28 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

a: —* »— M.R BRE e » BR. gr. SK s b kk DALİ ARAM MR 2 ei ALA İİ AR, İİ Rİ ALİ NV 2 RA, Gündelik Gazete e 'TAN'ın hedefi Haber- da, fikirde, o herşeyde temiz, rüst, amimi olmak, o kariin gazetesi olmıya çalışmaktır. ABONE BEDELİ Türkiye Ecnebi e 25 1400 Kr. 1 Sene 2800 Kr. W . Ay 1500 » (0 . Ay 300 » 150 1 Ay 300 » letlerarin posta ittihağına dabil Şimiyan memleketler içip abone i deli müddet serasiyle 30, 16, 9. 5 liradır. Abone bedeli peşindir: ge değiştirmek 25 (kuruştur. he 9P için mektuplar 10 Kurut X pul Mâvesi Itrımdır. a Şarka Doğru Siyasetinin Hakikati Nedir ? #ki Alman İmparatorluğunun duy, Drang Nach Osten ismini ver 5) *İ şarka doğru uzanma siyaset üç vd. Bu siyasetin yolu üzerin- lı imparatorluğu bulunu - o. Almanlar Bağdat demiryolu- Ya, #lyasetlerinin icabı olark anlardı. Ve bu siyasetin tahak- — Osmanlı imparatorluğunun hs- a Ve istiklâlini tehlikeye koyuyor” Yeni Almanyanın da eski impa - Morluğun bu idealini benimsemiş Mnası Fa iy içimizde ari )e kaynağı olmuştur. Avusi men Meli doğra mu iniyorlar” > telişa düştük. Çekoslovakya İş” *dilince ayni korku ile içimiz Ür- ti, 5 Balkanlara doğru sarkınca Br- bu siyasetin takip edildiğine ins- Elbi olduk. * Vranada Utn Press #sminde bir sanda alana vardır. Bütün Bal! r Memleketlerine ve bü meyanda! matbuatına da Almanya hak - Propaganda yazıları gönde - — ajans bu defa Balkan memle- ağam mahsus ayrıca bir servis 25 Gİtİ ve bu servis mamına çıka” lan ilk bülten de dün matbasmıza telai, aa nde Drang Nach Osten'in Mini, ti nedir? Başlıklı bir yazı gö - üze ilişti, Yaza; ârpte his ve tahmin edilen harp İlkesi olarak bir de Almanya - harpten evvelki Drang Nach Osten #iyasetiyle karıştırılan, c©- Mubu şarki Avrupası ile olan sif- Yaseti gösterilmektedir. Bu ters- kg Sarp tohumları ile golu heki- bir efsane bir kâbus yaratmak” N. Bu kâbusun izalesi için bu Yasetin tenviri lâzımdır.” Ye başlıyor, ve bu siyasetin mar #afhalarının bir hülâsasını p yrtktan ve bu emeli Avasturyanın Me olark gösterdikten sonra “Hakiki Almanya hiç bir zaman ie NU şarki Avrupası hakkında Arzu İzhar etmemiştir. Bi8 - Mark Balkan yarımadası için bir hany meler bile feda ve İstemedi. kinci Vilhelmin Ş8 K7aseti şahsi idi. Onun için d€ bem Bükreş ve -Atinayı, hem de is İşahı himaye ediyordu, Bugün- & Almanyaya gelince, takip etti” ih Wk nazariyesiyle yabancı mil - #hakini isteyen eski Drang “eh Osten siyaseti barışamaz pa inyanın cenubu şarki Avrü - Sindaki faaliyetini tetkik eder- *n bunu gözönünde bulundur - k lâzımdır. Yeni Çekoslovak İsesi büsbütün başka bir şey- taç, Tuna havzasına ait karak” Si ona başka bir renk vermek - Mir, ni, Senubu şarkt Avrupa milletleri - Küsterdiği endişe karşısında Al- Taç, m onları tatmin etmek ihti Ya duyduğunu gösteren bu yaz! ,,, 9 İsteriz ki bugünkü Almam - » hakiki siyasetinin bir ifadesi beri tenubu şarki Avrupa millet - Lİ sevketmek İçin sunu » r afyon olmasın. TAN Bu Yazı, Neşrine - Başladığımız: Askeri Makaleler Serisinin Üçüncüsü- i dür. İtalyanın Yenilmez Olduğu Hakkındaki Telâkkij ğunu ve Bugünkü Hakiki Kudretini o talyanın Hakiki Kuvveti Nedir? * talyanın askeri satve - i tinden o kadar bahsolu- r ki demokrasilerin ne - m bu satvet karşısında baş eğeceği sanılıyor. Acaba İtalyanın hakiki kuvveti ne- — askeri kudreti milletin askeri kudreti sana- yme dayanır Çünkü modern harp- lerde mühimmat yeğ ağ â tur. Sanayiin iş gör- era “eisni maddelerle bes- lenmesi ve bu besleme maddesinin durmadan akması lâzımdır. Jtalya- da ise harp için lâzum iptidai mad- delerden ancak kibrit ve çinko var- dır, Italyanın kâfi miktarda demir, kömür, petrol depo etmesi de im- kün dahilinde değildir. Çünkü harp sırasında da, bunları ithal etmek meçburiyetindedir. Fakat bunu te- min için nereden kredi bulacak? Her halde Almanyadan bulamaz. Yahut Amerika ve İngilterede kredi bularak Fransa aleyhinde kullanamaz. Italyan altın ibtyatı da sıfıra inmek üzeredir. Bugün bu ihtiyat altını, Isviçrenin ihtiyat al- tınına nisbetle ancak üçte bir des recesindedir. O halde Italya para yerine ne kullanacak? halat yapmağa karşı gelen I Amil, yalnız mali güçlükler ildir. Harp sırasında Italyan e hirpibe kâfi derecede müna- kale yapamıyacaktır. Çünkü Fran- sie GETİ Bertaraf, alyan şi maj hududundan geçen ancak kuz demir yolu hattı vardır ve bun- ların ancak İkisi, çifttir. Italya demiryollarının kifayet- sizliği yüzünden, harp zamanında- ki ihtiyaçlarının üçte ikisini tatmin için deniz münakalâtına güvenmek mecburiyetindedir. Halbuki Halya, Ingiltere ile har- be giriştiği takdirde Akdeniz şark ve garp kapılarını yüzüne “karşı kapanmış bulacaktır. Acaba Italya bu kapıları açmak için deniz kuv- vetlerini mi kullanacak? İtalyanın 1937 de suya indirdiği iki yeni zırhlı hakkında da dünya- nın en kuvvetli iki zırhlısı deni miştir. Fakat vakalar, bü iddiayı teyit etmedi. Çünkü bu zrhlıların topları ingiliz zırhlılarındaki top- lardan daha hafiftir ve urhları Im giliz zırhlarından daha incedir. Du fedakârlıklar sürat uğrunda ihti yar olunmuştur. Fükat sürat mü- him bir deniz anahtarını zorlamak istiyen bir filo ile kâfi bir meziyet değildir. talya 1940 da altı saffıharp I zırhlısı sahibi olacak ve ye- niden İki zırhlı yaptıracaktır. O za- man İngiliz saffı harp zırhlılarının sayısı 17 olacak ve yeniden üç zırh- acaktır. z ya Fransanın da 9 saffı harp zırhlısı tamamlanmış olacak ve iki, üç tanesi de İnşa halinde bulüna- caktır, Yani Tngilterenin üstünlü- ğü bire üç, Fransanın üstünlüğü yüzde elli nisbetine varacaktır. “Bir hârp vukuu takdirinde Ingil- tere tek basına Süveyş ve Cebelüt- tarıkı kapatır ve her filosu le Ital- yaya tefevvuk eder. ” Almanlar, İtalyaya müzsheret — derlerse Fransızlar da İngilizlere müzaheret ererler ve İngiltere ile Fransanın kuvvetleri ise bunlara dür. Gana tahtelbahir #losuna gelince, bu da bazı gazeteler tars- fından söylendiği gibi dünyanın en. büyük tahtelbahir #ilosu değildir. Çünkü Fransız tahtelbahirleri de sayı #tibarile daha fazladır. Sonra Okyanuslara giden tahtelbahir ba- kımından Fransa da, İngiltere de Italyadan daha kuvvetlidir. o YAZ George © AN; e... F. Eliot (Amerika Askeri İstihbarat Dairesinde Binbaşı) İtalyanın Denize yeni indirdiği zırhlılardan biri.. telbahirlerinin sayısı 39, Fransanm 47 ve Italyanın 11 olacaktır. Ital- yan donanmasının tayyare taşıyan mahtilandan. mahrim, Glmaki, ADL, Halyan sularına bağlıyor. Alman donanması 1940 ta da Baltık mü- dafaası ile nsoşgul olacağı için Ital- yaya yardım edemiyecektir. talyan tayyareciliğine ge ince, bu tayyare filosunun Mısır, Kıbrıs ve Maltayı tehdit e- debileceği söyleniyor. Fakat Fran- sız ve İngiliz tayyarelerinin doğru- dan doğruya tehdit ettiğinden bah- sedilmiyor. Meselâ Talya on !ki a- danın biri olan Leros üssü, 509 mil mesafedeki İtalyadan yardım bek- Tiyecektir. Halbuki Leros İngiltere- ye ait olan Kıbrıstan ancak 400 mil mesafededir ve Kıbrıs, Leros'tan daha çok fazla tayyare bulundur. mıya müsaittir. İtalyanın ilk saf tayyareleri 1400 kadardır ve pilot- larmın sayısı 3000 dir, Kalyan tayyareleri Fransız tay- yarelerinden daha yenidir. Fakat İngilizlerin tayyareleri derecesinde yeni değildir, Italyan tayyarecile- ri gerci Habeş harbinde ve Ispanya- da tecrübe görmüşlerdir. Fakat mütehassıslar Fransız ve İngiliz arecilerinin talim ve terbiye, döğüş kabiliyeti bakımlarından I- taiyanlara üstün olduklarını söylü- yorlar, Italyan tayyarelerile hafif zırhlı- Jarı, Akdenizde İngilizleri izaç ede- bilir. Fakat bunu yapmak Italyayt hiçbir hedefe yaklaştırmaz. Çünkü ingilizler buna karşı tedbir almış- lar ve bütün ticaretlerini Kap yo- Juyla yapmak için hazırlanmışlar- dır. Italya ise bu yola karışamaz. Harp kopması üzerine, Italya ha- ricindeki İtalyan kuvvetlerile Ital- yan yarım adası arasındaki müna- sebetler kesilecek ve İtalyanın Lib- yadaki kuvvetleri Misir üzerine yürüyerek Süveyş kanalını zorleya- muyecaktır. Bütün İngiliz impara- torluğunun kaynaklarına dayanan İngiliz Karikatürü : İngilterenin büyük tah- | Chamberlain'in sulh timsali olan şemsiyesinin başına gelenler Dk N Zi erin Esassız Oldu orna Koymaktadır. Mısır GÖOPÜŞLEP Pembe i Bulutlardan Aşağı İnelim Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel A şehirlerinde yaptırıla - cak abideler meselesi, sanat- kârlar, muhaerirler, şehirciler ve sa- ire arasında münakaşa mevzuu oldu. Ortada müdafaa edilen iki fikir var. 1 — Memleketimizde yapılacak hey- kelleri Türk mimarları yapsın.. Şe - hirlerimizde yaptırılacak heykeller için para sarfından çekinmiyelim, « lara kargı gez Ordusu bu MAT İz . Memleketimizde yapılacak hey- Hali geçirebilecekleri yaya karşı ayak Bilâhla Kal kelleri Türk mimarları yapsın am - ma, dar bir şövenlikle memleketimi- zin kapılarını beynelmilel sanata ve sanatkâra kapamıyalım. Şehirleri - wize ve halka ikıtsadi ve içtimai ka. biliyetleri fevkinde bir yük yüklemi. hep Kabileleri ele yanların buradan So; ir, İtak Sudana taarruz etm, yoktur. Maliye, le ordusunun. S arşı taafruz maline gelince, Alp mi de modern harbe müsajt olanı azdır. Bu geçitler biribirinden Tex vzak olduğu için buradan geçiş £. talyan askerlerini Fransa içinde pi. ribirinden uzak düşecek ve araların, da irtibat tesis edilemiyecektir. Halbuki bu geçitlerin Tealyan topraklarına varan müntehaları biribirlerine yaklaşmakta ve Lom. bardya ovslarına açılmaktadır. Geç mişte Fransanın İtalyayı bir kaç kere iştilâ etmesinin sebebi budur, Hava taarruzu bahsine geçelim: İtalyanın madeni sanayii ve fab. rikalarının yüzde yetmiş beşi şimali İtalyanın ve Fransız tayyarelerinin kolay kolay yetişebildceği bir yer— dedir. Fransız sanayi merkozi ie uzaktadır ve geniş ölçüde dağinık- tır. Sonra İtalya, demir yollarını © lektrikleştirmektedir. Fransız hat- larnnın yüzde doksan beşii- se hâlâ buharla hareket etmekte- dir, Elektrikle hareket eden trene bir bombanın isabeti ise bir felâ- kettir, Italyan ordusunun kıymetine ge- Mpce, bunu Habeş harbi ile ölçmi ye imkân yok*ur, Fakat Italsan or- dusunun teçhizatı yeni ve a kerlerin morali yüksek görünmek» tedir. Büyük Harpte teşkil olunan bücum kıtalarının yerini kara göm- lekliler milisleri almışlardır ve bun lardan her nizami fırkaya ikişer tabur ilhak olunmaktadır. Fakat en güzide askerlerden hu- susi cüzütamlar vücude getirilirse” bötün piyade kuvvetinin kıymeti bozulur, Bu Kara gömleklilerin $i- yasi vazifeleri de vardır. Çünkü ni- zami ordu nezdinde faşist partisini terasll ederler, Bu da faşist liderle» rin ordu hakkındaki itimatsızlıkla- rını izah eder, talyan ordusu 1848 de ve 1466 da Avusturyalılar ta- rafından, 1895 - 1896 da Habeşli- ler tarafından mağlüp edilmiş ve Büyük Harpte Coporetto da yenil- mişti. İtalyanlar korkak değildirler, fakat mağlâbiyetlerden müteşekkil ananeleri vardır. Hulâsa, İtalyanın harp zâmanı- na lâzım materyeli azdır. İtalya muhasara edilebilir, İtalyan donan- masi, Fransız donanmasının geri sindedir. Ingiliz donanması ile kı. yas edilemez. Harp zamanında de- niz muvasalalarını devam. ettire- mez. Demiryolları kifayetsizdir. Harp zamanımda Afrikadaki ordu- sundan uzak kalacaktır. İtalya, Fransız iöarruzuna müsaittir, İtal yanın en mühim silâh: olan hava kuvvetleri, Italya toprakları hari- cinde hiç bir üsse güvenemez. Bu bakımdan İtalyanın yenilmez olduğuna dair yapılan telkinler e- sassızdır. Demokrasiler İtalyayı sus turmağa karar verirlerse, Amerika» dan yardım görmiye lüğım hisset- meden bunu yapabilirler, eleriy , Şahit İNE timi yelim. Ben ikinci fikre taraftarım. Bu fikrimi bir makale ile Tanda meşret- Münakaşa hâlâ devam edi - Dün de yine Tanda Şüküfe Ni - halis bir yazısı çıktı, Diyor ki: “A - bidelere harcanan paraları çok bulan lar var, Şehirlerimiz, köylerimiz pa « Yasizlıklarına roğmen abide yaptır - Mak. arzusunu gösteriyorlarsa, kur - ti Sanat heyecanma demektir. köklerinin a lelmeyi, medeniyet arım. Keşke yol- ere lüğün, ayri be sembağg, olan bir heykel, bir abi» Ka) hileye verilen para la değil, bu parayı, biz bir 2€ benzetemi vir kalıba döke olan ya bir iz *Mflara vermek milli Şüküfe Nihaji met ederiz, köylerde yapılan heyk, ghielerde, lünün ve kasabalının *aj doğma bir yükseliş sa, yorsa, — lülerin oturdukları evleziz in Ky. ni bir sanatkâr gözü ile, vi se. da büyüterek bir görsün., De köylünün sanat aşkından, ne de 2. heykelleri yaptırma kararını cay lerin sanatkâr ruhlarından yor. Bu doğrudan doğruya arasında bir gotler riş halini almeytır, Da. ıda küçük bir telâk. kisi olmıyan, iktisadi ve içtimai za. ruretlerle çok betbaht bir hayat ya, İşayan insanların çarığından ve katı, Kından kesilen paralarla yapılıyor. Bugünkü iktisadi ve içtimai sevi, yemizde, abidelere verilen para çok, hem pek çoktur. Abideleri Türk sa - natkârlarının o yapması, çok değer bir İştir , Fakat Türk mimarlerinin hima - yesi, yalnız kendilerine sadaka kabi. linden yapılacak bir yardım değil - dir. Türk sanatkârları, hiç bir ihti - sas şubesinden ayrı olarak, beynel - milel sanat cereyanlarına, ve bu üs tadların irşadına kapılarını kapaya- maz. Yabancı sanatkârlardan daha çok bir zaman istifade etmak mec - buriyetindeyiz, Esas olarak Türk sa- natkârlarını bimayeyi kabul etmek. le beraber, dar bir şövenliğe kapıla. rak, kapılarımızı beynelmilel sanat. kârlara kapamak da milli bir gaf de. i gil amma, sanat hamına bir gaf olur, | Köylerdeki çamur evler dekoru (içine, muazzam abideler dikmek, - iletimat ve iktisadi mahzurlarını ke. vara bırakalım , sanat namına da pek komik bir şer olur. Bir memleketin içtimai tekamülü, her şubesinde a - henktar adımlarla yürür, Daha has. tanesi, mektebi, yetim evi, bunun gi. bi en zaruri müesseseleri olmayan, kasabaların. köylerin, şehirlerin s0. larına adım başına ağaç gibi a « bide dikmek insanların ve eemivet- lefin ihtiyacları ve tekâmülü ile a lay etmek olur, Şüküfe Nihal, bir artist heyeca - niyle yükseldiği penbe bulutlardan aşağı baktığı zaman, ağaç yerine abi de görmek istiyor.. Çok, pembe ve mavi bir hayal, Fakat şu penbe bu. lutlardan aşağı inip, toprağa ayak basarsak, çok başka bir realite İle karşı karşıya geliriz... Ve yaşayap ve yürüyen de o realitedir, temenniye Veren, dağmi