28 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Di aa b SN A — Müslim, kırk altısı gayri müslim ola- ——— İlk Mebusan Meeclisleri Yazan: M. Turhan TAN ürkiye halkı, Cümhuriyet Halk Partisine ve daha doğrusu o partinin başında bulunan yüksek şahsiyete itimat gösterdi, parti nam- zetlerini mebus olarak seçti. Bir haf- ta sonra Partinin itimadını taşıyan yeni mebuslar vazife başına geçecek- ler ve o itimada lâyık olup olmadık- larını göstermek yoluna girecekler - dir. Kendilerine muvaffakıyet dile - rim. Bu vâkıa, tabiatiyle, ilk mebusan meclislerini hatırlatıyor. Çünkü “hâ- kimiyet milletindir” düsturu ortaya konabilmek için milletin o meclisler- den ders ve lbget alması Tâzım gel - mişti, uzun yıllar da tahammül olun- maz mihnetler çekilmişti. Bu sebep- ledir ki her intihapta tarihin o saf - halarını hatırlamamak mümkün ol - muyor. Malüm olduğu üzere ilk Mebu - san Meclisini açmak - dahili ve ha - rici bir çok âmillerin ibramiyle - 1876 yılı içinde kararlaştı, Bu yolda çalışanların başında Mithat Paşâ, Zi. ya Paşa, Kemal Bey gibi şahsiyetler vardı. Fakat Abdülhamit, Slavlarla meskün vilâyetler hakkında — hususi bir idare sistemi kabul ettirmek için ittifak eden Avrupa büyük devlet . lerinin İstanbulda bir Konferans ak. tederek Babıâliyi tazyika karar ver- dikleri güne kadar kaNüntesasiyi ka- bule yaânaşmış değildi. Ancak o gün (23 kânunuevvel: 1876 — 7 zilhicce 1293) kanunuesasiYİ neşrettirdi ve bu sürprizle Avrupalıları - şaşırtmak istedi. Plân basitti, Avrupalıları azim - lerinden döndürmemişti, Bununla beraber içerde ve dışarda - Türkiye lehine . büyük tesirler yapmaktan geri kalmamıştı. 20 Mart: 1877 de ilk meclisin Dolmabahçe sarayında kü - şat resminin yapılması ise Türkiye ve Türkler hakkındaki sempatiyi bil hassa çoğaltmıştı, Gerçi o gün Ab - dülhamit, millet vekillerine tek bir söz söylememiş, güler yüz gösterme- miş ve başkâtibine okuttuğu nutuk biter bitmez başı ile belli belirsiz bir selâm verip salonu terketmişti. Lâ , kin ortada bir kanunuesasi ve bir meclis bulunması yine içerde ve dı . şarda sevinç uyandırıyordu. Bu meclise meşhur Ahmet Vefik paşa riyaset etti. İlmine, faziletine, istikametine, milliyetperverliğine hiç diyecek olmayan bu değerli adam - ki ilk içtima günlerinde henüz vezir olmamıştı * milletin meşruti idareye lâyık olmadığına, umumi seviyenin böyle bir rejimle mütenasip bulun - madığına kanaat beslediği için riya- set mevkiinde çok huşunet ve şiddet gösteriyordu. Lâkin altmış dokuzu rak topu topu yüz on beş azadan te- rekküp eden mebusan meclisinde de sözüne sahip, nefsine itimadı galip insanlar yok değildi. Onlar da Ah - met Vefik paşa ile çatışıp duruyor . lardı. 1877 nisanının sonuna döğru Rus- ya ile harbe girişilmiş ve Yıldız sa - rayının kumandayı ele almak iste - mesinden dolayı Anadoluda, Rumeli. de de inhizamlar birbirini takip et - meğe başlamış olduğund. - lar feryadı ayyuka çıkarmışlardı, kumandanlardan bir kısmı ile vüke- Jâdan bir çoğunun muhakeme altına alınmasını istemeğe koyubmnuşlardı. İçlerinde, “idare aleti” tâbiriyle anı- lan Abdülhamidi bile töhmet altına almayı düşünenler vardı. O zeki ve hain hükümdar bu feverana, meclisi feshetmekle mukabele etti, (1 mayıs: 1877). İkinci Meclis, kanunuesasinin e- mir ve tayin ettiği tarihte, yani ikin, citeşrin başında toplanamadı, ancak 1878 kânunusani iptidasında içtima debildi, Eski listeki hücum etmesinden huylandı. 13 Şubat: 1878 de meclisi fesh değil lâğvetti, 1908 ihtilâli kopun - caya kadar mebus seçilmesine mü - PENCEREMDEN ŞARTETE SN , MÜTEFERRİK : lerinden Hâmit Nafiz Pamir ile Po- sert ve per- vasız mebuslardan çoğu bu meclise de iştirak ediyorlardı. Fakat Abdül- hamit, başta Fransızca Tan olmak üzere bir çok Avrupa gazetelerinin bu meclisi takdirle karşılamaların - dan, azadan bir kısmının da şahsına Akdenizde Şiddetli Lodos Fırtınası Var HB — Kurtarılamıyor Akdenizde evveİKİ gece - başlayan | fırtına dün de bütün şiddetile devam | etmiştir. B Adrasan koyunda kayalıklara oturan Sadıkzade VAPÜTU henüz kurtarıla- mamıştir. şamuma_kt“_hf" Konya vapuru kaza Hora tahlisiye gemisi vapura yana- imamaktadır. Konya vapuru - kaza | yerine Vârmışsa da oturan vapurun | mesini beklemektedir. Tüna alımmış bulunuyordu. Mersin Vapuru İstanbula gelecek yolcuları afarta vapuruna aktarma etmiş- Mersin yapuruna, ara iskelelere Uğrayarak diğer yolcuları çıkarması || emri verildiği için vapur dün İstan- bula gelememiştir. Anafarta vapurunun ancak cuma günü limanımıza gelmesi beklenmek- | tedir. Vapur dün akşam Marmaristen | hareket etmişfir. — İğeiREli Heyelân Sahasında Tetkikat Yapıldı Üniversite fen fakültesi profesör- rejas yanlarında doçent ve asistanla- rı olduğu halde dün Yakacığa gide- rek, dört gündenlgerl devam eden heyelan sahasında tetkikat yapmışlar dır. Heyet bu tetkikatını bir raporla tesbit ederek bugün vilâyete verecek tir. Heyete riyaset eden profesör Hâ- mit Nafiz, heyefân hâdisesi hakkın- da dün bir muharririmize şu malü- matı vermişstir; «— Heyelân hâdisesini geç haber aldık. Bugün mahalline giderek tet- kikat yaptık. Kartal kaymakamı da bize refakat etti. Heyelânın sebeple- rini tesbit etmiş bulunuyoruz. Heyelânın vuku bulduğu 20 dö- nümlük saha kalın bir moloz taba- kasıdır. Üzerinde bir ağılla bir kaç ta bina vardır. Binalar ve ağıl tahliye edilmiştir. Son günlerde yağan fazla yağmurlar kolayca bu kalın moloz tabakasından nüfuz tederek alttaki şist tabakalarını fazla yumuşatmış ve moloz tabakası da kaymıştır. Bu. kayma neticesinde heyelânın alt kıs-l mındaki arazi de bir metre kadar | yükselmiştir. Şimdilik bir tehlike | yoktur. Fakat heyelân devam edebi- Lir. Bunun için icap eden fenni ted- birlerin alınmasını kaymakama tav- siye ettik. Alınacak tedbirler ise, he- yelân sahasında acılacak bir kanâlla suların akmasını temin etmekten İ- barettir.,, Danimarkanın Tahran Elçisi Danimarkanın Ankata sefareti baş kâtibi Fenzmark, Tahran sefirliğine tayin edilmiş ve dün akşam şelirİmiz- den Ankaraya gitmiştir. Oradan İra- Sadık ;Zade Vapuru | ü sebeple Finike cCivarında ı | hamulesini almak için fırtınanın din || Yalnız Sadıkzade vapurunda bulu- nan 150 yolcu evvelce Mersin vapu- || na gidecektir. ı, eniş;hirdekilnh * — Hâdisesi Tahkikatı ' -- | idam Enkaz Henüz Sekiz kişinin ölümü ve on bir kişinin yaralanmasile netice- || — Tenen Yenişehirdeki Atlas apar- W — timanının inhidamı tahkikatile || dün de meşgul Ölunmuştur. Yıkılan apartıman 20 sene ev- vel yapılmıştır. Raka ailesine aittir. Bu apartıman alle ara- sında elden ele geçmiş, nihayet Yanide karar kılmıştır. Müdde- iumumilik Yaninin de ifadesi- ne müracaat etmiştir. Birçok şahitler apartımanın tek tuğ- la ile zayıf harçla yapıldığı gi- bi son zamanlarda da yukarı- dan aşağıya doğru yedi metre , kadar çatladığını ve tâmir için sahibine haber verildiğini de söylemişlerdir. | Müddeiumumitlik bir fen he- yetine binanın temelleri üze- rinde keşif yaptırmıya karar vermiştir. Fakat henüz enkaz tamamen kaldırılmadığı ve apartımanra oturan -- Tarın eşyası da henüz yıkıntı al- tından tamamen çıkarılmadığı için keşif _vapıl;mnnuştır. Apar- tımanda oturanların sağ ve ölü olarak hepsi meydana çıkarıl- dıkları İçin enkazın altında aa | | | | | | BELEDİYEDE : Süt Meselesi Tetkik Ediliyor Belediye iktısat müşavere heyeti, dün süt işini tetkik etmiştir. Heyet, İIstanbulda bir süt fabrikası kurul- masına lüzum göstermiştir. Heyetin noktai nazarına göre, sütler, doğruca bu fabrikaya sevkedilecek ve pastöri- ze edildikten sonra satılmalarına mü- saade edilecektir. z Heyet, süt müstahsillerinin faali- yetlerine devamlarında bir mahzüur görmemektedir. Ancak ahırların şe- hir haricinde ve sıhhi bir tarzda te- sis edilmesini şart olarak ileri sür- mektedir. Yolsuzluk Tahkikatı Bitiyor Bir müddettenberi Bakırköy bele- diye tahsil ve tahakkuük şubelerinde, belediye murakıpları tarafından ya- pılmakta olan tahkikat bitmek üzere- dir. Tahkikata ait fezleke henüz be- lediye riyaset makamına verilme- miştir. Bununla beraber bir kaç me- murun lüzumu muhakemeyi mucip olacak derecede mesul tutulacakları anlaşılmıştır. Fezleke bu hafta bele- diye riyaset makamına verilecektir. Cöp Kutuları Çalınıyor Belediyenin sokaklara ve tramvay durak yerlerine koyduğu yeni çöp kutularından bir kısmının çalındığı tesbit edilmişitir. Bundan başka bazı dükkân sahipleri de kendi dükkân- larının önlerine tesadüf eden kutu- ların kaldırılmalarını belediyeden İs- temişlerdir. İçin Dün Keşif Yapılamadı Kaldırılamadığı başka bir cesedin bu- Junması İhtimali yoktur. Bu- nunla beraber her hangi bir sa- ticının veyahut yolcunun enkaz altında kalmış olması şüphesi üzerine araştırmalar yapılmak 'tadır. Polis enkaz arasında bir çan- ta içinde 545 lira ile, iki altın gerdanlık, bir altın saat, ikinci seriden iki Mısır tahvili, on sekiz Yunan tahvili ve beş do- lar bulmuştur. Terzi Mihal bunların kendisine ait olduğu- nu söylemiştir. Polis enkaz al- tından çıkan diğer eşyalarla beraber bu paraları da hakiki sahiplerini tesbit ettikten sonra kendilerine verecektir. İnhidam dolayısile çarpılan 10 numaralı evde oturan Ma- dam Froso da evinde 200 lira- sı bulunduğunu polise haber vermiş ve İçeriye girerek alın- masına müsaade istemiştir. Ma- damın isteği fen heyetji evi muayene ettikten sonra müm- kün olabilecektir. Hastaneye kaldırılan yaralı- ların tehlikeleri zail olmuştur. POLISTE: Kahve Yüzünden Çıkan Bir Yaralama Beyoğlunda bir bharda kapıcılık e- den Arap Mesut isminde birisi evvel- ki gece saat 1.30 da Tophanede Hali- lin kahvesine gitmiş, kahve istemiş- tir. Ocakçı Kadri de ocağın söndüğü- nü söyleyince ikisi arasında kavga çıkmıştır, Neticede Kadri, sustalı ça- kı ile Mesudu vücudünün dört muh- telif yerinden hafif yaralamıştır. Ya- ralı tedavi'altına alınmış, Kadri ya- kalanmıştır. Üsküdarda Bir Korv Yangını Oldu Dün akşam Üsküdarda Çavuş çift- liği denilen mahaldeki korulukta bir yangın çıkmış-ise de vaktinde yetişen köylüler tarafından söndürülmüştür. Yangının neden çıktığı hakkında jan- darma tahkikat yapmaktadır. Bir Eroinci Tutuldu Taksimde Tulumba sokağında otu- ran Petronun eroin sattığının haber alınması üzerine evinde yıpılnri ara- mada 1 büyük, 9 küçük paket eroin bülunmuştur. Suçlu Aasliye beşinci ceza mahkemesine verilmiştir. * Beşiktaşta Yıldız caddesinde 0- turan Hüseyinin kızı 22 yaşında Bas- riye kalaysız kaptan yediği yemekle zehirlenmiştir. Basriye baygın bir ;hılde Şişli Çocuk hastanesine kaldı- rılmıştır. eledı'ye Kooperatifi Umumi Heyeti Bugün Umumi Bir Toplantı Yapıyor Belediye kooperatifindeki yolsuz- || luklardan dolayı tahaddüs eden yeni vaziyet hakkında bir karar vermek || üzere kooperatif azaları bugün fev- kalâde bir koöngreye davet edilmiş- lerdir. Kooperatifin vaziyeti hakkın- da hazırlanan rapor kongrede oku- nacak ve vazifelerine nihayet verilen memurların mesuliyet dereceleri he- yeti umumiyeye arzedilecektir. Şim- ıdiye kadar kooperatif memurların- || dan üç kişinin vazifesine nihayet ve- rilmiştir. Bunlardan Neş&t ile Münir, eskiden belediye bütçesinden maaş || aldıkları için kendileri hakkında ve- |rilecek karar teftişin tahkikat neti- || cesine bırakılarak tekrar belediyeye iade edilmişlerdir. Hesabatın devri için düne kadar kendisine müsaade edilen memur Muzafferin de bugün vazifesine nihayet verilmiştir, Son tahkikat, daimi encümen aza- larından diğer bir kaç zatın da kimi- nin bin, kiminin sekiz yüz lira aldığı ve bu paraların da, müddetleri geç- miş olmasına rağmen halen tahsil e- dilemediği anlaşılmıştır. Bunların va- ziyeti de bugün kongrede umumi he- yete bildirilecektir. ——— DENİZ ve LİMANDA : / Etrüsk Vapurunun Noksanları Denizbankta teşekkül eden muhte- lit komisyonla Almanyadan gelen heyet arasında vapurların noksanla- rını ikmal için imzalanan protokol etrafında izahat vermek üzere An- karaya giden Danizb dürü Hafta sonunâ doğru şehrimize dönecektir. Gemilerde tesbit ve Alman heyeti tarafından ikmali kabul edilen nok- sanlar etrafında alâkadarlar şu iza- hatı vermişlerdir: Etrüskü inşa edep tersane esasen vapurlara ufak bir kazan daha ilâ- vesini evvelce kabul etmiş bulunu- yordu. Fakat Denizbank mevcut ka- zanlar ebadında bir kazan ilâvesi lü- zumunda ısrar etti. Son defa gelen Alman teknik mü- tehassıslar da bu noktai nazarı teyit etmişlerdir. Birer kazan daha ilâve edilmesile gemilerin sefer kabiliyeti ve sürati fazlalaşacağı gibi kıymetleri de bu- günküne nazaran yüzde 30—40 nis- betinde artmış bulunacaktır. Iktısat Vekâleti müşaviri Mazhar Nedim Gökniltn riyasetindeki tetkik komisyonu Etrüsk hakkında verdiği raporda gösterdiği noksanların he- yeti umumiyesinin nakdi kıymeti takriben dokuz bin lira kadardır. ——— Cekoslovak Moalları Çekoslovakyanım Almanyaya ilha- kından sonra Çekoslovak menşeli | mallar hakkında ne gibi muamele ya- | pılacağı gümrük baş müdürlüğünden vekâlete sorulmuş, gelen cevapta ye- ni bir emre kadar eşkisi gibi mua- mele yapılması bildirilmiştir. İz smtım malk GÜNÜN RESNİJI.ERİ: de etmedi. Kai (Sonu 10 uncuda) eçimi Ankirad 4 Ö a Mebus S * Cümlıunıiıünîğ İsmet İnönü ve refikaları Ankara belediyesine giderek reylerini kullandılar. Yukarda Milli ve revlerini kullandıktan sonra belediye reisliği makamında meşguül olurken görüyoruz,. Şefi rey sandığı başında — c00 <©- -j 28-3-939 bor Dersi Veren Müessese, Klüp Var mı? S — Parasız veyahut az bir ücretle deniz sporları, Binf e cilik, Atıcılık, tenis ve - sair€ gibi sporlara ait ders ver€t bir müessese veya klüp V | mıdır? C — Deniz sporları, Binicilik. Dağcılık ve Atıcılıkla muntazamâa” meşgul olacak kadar spor şubele şümullendirmiş bir klübümüz henüf yoktur. Bu sporların mevsimleri nazari itibara almadan hep birden yapılâ * bilmesi için büyük masraflar ihti. zarüridir. Maamafih, Halkevlerinin bu ŞU" | belerle mevsimlerinde meşgul olap spor kolları vardır. Semtinize Ylk’n ) Halkevine müracaat ederseniz, ŞU " — belerden eksiklik varsa dahi çıresı' p ni bulmağa çalışırlar. Yahut yukar” da isimleri geçen şubelerden hangi * | lerinin ihtisas branşı halinde h: Halkevlerinde yapıldığını bildirirler e S — Vekâlet emrine alınmı$ olan eski Adana valisi Tevfik Hâdi Baysal şimdi ne vazift de bulunuyor? V C — Hâlâ Vekâlet emrindedir. e S — Evvelce “Muhit,, ismin” de bir mecmua çıkmış mıdir? — Ve kim çıkarmıştır? C — Muhit Mecmuası Giritli Abr met Cevat tarafından çıkarılmışt!* — MAARİFTE : Orta Tedrisat Umum Müdürlüğü Mebus seçilen Avniden boşalmfı | bulunan Maarif Vekâleti orta tedi” — sat müdürlüğüne şehrimiz maarl müdürü Tevfik Kutla Vefa lisesi mü” dürü Osmandan birisinin tayin edile » veği SOydUoRMMCARUCU. öğrrüüü ü € Kar Altında Üç Kişi Dondu Erzincan (TAN) — Buradan Üf saat uzaktaki köyü Rumekre gitm” te olan Mahmut oğlu Aziz, köyünü? yakınındaki Emiroğlu kuyusunun y? nında donup ölmüş, karlar — üstü! kapadığı için cesedi bir hafta sonf? bulunmuştur. Cimin nahiyesinin Sarıkaya kö * yünde Kazmalı merasında bir derey? çığ yuvarlanmış, Mehmet oğlu İsmâ” il adındaki çoban ile on beş koyt” altında kalarak ölmüşlerdir. * Kozan (TAN) — Aslen Pınaf” başı kazasının Dallıkavak köyündt? | olup Adanaya çalışmağa giden alt * mış yaşında Mahmut ile Halil Kf Gülistan ve Çenel namında iki ka * dın, Saimbeylinin Güzelim köyü AM | bar deresi civarında soğuktan donüp — ölmüşlerdir. * Bergama (TAN) — Müthiş $*“ kilde dolu yağmıştır. Bazı yırllf' | ceviz büyüklüğünde düşen dolu, bf | kadının ve iki köylünün başlnl'l’ıı | yarmıştır. Başka zayiat yoktur) TAKVİM ve HAVA 28 Mart 1939 $ekkid 3 üncüay —Gün:31 — Kasım: 14i Arabi: 1358 Rumi; 1355 Sefer: 7 Mart: 15 Güneş: 5,51 — Öğler 12,19 İkindi: 15,51 — Akşam: 18,23 Yatsı: 20.00 — İmsâk: ı.ıl Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji Istasyonundan * g nan malümata göre, hava yüurtta Egel kapalı ve mevzil yağışlı, diğer bölgel”d. umumiyetle bulutlu Reçmiş, Tüzgât'” | garp bölgelerinde cenubi istikametten kuv” vetlice, cenup bölgelerinde şimal!, diğef yerlerde şarki istikametten orta kuV"'v te, Ege denizinde cenuptan fırtına Şi de esmiştir. Dün İstanbulda haya bulutlu xec'““"i ğ rüzgâr şarktan saniyede 5-3 metre hiZ esmiştir. Saat 14 te hava tazyikı 759.9 mi limetre idi, Sühunet en yüksek 201 ve ” , düşük 5.0 santigrat olarak kaydedilmi?” tir,