19 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
pPENCEREMDEN Evvel Yoğ İdi... Yazan: M. Turhan TAN ünyada harbe benzeyen İlk toplu boğuşmanın vukua gel- diği gündenberi insanla hayvamı ayı- ran manevi ve maddi sebeplerden bi- rinin de “kandan nefret” olmak lâ - 7m geleceğini söyliyenler vardır. Bu ince duygulu mütefekkirler ku- caklarda taşınmağa, öpülüp okşan - mağa lâyık zarif bir mahlük olan genç ceylânı ansızın yakalıyarak par. şi hayvanla masum ve mazlum bir milletin üzerine atılarak onu kan İ- çinde, ateş içinde mahvetmeğe şan zalim kuvvetler arasında hiç bir fark görmezler. Rahmetli Abdülhak Hâmit de on- lardandı, harp düşmanı idi ve bu sebeple sık sık: Azade kalaydılar seferden Bir ordu çıkardı bir neferden Tarzında tefelsifler yapardı. Fakat tarihin hiç bir devrinde ve hiç bir memlekette sulhü “musibet”, milletlerin kardeşçe © yaşamalarını “felâket” sayan kimseler görülme - mişti, Büyük Harpten sonra bu garip nazariyeyi « hem de şerefli bir haki- kat olduğu iddiasiyle . ortaya atan - lar görüldü. Onların iddiasına göre insan Eflâtun da olsa, Gabriyel Da - nunçiyo da olsa tabiat bakımından hayvandır. Ve mesut yaşamak için tabiat düsturlarına intibak etmek mecburiyetindedir. Tabiat malüm ol- duğu üzere zayıfı kaviye şikâr ola- rak yaratmış olduğundan insanların hayat mücadelesi kanununa uygun şekilde davranması icabeder. Şu hal- de sulhü sevmek, harpten nefret et- mek, kuvvetten uzaklaşıp xânfa düş- mek demektir. Bu vaziyette olan milletler bir müddet sülh rüyası için- de mahzuz bir uyku geçirseler bile sonunda acı acı uyanmağa mahküm durlar, Çünkü tabiatin kanunlarını ihmal edenleri tabiat da © ergeç ih- mal eder, Bir arkadaşım, yirmi, . yıllık bir hayat felsefesi olan bu ağır düşünce Üzerinde mtilâhazalarını - yanık va- mık - sıralarken bir şey, hatırlamış gibi davrandı: — (Avec plaisir) hikâyesini biliyor musun? — Hayır. — Öyleyse dinle: Vaktiyle Vene- dikte Vretos adlı bir konsolos var mış, Dilini Avec plaisir demeğe alış- tırdığından pek minasehetsiz mevki- lerde de bu tâbiri kullanırmış. Bir gün Rusya konsolosunun kardeşi ö- Jür ve matemzede diplomat bütün meslektaşlarının cenaze alayında ha- ir bulunmalarını iltimas eder, Hal - buki ölünün siyasetle, siyasi meslek- lerle alâkarı olmayıp kenilisi esnaf- tanmış. Bu sebeple konsoloslar, Rus meslektaşlarmın davetine icabet et- mekte tereddüt ederler, mensup ol- dukları devletçe böyle bir hareketin hoş görülmemesinden korkarlar ve Rusya konsolosuna itizar etmek va- sifesini « kuvvetli kalem ve talâkat| sahibi olduğundan ötürü » M. Vreto- sa yüklerler. Edip diplomat, arka -| daşlarının teklifini reddetmez, kalkıp Rusya konsoloshanesine gider ve konsolosa şu sözleri söyler: “Birade- rinizin diplomasi mesleğiyle uzak- tan, yakından bir münasebeti yok - tur. Sizin kardeşiniz olması ise onun hakkında resmen diplomasi teşrifatı yapılmasına sebep teşkil edemez. O sebeple alaya gelemiyeceğiz, Eğer si- zÂn için olsaydı avec plaisir gelirdik!” Dostum ilâve eti — Sulhü menfur göstermek iste- yenlerin iddiası da aşağı yukarı bu- na benziyor. Değil mi? İçimi çektim, Ziya Paşanın meş- hür mısramı okudum: “Evvel yoğ idi işbu rivayet yeni MAARİFTE : k Maarif idaresi, ilk tedrisat mual- İimlerinin bakaya kalmış 932 senesi mesken bedellerinin bu seneki büt- çeye yapılacak 20 bin Ira münaka- le ile verilmesi için Şehir Meclisine müracaat etmiştir. Teklif tetkik edilmek üzere bütçe encümenine havale edilmiştir. Encü sabah Vali muavini Muzaffer Akal- nm relsliğinde toplanarak ilkmektep lerin ders kesimi ve açılma zaman- lariyle mektep ( başmuallimlerine, köy ve yatı mektepleri başmuallim- muavinlerine verilecek makam maa- sını tesbit etmiş, ayrıca Şile kazasına tâbi Ağva nahiyesinde tesis edilmesi istenilen müşterek mekteplere ait işi tetkik etmiştir. Alınan kararlara göre üç sınıflı köy mekteplerinde 13 Mayısta ders- ler bitirilecek ve ayni gün son sinif imtihanlarına başlanacaktır. Imtihan lar bir hafta devam edecek ve 20 Ma- yıs akşamından itibaren tatil yapı- lacaktır. Dört ve beş sınıflı köy mekteple- rinde 27 Mayısta dersler kesilecek, ve o gün imtlhanlara başlanarak 3 Haziranda bitirilecektir. Kaza merkezleriyle şehir ilkmek- teplerinde tedrisat 19 Hazirana ks- dar devam edecektir. Bu tarihte dersler kesilerek son sınıfların im- leriyle bu mekteplerdeki başmunliim | x tihanlarına başlanacak ve 26 Hazi- randa bütün !ikmektepler tatil dev- resine girmiş olacaklardır. Şehir Meclisi dün birinci reis vekili Necip Serdengeçtinin riyasefinde top lanmıştır. Dünkü toplantıda şehirci- lik mütehassısı Prostun mukavelesi» nin temdidi hakkındaki heyeti fen- niye teklifi kavanin encümenine ha- vale edildikten sonra Kadıköy sebze halinin tamiri için bütçeye tahsisat konulması, Sultanahmette hafriyat sahasında yapılacak istimlâke alt müamelenin intaci hakkındaki teklif ler okunup ait oldukları encümenle- re havale edildikten sonra, paçahane tarifesinin uygun görüldüğüne dair mülkiye encümeni mazbatası, sun'i sirke kaplarının üzerine etiket yapış tırılması hakkında sıhhiye encümeni mazbataları okunarak ksbul edil miştir. Bunları müteakıp şehitlikleri! Imar cemiyetine yardım edilmek üzere bütçeye 5 bin liralık tahsisat konul ması hakkında 58 imzaile verilen bir takrir de ruznameye alımarak bütçe encümenine gönderildikten son ra toplantıya nihayet verilmiştir. Mezbahayı Teftiş Vali ve Belediye Reisi Lütfi dar dün öğleden evvel Karaağaç mezbahasını teftiş etmiştir. Lütfü Kırdar evvelâ hayvan kesme dairesi ni gezmiş, bu salonun temizlenmesi ve her an yıkanması imkânlarının te. mini için alâkadarlara bazı tenbih- lerde bulunduktan sonra eski Vali ve Belediye Reisi zamanında gelirt Mip te bir türlü istifade etmek imkân bulunmıyan otomatik kanlar hakkın da mezbaha müdüründen izahat iste- miştir, Kapılardaki Merdivenler Belediye fen heyeti, hususi eşhasa ait ev ve apartımanların. caddeleri tecavüz eden merdivenlerinin kaldı- rılması hakkında belediye daimi en- cümeninden müsaade istemiştir. So- kak ve caddeleri tecavüz eden bu gi- bi merdivenlerin mevcudiyeti esasan yapı ve yollar kanununa da muhalif. tir. Encümen bu hafta bu meseleyi tetkik ederek bir karara bağlıyacak- tr. Yeni Kaymakamlıklar Kır. menden çıkar çikmaz mecliscede konuşularak ittihaz edilecek kararla tevziata başlanacaktır. Vilâyet maiyet memurlarından Hakkı Uygur Antalya £ vilâyetinin Serik kazası kaymakamlığına, Ha- İfibaren namelerine göre hareket edecekler- dir. Meclis talebenin kayıt ve kabul zamanlariyle derse başlama zaman- larmi da tesbit etmiştir, Verilen ka- itün ilkmekteplerde 18 rtesinden itibaren kâyıt ve kabul o muamelelerine başlanıla- cak ve bir ay devam edecektir. 18 Teşrinievvel Cuma günü mektepler açılacak ve 21 Teşrinievvel Pazarte sindeh itibaren de derslere başlana- caktır. Bu kararla ilk tedrisat meclisi tedris senesini, diğer senelerden iki hafta arttırmak suretiyle 40 haftaya çıkarmıştır. Meclis başmuallimlere verilecek makam maaşlarını da tesbit etmiştir. Meclisin kararına göre! Talebe mey- cudu 200 e kadar olan mektep başmu allimlerine ayda 10 tira, 400 e kadar 12 lira, 550 ye kadar 14 lira, 700 e kadar 15 lira ve talebe sayısı bu miktardan yukarı olan mektop baş- muallimlerine de 18 lira makam ma- aş verilecektir, Başmuallimlerden kaza maarif Yalnız İ memurluğu vazifesini de yapanlara Şehir Meclisi Şehitlikleri İmar - Cemiyetine 5 Bin Lira Yardım Edilmesi Isteniyör san Hâyri “DIşmOğlU Tekirdaği v1”) lâyetine bağlı Hayrebolu (kazası kaymakamlığına tayin edilmiştir. k Dün akşam Ankaraya gitmesi mukarrer bulunan Vali ve Belediye Reisi Lüti Kırdar, hareketini tehir etmiştir. 4 Vali konağı enddesi karşısında, Emek apartımaniyle Yedek Subay Mektebine ait yemekâhane arasında ki sahada bir çocuk bahçesi tesisi ka- rarlaştırılmıştır. Burada Emlâk Ban- kasına ait arazinin bir kesme bu işe tahsis edilmiştir. Belediye imar bü- rosu, burada yapılacak bahçe için bir proje hazırlamaktadır. ÜNİVERSİTEDE : Eleme İmtihanları Bu sene hukuk fakültesinde yapı- lacak tahrirli eleme imtihanları için talimatname mucibince dün fakülte- de kur'a çekilmiş, birinci sınıfa bü- İkuk başlangıcı ve tarihi, ikinci Sini fa idare hukuku, üçüncü sınıfa mali- ye, dördüncü sınıfa da kara ve deniz ticareti dersleri çıkmıştır. Bu sınıf. lsr kendilerine çıkan dersten başka Ayrica medeni hukuk dersinden de eleme imtihanına tâbidirler. Profesör Pittard Gitti Müteaddit mevzular üzerinde kon- feranslar vermek üzere bir müddet evvel memleketimize gelmiş bulunan Profesör Pittard ile zevcesi dün ak- şamki trenle memleketlerine dön- müşlerdir. - Ilik Tedrisat İşleri Için Verilen Kararlar Başmuallimlerle Kaza Maarif Memurlarına Verilecek Makam Tahsisatı Tesbit Edildi. Bütün 26 Hazirandan Vilâyet ik tedrisat meclisi dün | ecnebi ilk mektepleri kendi talimat- İlkmektepler Yapacaklardır mâkam Tatil syda 20 lira cektir. Pansiyonlu köy ve şehir yatı mek başmuallimlerine syda 20 H- ra, bü mekteplerdeki Başmuallim mu avinlerine de 15 lira makam maaşı verilecektir. Meclis Şile kazasının Ağva nahi- yesine tâbi köyler arasında beş sinıf- h müşterek mektepler inşası hakkın» da Şile kaymakamlığı tarafından ya- pılan teklifi de tetkik etmiştir. Kay- makamlık bu nahiya dahilinde “Sat- mazlı”, “Korucu” ve “Erenler” köy- lerinin merkezi bir mahallinde beş sınıflı ve üç dershaneli bir mektep, yine ayni kazaya bağlı “Küksu”, “Evrenli” ve “Ubeyli” köylerinin merkezi bir mahallinde beş sınıflı, beş dersaneli birer müşterek ilkmek tep tesisini istemiştir. Meclis, bu bek teplerde toplanacak talebe mevcudu, mekteplerin yeri, köylerin biribirle- rinden uzâklık dereceleri hakkında bir fikre malik olmadığından bu köylere ait topoğrafik haritanın ih- zarı, taleb mevcutlarının tesbiti su- İzetiyle talebin tavzihi Için bu hu- İ sustaki kararını başka zamana tehir İdğerek toplantıya nihayet vermiştir. maaşı verile” Hazin Bir Ölüm Mareşal Fevzi Çakmak'ın ke- rimesi, Güzel Sanatlar Akade- mizi Müdürü Berhan Toprak'ın Bayan. Ayşe Muazzez uzun zamandanberi müptelâ ol. duğu hastalıktan kurtulamıya - rak 17 visan 1939 pazartesi gü- nü akzamı saat 22 de Rahmeti rahmana kavuşmuştur. Cenazesi bugün öğleyin Gül hane hastanesinden kaldırıla - caktır. TAN — Ayşe Muazzez gü - side ve münevver bir Türk ka- dınıydı. Genç yaşında vakitsiz ölümü muhterem babası Mare- şal ve eşi Burhan Toprak ka - dar bütün memleket münevver- lerini derin teessür içinde bı - rakmıştır. Merhumeye Tanr- dan rahmet diler, muhterem Mareşal Fevzi Çakmak'a, Bur- han Toprak'a ve kederli ailesi- ne taziyetlerimizi sunarız. POLİSTE: At ve Araba Hırsızı Fatihte Muralpesi mahallesinde oturan arasacı Mustafanın evinin önünde bırak- İtiğı orabası ile ahırdeki beygirleri çalın- mıştır. Araba fle beygirler ayni mahal do oturan Fuhrettinin evinde bulunmuş- tur, Araba sahibine inde edilmiş, Pahret- tn yakâlunarak tahkikata başlaumıştır. © Din Çırpıcı çayırında Tarık ismin- de bir genç attan düşüp ağır yaralanmık- tr. Baygın bir halde Gureba hastanesine kaldırılan yaralı biraz sonra ölmüştür. © Sabıkalı yankesicilerden Cafer, Is- email isminde bir adamın tramvayda Ce- binde 42 lirasını çalıp kaçarken yake- Gayrimübadiller senelik kongrelerinde EE Tirhan Tâdil Ediliyor Alman tezgâhlarında yapılan Et- rüsk vapurunun eşlerinden Tırhan İ Almanyada tekrâr havuza © alınmış Alman heyetiyle İstanbulda yapılan anlaşma mucibince bir fen heyetimi- zin nezareti altında tadilâta başlan- mıştır. Geminin makine aksamında bazı değişiklik yapılmakta ve bir ka- zan daha İlâve olunmaktadır. Tırhanda yapılan tadilât çabucak ikmel edilecek ve gemi haziran İçin- de teslim alımâcâktır. Tırhan İstanbula geldikten sonra ayni şekilde tadilât için Etrüsk va - puru tekrar Almanyaya gönderile - cektir. Yine Alman tezgâhlarında ya pilmakta olan Kadeş vapurunun in- şaatı ancak yaz ortalarına doğru bi- tecektir. Şirketi Hayriye Tarifesi Şirketihayriye ilkbahar tarifesi - nin tatbikine cuma günü başlana - caktır, Günlük seferlerine ufak ilâveler yapılmıştır. Yalnız geçen sene oldu- ğu gibi bu sene de yeni tarife ile cu- mârtesi ve pazar günleri için gezinti seferleri ihdas edilmiştir. Cumartesi günleri gezinti sefer - lerine tahsis edilen vapurlar sâat 21.10, 21.15 ve 22 de köprüden kal- karak Boğaziçinin her iki sahilinde- ki iskelelere uğradıktan sonra Köp- rüye dönecektir, Pazar günleri gezinti vapurları saat 7 ve 7,30 da Köprüden kalkacak ve bütün iskelelere uğrayacaktır. Gezinti seferlerinde gidiş ve dö - hüşlü biletlerde yüzde elli tenzilât yapılacağı gibi bu biletler Pazartesi İgünleri saat 12 ye kadar muteber o- lacaktır. Memur Siçilleri, Münsbere” ermee” nin emri üzerine Deniz Ticaret mü- dürlüğü ve Denizbank memurlarının sicilleri, kıdem tabloları ve maaşla- rını bildiren cetveller tanzim edile - rek Ankaraya gönderilmiştir. | o Vekâlet teşkilât kanunu çıktık - tan sonra yapılacak olan kadroda bu cetveller esas tutulacaktır. Muayenesiz Gemiler Deniz Ticaret Müdürlüğü henüz muayenesini yaptırmamış olan gemi- leri ve bütün deniz vasıtalarını mua yeneye davet etmiştir. Tayin edilen müddet içinde mua- yeneden geçmeyen gemiler seferden menedilecekleri gibi ayrıca cezai ta- İkibat ta yapılacaktır. - * Limanımıza gelen İngiliz ban- diralı Letitia adlı seyyah gemisi dün İ gece saat 20 de hareket etmiştir. Sey yahlar dün şehrin muhtelif yerlerini 19-4-939 Yugoslavyanın Balkanlardaki Vaziyeti S — Yugoslavyanın Balkan - lardaki vaziyeti nedir? C — Yugoslavya Balkan yarıma- dasının coğrafi hudutlarının dışına taşmış olmasına rağmen Balkan dev- leti sayılır. Arazisi, dağları, ve ne - hirleri itibariyle Balkan yolları, da bu devletin hudutları odahilinden geçmektedir. Adriyatikteki Yugoslav sahilinin uzunluğu 1570 kilometreyi geçmek- tedir. Bu uzunluk düz hat (o halinde 880 kilometredir. Yugoslavyanın me sahası 247540 kilometre murabbaı - dır. Balkan memleketleri arasında razisi en geniş olan devlet Yugoslav- yadır. Tunanın 390 kilometresi bu memleketin “içinden (o geçmektedir. Nüfusu 13,934,000 dir. Bu nüfusun 1561200 i Türk ve müslümandır. Yu- goslavyada bükim millet Sırplarla Hırvatlardır. Son zamanlarda Hır- vatlar muhtariyet talebinde bulun » maktadırlar. Fakat en son © vaziyet devletin bütünlüğünü korumak en- dişesini ortaya koymuş, Hırvatlar da bu vatani endişe ile devletle uyuş - mak yolunu tutmuşlardır. Hükümetle Hırvatların Bderler! a- rasında yapılan müzakereler bugün- lerde müsbet bir şekilde neticelen - mek üzeredir. . $ — Emrah isimli bir şair var mıdır? C — Vardır. 19 uncu asırda yetiş miş ve oldukça tanınmış bir saz Şai ridir. Erzurumludur. . S — 13 rakamı neden uğur - suz sayılır? C — Bu manasız bir hiristiyan â- detidir. Bu rakamın meşum sayılma- sının sebebi şudur: İsâ havarileriyle birlikte sofraya oturduğu zaman ye- mekte 13 kişi vardı. Bunlardan sof- radan ilk kalkan havari İsâya ihanet etti ve intihar etti, Şimdi de 13 kişi- nin bulunduğu bir sofradan ilk kal- kanın öleceği kanaati vardır. Bir Orman Yangını . Ömerli nahiyesinin Koçullu kö- yünde Orta denilen mevkideki or- manlarda yangın çıkmıştır. Jandar- ma ve köylünün gayreti İle 15 dö- nüm kadar bir yer yandıktan sonra söndürülmüştür. Ateşin nereden ve nasil çıktığı tahkik edilmektedir. Yeni Hastane Belediyenin bu sene 460 bin li- Ta sarfiyle tesis etmeğe karar ver- diği şehir hastanesi Beyoğlunda ya- pilacaktır. Belediye Relsi Lütfi Kırdar has- tanenin Hürriyeti Ebediye tepesine giden yöl üzerinde kurulmasını dü- ie TAKVİM ve HAVA ÇARŞAMBA İve müzeleri gezmişlerdir. MÜTEFERRİK: Gayrimübadiller Toplandı Gayrimübadiller dün saat İ4 te E- minönü Halkevinde senelik kongrele rini akdetmişlerdir. Kongre Celâl Ga libin riyasetinde açılmış, bir senejik idare heyeti raporu okunarak kabul edilmiştir. Azadan bir kaçı yüzde on tevzia- tın bakiyel istihkak şeklinde değil, mevcut istihkaklar üzerinden veril- mesini istemişler ve bu talep ekseri- yetle kabul edilmiştir. Yapılan inti- hapta yeni idare heyetine Cafer Tay yar, Salih, Cevat Meriç, Sedat Bar- kın, Osman Faiz, Hâmi Dondar, Kad ri, Şehap Tayfur, Sadi Galip, Cemal Kozpençe, Hilmi Ulu ve bayan Suat Çaysar getirilmiştir. Yeni 2,5 Liralıklar Yeni iki buçuk liralık Kupürler 25 Nisanda tedavüle çıkarılacaktır. Bun lerin ebadı 6,5 X 14.5 santimetredir. Ön yüzü; zeytuni renkte. zemin ren- gi ortadaki rozetin etrafında açık sa- rı, diğer kısımları açık mordur, Ke- nar çerçevesinin üst ortasında “Tür- kiye Cümhuriyet Merkez Bankası, ibaresi, alt iki köşesinde iki ufak madalyon içerisinde 24 rakamları ya zalıdır. Orta zeminin sağ tarafında Alatürkün resimleri, rozetlerin orta- amda 2) Türk lirası rakam ve yazı- ları vardır: ) 19 Nisan 1939 Gün: 10 o Kanm: 163 Rurnt 1835 Nisan: 8 213 1091 32 şünmektedir, 4 üncü sy Arabi: 1358 Seter: 20 4. Güneşi 610 — Öğle, İkindi: 15,59 — Akşam: İ Yutan: 20.20 — İmsâk: #seee Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istaryonundan ah- nan malümata göre, hava yurdun doğu ve cenubu şarki Anadolu bölgelerinde açık, Karadeniz kıyıları ile orta ve cenup Ana- dolusu bölgelerinde bulutlu, diğer bölge- lerde umumiyetle kapalı ve mev>li yağışlı geçmiş, rüzgârlar bütün bölgelerde 2e- nubi istikametten hatif olarak esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalı geçmiş, rüzgâr cenubu karbiden saniyede bir met- re hızla esimiştir. Sant 14 te hava tazyikı 10117 milibar idi. Sühumet en yüksek ( 192 ve en dügük 8.0 santigrat olarık kay- edilmiştir. | Rasathane Şiddetli Bir Zelzele Kaydetti İstanbul, 18 (A.A.) — Kandilli ra- sathanesinden bildirilmiştir Bu sabah saat B i 37 dakika 32 sa niye geçe şiddetli bir zelzele kayde- dilmiştir. Merkez üstünün İstanbul'dan 12.900 kilometre mesafede olduğu tahmin edilmektedir. . Van, 18 (A.A. — Bugün saat 11.21 de burada birkaç saniye devam €- den orta şiddette bir bareketiarz ol* muştur, Hasar yoktur.
