziyor. Değil mi? tetkik etmiştir. Alınan kararlara göre üç sınıflı köy mekteplerinde 13 Mayısta ders- ler bitirilecek ve ayni gün son sınıf imtihanlarına başlanacaktır. İmtihan lar bir hafta devam edecek ve 20 Ma- yıs akşamından itibaren tatil yapı- lecaktır. Dört ve beş sınıflı köy mekteple- rinde 27 Mayısta dersler kesilecek, ve o gün imtihanlara başlanarak 3 Haziranda bitirilecektir,. Kaza merkezleriyle şehir ilkmek- teplerinde tedrisat 19 Hazirana ka- dar devam edecektir. Bu tarihte dersler kesilerek son sınıfların im- tihanlarına başlanacak ve 26 Hazi- randa bütün ilkmektepler tatil dev- üşterek mekteplere ait işi 26 Hazirandan resine girmiş olacaklardır. Yalnız İtibaren ecnebi ilk mektepleri kendi talimat- namelerine göre hareket edecekler- dir. Meclis talebenin kayıt ve kabul zamanlariyle derse başlama zaman- larını da tesbit etmiştir. Verilen ka- rara göre bütün ilkmekteplerde 18 Eylül Pazartesinden itibaren kayıt ve kabul muamelelerine başlanila- cak ve bir ay devam edecektir. 18 Teşrinievvel Cuma günü mektepler açılacak ve 21 Teşrinievvel Pazarte- sinden itibaren de derslere başlana- caktır. Bu kararla ilk tedrisat meclisi tedris senesini, diğer senelerden iki hafta arttırmak suretiyle 40 haftaya çıkarmıştır. Meclis başmuallimlere verilecek makam maaşlarını da tesbit etmiştir. Meclisin kararına göre: Talebe mev- cudu 200 e kadar olan mektep başmu allimlerine ayda 10 lira, 400 e kadar 12 lira, 550 ye kadar 14 lira, 700 e kadar 15 lira ve talebe sayısı bu miktardan yukarı olan mektep baş- muallimlerine de 18 lira makam ma- aşı verilecektir. Başmuallimlerden kaza maarif memurluğu vazifesini de yapanlara Tatil — Yapacaklardır ayda 20 lira makam maaşi verile- cektir. Pansiyonlu köy ve şehir yatı mek tepleri başmuallimlerine ayda 20 li- ra, bu mekteplerdeki başmuallim mu avinlerine de 15 lira makam maaşı verilecektir. Meclis Şile kazasının Ağva nahi- yesine tâbi köyler arasında beş sınıf- h müşterek mektepler inşası hakkın- da Şile kaymakamlığı tarafından ya- pılan teklifi de tetkik etmiştir. Kay- makamlık bu nahiya dahilinde “Sat- mazlı”, “Korucu” ve “Erenler” köy- lerinin merkezi bir mahallinde beş sınıflı ve üç dershaneli bir mektep, yine ayni kazaya bağlı “Köksu”, “Evrenli” “Übeyli” köylerinin merkezi bir mahallinde beş smıflı, beş dersaneli birer müşterek ilkmek tep tesisini istemiştir. Meclis, bu mek teplerde toplanacak talebe mevcudu, mekteplerin yeri, köylerin biribirle- tinden uzaklık dereceleri hakkında bir fikre malik olmadığından bu köylere ait topoğrafik haritanın ih- zarı, tâlebe mevcutlarının tesbiti su- retiyle talebin tavzihi için bu hu- sustaki kararını başka zamana tehir ederek toplantıya nihayet vermiştir. Şehir Meclisi Şehir Meclisi dün bmncı reis vekili Necip Serdehngeçtinin riyasetinde top lanmıştır. Dünkü toplantıda şehirci- lik mütehassısı Prostun mukavelesi- nin temdidi hakkındaki heyeti fen- niye teklifi kavanin encümenine ha- vale edildikten sonra Kadıköy sebze halinin tamiri için bütçeye tahsisat konulması, Sultanahmette hafriyat sahasında yapılacak istimlâke ait muamelenin intaci hakkındaki teklif ler okunup ait oldukları encümenle- re havale edildikten sonra, paçahane tarifesinin uygun görüldüğüne dair mülkiye encümeni mazbatası, sun'i sirke kaplarının üzerine etiket yapış- tırılması hakkında sıhhiye encümeni mazbataları okunarak kabul edil- miştir. Bunları müteakıp şehitlikleri imar cemiyetine yardım edilmek üzere bütçeye 5 bin liralık tahsisat konul- ması hakkında 56 imza ile verilen bir takrir de ruznameye alınarak bütçe encümenine gönderildikten son ra toplantıya nihayet verilmiştir. Mezbahayı Tefftiş Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kır- dar dün öğleden evvel Karaağaç mezbahasını teftiş etmiştir. Lütfi Kırdar evvelâ hayvan kesme dairesi- ni gezmiş, bu salonun temizlenmesi ve her an yıkanması imkânlarının te- mini için alâkadarlara bazı tenbih- lerde bulunduktan sonra eski Vali ve Belediye Reisi zamanında getirti- lip te bir türlü istifade etmek imkânı bulunmıyan otomatik kantar hakkın İçimi çektim, Ziya Paş meş- | da baha müdüründen izahat iste- - hür mısramı oküdüm: miştir. : “Evvel yoğ idi işbu rivayet yeni| Kapılardaki Merdivenler çıktı.,, Belediye fen heyeti, hususi eşhasa ait ev ve apartımanların caddeleri - MAARİFTE: - Bakaya Mesken Bedelleri Maarif idaresi, ilk tedrisat mual- $ İHimlerinin bakaya kalmış 932 senesi f mesken bedellerinin bu seneki büt- g çeye yapılacak 20 bin lira münaka- le ile verilmesi için Şehir Meclisine müracaat etmiştir. ; Teklif tetkik edilmek üzere bütçe ü encümenine havale edilmistir. Encü menden çıkar çıkmaz meclisce de konuşularak ittihaz edilecek kararla tevziata başlanacaktır. tecavüz eden merdivenlerinin kaldı- rılması hakkında belediye daimi en- cümeninden müsâade istemiştir. So- kak ve caddeleri tecavüz eden bu gi- bi merdivenlerin mevcudiyeti esasen yapı ve yollar kanununa da muhalif- tir. Encümen bu hafta bu meseleyi tetkik ederek bir karara bağlıyacak- tır. Yeni Kaymakamlıklar Vilâyet maiyet memurlarından Şehitlikleri İmar Cemiyetine 5 Bin Lıra Yardım Edilmesi Isteniyör — san Hayri Dişliöğlü Tekirdağı vi -| aeT lâyetine bağlı Hayrebolu — kazası kaymakamlığına tayin edilmiştir. * Dünakşam Ankaraya gitmesi mukarrer bulunan Vali ve Belediye Reisi Lütfi Kırdar, hareketini tehir etmiştir. * Vali konağı caddesi karşısında, Emek apartımaniyle Yedek Subay Mektebine ait yemekâhane arasında ki sahada bir çocuk bahçesi tesisi ka- rarlaştırılmıştır. Burada Emlâk Ban- kasına ait arazinin bir kısmı bu işe tahsis edilmiştir. Belediye imar bü- rosu, burada yapılacak bahçe için bir proje hazırlamaktadır. ÜNİVERSİTEDE : Eleme İmtihanları Bu sene hukuk fakültesinde yapı- lacak tahrirli eleme imtihanları için talimatname mücibince dün fakülte- de kur'a çekilmiş, birinci sınılfa hu- kuk başlangıcı ve tarihi, ikinci stnı- fa idare hukuku, üçüncü sınıfa mali- ye, dördüncü sınıfa da kara ve deniz ticareti dersleri çıkmıştır. Bu sınıf- lar kendilerine çıkan dersten başka ayrıca medeni hukuk dersinden de eleme imtihanına tâbidirler. Profesör Pittard Gitti Müteaddit mevzular üzerinde kon- feranslar vermek üzere bir müddet evvel memleketimize gelmiş bulunan Profesör Pittard ile zevcesi dün ak- şamki trenle memleketlerine dün- müşlerdir. Hazin Bir Ölüm Mareşal Fevzi Çakmak'ın ke- rimesi, Güzel Sanatlar Akade- grefikası Bayan Ayşe —Muazzez danmberi-müptelâ ol- duğu hastalıktan kurtulamıya - rak 17 nisan 1939 pazartesi gü- nü aksamı saat 22 de Rahmeti rahmana kavuşmuştur. Cenazesi bugün öğleyin Gül hane hastanesinden kaldırıla - caktır. TAN — Ayşe Muazzez gü - zide ve münevver bir Türk ka- dimıydı. Genç yaşında vakitsiz ölümü muhterem babası Mare- şal ve eşi Burhan Toprak ka - dar bütün memleket münevver- lerini derin teessür içinde bı - rakmıştır. Merhumeye Tanrwr dan rahmet diler, muhterem Mareşal Fevzi Çakmak'a, Bur- han Toprak'a ve kederli ailesi- ne taziyetlerimizi sunarız. Tirhan Tâdil Ediliyor Alman tezgâhlarında yapılan Et- rüsk vaputunun eşlerinden Tırhan Almanyada tekrar havuza — alınmış Alman heyetiyle İstanbulda yapılan anlaşma mucibince bir fen heyetimi- zin nezareti altında tadilâta başlan- mıştır. Geminin makine aksamında bazı değişiklik yapılmakta ve bir ka- zan daha ilâve olunmaktadır, Tırhanda yapılan tadilât çabucak ikmal edilecek ve gemi haziran için- de teslim alınacaktır. Tırhan İstanbula geldikten sonra ayni şekilde tadilât için Etrüsk va - püuru tekrar Almanyaya gönderile - cektir. Yine Alman tezgâhlarında ya pilmakta olan Kadeş vapurunun in- şaatı ancak yaz ortalarına doğru bi- tecektir. Şirketi Hayriye Tarifesi Şirketihayriye ilkbahar tarifesi - nin tatbikine cuma günü başlana - caktır. Günlük seferlerine ufak ilâveler yapılmıştır. Yalnız geçen sene oldu- ğu gibi bu sene de yeni tarife ile cu- martesi ve pazar günleri için gezinti seferleri ihdas edilmiştir. Cumartesi günleri gezinti sefer - lerine tahsis edilen vapurlar saat 21.10, 21.15 ve 22 de köprüden kal- karak Boğaziçinin her iki sahilinde- ki iskelelere uğradıktan sonra Köp- rüye dönecektir, Pazar günleri gezinti vapurları saat 7 ve 7,30 da Köprüden kalkacak ve bütün iskelelere uğrayacaktır. Gezinti seferlerinde gidiş ve dö - nüşlü biletlerde yüzde elli tenzilât yapılacağı gibi bu biletler Pazartesi günleri saat 12 ye kadar muteber o- lacaktır. wqwm%%"wknmw- nin emri üzerine Deniz Ticaret mü- dürlüğü ve Denizt sicilleri, kıdem tabloları ve maaşla- rını bildiren cetveller tanzim edile - rek Ankaraya gönderilmiştir. Vekâlet teşkilât kanunu çıktık - tan sonra yapılacak olan kadroda bu cetveller esas tutulacaktır. Muayenesiz Gemiler Deniz Ticaret Müdürlüğü henüz muayenesini yaptırmamış olan gemi- leri ve bütün deniz vasıtalarını mua yeneye davet etmiştir. Tayin edilen müddet içinde mua- yeneden geçmeyen gemiler seferden menedilecekleri gibi ayrıca cezali ta- kibat ta yapılacaktır. * Limanımıza gelen İngilız ban- dıralı Letitia adlı seyyah gemisi dün gece saat 20 de hareket etmiştir. Sey yahlar dün şehrin muhtelif yerlerini ve müzeleri gezmişlerdir. ının POLİSTE: At ve Araba Hırsızı Fatihte Muratpaşa mahallesinde oturan arabacı Mustafanın evinin önünde bırak- tığı arabası ile ahırdaki beygirleri çalın- mıştır. Araba ile beygirler ayni mahalle- de oturan Fahrettinin evinde bulunmuş- tur. Araba sahibine iade edilmış Fahret- tin y €© Dün Çırpıcı çayırında Tarık ismin- de bir genç attan düşüp ağır yaralanmık- tır. Baygın bir halde Gureba hastanesine kaldırılan yaralı biraz sonra ölmüştür. Z €© Sabiıkalı yankesicilerden Cafer, 1s- mail isminde bir adamın tramvayda ce- bindeh 42 lirasını çalıp kaçarken yaka- lanmıştır. ak ır. Hakkı Uygur Antalya vilâyetînin Serik kazası kaymnkamlığını, Ha- MÜTEFERRİK: Gayrimübadiller Toplandı Gayrimübadiller dün saat 14 te E- minönü Halkevinde senelik kongrele rini akdetmişlerdir. Kongre Celâl Ga libin riyasetinde açılmış, bir senelik idare heyeti raporu okunarak kabul edilmiştir. Azadan bir kaçi yüzde on tevzia- tın bakiyel istihkak şeklinde değil, mevcut istihkaklar üzerinden veril- mesini istemişler ve bu talep ekseri- yetle kabul edilmiştir. Yapılan inti- hapta yeni idare heyetine Cafer Tay yar, Salih, Cevat Meriç, Sedat Bar- kın, Osman Faiz, Hâmi Dondar, Kad ri, Şehap Tayfur, Sadi Galip, Cemal Kozpençe, Hilmi Ulu ve bayan Suat Çaysar getirilmiştir. Yeni 2,5 Liralıklar Yeni iki buçuk liralık Kupürler 25 Nisanda tedavüle çıkarılacaktır. Bun ların ebadı 6,5 X 14,5 santimetredir. Ön yüzü; zeytuni renkte, zemin ren- gi ortadaki rozetin etrafında açık sa- rı, diğer kısımları açık mordur. Ke- nar çerçevesinin üst ortasında “Tür- kiye Cümhuriyet Merkez Bankası,, ibaresi, alt iki köşesinde iki ufak madalyon içerisinde 21 rakamları ya zalıdır. Orta zeminin sağ tarafında Atatürkün resimleri, rozetlerin orta- sında 24 Türk lirası rakam ve yazı- ları vardır: 1 M A lsir M O —— 19-4-939 SUAL CEVAP? Yugoslavyanın Balkanlardaki Vaziyeti S — Yugoslavyanın Balkan - lardaki vaziyeti nedir? C — Yugoslavya Balkan yarıma- dasınım coğrafi hudutlarının dışına taşmış olmasına rağmen Balkan dev- leti sayılır. Arazisi, dağları, ve ne - hirleri itibariyle Balkan yolları da bu devletin hudutları — dahilinden geçmektedir. Adriyatikteki Yugoslav sahilinin uzunluğu 1570 kilometreyi geçmek- tedir. Bu uzunluk düz hat — halinde 880 kilometredir. Yugoslavyanın me sahası 247540 kilometre murabbal - dır. Balkan memleketleri arasında a- razisi en geniş olan devlet Yugoslav- yadır. Tunanın 390 kilometresi bu memleketin içinden — geçmektedir. Nüfusu 13,9234,000 dir. Bu nüfusun 1561200 i Türk ve müslümandır. Yu- goslavyada hâkim millet Sırplarla Hırvatlardır. Son zamanlarda Hir - vatlar muhtariyet talebinde bulun - maktadırlar. Fakat en son — vaziyet devletin bütünlüğünü korumak en- dişesini ortaya koymuş, Hırvatlar da bu vatani endişe ile devletle uyuş « mak yolunu tutmuşlardır. Hükümetle Hırvatların liderleri a- rasında yapılan müzakereler bugün- lerde müsbet bir şekilde neticelen - mek üzeredir. d S — Emrah isimli bir şair var mıdır? C — Vardır. 19 uncu asırda yetiş miş ve oldukça tanınmış bir saz şai ridir. Erzürumludur. * S — 13 rakamı neden uğur - suz sayılır? C — Bu manasız bir hiristiyan â- detidir. Bu rakamın meşum sayılma- sının sebebi şudur: İsâ havarileriyle birlikte sofraya oturduğu zaman ye- mekte 13 kişi vardı. Bunlardan sof- radan ilk kalkan hayari İsâya ihanet etti ve intihar etti. Şimdi de 13 kişi- nin bulunduğu bir sofradan ilk kal- |kanın öleceği kanaati vardır. Bir Orman Yangını . Ömerli nahiyesinin Koçullu kö- yünde Orta denilen mevkideki or- manlarda yangın çıkmıştır. Jandar- ma ve köylünün gayreti ile 15 dö- nüm kadar bir yer yandıktan sonra söndürülmüştür. Ateşin nereden ve nasıl çıktığı tahkik edilmektedir. Yeni Hastane Belediyenin bu sene 460 bin li- ra sarfiyle tesis etmeğe karar ver- diği şehir hastanesi Beyoğlunda ya- pılacaktır. Belediye Reisi Lütfi Kırdar has- tanenin Hürriyeti Ebediye tepesine giden yöl üzerinde kurulmasını dü- şünmektedir. TAKVİM ve HAVA ÇARŞAMBA 19 Nisan 1939 4 üncüay — Gün: 30 — Kasım: 168 Arabi: 1358 Rumt: 1355 Sefer: 29 Nisan: 8 Güneş: 510 — Öğle. 12.138 İkindi: 15,.59 — Akşam: 18.51 Yatsı: 20.29 — İmsâk: 8.27 kec2.. Hava vılıy.üo-»w- 'Yeşilköy meteoroloji istasyonundan alı- nan malümata göre, hava yurdun doğu ve cenubu şarki Anadolu bölgelerinde açık, Karadeniz kıyıları ile orta ve cenup Ana- dolusu bölgelerinde bulutlu, diğer bölge- lerde umumiyetle kapalı ve mevzil yağışlı geçmiş, Tüzgârlar bütün bölgelerde e- nubi istikaâmetten hafif olarak esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalı geçmiş, rüzgâr cenubu garbiden saniyede bir met- re hızla esmiştir. Saat 14 te.hava tazyikı 1011.7 milibar idi. Sühumet en yüksek 19.2 ve en düşük 8.0 santigrat olarak kay- dedilmiştir. Rasathane Şiddetli Bir Zelzele Kaydetti İstanbul, 18 (A.A.) — Kandilli ra- sathanesinden bildirilmiştir: Bu sabah saat 8 i 37 dakika 32 sa- niye geçe şiddetli bir zelzele kayde- Merkez üstü'nün İstanbul'dan 12.900 kilometre mesafede olduğu tahmin edilmektedir. d Van, 18 (A.A. — Bugün saat 11.21 de burada birkaç saniye devam e“ den orta şiddette bir hareketiarz ol' muştur, Hasar yoktur