14 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Vereme Hücum İçin Tek Silâh: Para! Yazan: AKA GÜNDÜZ y undan kırk yıl önce, vere- min adı (İnce hastalık) tı. Ve doktor ne veremliye, ne de. ailesine hastalığı söylemezdi. Çün- kü o günün fenni kanaati vere- min sağalmaz bir hastalık oluşuy- du. Benim doğduğum Makedonya muhitinde — başka yerleri bil - mem — veremin tedavisi kabil hastalık olduğunu ilk defa ortaya atan ve davasını maddi şekillerde ispat eden merhum doktor büyük Rilat olmuştu. Sıhbhatsizlerin yarı ilâhi denilecek kadar büyük ruhlu ve büyük kudretli olan bu büyük adam bir veremliler şehrinin ço- cuğuydu. Bu hisle doktor oldu ve bu fikirle Avrupada iç, bilhassa verem ihtisası yaptı. . Evet, benim çocukluğumda Se- lânikte verem ©o kadar çoktu ki, şehrin adına Veremistan demek yanlış olmazdı. Bu, en çok orta halden üstün ailelerde daha sal- gın bir şekildeydi. Bugün elimizde istatistikler ol- saydı, o günkü veremin bugünkü veremden dört beş misli fazla ol- duğunu görürdük. Bunu hayat şartları körüklü - yordu. Ne kadar zengin ve eşraf olursa olsun, yaşayış tarzları pek iptidai, pek tevekkeltülüydü. Hastalık ta prensip itibarile sak- landığı için bulaşması kolaylaşı - yordu. Kadınlarda ve genç kızlar- da daha çoktu. İyi hatırlarım, öy- le bir zaman olmuştu ki, misafir- liğe gidenler, el bohçalarında su bardaklarını, kahve — fincanlarını beraber götürürlerdi. Bu izahatım bugün ihtiyarlamış olan oralılardan, olur ki bazıları- nı incidebilir. Gerçi hakları yoksa da, böyle bir his üzüntüsüne mey- dan vermemek için misali — ken- dimden alıyorum: — Benim anam veremden öldü. Biricik kardeşim Rıfkı veremden öldü. Teyzem ve- remden öldü, Süt annem verem - den öldü. Kardeşi Tevfik Bey ve- remden öldü. Hemşiresinin koca- sı İzzet Bey veremden öldü. Zenci halayığımız İnci veremden — öldü. Komşumuz Faik Paşaların gelini kızı veremden öldüler. Mahalle, mektep ve sınıf arkadaşım Nesimi Sârim veremden öldü. İşte size o şehrin bir mahallesi.... Bir gün Harbiye nezareti sıhhi- ye heyeti — reis doktor Selâmi Paşaydı — beni muayene etti, ve- reme istidadı vardır, askerlik hiz- metinden çıkarılmalıdır, diye ra - por verdi, yüz beş kuruş malüli- yet maaşı ile çıkarıldım. Aradan otuz uzun yıl geçti, henüz ölme- dim. Fakat bunu askerden çıkar çıkmaz salma tomruk bir hayat yaşayışıma borçluyum, İşte bu sıralarda idi ki, genç doktor Rifat bir Apotr gibi, bir Muallimler Son Toplantıyı Dün Yaptılar Ekalliyet ve ecnebi mekteplerin- deki türkçe mualiimleri, maarif şü- rası için son içtimalarını da dün ma- arif müdürünün Triyasetinde, Sen Benova lisesinde yapmışlardır, Dün- kü toplantıda şüraya arzedilecek di- lekler bir rapor halinde tesbit edil- miştir. Bu arada muallimlerin refahları- nın temini, resmi mekteplerde oldu- ğu gibi tekaüt haklarının, terfi ve kıdem zamlarının kanuni mevzuatla tesbit edilmesi vardır. Bugün de ec- nebi ve ekalliyet ilk mektepleri mual limleri Notrdam Dösyon lisesinde toplanarak komisyonların tesbit et- miş oldukları dilekleri tetkik ve bir rapor halinde tesbit edeceklerdir. ——— MÜTEFERRİK : 'îramvay Şebekesinde Yapılacak Islahat Dün bir gazetede tramvay isleri işletme idaresinin tramvay hatları- nın ıslahı ve genişletilmesi için mü- teaddit projeler hazırladığı yazılmış- tı. Dün bu hususta kendisile görüş- tüğümüz muvakkat idare müdürü Kadri Musluoğlu şunları söylemiş- tir: “— Biliyorsunuz ki, idare muvak- kattır. Teşkilât kanunu çıkıp yeni i- dare kuruluncaya kadar biz vaziyeti bugünkü halile idare ediyoruz. Tram vay işletmesinin ıslahı, yeni hatlar tesis mevzuları üzerinde tetkikat için vekâletten bir emir almadığımız gibi bugüne kadar böyle bir tetkik yapı- hp herhangi bir proje de hazırlanmış değildir. Bütün bunlar ancak yeni i- dare kurulduktan sonra mevzuubahis olabilir.,, Mithat Yenel Geliyor Kanadaya satılan tütün işleri ve Londra piyasasında tütünlerimizin sürümünü temin için tütün şırketle- Yile temas etmek üzere geçenlerde Londraya giden İnhisarlar umum mü dürü Mithat Ynelin hafta sonunda şehrimize dönmesi beklenmektedir. ** Nisanın on ikisinden yirmi ye- disine kadar devâm etmek üzere Mi. lânoda açılacak beynelmilel sergiye hükümetimiz de iştirak edecektir. Nümuneler bugünlerde toplanacak ve mart sonunda Milânoya gönderi- lecektir. * Avrupada mesleki bir tetkik se- yahati yapan Darphane ve Damga mezhep, bir din mücahidi gibi or- taya atıldı: Veremin şifası kabil- dir, davasiyle yürüdü. Yürüdü ve ispat etti. — Bir çok tanıdıklarım, ikinci derece veremden kurtuldu- lar, hâlâ turp gibi yaşıyorlar. O devirde ne rontgen vardı, ne aşı, ne sanatoryom. Vereme perhiz şöyle dursun, di- yet yaptırırlardı!! Vereme açık hava yasaktı!! Kafeslerin arkasına kalın sec- cadeler gerilirdi!! Veremli, — bir kadınsa iki defa gizlenirdi, kocası boşayacak diye!! Veremli, genç kızsa bin defa saklanırdı, koca bulamıyacak -di- yel! Dağı Hü Ve o v li mü Şi tedavisine tâbi tutulurdu!! Veremli, delikanlıysa, aksi en- dişe ile kapatılırdı!! Za Bugünkü hayat şartları kökün- den değişti. Millet güneşe ve ha- vaya kavuştu. Yaşayış medenileş- ti. Röntgen ayağına geldi. İhtisas yatağına ulaştı. İnkılâbın her tür- lü nimetleri bu mevzua da ikram- bulundu. daNeye yarar ki, henüz k?lıycı girip yatacak hastanelerimiz â7, ve.neye yarar ki, bugün için fa- kiriz. Her şey var, yatak yok, Ka- ledeki topun barttu gibi. Tekrar - ediyorum, .bu.ııuıı en müsbet çaresi ıen:îm!emıuıle hal- kımızın sıhhi bütçemize müşterek ve devamlı yardımlal'f oı“lkl:î Hattâ vergi şeklinde bile olsa matbaası müdürü fFuat dönmüş ve dün vazifesine başlamıştır. Fuat tet. kikatının neticelerini bir raporla Ma- liye Vekâletine bildirecektir. * Danmarkanın Ankara elçiliği başkâtibi Fenzmark Tahran elçiliği- ne tayin edilmiştir. Fenzmark bugün lerde İstanbula gelerek yeni vazife. sine başlamak üzere Tahrana hareket edecektir. Satie Binası İşinden Çıkan Davaya Bakıldı Dün asliye ikinci ticaret mahke- mesinde Nafia Vekâleti tarafından Denizbank ve Satie şirketi aleyhle - rine açılan ihtiyati tedbirin değişti- rilmesi davasının mürafaasına baş- landı. Nafia Vekâletini avukat Hüse - yin Avni, Satie şirketini avukat Ce- lâl, Denizbankı da avukat Faruki ve Süleyman Âli temsil ediyorlardı. İlk olarak Nafia Vekâletinin ü vukatı söz aldı ve: — Nafia Vekâleti Satie şirketi - ne ait Beyazıttaki tesisatı elektriki - ye binasını 60 bin, Ayaspaşadaki bi- nasını 82,500 ve bu binanın ittisa - lindeki garajı da 3600 liraya istim - lâk etmiştir, Halbuki bu iki binaya Denizbank tarafından ihtiyati haciz konmuştur. Bu haciz yüzünden Ve- kâlet bu gayri menkullere tasarruf edememektedir. İstimlâk kararları - nı da veriyorum. Ayni zamanda Zi- raat Bankasından aldığımız 146,100 liralık çeki de takdim — ediyorum. Bu miktar belediyenin takdir ettiği ve Nafia Vekâletinin de buna göre istimlâk ettiği yekündur. Mahkeme bu çeki arzu ettiği bankaya versin, Satienin bize satılan iki gayri men - kulü üzerindeki ihtiyati haczi de bu paraya koysun. Dedi. Sonra da Zi - raat bankasının 261422 numaralı çe- kini reise uzattı. Mahkeme heyeti çeki ve istim - Satie Şirketinin Denizbank Tarafından Haciz Koydurulan İki Binası Nafıaya Verildi lâk kararlarını tetkik etti. Bundan sonra söz alan Denizbank avukatla- rı davacının iddialarını esas itibari- le kabul ettiler. Satie şirketinin avukatı: — İstjmlâk bedeline bir itirazı - mız yoktur mahkemeniz eğer ihti - yati tedbiri gayri menkullerden kal- dırıp paraya koyacaksa Nafia Vekâ- letinin bankaya yatıracağı paradan 128685 liraya haciz koysun müteba - ki 17415 lira da Satie şirketi hesa - bına yatırılsın. Dedi. Bu istek hukuki — münakaşalara yol açtı. Denizbank avukatı Süley - man Âli bu talebin reddedilmesini istedi. Mahkeme, Satie şirketinin 17415 lira hakkında mahkemeye müraca - atte 'muhtar olduğuna ve 146,100 li- ralık çekin Cümhuriyet Merkez ban kasına yatırılmasına ve bu — paraya haciz konduktan sonra şirketin gay- ri menkulleri üzerindeki ihtiyati ted birin kaldırılarak binaların — Nafia Vekâletine teslimine karar verdi. Nafia Vekâleti hukuk müşaviri dün geç vakit 146,100 liralık — çeki Merkez Bankasına yatırmıştır. Mah- keme bugün tapoya vaziyeti bildir - diği için yarın şirketin Beyazıttaki ve Ayaspaşadaki binaları Nafia Ve- kâleti Elektrik İdares Umum Mü - dürlüğü adına tescil edileceklerdir. POLİSTE : Eski Konya Valisi rmusnu Oldu Belediye iktısat ve müşavere heye. ti azasından eski Konya valisi Hüs- nü dün akşam, Serkl! Doryanda bir asansör kazası geçirmiştir. Hüsnü, a- sansörle yukarıya çıkarakı henüz bi. rinci kata gelmeden, dalgınlıkla asan sörün kapısını açıp çıkmak istemiş ve 2,5 metreden İpek sineması an- tresine düşmüştür. Yaralı derhal Be- yoğlu hastanesine kaldırılmış. Fakat kafa tası patladığından iki saat son- ra ölmüştür, Kapatılan Dükkânlar Eminönü kaymakamlığı gıda mad- deleri satan dükkânlardan dokuz ta- nesini daha pislikleri yüzünden ka- patmıya karar vermiştir Bu husus- taki karar katiyet kesbetmiş ve mal sahiplerine tebligat yapılmıştır. Trak Bir Motöre Çarptı Dün Tophane rıhtımından Mu- danyaya hareket eden Trak vapuru pervane suyunun tesirile Şile limanı. na bağlı Sabri ve Zekiye ait Alay moötörünün iskele tarafım parçala- mıştır. Motör tamir için Halice alın- mıştır. GÜMRÜKLERDE : Bir Sigara- Kaçakçısı Tutuldu Dün Serviburnuna gelen bir va - purun tayfalarından Ali adında bi - risi vapurun arka tarafından bir ka- yığa binerek Beykoza gelmiştir. Gümrük muhafaza —memurları harekâtından şüphelendikleri tayfa - yı takip ederek Beykoz islekelesinde üzerinde araştirma yapmışlar ve ka- çak sigaralar ve kaçak olduğu anlaşı- lan muhtelif maddeler bulmuşlar - dir. Bundan bir müddet evvel de yi- ne ayni şekilde kaçak eşya sokarken yakalanan tayfa Ali mahkemeye ve- rilmiştir. yezAR BAA Yeni Vali Muavini Münhal bulunan ikinci valı mua- vinliğine tayin edilen Dahiliye Ve- kâleti şube müdürlerinden Muzaffer Akalına ait kararname yüksek tas- dikten çıkmış ve kendisine tebliğ e- dilmiştir. * Yedek Subay okulu havacılık öğretmeni Emekli yüzbaşı Nuri Kı- zılkanat Devlet Hava yolları tayya- re meydanlar mütehassıslığına tayin edilmiştir. Belediye Değişti Yeni Müdür Saffet Aldığımız malümata göre, Bele - diye İktısat Müdürlüğüne, de tebliğ edilmiştir. Saffet Budapeşte İktısat Fakül - tesinde tahsil görmüş ve birincilikle diploma aldıktan sonra Gaziantep ik- tısat müdürlüğünde — bulunmuştur. Bundan sonra İzmir Ticaret ve İk - tısat Müdürlüğünde, üçüncü ve dör- düncü umumi müfettişlikler iktısat müşavirliklerinde, İktısat Vekâleti Küçük Sanatlar müdürlüğünde ve en son olarak da İktısat — Vekâleti Kredi işleri müdürlüğünde bulun - muştur. —— BELEDİYEDE : memur Aheterine Yapılacak Yardım Geçen gün senelik kongresini akte den belediye memurları yardım ce- miyeti kongrede isminin “Belediye memurları yardım sandığı,, na çev- rilmesine karar vermiştir. Ölüm vukuunda memurun silesine beş yüz lira verilmesine karar veril- miştir. Bu kararin tatbiki sandık ser- mayesinin müsait olup olmadığı esa- sına bağlıdır. Bunun için sandığın sermayesi tetkik edilecek, sarndığın mali vaziyeti buna müsait değilse, her memurun mahiye terkettiği yüz- de üç nisbeti bir miktar daha yükseltilecektir. Vali İyileşiyor Vali ve Belediye reisi Lütfi Kır- darın rahatsızlığı hafif bir mide te- şevvüşünden ibarettir. Bir kaç güne kadar iyileşerek , vazifesine başlaya- caktır. »x Belediye muhasebeciliği yeni sene bütçesini encümene vermiştir. muhasebecilik belediye muhazebhesi- ne 80 memur alınmasına lüzum gös- termiştir. GÜNÜN RESİMLERİ: Viyana Operası Primadonnası baloda konserini verirken ve baloda bulunanlardan bir görünüş.. 'Ankaradaki Kızılay Balosundan İntıbalar: İktısat Müdürü İktısat Vekâleti Kredi işleri Müdürü Saf - fet tayin edilmiş ve karar kendisine sıralarında eski harflerle Fiyatı o zamanki para ile beş kuruş tu. Şimdi bulmak güçtür. e Bal Niçin Acı Olur, Çaresi Yok mudur ? $ — Balın acı olmasının seb bi nedir. Buna çare yok mü dur? C — Kovanlarınız kestanelik, m şe ve dişbudak ağaçları bulunan b yere yakın ise, arıların bu ağaçlar çiçeklerinden aldıkları Nektar ile y pacakları bal acı olur. Bunun için & vanları bu ağaçlardan uzak bulul durmalıdır. 9 S — Çok kahve içtiğinden dö layı ölmüş meşhur bir muhai rir veya romanceı var mıdır ? € — Meşhur Fransız muharri! Balzak, çay fincanı ile kahve içmiy alışmış bir adamdı. Bu zat ölürkel “Hayatımda elli bin kahve içtiğili den dolayı ölüyorum,, demiştir. Ft kat hakikatte kahve içmekten öle bir muharrir yoktur. e S— Kuşyemi memleketimizd nerelerde çıkar ve başka men leketlerde yetiştirilir mi? C — Kuş yemi Trakyamızın © kıymetli ve bol yetiştirilen bir mah sulüdür. Bir miktar da Antalya Vi Adana havalisinde yetiştirilir. Fâ kat Trakya kuş yemi, dünya piyasâ sında tanınmış bir tiptir. Dış meni leketlerden Lâplata ile Kanadadi dahi yetiştirilir. e S — “İhtilâl fırkaları,, ismirt deki kitap nerede bulunur v kaç kuruştur? C — Bu kitap Meşrutiyetin iâni çıkmıştı S — Eski ve yeni yazı ile yi zılmış fizik, kimya ve riyazt * ye kitapları nerelerde bulu * nur? C — Bu gibi kitaplar Beyazıttf Sahaflar çarşısında ye Babıâlide bi Yarlm Fakala nrta mektenlerdr JW ne kaim olmak üzere fen bilgisi defS” vardır. y e S — Altı sınıflı ilk mektep * lerden mezun - olanların bi * günkü orta mektep mezunla * riyle ayni hukuka malik sd | yılacakları doğru mudur? —— C — Değildir. o Mandıra köyü Başmuallimi Bl% Maaşif mit Ravağa: Sualiniz vazıh değildir. mıktarını tesbit etmeden cevap vef' mek mümkün değildir. — Yurddaş :âf Milletimizin büyük fe - dakârlıklarla elde ettiği in- kılâp esaslarını muhafazü eden, ve inkılâp prensiple- rinin hiç birinden fedakâr - lık kabul etmiyen teşekkül Cümhuriyet Halk Partisi * dir. Vatandaş reyini kullanmay! ihmal etme, çünkü — vereceğif reyle Milletin siyasi kudretini kuracaksın. TAKVİM ve HAVA K | 14 Mart 1939 I $ YACIL | Süncüay — Gün: 31 — Kasım: 127 Arabi: 1358 Rumt: 1355 Muharrem: 23 Mart: İ Güneş: 6,14 — Öğle 1229 İkindi: 15,443 — Akşam: 18,4$ Yatsı: 19,46 — İmsâk: 4,35 Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji ista.s'yonundı“ml nan malümata göre hava yurdun P bölgelerinde kapalı ve yer yer yağışlı, P gârlar cenup doğusu ve doğu Anado! cenuBi istikametten kuvvetli, diğer böl lerde şimali istikametteni Trakya, eli ve orta Anadoluda kuvvetli, diğer gelerde orta kuvvette, Karadenizde gim den fırtına şeklinde esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalı geçmi$. rü gâr şimalden saniyede 7-9 metre hıZlâ miştir. Saat 14 te hava tazyiki 762.1 ” miğtre idi. Sühunet en yüksek 5.2 V€ düşük 1,1 santigrat olarak kaydedilmif