21 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

BUGÜN| Frankonun Taarruzu B Yazan: Ömer Rıza DOĞ fıuh_ Ge;en eyaın eT hm”:lde:ı l'ışın yan ve hâlâ devam bir hay- ko taarruzu Katalonyalıları - li sarsmış ve Katalonyanın merkezi olan Barselonaya da Y: w',ıt'l.eri- Cümhuriyetçi İspanya ee rilemek nin bu taarruz k ö ş; yalnız ıztırarında kalmı sebüt ? olmak sayı üstünlüğü ile hrş.ıl.şml! dere- değildir. Bir tarafın elinde son ce mebzul olduğu halde diğer tara- k de - fin elinde öiçü kabül etmiyscek Co recede olan askeri mühimmat ve m:!ıızıîı'::dhu'benber Cümhuriyetçiler her yerde en mmnnidı:ıc mukıve..- meti göstermişler, Ve düşman tazyi- kini hafifletmek için S.trumı.l!ıj cep- hA inde taarruza geçmişlerdir. Fakat bes:u::ketler maksadı temin edeme- di yüzden Frankistlerin Ka - miş ve bu İnlînyıdıki taarruzları hızını kay - betmemiş, Frankistler, bu cephode eei amiyle tasfiye etmek ni- ;:Zyyıî“h:':k“ ettiklerini göstermiş- lerdir. a General Fzankonun kuvvetleri Ka- talonyada derinleşmiş ve çok mü - him mevkiler zaptetmiş olduğu hal- de Katalonyanın Şimal tarafında ay- ni derecede ilerliyememiş bulunu - yor. Fakat onun her halde Barselo- nayı zaptetmek, ve bu suretle bütün Katalonyayı cümhuriyet hükümetin- den ayırmak maksadını takip ettiği apaşikârdır. Bunun bir çok siyasi ve askeri sebepleri vardır. Siyasi sebep- lerin en mühimmi Barselonanın, ha- lihazırda cümhuriyet — hükümetinin merkezi olmasıdır. Franko, Barselo - nayı zaptedebildiği takdirde, İspan - ya Cümhuriyeti kendine yeni bir kez bulmağ bur olacaktır. Barselonanın mühimmat fabrikaları- nı ihtiva etmesi, Frankoyu biran ev- vel burayı ele geçirmeğe teşvik eden en mühim askeri sebepler arasında- dır Franko kuvvetleri Katalonyanın :"Tlıeh;u' qg'ıl ettikleri takdirde l"rıın k imkân bulurl ay & — Londrada Emniyet Tedbirleri — Tedhişçilerin Tayyare Meydanına Bomba Atmasından Korkuluyor İrlandanın ilk reisi Doktor Hyde Londra, 20 (A.A.) — Daily Teleg Eâ*%e&“â%?ââîdî; bir çokları, tet - hişçilerin suikastlerinin tekerrürüne mâni olmak için ittihazı muktezi ted a -| birleri kabine azası ile birlikte tetkik ; Fransa Toplantı Meclisinde Gürültülü Bir Yapıldı Paktının Tezahürünü Paris, 20 (Husust) — Parlâmento- da harici siyasete ait müzakere de - vam etmekte olduğundan ve bir çok hatipler söz söylediğinden Hariciye Nazırı M. Bonnet, beklenen nutkunu henüz söylememiştir. Yalnız M. Bon- net, bugün Fransa ile Lehistan müna sebetlerinden bahsetmiş ve “Lehistan Hariciye Nazırı B. Bek, bana, Fran- sız - Leh ittifakının Lehistan harici siyasetinin temellerinden olduğunu söylemiştir,, demiştir. M. Bonnet daha sonra Lehistan sefirini kabul etmiş ve anlaşılan mer kezi ve şarki Avrupa vaziyetini ko- nuşmuştur. Mecliste bir hayli gürültü olmuş- tur.. Hatipler arasında olan Heryo Almanyanın ya ağladığını veya yal- vardığını, yahut tehdit ettiğini ve küstah davrandığını söylemiş ve “Uk ranya lesini Alman propagand. sı ortaya çıkarmıştır. Fransız - Sov- yet paktının tezahürünü isteriz,, de- miş, nihayet İtalyan taleplerinden bahsederek bu taleplerin Fransız bir- liğini ortaya çıkardığı, hiçbir dikta- törün bu birliğe bir şey yapamıyaca- ğını, Daladier tarafından yapılan se- yahatın plebisit mahiyetinde olduğu- nu söylemiş ve memleket hükümet- ten kati sözler bekliyor, diyerek nut- Parlâmento Reisi Heryo "Fransız - Rus kunu bitirmiştir. birliğini bozmak istiyor ve Fransanın deniz yolları üzerinde istinat nokta- ları arıyor.. demiş, bu esnada sağ cenah kâtibin sözlerini tediğinden Pierre Cot “bu söz kesme- lere bakılırsa Alman propagandası- nın henüz kuvvetli ve kudretli oldu- ğuna hükmetmek lâzım gelir,, demiş, bu yüzden ortalığı gürültü kaplamış, iki taraf biribirine, ağır sözler söyle- miş ve reis celseyi 20 dakika tatil et- miştir. kovaya satılmışlar,, diye bağırdıkları için komünist Torez'den sağ mebus- lardan Duplessie tokat tokata gelmiş, kavga nihayet bulduktan sonra mü- zakere devam etmiş, bir mebus Bale- ar adalarının bitaraf ilânını istemiş- tir. Meclis salıya toplanacaktır. mada çıkan gazetelere bildirildiğine göre, Milano faşist teşekkülleri, u- mümi harp esnasında Fransız cephe- sinde ölen İtalyan askerlerinin ke- olan parayı toplamak üzere iane cet- İstiyoruz,, Dedi Eski Bahriye nazırı Pierre Cot, 'Almanya, Fransız — İngiliz — Rus kesmek is- & Celse açılınca sağlar sollara “Mos- İtalyanların bir nümayişi daha Roma, 20 (A.A.) — Milanodan Ro- miklerinin İtalyaya nakli için lâzım velleri açmışlardır. * * çine — ğ rlar ve bu su - retle Cümhuriyet kuvvetleri bir gıda Ve iptidat madde kaynağından mah- rum edilmiş olurlar. Fakat bunu yapmak için taarruzu sonuna kadar idame etmek ve Barse- lona ile Şimali Katalonyayı da zap - tetmek lâzım gelir. Bunun kolay kolay mümkün olmı- yacağını salâhiyetli şahsiyetler anla- tıyorlar. h ei © | birkaç hafta evvel Londra hükümeti- ne bu hafta içinde bazı hâdisata inti- zar edilmesi lâtım olduğunu bildir- miş ve şüpheli eşhasım tevkifi için faydalı malümat vermiştir. . * Londra, 20 (A.A.) —De Valera, serbest İrlanda âli komiserini Cham- berlain ile refikasına dün oğullarına karşı yapılmış olan suikastten dolayı İngiliz askeri Geni Temperley, bu meseleye dair yazdığı bir makalede diyor ki: “Cümhuriyetçiler manevi kuvvet- lerini, muhafaza etmektedir. Ve son larda bir hayli £ landıkl, ve arazi kaybettikleri halde bozgun- luk izi gö iyorl B ! Ö- nünde haftalarca harp olacağı lltlaşı- lıyor. Çünkü cümhuriyetçiler, bütün kaynaklarını ve vasıtalarını kullanı- yorlll- Cümhuriyetçiler _"9"“' ey kaybol lll;;BşMadrit kapılarına kadar dayan dığı S“Şd:tçiş;“er:ı:;fmdu tekrar cüm"':,:”i beklenebilir. Fakat Na- sinsi sinsi mülâhaza ettiği at, büyük alayların le- : ynlar da General Fran - hindedir. dedir. Fakat cümhuriyet- konun ©* it eden en büyük tehlike, çileri 'eh?ı:t;,dıî madde yoksulluğu- açlık ve dîır. tecridi, yahut Fran- Kımıonî iplik hukuku verilmesi, .29 ::î: ?;ışç G“b:::hurlriniı_ı bu söz- İngiliz 956?7 İigiyetini göstermek leri, vaziy? uriyetçiler namına ie berabüf c de "E,;nin henüz uzak ümit kesmt5 | iÇor. steriy bir kere daha olduğunu £ iler, Ci'ımhlll'îyî::ıhyıhiı“ek vaziyette. kendilerini g bunun ne d'rler. inler de egekl F -|t Önü muğ:î;ün olduğuna şahit ola. derece mü caktır. uzüne ikasında ça- Go'ü';, çivi fabr:;s:esi v Beşiktaştâ gzaen ir çivi batarak şan Ai aa rine Te e he kal ticesînde ıs:l oğlu bAS yaralanmış, dırılmıştır. lerini beyan etmiye ve çocuk l sıhhatte olduğu hakkında ken rilerine teminat vermeğe memur et- miştir. * Londra, 20 (A.A.) — Daily Mail gazetesinin bildirdiğine göre emniye ti iyeye bir P önderilerek tethişçilerin gece Hen- :lon tayyare rg>ydanımı berhava et- miye teşebbüs edecekleri bildirilmiş tir. Bunun üzerine tayyare meydanı- na derhal mühim miktarda polis tak viye kıtaları gönderilmiştir. Gece ya rısından biraz evvel bir kaç yüz as- ker ve polis tayyare meydanile civa- rını emniyet altına almıştır. Gece de emniyeti umumiyeye gön derilen imzasız bir mektupta tethişçı lerin İrlanda postasını nakletmekte olan Holyead-Enston ekspresini ber- hava etmiye üuğraştıkları polise haber verilmekte idi. Muhtelif istasyonların memurlarına müteyakkız bulunmala rı tenbih edilmiş ise de tren bu sabah saat 2 de hiçbir ârızaya uğramadan Holyhead'a gelmiştir. ——— Maarif Şürası Haziranda Toplanıyor Ankara 20 (Tan muhabirinden) — Maarif Şürası haziranda Ankarada İ ya davet ktır. Şüra rievcut vaziyeti gözden geçirerek kültür hayatımızı alâkadar eden ye- ni karatlar verecektir. Şüra Vekilin Teisliğinde vekâlet umum müdürleri, Talim ve terbiye heyeti reisi ve aza- ları, vekâletin dört umum müfettişi, iki ilk tedrisat müfettişi, iki orta ted Tisat, bir ilk tedrisat öğretmeninden Cenevre, 20 (A. A.) — Milletler Cemiyeti konseyi, dün akşamki hafi celsesinde ittifakla bir karar sureti kabul etmiştir. Bu karar suretinde #zadan Çine yapmakta oldukları yar dımı genişletmeleri. Çin mukaveme- tine engel olabilecek her türlü hare - ketten içtinan etmeleri ve bu husus- t KA edilm;tedir. Karar sureti, cemiyette | c aza olmayan devletlerin de bu müşa verelere iştirakleri imkânmı derpiş $ * F Vaşington 20 (A. A.) — Hullün tavsiyesi mucibince hiç bir Ameri - kan firması bundan sonra Japonya - ya tayyare satmiyacaktır. t aa ÜN A BB ha Dünkü Meelis Müzakereleri Ankara, 20 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün Faik Öztrakın başkan- lığında toplanarak Ofun Torel köyün den Kıvırcık oğullarından Pehlivan oğlu Mehmet Ersoyun ölüm cezasına çarptırılması hakkındaki mazbatayı tasvip etmiş ve Türkiye - Almanya ticaret mukavelesine müzeyyel itilâ- fın tasdikine, Riyaseticümhur teşki-. lâtı hakkındaki k: bazı maddı d ni Birlik retinde Arap heyetleri şerefine veri- len bir ziyafette nutuk söyliyen Irak Başvekili Nuri Essait Paşa Arap devletleri ittihadının ehemmiyetimi heyeti reisi Prens Seyfülislâm ayni mealde sözler söylemiştir Arap kon 1 gresi yarın son toplantısını - yapa- hareket edecektir. gazetesine, Arap memleketleri ara- sında bir birlik paktı yapmak lâzım geldiğini, çünkü bütün Arapların a- ralarındaki siyasi ve iktısadi müna- sebetleri takviye etmeyi düşündük- lerini söylemiştir. Suriye — Filistin — Erdün zırlandığı jeye ait haberler ne tekzip ediliyor, gidildiği sırada Suriye meselesinin vahim bir mahiyet alması Arap mahfillerini meşgul etmekte- dir. tercüman olan bir makam şu sözle- ri söyl ir. İ Araplar Dr. Şaht Vazifesinden Ayrıldı Bu Yüzden İngilterede Markta Hafif Bir Sukut Görüldü Şahtın yerine gelen Dr. Funk Alman kabinesinde Paris, 20 (Hususi) — Valter Funk, Dr. Şaht'ın yerine Reichbank mü- dürlüğüne tayin edilmiştir. Dr. Şaht, kalmakta ve Funk da İktısat Nazırlığını muhafa- El Kesesinden Bahşiş Yazan: B. FELEK ömertler tanırım, bol keseden atarlar: — Efendim! Ne olur bir kaç bin lira sarfedip şuraya bir bahçe yapıl- , Yahut: — Lâfı mı olur, bir kaç yüz lira- nın! Ne olur verelim efendim! Böyle şarkı söyler gibi söylediği şeyin mânasını değil de — bestesini yani sesini işittirmek için lâf eden cömertlerden hiç kimse görmedim ki; söylediği sözü kendi hareketiyle kuvvetlendirsin ve cebinden çıkarıp beş kuruş versin! Gerçi herkes parayı sever. Allah afiyet ve selâmet versin! Doktor Ce- lâl Muhtarın bizzat bana söylediıği bir söz var. Bu zata “Hasistir, parayı sever,, demişler. İşitmiş ve müteessi olmuş. Bundan dört sene evvel Pa- riste tesadüf ettiğim zaman bana bu teessürünü açtı ve şöylece serzenş ettiydi: «“—— Bana hasis diyorlar, diyenler benim kadar teberrü yapmış mıdır? Parayı sever diyorlar. Ben hayatım- da parayı sevmiyene tesadüf etme - dim, Benim gibi on paradan bir ser- vet yapmağa ve hiç bir tesadüfün lüt funa mazhar olmadan mevkiini alnı- nın teriyle kazanmağa muvaffak o - lanların paraya verdikleri ehemmi- yet kendi mesai ve ömürlerine ver - dikleri ehemmiyettir.,, demişti. Haklı lâflı ne denir. Ben hasise kızmam. Bu bir hasta- lhıktır. Belki tedavisi müşkül hasta- lıktır. Gerçi hasisin zararı başkasına dır sanılır ama iş tamamen bunun aksidir, Hasis daha ziyade kendisi muztariptir. Onun için hasise acı « mak gerektir. Fakat bir taraftan hasis olduğu halde öteden başkasına cömertlik tav siye eden ve hele aharın malını şuna buna veren veya peşkeş çekenlerdir ki; ciddi bir hiddete müstahaktırlar. Yeni bir fıkra anlatıyorlar. za etmektedir. fapacaklar Kahire, 20 (Hususi) — Irak sefa- ebarüz ettirmiş, daâha sonra Yemen ak, Pazar günü heyetler Londraya Prens Seyfülislâm — Elmukattam Arap kongresinin toplantısında ittiha- ıinı temin edecek bir - projenin ha- söyleniyorsa da bu pro- e de teyit ediliyor. Filistin meselesinin halline doğru bütün Arap mahfiller'nin düşüncesine lerinin değiştirilmesine ait kanun lâ- yihalarının ikinci müzakerelerini ya- parak kabul etmiştir. Yine bugünkü toplantıda ikinci mü zakereleri yapılan kanunlar arasında askeri memurlara ait 1455 numaralı ı beşinci maddesile zeylinin değiştirilmesi hakkındaki * lâyihanın müzakeresinde söz alan hatipler, ka- nunun, 11 şubat 1937 tarihli ve 3128 sayılı kanunun meriyete girdiği tarih ten itibaren meriyete gireceğine ait | ikinci maddesi hükmüne itiraz ede- rek maddenin tadilini gözeten takrir ler vermişlerdir. Milli Müdafaa en- fr li leşmeyi bilen Araplar, Süriye meselesini hal için birleşe- bilirler.,, Parlâmento Reisi Farisülhuri tara- iyinciliğine tayin olunmuştur. “Filistin meselesini yarın da Yeni Suriye kabinesinin Suriye ndan teşkili bekleniyor Eski Irak Adliye Nazırı Reşit Â- Gevlâni, Irak Kralının başmabe- Te vti d Rusyada Üç Komiserlik İhdas Edildi Moskova, 20 (A.A.) — Tass ajansı cümeni tekrar tetkiki için kü ddeni, Üü v ini iste- miş ve bu talep kabul ol ştur. gıda nin üç komiserliğe ayrıldığını bildir- ddeleri endüstri k liği- Mme, Jemçujina— Bundan sonra cenaze nıkllne'mıh- sus beynelmilel itilâfa iltihakımıza | il. teşekkül edecektir ait kanunun birinci müzakeresi ya - pılmıştır. ; nın idaresi altındaki balık endüstrisi düstrisi ve Vassili Zotofun idaresine verilen gıda maddeleri endüstrisidir. e Pavelin idaresindeki et ve süt en hal için bir-| © tupta diyor ki: vazifeleriniz vardır.,, * Şaht'ın devlet bankası rinde de hayret uyandırmıştır. meti mahiyetindedir. * çekilmesi, yahudi muhacereti için gö nu azasını tamamile şaşırtmıştır. Bu komisyon azasından biri, bu bizim i- çin kuvvetli bir darbe olmuştur, de- miştir. ' Rublee derhal iş arkadaşlarını ya- nına çağırarak yeni vaziyeti müza - kereye başlamıştır. Mülteciler hakkında yapılmakta o- lan görüşmelerin nihayete ermiş ol- ğundan yahudi eti ofisi direktörü Rublee resmen haberdar e- dilmiştir. B muh Fransız Somalisi Hududunda İtalya Tahşidat Yapmış “Paris, 20 (A.A.) — Paris - Soir ga- zetesinin Cibutideki hususi muhabi- ri akademi azasından Jerome Tha- raud'un bildirdiğine göre, Adiseba- ba - Cibuti şimendifer hattının Ci- buti - Diredava mıntakası uzunluğun da geçenlerde 8 - 10 bin İtalyan “As- karis,, i tahşit etmiştir. Hududun di- ğer kısımları dağlarla çevrilmiş ol- duğundan — Fransız Somaliland'ına buradan başka bir noktadan hücum etmek imkânı yoktur. Funk, dört sene için tayin edilmiş- Führer, Dr. Şaiıt'ı gönderdiği mek- “Birçok seneler Almanyaya ve bana ifa etmiş olduğunuz hizmetlerden do- layı size samimi teşekkürlerimi bil- diririm. Alman nazırı sıfatile iyi ne- ticeye isal edeceğiniz yeni bir takım müdürlü- ğünden ayrılması İngiliz mahfillerin- de nahoş bir tesir husule getirmiştir. Alman markındahafif bir tenezzül gö rülmektedir. Devlet bankasındaki bu değişiklik Londranın City mahfelle- Salâhiyettar mahfellerde sö*tlen - diğine göre Şaht'ın çekilmesi. Alman yadaki mutedil elemanların bir hezi Berlin, 20 (A.A.) — Doktor Şaht'ın rüşmelerde bulunan Rublee komisyo- Mister Chamberlain, - İngiliz Baş- vekili Mister Chamberlain - ilk defa # İ — Canımt, İsi / silâha dökmeğe, harp etmeğe kadar gitmeğe ne İü - zum var? İstediğiniz neyse sulh yo - lu ile halledelim, Söyleyin bakalım! Her Hitler: — Çekoslovakyadan bir kısım iste- — Güzel! Zaten vereceğiz, — Yine oranın istihkâmlarını yı- kacağım! — Onu da vereceğiz. — İleride Şarki Prusya davasını ve Dançig koridoru işini halledece - ğim. — Tamam! Başka? — Başka bir şey yok! — Hah! Gördünüz mü işler nasıl kolayca hallolundu. Ve iki taraf memnün bir halde ay- rılmışlar. Yalnız Her Hitler istasyon da Mister Chamberlain'nin elini sı « karken demiş ki; — Dostum! Bu görüşmemizdeki iyi mesaimizin hatırası olarak bana bir küçük yadigâr, meselâ şu semsi- yenizi vermez misiniz? Chamberlain şu cevabı vermiş: — Affedersiniz! O İngiliz hdi Bu fıkra ya hakikidir veya — yüz de dok beş — uyd d ama bugünkü beynelmilel vaziyeti bunun kadar iyi hulâsa eden az fıkra gör - düm. Herkes kendi malmı bağrına ba - sıp sakladığı kadar başk malı- nı da peşkeş çekmeden vaz geçerse, belki siyasi iştahlara bir durgunluk gelir, KISA HABERLER f e. c © Maliye' muhasebat umum müdürlü- ğüne tahsilât müdürü Şevket Avalan ta- yin edilmiştir. © Bulgar Kralı Boris yanında Prens Siril ve Prenses Odoksia olduğu halde Romaya hareket etmiştir. Orada Prenses Savoinin evlenme merasiminde hazır bü- lunacaktır. © İtalyanın harict —ticaret bilâncosu 1938 de iki milyar 959 milyon liret açık Bgöstermiştir. © 938 senesi sonunda İtalyanın ntifu- su 44,056,000 olarak — tesbit edilmiş, son bir sene zarfında İtalyada 1,031,000 kişi doğmuş, 606,799 kişi de ölmüştür. © Bir avcı tayyaresi Belgrat tayyare meydanına düşerek parçalanmış ve için- de bulunan pilot yüzbaşı ölmüştür. GELER