7 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

pr i SaS ŞÇ — BC g ei <ai aet — 2 EREA IAD LA KM A ENCEREMDEN P Edebiyatta Edep Yazan: M. Turhan TAN debi — münakaşalar tarihine — her hangi bir zaruretle — kayan gözlerin o tarihi yer yer kap- lamış olan küfürlerden dolayı sık sık incinmemesine imkân yoktur. Garp edipleri, hiddete kapılıp ta münaka- şa sırasında muarızlarına” söğseler bile hu çirkin işi ekseriya zarif bir üslüpla yapıyorlar, yani pisliği yal- dıza sarıp rakiplerinin yüzüne atı - yorlar. Şarkta küfürü bütün çıplak- lığı ile savurmak ve münakaşayı bu savuruştaki kuvvet sayesinde kazan- mağa çalışmak hemen hemen âdet balini almıştır. Bu sebeple bizim e- debiyat tarihi de — edebiyatta ede- bin yeri - olmadığı kadar — çirkefle doludur, * ı Dün rahmetli Namık Kemalin yine rahmetli Abdülhak Hâmide yazdığı bir mektubu okurken, yukarıya kay- detliğim hakikat, bir kere daha göz- lerimin önünde canlandı. Çünkü o mektupta Kemal, edebiyatta yenilik göstermek istiyen zümreye eskilik taraftarlarının “Kabak,, ve hattâ “E- şek,, dediklerini anlatıyor, uzun u - zun söyleniyor. Onu ve Hâmit uya- rında arkadaşlarını o suretle tezyif edenler, tahkir edenler eşekçe dav - randıklarını acaba bilmiyorlar mıy - dı?.. Tereddütsüz - söyliyebiliriz ki, | biliyorlardı. Fakat edebiyatta ede - bin — hele münakaşa sırasında — yeri olmadığına iman — besledikleri için bu haltı işliyorlardı. Bununla beraber eski devirlerdeki kalem sahipleri arasında “Tenkit,, i bir zekâ tebessümü, bir zekâ okşa - ması halinde yapanlar da yok değil - dir. Hem büyük bir âlim, hem zarif bir şair olan şeyhülislâm Ebussuut efendi işte bu zümreden olup şu hi - kâye onun tenkit sanatında dahi ne kadar mahir ve bilhassa kibar ol - duğunu göstermektedir: Kızılf'"Ahmet oğullarından Şemsi Paşa, Vikaye adlı ve beş yüz beyit- lik bir manzume yazıp — tokuyup tashih ve tenkit edilmek ricasiyle — Ebussuuut efendiye” — göndermişti, Manzumenin sahibi şairlik bakımın- dan belki sıfırdan dahi aşağı bir du- rumdaydı. Lâkin hünkâr nedimi ol - mak baysiyetiyle devlet idaresinde büyük bir mevki sahibiydi ve her - kesi — nüfuziyle — korkutmuş bu- lunuyordu, Şu halde Ebussuut efen- di nazik bir duruma düşmüş demek- ti, Çünkü şiirin sakat taraflarını or- taya koysa, kuvvetli bir saray ada - mınin gürürünü — İncitmiş ve bu iş irecek yapmasa, “Bilginlik,, şerefini leke - lemiş, kendi kendini küçültmüş ola caktı. Büyük âlim bu vaziyette zahmete katlanmaktan başka çare bulamadı, şiirdeki düşük veya imlâsı bozuk ke- limelerin otuz, kırk tanesini — belli olmıyacak şekilde — kalemtraşla gildi, yerine doğrularını koydu, öte- sini berisi ayni suretle ı'lüıelttiı man- lerile meşgul olunacaktır. rında Hasanbaba manda bir yangın çıkmış, 25 dönüm bir saha yandıktan sonra köylü — ve jandarmalar müştür. Yeni Seçim Hazırlıkları Ilerliyor etmiş ve mebus intihabı için bir he- || yeti teftişiye teşkiline lüzum olup ol- madığını tetkik etmiştir. 1079 numa- ralı kanuna göre belediye daimi en- cümeninin icabında intihabı mebu - san heyeti teftişiye vazifesini de gö- receği anlaşıldığından encümenin bu | vazife ile tavzifini ve icap ederse en- cümene yeniden iki kişi alınması hu- susu hakkında da vali ve belediye re- || isine salâhiyet verilmesini kararlaş - tırmıştır. Bu suretle heyeti teftişiye vazife- sini alan daimi encümen dün akşam || vali ve belediye reisi Lütfi Kırdarm riyasetinde toplanmıştır. Düne kadar kazalarda hazırlanan defterler, lediyeye gönderildiğinden dünkü İç- timada bu defterlerin tetkikine baş - lanmıştır, be- Belediyeye gönderilen bu defter- lerin birer kopyaları da listeler ha- Hnde hazırlanarak alâkadar kaza ve nahiyelerde duvarlara asılmıştır. Bu | liste ve defterlerde intihap hakkını || kazanmış bulunan bütün vatandaşla- rın isimleri kaydedilmis bulunmak- tadır. İtiraz üzerine yapılacak tetkti- kat neticesinde eğer müştekinin bu || hakkı herhangi yüksek bir heyet ve- || yahut bir mahkeme kararile refedil- memişse derhal listelere ithal edile- cektir. Heyeti teftişiyenin listeler üzerin- deki tetkikatı daha bir müddet de- vam edecektir. Bu tetkikat bit'tikten sonra ikinci müntehiplerin seçimi iş- O vakte kadar ikinci müntehiplerin isimleri de tesbit edilmiş olacaktır. Çınarcıkta Bir Orman Yangını Çıktı 'Yalovanın Çınarcık nahiyesi civa- sırtlarındaki or- tarafından söndürül- Yapılan tahkikat neticesinde Te- mel isminde bir gencin bu ormanlar arasında kaçak olarak yaktığı torluk- tan sıçrayan kıvılcımların yangına â| sebep olduğu anlaşılmıştır. Bundan başka Temelin bu civarda kaçak ola- rak kestiği odun miktarının 150 ken- tali bulduğu yapılan keşiften anla - şılmıştır. Temel yakalanmış adliyeye teslim edilmiştir MAARİFTE : Uludağa Giden ve anl ç meyi oe baştaki beyit kafi soktu. Lâkin en yesizdi ve en kafiyeli hale koymak hiç bir şairin elinden gelemezdi, Ebussuut efendi, bir hayli düşün- gdükten sonra, ona da çare buldu, ka- fiyesiz beyitin her mısrama bir mıs- ederek, yani bir beyiti iki beyit yaparak sakatlığı giderdi. Fa- ra ilâve kat bu ilâve, padişah nedimi şairin kafiyeden dahi henüz haheri olma - ını bildiren açık bir işaretti. Şim- di o işaretin ağırlığını Şemsi Paşaya AÜŞekAE S Ti Dü g Ebi * :;ndî bu güç işi de başarmaktan ge- ri kalmadı, şaire şu tezkereyi yolla- d'.Besmeîeyle olur inayeti hak Hamdeleyle bulur sühan revnak İsmi zatın bize hidayeti çok Lütfu irşadına nihayet yok Deyu nazmolunmuşken her beyi - tin birer mısrar yazılıp galiba bizi imtihan için gönderilmiş ola, feh- molunur. Tezahumi eşgal ve terakü- mi ahval (İşlerin birikip çoğalması demek) sebebiyle bu makule rümu- zi hafiyye idrâkina kudret ve takat kalmamıştır. Bizi teklifi malâyutak- gdan sıyanete himmet buyurasın.,, Şemsi Paşa, o manzumeyi Namık Kemalin muarızları ayarında üdeba- ya ıiiııdenneli, yahut bizim zama - | Mucillimler Döndüler Bayram tatili dolayısile kayak sporu yapmak üzere Uludağa ;Ğen muallimler dün şehrimize dönmüş- lerdir. Bütün roekteplerle Üniversitede derslere dünden itibaren başlan- mıştır. Daireler de dün sabah çalış- mağa başlamışlardır. İDenizbank U. | Kadroyu Hazırlıyor Dün ilk içtimamı yapan Şehir meclisi de intihabat işlerine temas | TAN üdürü Denizbankta yapılmakta olan tetki kve teftişlere son günler - de hız verilmiştir. Maliye Ve - kâleti müfettişlerinden mürek - kep muhtelit teftiş heyeti dün de geç vakte kadar Satie bina- sının satın alınması — işine ait dosya üzerinde meşgul olmuş ve bir aralıöğ inşaat şubesi mühen- disini de dinlemişlerdir. Bu me sele üzerindeki tahkikat son saf haya gelmiş olduğundan müfet- tişler raporlarını bugünlerde ve kâlete bildireceklerdir. Çift uskur - Tek uskur : On bir vapurun İngiliz Swan * Hunter şirketine ihalesi işi et- rafındaki tahkikat inkişaf etmiş bulunmaktadır. Bu münakasaya | iştirak etmek için müracaat et- tikleri halde nazarı dikkate a- hnmadığı yolunda — iddialarda bulunan diğer firmaların mü - | messilleri de müfettişler tara - fından dinlenmiştir. Bilhassa ev || velce vapurların çift uskurlu o- | larak yaptırılacağı ve fenni şart || namenin de bu esas dahilinde hazırlandığı halde bilâhare tek | uskura çevrilmesi ve diğer mü- || esseselerin bundan haberdar e- dilmemesi meselesi de tamik e- dilmektedir. Maaş ve kredi : Diğer taraftan banka umum | Bir Kısım Memurların Açıkta Kalacakları Hakkındaki Haberler Şimdilik Mevsimsizdir. müdür vekili Yusuf Ziya Erzin | de bankanın bütün şubelerinin ,muamelâtı ve idare şekilleri hak kında yaptırdığı dosyaları ve | memur sicillerini tetkik etmek- tedir. Bu arada eski idareden | devrolunacak ve henüz kendile- | rine iş verilmediği halde maaş 4 ları tediye edilen 51 memurun vaziyeti ve bir kaç ay içinde bir | kaç defa maaşlarına zam yapı - | lan memurlar, Bankacılık şube- | sinin açtığı bazı krediler üzerin de de durulmaktadır. Kadro işi : Memur maaşları ve kadro ü- zerinde yapılan tetkikler bit - | miş ve yeni kodronun hazırlan- masına başlanmıştır. Bir kısım |Eski 4 Traka | |Şeker Fabrikası |Dava Edildi | Hazine, asliye ikinci ticaret mah- || kemesine müracaat ederek şimdi in- ||fisah etmiş olan İstanbul ve Trakya şeker fabrikaları aleyhine 806 bin || 531 lira 67 kuruşluk bir alacak dava- sı açmıştı. Bu para hazinenin şirkete ikraz etmiş olduğu avans ile şirketin ver- mekle mükellef olduğu beher kilo- da sekiz kuruş inhisar resmi ve avans bedellerinin faizlerinden top - lanmıştır. Dava, mahkemenin — son celsesinde verdiği âra kararile yeni bir safhaya girmiştir. Reis İsmail Hakkı, dikte ettirdiği uzun kararın- leket dahilinde şeker sanayiinin te- essüs ve inkişafına yardım etmek üzere kurulacak şeker fabrikalarına imtiyaz ve muafiyet vermek husu - sunda hükümeti salâhiyettar addet - tiğini ve kanunun 3 üncü maddesile |de — müteşebbisleri — dahilde — is- | tinsal olunacak şekeri 8 sene müddetle — istihlâk — resminden ve memurlarını — vergiden — muaf tut- ı da 5 nisan 341 tarihli kanun ile mem- memurların yeni kadroda açık- ta bırakılacağına dair verilen haberler tahminden ibarettir, Umum müdür vekili Yusuf Ziya Erzin dün kendisiyle gö - rüşen bir muharririmize; “ — Denizbankın bütün mua- melâtı üzerindeki tetkiklerimi | henüz bitirmedim. Şimdi yeni kadronun tanzimiyle meşgulüm. İ Kadro işi tamamlanınca hafta sonunda Ankaraya gideceğim. | Buradaki tetkiklerimle beraber kadroyu da Vekâlete arzedece- ğim.,, demiştir. MÜTEFERRİK : Nevyork- Sergisine Nümuneler Gönderildi Nevyork sergisi için hazırlanmış olan tiftik ve yapak nümuneleri A- merikaya gönderilmiştir. Bu ayin o- nunda muhtelif el -işleri nümuneleri gönderilecektir. Bu nümuneler Sü- merbankta toplanarak anbalâj ya- pılmaktadır. Diğer nümunelerin ha- zırlanması devam etmektedir. Umu- mi hapishanede yaptıkılmakta olan boncuk mamülât ile el eşyası nümu- neleri de bu ayın sonuna doğru Nev- yorka gönderilecektir. Şehrimizden Nevyorka gidip gelmek için iki seya.- hat tertip edilmiştir. Temmuzun be- şinde başlıyacak olan bu seyahat'er ağustosun on dokuzuna kadar de- vam edecektir. Paris, Şerburg yolile Nevyorka gidilecek ve ayni yoldan dönülecektir. Birinci seyahat ücreti 675 liradır. Diğeri Amerikada bazı gezintileri de ihtiva edeceğinden 750 liraya yapılacaktır. Yunan Ataşemiliteri Atinada başka bir vazifeye tayin edilen Yunanistanın Ankara ataşe- milteri Zümbülâki dün Ankaradan şehrimize gelmiştir. 'Yunanistanın Ankara ataşemilterliğine binbaşı Aparikis tayin edilmiştir. |GÜMRÜKLERDE : Kaçakçılar Dün Mahkemeye Verildi Sokoni Vakum gaz şirketinin Eo- sen gaz gemisinde yakalanan külli- yetli kaçak eşya hakkındaki tahk!'- kat dün tamamlanmış ve kaçakçılık şirketin Selviburnu depo müdürü İngiliz tebaasından Maklamare, ge- minin birinci ve ikinci kaptanlarile 6 tayfası ve kaçakçılara yardım eden depo bekçisi Rüstem Üsküdar müd- delumumiliğine teslim edilmişler- dir. ea İçerisinde kaçak tında bulundurulacaktır. DENİZ VE LIMADA: Karadenizde Fırtına Evvelki gün tamamen açık ve gü- neşli geçen hava dün tekrar kapan- mış, Karadenizde ve Ege denizinde fırtma başlamıştır. Yelkenli gemiler dün boğaz haricine çıkmamışlardır. yaptıkları ilk tahkikatla tesbit edilen eşya bulunan Eosen gaz gemisi muhakeme sonu- na kadar Selviburnunda nezaret al- mak, arazi vermek gini imtiyazla- || ra mazhar kıldığını ve şirketin 25.6. 926 yılında tesis edildiğini ve bundan sonra diğer kanunlarla şirkete veri - len salâhiyet ve muafiyetleri ayrıayıı tesbit ediyor ve hazine avukatlarının şirketin defterlerindeki kayıtların || nazarı itibara alınması hakkındaki iddialarını da şu şekilde karara bağ- Uyordu: “Defter tetkikine gelince müddel- | vekili şirketin hazine lehine defter - lerinde borç kaydettiğini iddia eyle- mektedir. Ticaret kanununun 85 ve 82 inci maddelerine göre tüccarın defteri esbabı sübutiye makamında olup lehte ve aleyhteki kuyutta def- ter dahi taciri ilzam edeceğine meb- ni müddeialeyh vekilinin defterlerile ilzam edilemiyeceği hakkındaki tale- beplere binacn müddemin aVans, tür iz ve inhisar resminden dolayı mat- lüp olan mebaliğin ve 22.7.928 mek- tubunun ikinci fıkrasında beyan olu- nan vesikaların tesbit ve tahkiki ve müddeialeyhlerin defterleri üzerinde muhasip vasıtasile tetkikat yapılma- sına ve iki tarafın ehlivukuflarını in- tihap etmesine karar verildi.,, Reis bu kararını verdikten sonra borçlular ehlivukufun - ticaret odası yasıtasile intihap edilmesini istedi - ler. Mahkeme bu talebi kabul ettiği için muhakeme 24.3.939 saat on dör- de talik edildi. ——— Rumen Ticaret Heyeti Geliyor Türkiye- Rumanya arasında yeni yapılacak ticaret anlaşması için Ru- manya iktısat nezareti erkânımdan bir heyet bu hafta içinde şehrimize gelecektir. Heyet Ankaraya giderek şubatım on beşinde müzakerata baş- lıyacaktır. Arabacıların Toplantısı Arabacılar esnaf cemiyeti dün Halkevinde senelik umumi kongre- lerini akdetmişlerdir. Kongre esna- fa yapılacak yardım ve bütçe hak- kındaki dilekleri kabul etmiştir. Es- naf hastanesini idare eden komisyon dahi dün toplanmıştır. nımızda neşretmeliydi de — gününü 'ömcliydl, değil mi?... İntihabatı Teftiş Komisyonu dün Valinin riyaseti altında ilk toplantısını yaptı Günün Resirmnleri Şehir Meclisinin dünkü toplantısında Vali nutkunu söylüyor & A 7-2-939 SUAL NĞE YA A Nafıa Fen Mektebi Nedir? S — Nafia fen mektebi dir? C — Eskiden bir Nafia fen mek- tebi vardı. Şimdi bunun adı Nafia teknik okulu olmuştur. Tahsil müd- deti dört senedir, bu tahsili bitiren - ler mühendis diploması alırlar. Bir de bu mektebin içinde ayrıca fen memuru yetiştiren bir kısmı var dır. ne- * $ — Deniz suyunun kesafeti nasıl ölçülür? C — Areometre denilen bir âlet vasıtasiyle ölçülür. * S — Muzip kelimesinin azap- la alâkası var mıdır, kökü ne- reden gelir? C — Muzip kelimesi azaptan ge- lir. Lügat manası tazip eden demek- tir. Kullanılan manası da hos sakalar yapandır. Arapçadır. * S — Üniversitedeki — İktısat Fakültesi ile Yüksek Ticaret Mektebi ayni mektep midir? Değilse aralarındaki fark ne- dir? C — Bunlar ayni'mektep değil - lerdir. Yüksek İktisat ve — Ticaret mektebi daha ziyade mesleki bilgiler veren bir yüksek ihtisas mektebi - dir. İktısat Fakültesi ise bir ilim mü- essesesidir, İktısadi ilimleri tedris e- der. x S — Knut Hamsun'un Pan isimli romanını türkçeye çe - virdim. Neşredebilir misiniz? €C — Tercüme roman neşretmi - yoruz. azı S — Hükümetçe satın alınan tramvay ve tünel şirketleri - nin idaresi belediyeye mi ve- rilecek? C — Şimdilik böyle bir karar ve- rilmiş değildir. Bununla beraber bu dilmesi de eseidenbeli MWevzud'vas: histir. dti ğ * S — Mareşal Budyeni kim - dir? C — Çarlık ordusundan Kızılor - duya iltihak etmiş ve Sovyet ihtilâ- linde büyük hizmetler başarmış, ma- reşal rütbesini kazanmış bir kuman- dandır. Stalinin en fazla itimadını kazanmış olan Sovyet erkânından bi- risidir. * S — Asri olimpiyatların en parlak neticesini hanki şam - piyon almıştır. C — Berlin olimpiyadına Ameri- ka namına iştirak eden zenci Owens üç (dünya birinciliğini şuhsmfln top- lamak suretiyle o güne kadar görül- memiş bir şampiyon olarak meydana çıkmıştır. S — General Aguvaza kim - dir? C — İspanyol cümhuriyetçileri - nin kuvvetlerine kumanda ederken Franko hesabina milletine ihanet et- miş bir generaldi. Madridte kurşuna dizileceği sırada halk tarafından linç edilerek öldürülmüştür. TAKVİM ve HAVA 7 Şubat 1939 Bi S e İ ie Kasım: 92 Rüumt: 1355 İkincikânun: 25 12.28 17.30 5.26 2 nci ay Gün: 28 Arabi: 1357 Zilhicce: 17 Güneş: 7.06 — Öğle: İkindi: 15.186 — Akşam: 'Yatsı : 19.0$ — İmsâk Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy meteoroloji istasyonundan &- lnan mâalümata göre, hava yurtta Akde- niz kıyıları ve Ege bölgelerinde bulutlu ve mevzil yağışlı, diğer bölgelerde umu- miyetle çok bulutlu ve yer yer yağışlı geçmiş, rüzgârlar umumiyetle şimali isti- kametten orta küvvette esmiştir. İstatbulda hava kapalı ve cüzi yağışlı geçmpiş, rüzgâr şimalden saniyede 4 - 6 metre hızla esmiştir. Saat 14 te hava tazyikı 765,7 milimetre idi. Sühunet en yüksek 7.0 ve en düşük 1,0 santigrat ola- rak kaydedilmiştir