7 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

i pp” ——— 2 EL MC P ENCEREMDEN Edebiyatta Edep Yazan: M. Turhan TAN debi — het hangi bir zaruretle — kayan gözlerin o tarihi yer yer kap- lamış olan küfürlerden dolayı sık sık incinmemesine inikân yoktur. Garp edipleri, hiddete kapılıp ta münaka- şa sırasında muarızlarına söğseler bile hu çirkin işi ekseriya zarif bir üslüpla yapıyorlar, yani pisliği yal- dıza sarıp rakiplerinin yüzüne atı - yorlar. Şarkta küfürü bütün çıplak- lığı ile savurmak ve münakaşayı bu savuruştaki kuvvet sayesinde kazan- mağa çalışmak hemen hemen Âdet halini almıştır. Bu sebeple bizim €- debiyat tarihi de — edebiyatta ede- bin yeri olmadığını zannettirecek kadar — çirzkefle doludur. * . Dün rahmetli Namık Kemalin yine rahmetli Abdülhak Hü: yazdığı bir mektubu okurken, yukarıya kay-| detliğim hakikat, bir kere daha göz- lerimin önünde canlandı. Çünkü o mektupta Kemal, edebiyatta yenilik! göstermek İstiyen zümreye eskilik| taraftarlarının “Kabak,, ve battâ “E- şek,, dediklerini anlatıyor, uzun u - zun söyleniyor. Onu ve Hâmit aya rında arkadaşlarını o suretle tezyif |; edenler, tahkir edenler eşekçe dav -| | randıklarını acaba bilmiyorlar miy - dı?.. Tereddütsüz söyliyebiliriz ki, yorlardı, Fakat edebiyatta ede - bin — hele münakaşa sırasında — yeri olmadığına iman (besledikleri için bu halü işliyorlardı. Bununla beraber eski devirlerdeki kalem sahipleri arasında “Tenkit,, i bir zekâ tebessümü, bir zekâ okşa - ması halinde yapanlar da yok değil - dir. Hem büyük bir hem zarif bir şair olan şeyhülislâm Ebussuut elendi İşte bu zümreden olup şu hi » kâye onun tenkit sanatında dahi ne kadar mahir ve bilhassa kibar ol > duğunu göstermektedi KızıfAhmet oğullarından Şemsi Paşa, Vikaye adlı ve beş yüz beyi lik bir manzume yazıp — okuyup tashih ve tenkit edilmek ricasiyle — Ebussuwut efendiye göndermişti. Manzumenin sahibi şairlik bakımın-| dan belki sıfırdan dahi aşağı bir dur! rumdaydı. Lâkin hünkâr edimi ol - mak haysiyetiyle devlet idaresinde büyük bir mevki sahibiydi ve her - kesi — nüfuziyle — korkutmuş bu-| İunuyordu, Şu halde Ebussuut efen- di nazik bir duruma düşmüş demek- ti, Çünkü şiirin sakat taraflarını or-| taya koysa, kuvvetli bir saray ada -| mının gururunu İncitmiş ve bu işi| yapmasa, “Bilginlik,, şerefini leke - lemiş, kendi kendini küçültmüş ola- caktı. münakaşalar tarihine| Yeni Seçim Hazırlıkları Ilerliyor Dün ilk içtimaımı yapan Şehir | meclisi de intihabat işlerine tens etmiş ve mebus İntibabı için bir he- yeti teftişiye teşkiline lüzum olup ol- madığını tetkik etmiştir. 1079 numa- ralı kanuna göre belediye daimi en- cümeninin icsbında intihabı mebu - san heyeti teftişiye vüzifesini de zö- receği anlaşıldığından encümenin bu vazife İle tavzifini ve icap ederse en- cümene yeniden (ki kişi alınması hu- susu hakkında da vali ve belediye re- isine salâhiyet verilmesini kararlaş - tırmıştır, Bu suretle heyeti teftişiye vazife. sini alan daimi enelimen dün akşam vali ve belediye reisi Lâtfi Kırdarın riyasetinde toplanmıştır. Düne kadar kazalarda hazırlanan defterler, be- lediyeye gönderildiğinden dünkü iç- lanmıştır, Belediyeye gönderilen bu detter- | lerin birer kopyaları da listeler ha- linde hazırlanarak alâkadar kaza ve nahiyelerde duvarlara asılmıştır. Bu te ve defterlerde intihap bakkın kazanmış bulunan bütün vatandaşla- rp isimleri kaydedilmis bülüunmek- tadır. İtiraz Üzerine yapılacak tetkti- kat neticesinde eğer müştekinin bu hakkı herhangi yüksek bir heyet xe- yahut bir mahkeme kararile refedil | memişse derhal listelere ithal edile- cektir, yenin listeler Üzerin- deki tetkikatı daha bir müddet de- tir. Bu tetkikat bittikten | sonra Ikinci müntehiplerin seçimi iş- lerile meşgul olunacaktır. kedar ikinci mü de tesbit edilmiş olacaktır. —— Çınarcıkta Bir Orman | Yangını Çıktı Yalovanın Çınarcık nahiyesi civa- rında Hasanbaba sırtlarındaki or- manda bir yangın çıkmış, 25 dönüm bir saha yandıktan sonra köylü ve Jandarmalar tarafından söpdürül- müştür. Yapılan tahkikat neticesinde Te- plerin mel isminde bir gencin bu ormanlar arasında kai olarak yaktığı torluk- tan Sı ılcımların yangına sebep olduğu anlaşılmıştır. Bundan başka Temelin bu civarda kaçak o rak kestiği odun miktarının 150 ken- tali bulduğu yapılan keşiflen anla - Büyük âlim bu vaziyette zahmete katlanmaktan başka çare bulamadı, şiirdeki düşük veya imlâsı bozuk ke» silmıştır. Temel yakalanmış adliyeye teslim edilmiştir o limelerin otuz, kırk tanesini — belli MAARİFTE : olmıyacak şekilde — kalemiraşlu sildi, yerine doğrularını koydu, öte sini berisi ayni suretle düzeltti, man- xumeyi okunur ve anlanır biçime . izli ve en kafiyeli hale koymak hiç bir sairin elinden gelemezdi. Ebussuut efendi, bir hayli düşüm dükten sonra, ona da çare buldu, ka- fiyesiz beyitin her mısrama bir mas- ra ilâve ederek, yani bir beyiti iki beyit yaparak sakatlığı giderdi. Fa- kat bu ilâve, padişah nedimi şairin yeden dahi benüz haberi olma - dığını bildiren açık bir işaretti, Şim- di e işaretin ağırlığını Şemsi Paşaya hazmettirmek lâzımdı. Ebüssunt © fendi bu güç işi de haşarmaktan ge- ri kalmadı, şaire şu tezkereyi yolla- KE amisleyle olur inayeti hak Hamdeleyle bulur sühan revnak İsmi zatın bize hidayeti çok Lötfu irşadına nihayet yok Deyu nazmolunmuşken her beyi - &in birer misraı yazılıp galiba bizi imtihan için gönderilmiş ola, feh- molunur. Tezahumi eygal ve terakü- çoğalması demek) sebebiyle bu makule rümu- zi hafiyye idrikina kudret ve takat kalmamıştır. Bizi teklifi malâyutak- mi ahvaj (İşlerin birikip dan sıyanete himmet buyurasın.., Şemsi Paşa, © manzumeyi Namik Kemalin muarızları ayarında üdeba- göndermeli, yahut bizim zama * gününü Zimızda meşretmeliydi de görmeliydi, değil mi? Lâkin en baştaki beyit kafi -| Uludağa Giden Muallimler Döndüler Bayram tatili dolayısile kayak sporu yapmak üzere Uludağa gilen musilimler dün şehrimize dönmüş- lerdir, Bütün rçekteplerle Üniversitede İderslere dünden itibaren başlan. İmıştır. Daireler de dün sabah çalış. mağa başlamışlardır. isimleri /| DAHİLİ timada bu defterlerin tetkikine baş - || mi hapishanede yaptırılmakta ol r | Bir Kısım Memurların Hakkındaki Haberler Şi Denizbankta yapılmakta olan tetki kve teftişlere son günler - de hız verilmiştir. Maliye Ve - kâleti müfettişlerinden mürek - kep muhtelit teftiş heyeti dün de geç vakte kadar Satie bina- | sının satın alınması © işine ait dosya üzerinde meşgul olmuş ve bir aralığ inşaat şubesi mühen- disini de dinlemişlerdir. Bu me sele üzerindeki tahkikat son saf haya gelmiş olduğundan müfet- tişler raporlarını bugünlerde ve kâlete hildireceklerdir. Çift uskur - Tek uskur : On bir vapurun İngiliz Swan - Hunter şirketine ihalesi işi et- rafındaki tahkikat inkişaf etmiş bulunmaktadır. Bu münakasaya iştirak etmek İçin müracaat et- tikleri halde nazarı dikkate a- lınmadığı yolunda © iddialarda bulunan diğer firmaların mü - messilleri de müfettişler tara - İmdan dinlenmiştir. Bilhassa ev velce vapurların çift uskurlu o- larak yaptırılacağı ve fenni şart namenin de bu esas dahilinde hazırlandığı halde bilâhare tek uskura çevrilmesi ve esseselerin bundan haberdar e- dilmemesi meselesi de tamik e- dilmektedir. Maaş ve kredi ; Diğer taraftan banka umum MÜTEFERRİK : “> Nevyork Sergisine Nümuneler Gönderildi Nevyork sergisi için hazırlanmış olan tiftik ve yapak nümuneleri A- merikaya gönderilmiştir. Bu ayin o- nunda muhtelif el işleri nümuneleri gönderilecektir. Bu nümuneler Sü- merbankta toplanarak o anbalâj ya- prlmaktadır. Diğer nümünelerin ha- zirlanması devam etmektedir. Umu- boncuk marülât ile el eşyası nümu- eri de bu ayın sonuna doğru Nev- gönderilecektir. Şehrimizden ırka gidip gelmek için iki seva- hat tertip edilmiştir. Temmuzun be- şinde başlıyacak olan bü seyahatler| ağustosun on dokuzuna kadar de vam edecektir. Paris, Şerburg yolils Nevyorka gidilecek ve ayni yoldan dönülecektir. Birinel seyahat ücreti 675 liradır: Diğeri Amerikada bazı gezintileri de ihtiva edeceğinden 750 liraya yapılacaktır. Yunan Ataşemiliteri Atinada başka bir vazifeye tayin edilen Yunanistanın Ankara ataşe- milteri Zümbülâki dün Ankaradan şehrimize (gelmiştir. 'Yunanistanın Ankara ataşemilterliğine binbaşı Aparikis tayin edilmiştir. d İntihabatı Teftiş Komisyonu dün Valinin riyaseti altında ilk toplantısım yaptı m (GÜMRÜKLERDE sen gaz gemisinde yakalanan kül yetli kaçak eşya hakkındaki tahk'- kat dün tamamlanmış ve kaçakçılık | yaptıkları ilk tahkikatla tesbit edilen şirketin Selviburnu depo İngiliz tebaasndan Maklamare, ge- AN uru Kadroyu Hazırlıyor Açıkta Kalacakları imdilik Mevsimsizdir müdür vekili Yusuf Z de bankanın bütün şubelerinin melâtı ve idare şekilleri hak kında yaptırdığı dosyaları ve memur sicillerini tetkik etmek- tedir. Bu arada eski idareden devrolunacak ve henüz kendile- rine İş verilmediği halde maaş ları tediye edilen 51 memurun vaziyeti ve bir kaç ay içinde bir kaç defa maaşlarına zam yapı - Ian memurlar, Bankacılık sube- sinin açtığı bazı krediler üzerin de de durulmaktadır. Kadro işi : Memur maajları ve kadro ür tetkikler bit - miş ve yeni kodronun hazırlan- masına başlanmıştır. Bir kısım memurların yeni kadroda açık- ta bırakılacağına dair verilen haberler tahminden ibarettir, Umum müdür vekili Yusuf Ziya Erzin dün kendisiyle gö - rülşen bir muharririmize: «“ — Denizhankın bütün mua- melâtı üzerindeki | tetkiklerimi henliz bitirmedim. Şimdi yeni kadronun tanzimiyle meşgulüm hafta sonunda Ankaraya gideceğim Buradaki tetkiklerimle beraber kadroyu da Vekâlete arzedece- Zim.,. demiştir. | zerinde yapılan Kadro İşi tamamlanınca Kaçakçılar Dün Mahkemeye Verildi Sokoni Vakum gaz şirketinin Eo- müdürü minin birinci ve ikinci kaptanlarile 6 tayfası ve kaçakçılara yardım eden depo bekçisi Rüstem Üsküdar müd delumumiliğine teslim (edilmişler dir. İçerisinde kaçak bulunan eşya Eosen gaz gemisi muhakeme sonu- na kadar Selviburnunda nezaret ak tında bulundurulacaktır. beğ VENİZ VE LIMAV'DA:; Karadenizde Fırtına Evvelki gün tamamen açık ve gü neşli geçen hava dün tekrar kapan- mış, Karadenizde ve Ege denizinde tırtma başlamıştır. Yelkenli gemiler ün boğaz haricine çıkmamışlardır. HABERLER | Eski Trakya Şeker Fabrikası Dava Edildi Hazine, asliye ikinci #caret mah- kemesine müracaat ederek şiridi in- || fisah etmiş olan İstanbul ve Trakya şeker fabrikaları aleyhine-806 “bin İ | 531 lira 67 kuruşluk bir alacak dava- s1 açmıştı Bu para hazinen'n şirkete ikraz etmiş olduğu avans ile şirketin ver- mekle mükellef olduğu beher kilo- da sekiz kuruş inhissr resmi ve ka bedellerinin fsizlerinden top - lanmıştır. Dava, mahkemenin son celsesinde verdiği âra kararile yeni bir sahaya girmiştir. Reis İsmail Hakkı, dikte ettirdiği uzun kararın da 5 nisan 341 tarihli kanun ile mem- leket dahilinde şeker sanayiinin te- İesstis ve inkişafına yardım etmek | üzere kurulacak şeker fabrikalarına imtiyaz ve muafiyet vermek husu - j sunda hükümeti salâhiyettar addet - tiğini ve kanunun 3 üncü maddesile İde omüteşebbisleri Odahilde is | asal o olunacak şekeri o8 sene İ müddetle oistihlik oresminden ve İmemurlarını vergiden muaf tut- mak, arazi vermek ( givi imtiyazla- ra mazhar kıldığını ve şirketin 25.6. 926 yılında tesis edildiğini ve bundan sonra diğer kanunlarla şirkete veri - len salâhiyet ve muafiyetleri ayrtayrı tesbit ediyor ve hazine avukatlarının İşirketin defterlerindeki kayıtların nazarı İtibara alınması hakkındaki iddlalarını da şu şekilde karara bağ- | yordu: | “Defter tetkikine gelince müddel- | vekili şirketin hazine lehine defter - lerinde borç kaydettiğini iddia eyle- İ mektedir. Ticaret kanununun 83 ve 82 inci maddelerine göre tüccarın defteri esbabı sübutiye makamında olup lehte ve aleyhteki kuyutta def- ter dahi taciri ilzam edeceğine meb- İni müddeialeyh vekilinin defterlerile ilzam eğilemiyeceği' hakkındaki tale- Kleiyi. iz ve-inhisar resminden dolayı mat- lâp olan mebaliğin ve 22.7.028 mek- tubunun ikinel fıkrasında beyan olu- nan vesikaların tesbit ve tahkiki ve müddelaleyhlerin defterleri üzerinde İ muhasip vasıtasile #etkikat yapılma- sına ve iki tarafın ehlivukuflarını in- tihap etmesine karar verildi. Reis bu kararını verdikten sonra borçlular ohlivukufun ticaret Odası vasıtasile intihap edilmesini istedi - ler. Mahkeme bu talebi kabul ettiği için muhakeme 24.3.939 saat on dör- de talik edildi. yö o Rumen Ticaret Heyeti Geliyor Türkiye. Rumanya arasında yeni yapılacak ticaret anlaşması için Ru- manya iktisat nezareti erkânmden bir heyet bu hafta içinde şehrimize gelecektir. Heyet Ankaraya giderek şubatı on beşinde müzakerata beş- Uyacaktır. Arabacıların Toplantısı Arabacılar esnaf cemiyeti dün Hslkevinde senelik umumi kongre- lerini akdetmişlerdir. Kongre esna- İfa yapılacak yardım ve bütçe hak- kındaki dilekleri kabul etmiştir. Fa- naf hastanesini idare eden komisyon dahi dün toplanmıştır. Günün Resimleri Şehir Meclisinin dünkü toplantısında Vali nulkunu söylüyor 7-2-939 SUN NEEVAP £ Nafıa Fen Mektebi Nedir? S — Nafia fen mektebi dir? C — Eskiden bir Nefia fen mek- tebi vardı. Şimdi bunun adı Nafis teknik okulu olmuştur. Tahsil müd- deti dört senedir, bu tahsili bitiren - ler mühendis diploması alırlar. Bir de bu mektebin içi fen memuru yetiştiren bir kısmı var dır. ne * S — Deniz suyunun kesafeti nasıl ölçülür? C — Areometre denilen bir âlet vasıtasiyle ölçülür. * S — Muzip kelimesinin azap- Ja alâkası var mıdır, kökü ne- reden gelir? C — Muzip kelimesi azaptan ge Ur. Lügat manası tazip eden demek- İtir. Kullanılan manası da hoş sakalar yapandır. Arapçadı * S5 — Üniversitedeki | İktisat Fakültesi ile Yüksek Ticaret Mektebi ayni mektep midir? Değilse aralarındaki fark ne- C — Bunlar ayni'mektep de; lerdir. Yüksek İktisat ve o Ticaret mektebi daha ziyade mesleki bilgiler veren bir yüksek ihtisas mektebi - dir, İktisat Fakültesi ise bir ilim mü- essesesidir, İktısadi ilimleri tedris e der, * $ — Knut Hamsun'un Pan isimli romanını türkçeye çe - virdim. Neşredebilir misiniz? C — 'Tercüme roman neşretmi - yoruz. * S — Hükümetçe satın alınan tramvay ve Lünel şirketleri - nin idaresi belediyeye mi ve- rilecek? C — Şimdilik böyle bir karar ve- miş değildir. Bunuhla beraber bü İri beylere Bika müuldelii SYS, tiz dilmen de esridenbel MAYI EE histir, erk * S — Mareşal Budyeni kim - dir? C — Çarlık ordusundan Kızıler - 'duya iltihak etmiş ve Sovyet ihtilâ- linde büyük hizmetler başarmış, ma- reşal rütbesini kazanmış bir kuman- dandır. Stalinin en fazla itimadını kazanmış olan Sovyet erkânından bi- risidir. * Ss — Asri olimpiyatların en parlak neticesini hanki şam - piyon almıştır. C — Berlin olimpiyadma Ameri- İka namına iştirak eden zenci Owens üç dünya birinciliğini şahsında top- lamak suretiyle o güne kada görül memiş bir şampiyon olarak meydana çıkmıştır, S — General Aguvaza kim - dir? C — İspanyol cümhuriyetçileri - nin kuvvetlerine kumanda ederken Franko hesabina milletine ihanet et- miş bir generaldi. Madridte kurşuna dizileceği sırada halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür. TAKVİM ve HAVA 7 Şubat 1939 di Se Bine, Knsım: 92 Rum: 1355 İkincikânun: 29 1228 130 526 ?nd ay Oo Güm28 Arabi: 1387 Zilhicce: 17 Güneş: 7.08 — Öğle İkindi: 1516 — Akşam: Yatsı : 1004 — İmsâk Yurtta Hava Vaziyeti Yeşliköy metecroleji istasyonundan A- anan malümata göre, hava yurtta Akde- niz kıyıları ve Eşe bölgelerinde bulutlu ve mevsi yağışlı, diğer bölgelerde umu- miyetle çok bulutlu ve yer Yer Ya geçmiş, rüzgârlar umumiyetle şimali kâmetten orta kuvvette esmiştir. İstanbulda hava kapalı ve cüz! yağışlı #eçmpiş, rüzgâr şirelden saniyede 4 - 6 metre hızla esmişlir. Sant 14 te hava tazyik 765,7 milimetre idi. Sühunet en yüksek 7.0 ve en düşük 1,0 san nt ola- rak kaydedilmiştir ie m