7 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

> 1-3.939 İspanyada Yeni . nkişaflar Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Ünuhuriyetçi İspanyada vuku: Av bulan hükümet darbesi Neg- daş, ikümetinin düşmesi, ve bir mü- ü *a konseyinin © vaziyete hükim iYle neticelenmiştir. Si diye kadar gelen haberlerden dü Sşıldığına göre, bu müdafan kon- Yinin hedefi, ya şerefli bir sulh sararak İspanya dahili © harbine ağ Sermek, yahut sonuna kadar Vüşmektir, Darbel hükümeti başa- N General Kasado'nun bu yoldaki 'Yanatı, .Cümhuriyetçi o İspanyanm ld kadar tuttuğu hattı hareke- imamiyle © uygundur. Miralay 6 dün bütün İspanyaya hitap varla radyo mesajiyle başarmak Ag iki sulhün, İspanya istiklâline, Yanın yabancı işgalinden tama- kurtarılmasına müstenit olaca- İzah etinekle anlaşılan, yalnız uriyetçi İspanyada değil, yeni SÜYle nasyonalist İspanyada da du: hislere tercüman olmuştur. “ziyet bugün bütün İspanyanın, ket içinde yabancı kuvvet bi- a kamak esası üzerinde birleştiği. le, stermektedir. Yani nasyonalist- dahili mücadelede kendilerine im eden, ve İspanyol kanı dök- İspanyol yurdunu tahrip et - ususunda istedikleri kadar ile- 'n yabancı kuvvetleri İspan- *dan çıkardıkları takdirde, İspan- üçte birini teşkil eden kısmın, lek, ebesini kazanacak ve mem - kı, © mücadele yerine barış hü- sürecektir. © halde bugün İspanyanın birleş- kine karşı gelen âmil, bu memle- *€ yabancı kuvvetler bulunması- * Bu kuvvetlerin çekilmesi ile —iyet doğişecek İspanyada İspon- di a hâkim olacak, ve bunlar ken- leg, Yölarını kendi aralarında hak eklerdir, tekn İspanyaya giren yabancılar rilecekier mi? N a nasyonalistlere (yaptıkları şdimlar mukabilinde bir şey isti- yle mi? “3 mesele nasyonalistlerin Barse- çiz İŞyaı ve Pit es <ümhuriyetçi İspanyayı tec- zay çelerinden sonra bahis mev - ea, “Muş, bir aralık İtalyanın ah- , Keri zafer o tamamlandıktan Siyasi zafer de temin olunduktan söyl, Ispanyadan çıkmak İstediği “hmişti. Hatt hareket, İtalya - İsbanyadaki ikametini uzatarak ametten kendine göre istifade- hi temin etmek istediğini hissettir. ink; , Daha sonra, bu vaziyet bir Sal geçirir gibi oldu. Ve İtalya- w Panyadaki kuvvetlerinin Ge - bağa, Franko tarafından istendiği iv orada kalacağı, onun bu kuv- lay, 8 lüzüm görmediği zaman bum- Day, ordan ayrılacağı söylendi. senra General Fraukonun Bar- yada alyan kuvvetlerinin işti- 'Yle yapılan zafer olayı, İtalyan #leri için veda merasimi sayaldı- Pı, © bunu da hissettirdiği bildirildi. . muhakkak olan bir şey varsa, a İtalyan kuvvetlerinin henüz İs- İç, *da bulunduğu ve bu yüzden Yada sulhün geciktiğidir, day at Üadrit'te yapılan hükümet hi besinden sonra General Franko- Behiye bir vaziyet alması bekle - as.“ gi i skn — 2 akbal de Big bu — KALİ İLA TARİ bik e tik il ki, General Frankonun ar- akça dökmekten ve aylarca sürecek Yay, Febelerden « çekinerek, span “tuy, abancı kuvvetlerden tahliye Sak» başka her işe üstün tuta - İyet General Franko, bu yolda tü, “tebbüse girişirse, bu teşebbü - Mia süreceği safhalâr, İtalya ile tü, yanın ona yardım etmekten ha eri maksatlar vuzuh ile an- atak ve İspanya ile alâkadar taş dahili, harici bütün meseleler #öte bir mahiyet alacaktır. “on için General Frankonun bu SON HABERLER Filistin Konferansı Londra, 6 (Hususi) — Filistin mu- rahhaslarile müzakereler devam et- mektedir. Bugün Yahudi mümessili. Bi idare heyeti toplanarak İngiliz tek Hflerine karşı cevabını hazırlamıştır. Kahirede çıkan Elehram gözetesi ve- rilen malümsta göre Baş müftü ie görüşmek üzere Mısır Maliye Nazırı Müsteşarı Emin Osman Paşa, İngiliz İ teklifleri ile Arap metalibini telif e- demediği bir proj» götürmüştür. Kudüste suizestler devam etmek- tedir. Dün İngiliz kıtaları ile yapılan müsademeler neticesinde 7 Arap öl müştür, " © , Kahire, 6 (Hususi) — Misir hükü- meti ile Filistin arasında askeri bir yol inşası için 160 bin Misir Jirası tahsisini kabul etmiştir. Gafenko Bükreşe Avdet Etti Leh Hariciye Nazırı Beck Yakında Lonraya Gidecek Londra, 6 (Hususi) — Lehistan Hariciye Nazırı Bek'in yakında Lon- drayı ziyaret edeceği bugün Avam Kamarasında İngiltere hükümeti na- mına ilân olunmuş ve iki tarafın bu ziyaret esmasında fırsattan istifade armvuyayı ele ge) vero AFAMEKT TUŞYErEK ye asTE” ri tetkik edecekleri bildirilmiştir. Bek Londrada bulunduğu esna- da yahudi meselesi hakkında Lehis- tan ile Romanyanın noktai nazarını izah edecek ve iki devlet namına söz söyliyecektir. o Varşova, 6 (A.A.) — Gafenco'nun ziyareti münasebetiyle © neşredilen İresmi tebliğde Beck ile Gafenco ara- İsunda tam bir itilâf hasıl olduğu ve iki müttefik Oo memleketi alâkadar eden siyasi ve iktisadi işlerde teşri- ki mesai edilmesine karar verüikle- ri bildirilmektedir. Gafenco saat 15 de Bükreşe ha- reket etmiştir. Gafenco, yabancı matbuat mümes- sillerine beyanatında, Beck'ten Lon- drayı ziyareti esnasında (o Lehistan ile Romanyanın yahudi meselesin - deki müşterek noktai nazarını izah | etmesini rica etiğini, bununla bera - ber bunun müstemleke meselesiyle hiç bir alâkası olmadığını söylemiş- tir. Polanya ve Romanya Karpat Uk- raynasının inkişafını dikkatle ve bir- mektedirler. diy, âdiseler karşısında alacağı va- Bühgyen geniş alâka ile takip olan- dar, Zi ieheral Franko, cümhuriyetçiler- Ay “İP etmeğe karar verecek olur- ala, aman ona yardım eden yaban- Yağı a heye mal olursa olsun İspan- “, mak ve bu vaziyeti btismar inek istedikleri anlaşılacak, başta ila, a e Fransa olmak üzere İs- Svleş istiklâliyle alâkadar olan ala, bu vaziyete göre tedbir ir, Mk. ö muzafleriyetinin Tenkit Parise hareket etmiştir. İngilizler için pek mühim Olan bu meseleler zannedildiğine ogöre Fransa sefirinin Parise hareketini i - cabettirmiştir. Bonnet ile Halifax, 15 gün sonra Lebrünün Londrayı ziyareti münase- betiyle iki memleketi alâkadar eden meseleleri tetkik edeceklerdir. Tunasta teftişler Sosyalistler Fransa | Suriyede Hükümeti Ricalini | Isyan Çıktı Ettiler Fransız Şahsiyetlerinin Tunustaki Teftişleri İtalyada Alâka ve Endişe İle Karşılanıyor Londra, 6 (A. A.) — Fransa sefiri Oorbin, Lord Halifax, Cadogan Van Sittart ile müzakerelerde bulunduktan sonra Bu müzakereler esnasında İtalyanın tasavvurları, Libya- daki yapılan hazırlıklar ve İngiliz - Fransız askeri ve bahri iş birliği meseleleri gö: ilmüştür, ruya temasları reddeylemiyen Foure takriri de 3140 rey almıştır. Toplantı esnasında söz alan hatip- ler, beynelmilel bir sulh konferansı- nın toplanmasını istemişlerdir. Blum, toplantıya iştirak edeme miştir. Dün akşam bir nutuk söyliyen es- ki Hariciye nazırı Max Dormoy. Bon- Beyrut, 6 (Hususi) — Halepte Ha- tay bölgesi arasında bulunan Körd dağında karışıklıklar çıkmış, muhte- lif mantakalarda ahali Oo jandarmaya hücum etmiştir. Fransız makamatı demiryolunu himaye için zırhlı oto- mobillerle kıtaat göndermiştir. Mürldlerin ikinci reisi Şeyh Ha- mefi ile 50 kadar müridin hile ile yakalanarak silâhlarile birlikte Ha- lebe sevkedilmeleri, Kürtdağındaki bütün müritleri ayaklandırmış ve hepsi de dağa çıkarak Suriye hükü- metine İsyanlarını ilân etmişlerdir. Geçen çarşamba gecesi kırk kadar Mürit Zeytunek köyündeki jandar- ma karakolunu basarak karakol ku- mandanı ile iki neferi kesmişler ve beşini de esir alarak dağa götürmüş lerdir. Bu hâdise üzerine Kürtdağındaki bütün yollar kesilmiştir. Halepten (o 200 kadar Jandarma kuvveti Müriğlerin bulunduğu mın- takaya gitmişlerdir. (Kean - Kiyn) Yazan: B. FELEK hatti o. Bir aydan fazla süren bu i- kamefim esnasında tabii bir kaç ah- pap edindim. Bunlardan birisi bana . bilmem ne münasebetle - meşhur İngiliz sa- natkârı (Aktör n) in bir menki- besini anlattıydı. İyi hatırımda kal - mamasına rağmen - mevzu kıtlığın - da - şuraya yanıyorum: — Bu (Aktör Kiyn) de kim olu - yor? Demek hakkınızdır. Hani ben de karilerim elbette (Aktör Kiyn) i bi- lirler diye nezaket göstermem. Çün- kü bu herifi ben de pek eski tanı - mazdım doğrusu, Gelelim merkuma, Londrada bir aktristten doğmuş, Babası da galiba bir büro kâtibiymiş. Anasının dola - yısiyle daha dört yaşında (o sahneye çıkmış. Fakat pek baskısız büyüdü - Zünden zekâsını iyi terbiye edeme- miş. Mektebe koymuşlar, kaçmış. Ka- marot çırağı yapmışlar, oradan da kaçmış. Nihayet mukallid ve vantri- lok olan amucasının yanına sığın - Tunus, 6 (A, A.) — General Au -| met'nin siyasetini şiddetle tenkit et- guste Nogues, dün Tunusa gelmiştir. | miştir. Mumaileyh, umumi vali Erik Labon-| Hatip demiktir ki ne ve Tunus kıtaları kumandanı ge “Daladler ve Reymond ile Bonnet neral Amedee Blanc tarafından kar - | arasında hiçbir fark yoktur. Çünkü şılanmıştır. dahilde faşizmin işlerini teshil eden- General Nogues, dün Labonne ile | ler, hariçte de ayni suretle hareket bir kaç kere görüşmüştür. General, | etmiş olurlar.,, refakatinde general Blane olduğu hal| O Dormoy, harp tehlikesinin her za- de bugün cenubi Tunus ekspresiyle| mandan daha büyük olduğunu kay- teftişe gidecektir. Salı günü de tay-| dederek Libyada İtalyan kıtaları tah yare ile Fasa hareket edecektir. şidatından ve İtalyadan gelmesi muh Labonne da Souset ve Safaxa gi-| temel bir tehdide karşı İsviçrede a- mış. Ondan da biraz öğrenmiş. Daha 14 - 15 yaşında İken mükemmel ar - tist olmuş ve bir tiyatro koluna ya - zılmış. Çocuk denecek kadar © yaşı küçük olan bu gencin sanattaki isti- dadı zamanında kral üçüncü Corcun Müstemleke . Talepleri | (sisin cini irin üür 3 siller verdirmiş. İngiltere. Bu İşle İşte menkıbe burada başlıyor: Üçüncü Core, pek takdir ettiği Esaslı Surette Almanyanın Aktör (Kiyn) i huzurunda tutarken İbazı maslahat sahiplerinin müracaat. decektir. Hükümet üçü İtalyan ve bir! A- rap olmak üzere dört gazete kapat- mış, Korsika, Tunus, Nis, adıyla çı- karılan propaganda kitabının Tunu- sa girmesini menetmiştir. * v8 (Ak ez Bir. vok mühim. e çi ea all yahate çıkmaları İtalyada hususi bir alâka uyandırmatkadır. Levro Fascista gazetesi, Tunus ma kamlarının bir çok İtalyan gazete ve kitaplarını Omüsadere ettiklerini, Fransanm İtâlya ile.olen”#o#lükları artırmak için hiçbir fırsat kaybetme- diğini ve Tunustaki İtalyanların bir nevi temerküz kampı hayatı geçir - mekte olduklarını yazıyor, Fransız sosyalistlerinin kararı Franko Muzafferiyetinin > neticeleri göstermektedir; Dahili siyasette; Daladier hükümetine muhalefet eden ve 1936 daki parlâmento ekse- riyetinin toplanmasını istiyen takrir Jehte 6700 ve aleyhte 490 rey topla- mıştır. Sosyalist partisile komünist parti- sinin beraber çalışmaları hususunda AArnol'ün aleyhteki takriri 3330 rey ve Syromski'nin lehteki takriri de 1287 rey toplamıştır. Harici siyasette; Blum ve Siromsky'nin temayülle- rine uygun olan ve mukavemet siya- birleriyle mutabik olarak takip et-| setini terviç eden Aor'ol takriri 4018 ve totaliter milletlerle doğrudan doğ- © ç V Ni, askeri mânasr Bu muzafferiyet Fransanm, Orta hınan tedbirlerden bahsettikten son- Ta şöyle demiştir; İ “Frankonun önünde yerlere ka - dar eğildik. Şimdi de bir İtalyan — | Alman şantajına pr şahit olacağız? Ne yapacağız? Harp çıktığı takdirde Frankonun hiç olmazsa bitaraf kala- cağına-inanmak için cidden pek saf | olmalıdır. Bönnenin sistemi boyun eğmekten Ibarettir. Bu sistem İse zaaf içinde binaenaleyh en kötü şerait içinde memleketi harbe sörüklemektedir.,, Hatip, bundan sonra Hitlerin mu - vafakati olmadan Fransada bir 808- yalistin memleketi idare etmesi şüp- heli olduğunu Xgydettikten sonra Pa- riste komünist bir hükümetin ikti. dar mevkiine gelmesine karşı müsa- maha göstermiyeceğini söyliyen Hit- lerin bu sözlerini hatırlatmış ve bu işin Hitleri alâkadar etmemesi lâzım geldiğini söylemiştir. Belediyelere Para Temin Edilecek Ankara, 6 (Tan Muhabirinden) — Yurdün imarı yolunda en başta vari- dat meselesi ve para temini gelmek- tedir. Bu sebepten dolayı bir çok iş- lerin yüzüstü kaldığı malümdur. Be- lediyeler Bankası esas nizamnamesi- nin dördüncü maddesi değiştirilerek, ve bu suretle daha uzun vade ile ik- razat yapabilmek icin on senelik müd det on beş seneye iblâğ edilecektir. Meşgul Oluyor Londra, 6 (A.A.) — Daily Mail ga- zetesine Kaptown'dan bildiriliyor: Cenup Afrikası Başvekili General Smuts ile Nazır Pirow, eski Alman müstemlekeleri meselesindeki fikir ve kararlarını bildirmişlerdir. General Smuts demiştir ki: Cenup Afrikası ittihadı Cenup - Batı Afrikasını kat'i olarak muha - #azaya karar vermiştir. İttihad s0 - nuna kadar bu kararını tatbik ede - cek ve icap ederse, harpten de çe- kinmiyecektir. Bununla beraber, Ce- nubi Afrika İttihadı eski Alman müstemlekelerinin ilhakı niyetinde değildir. Böyle bir teşebbüs bilhas- sa milletler cemiyetiyle faydasız mü zakere ve ihtilâtlara yol açar. Müdafaa nazırı Pirow da şu beya- natta bulunmuştur: “Cenup Afrikası ittihadı, strate - jik vaziyeti itibarı ile, Doğu Cenup| Afrikasını terkedemez. Batı - Cenup Afrikasının ziyaı ise ittihadın bütün politikası üzerine tesir edebilir. İtti- had, ayni sebepler dolayısiyle, Al manyaya Tanganikanın da iadesine muhalefet edecektir. Bununla beraber, Pirow müstem- leke meselesine umumi bir tarzı hal bulunması lüzumunu, aksi takdirde dünya sulhünün bir hülya olarak ka lacağını kaydeylemiştir. lerini ve bazı memleket Ayan ve eş- rafının ziyaretlerini kabul etmiş O arada bir iki kişinin son derecede kü- çülerek hürmet gösterdiklerini bazı müracaat sahiplerinin de hallerini ifa de için pek yanip yakıldıklarını'gö - ren (Kiyn) sormuş: — Haşmetlüm! Şu © ziyaretçiler hakkında bir arzim Var. Tenezzül ç- dip dinler misiniz? Üçüncü Core müsaade Kiyn sormuş: etmiş, — Bu adamların hâl ve tavırları « Bı, tekâpü (küçülmek) ve tazallüm (acındırmak) İsrini samimi mi sam < yorsunuz? — Bayır! "Bunların hâllerinde pek az hakikat ve pek çok riya oldu- Bunu biliyorum. sürünüzde samimi değilsi — Bilâkis! Onda da pek samimi. yim. — O halde nasıl oluyor da haş - metlüm; sahte olduğunu bildiğiniz bu tavır ve hareketlerden sırasına gö- re memnun veya meyüs oluyorsu - nuz? Kral — Kin, demiş; ben sizin de bir temsilinizi seyrederken, etvarınızın sahte ve harekâtınızın oyundan iba- ret olduğunu biliyorum. Lâkin buna rağmen rolünüzün üzerime yaptığı tesirden kendimi kurtaramıyorum. Teessiir ve memnuniyetim, şahıs- lara karşi değil, jest (tavır ve hare - ket) lere karşıdır. Müsterih olunuz! Sen daha gençsin! İleride sen de be- nim gibi düşünür ve hâilevi her ta - yırdan müteessir olmayı insanlığın a, Franko muzafferiyetinin deniz bakımmdan mânası: Akdenizdeki İn- Avrupa ve Garbi Akdenizden bu suretle muhasara edilmesini (o giliz ve Fransız yolları İtalya ve İspanyadan kolaylıkla tehdit edilebi- intaç etmiştir. Jecek bir vaziyete düşinüştür. amatör veya profesyonel her sanat hareketine karşı bir vaxifesi sayarsı- mz. Ve hattâ zaruret kaygusu ile in- sanların ne kadar küçüldüğünü gö - rür, bir hâileden daha fazla teessür duyarsınız, Demiş. Her büyük adamın küçükleri ve küçüklükleri kabulde gösterdiği ina - nış ve teessür tavrını bu sözlerle hulâsa etmek bilmem pek O aykırı düşer mi? Romanya Başvekili Dün Öldü Kan, 6 (A A.) — Sıhhi sebepler- den dolayı burada bulunmakta olan Romanya Başvekili Patrik Miron sa- at 21.30 da vefat etmiştir.