17 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TELEFON» DÖRDÜNCÜ YIL — No: 1245 Roma Mülâkatının Neticeleri | Yazan: M. Zekeriya SERTEL I pgiliz Başvekilinin Roma zi- yareti menfi netice verdi. Zaten bu neticeyi vereceği de bel- diydi. 1 — Röma mülâkatı, Münih konferansı gibi ani olmadı, kor kunç ve tehlikeli bir hava içinde geçmedi. Bilâkis haftalarca bu mülâkat etrafında neşriyat yapıl- dı. Efkâr umumiye kendisini iz- hara vakit ve imkân buldu. Mü- mih konferansının zararlı neticele- rini görmüş olan İngiliz milleti ar tık Romada müsamaha yapmama- ğa karar vermiş, ve İngiliz Baş- vekilini istasyondan teşyi ederkeri hiç bir müsarmahayı kabul etmi- yeceğini bağırarak bildirmişti. İngiliz efkârı o umumiyesindeki bu tebeddül Chamberlain'i Avru- pada yatıştırma siyasetini tatbik edeceğim diye Mussolininin arzu- larını is'aftan menediyordu. 2 — Fransa, İtalyan metalibatı önünde metanetini bozmamış, İn- giliz Başvekiline İtalya ile Fransa arasında mutavassıtlık rolü oyna- masına müsaade etmemişti. Bina- enaleyh Chamberlain bu bakımdan da Rorhaya eli kolu bağlı olarak gitmişti, 3 — Almanya, son dakikada Mussoliniye çok sert dayranmama- sını tavsiye etmiş ve şimdilik İtal AR Yeni Müşteri Bulmak Sanati 24310. 24318. 24319 girik zamanda müşterilerini artırmak usulünü Kuy GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ e neki ili İstifa Etti dafaa Vekili İstifa Lttı — Bi — — — — Milli Müdaf veya Naci Akdenizde Statüko Bozuluyor yanın hatırı için harbe girecek var ziyette olmadığını bildirmişti. Bina 4 İtalya tek başına harp &de- mez. İspanyada bile ümit edilen kat'i zafer elde edilememişti. Bi- naenaleyh o Mussolininin tehdidi umduğu neticeyi veremezdi. 5 — Nihayet İtalyan milleti harp istemiyordu. Mussolini bir harp tehlikesini göze alamazdı. O- Dun için de İngiliz ricaline karşı Münihte Hitlerin takındığı tavri takınamazdı. Bütün bu sebeplere binaen, Ro- ma konferansı akim kaldı. Musso. İini istediklerinin hiç birisini elde edemedi. * Roma (o konferansından alına (Sonu Sa, 10: Sü. 1 de) Almanyanın Bir Tehdidi Berlin 16 (A. A.) — Havas A. Jansı muhabirinden; duğu “totaliter bitaraflık,, me - selesi, B. Alfred Rosenberg ta rafından basılmakta olan N. S. Monatshefte adındaşki aylık mec munda bir makalönin mevzuu - mu teşkil etmiştir. Makale muharririnin tezi, Şu“ ur: N Bir devletin bitaraflığı, mil - Jeti herhangi bir millete , hissiyatını dilediği gibi izhar et mek iususunda serbest birak - msk suretile, ilân edilemez, Ya- ni Almanya, küçük devletlerin meselâ Nazi rejimine hücüm e - dilmesine müsaade ettikleri tak dirde bu devletlerin bitaraflığa riayet etmiş olmalarını kabul e- deri zi kaval Alda Seyi lü: edecek netayicin sonu gelmi yecektir ve makale muharriri, bir nümune olarak İsviçreyi ele almakta “Marksist ve könsünlst yahudi zuhacirlerine iltica hak kınm dahi Meri tıkan istenilebileceğini beyan mektedir. RR — Chamberlain Halifax Fransa Hariciye Nazırına görüşülenleri anlattı Londra, 16 (Hususi) — Başvekil Mister Chamberlain yarın (bugün) toplanacak olan kabinede Roma se- İ yahatinin neticeleri hakkında malö- mat verecek, ay sonlarında toplana- cak olan parlâmentoda bu seyahate dâir bir nutuk söyliyecektir. Bugün Romadan Londraya gelen haberlere göre Sinyor Mussolini, Mister Chamberlain'e Akdenizde sta- tükoyu muhafaza edeceğine ve İspan ya arazisinden veya müstemlekele - rinden bir karış toprak almak iste- mediğine teminat vermiştir. Londra mabfillerinde hüküm sü- ren kanaate göre Mister Chamberla- in, bütün güçlüklere rağmen yatıştır- ma siyasetin; takibe devam edecek- tir. Yine Londra mahfillerine göre, İ- talya ile İngiltereyi alâkadar eden muhtelif meseleler şunlardır: © * İtalyanın Cibuti ve sair Fransız, toprakları üzerindeki emelleri, Sü. veyş kanalının idaresi, İspanyol har- bi, Kenya, Süden ve şarki İtalyan Af rikası hudutlarının tahdidi. Roma müzakereleri yakın veya u- zak bir istikbalde bu meselelerin bir kaç tanesinin halline yardım edebi » ir. Elverir ki, böyle bir sureti tes- viye İngiltere ile İtalya arasında da- ha samim! münasebetler tesisine im- kân versin. # Cenevrede Lord Halifax ile Fran sa hariciye nazır Bonnet bügün üç saat görüşmüşlerdir. Anlaşılan Lord Halifax, Fransız atkadaşma şrnları söylemiştir: İki taraf İspanya meselesini müna- kaşa etmiştir. İngiliz - İtalyan itilâfı bakidir. Ve iki taraf tatbikini temen- ni ediyor. İtalyan askerleri, Franko- nun yakında zafer (o kazanmasından a Vekâleti Tın Ankara, 16 (Hususi muhabirimizden) — Birkaç günden beri kabinede bazı tebeddüller olacağı rivayeti dolaşmaktay- dı. Nihayet bugün Milli Müdafaa Vekili Kâzım Özalpın isti- fa ederek kabineden çekildiği tahakkuk etmiştir. Milli Müdafaa Vekâletine getirilecek zat henüz taay- yün etmemiştir. Şimdilik iki isimden bahsedilmektedir. Biri General Kâzım Karabekir, diğeri eski jandarma kumandanı Naci Tınazdır. Evvelki gün İsmet İnönünün stadvomdan dönerken Ge- neral Kâzım Karabekirin evine uğrayarak bir saat kadar ken disiyle görüsmüş olması, Milli Müdafaa Vekâletine General Kâzım Karabekirin getirileceği ihtimaline kuvvet vermek- tedir. Şimdilik kabinede baska bir değisiklik yoktur. Yarın (bugün) Basvekil Celâl Bayarın, Parti Gurubunda Kâzım Özalpın istifasını mucip sebepler hakkında izahat vermesi muhtemeldir. Ankara, 16 (Hususi muhabirimizden) — Başvekil Celâl Ba yar buzün İktisat Vekâletine giderek bir saat kadar Vekille zörüşmüştür. İle İtalyanın Ara Fransa İspanyaya Yardım Ederse İtalya Hareketinde Serbest Olacak İtalyan muharrir! Sinyor Gayda i- se bugün yazdığı bir makaled: Fran- sayı iki senedenberi İspanyaya mü- dahale ile itham etmektedir. Dahs mühim bir yazı İnformazlone Diplo- matica adın taşıyan yarı resmi ga- zetede çıkmıştır. Romadaki mesul makamların düşüncelerini aksettiren bu gazeteye, bu makalenin bizzat Sin yor Mussolini tarafından yazıldığı haber veriliyor. Makalede evvelâ : Kızıllar (yan! cüm huriyetçiler) tarafındaki yabancılar çekildikten ve muhariplik hakkı ve- rildikten sonra İtalyan lejiyonlarının İspanyayı terkedecekleri keyfiyeti - nin Mussolini tarafından Chember - Tain'e anlatıldığı bildiriliyor, Daha sonra şu sözler söyleniyor. “Barselonaya taraftar olan hükü- metlerce geniş mıkyasta bir müdaha le vukuu takdirinde, İtalya hattı ha- reketini yeniden gözden geçirmek ve hareket serbestisini yeniden iktisap etmek hakkım muhafaza eder. Diğer A a AD Hükümetçilere Göre; azın Gelmesi Muhtemeldir Ispanya Meselesi Fransa sını Açtı Ankara Müddelumumisinin Beyanatı Ekrem Könik Niçin Takip Edilmemiş? Gazeteler Yazdıkları Hakkında Hiç Bir Delil Göstermemişler Ankara, 16 (A.A.) — Tayyare ka- çakçılığı hâdisesine dair bazı İstan- || bul gazetelerinde intişar eden son yazılar münasebetile Ankara C, Müd- delumumisi Baha Arıkan, kendisini ziyaret eden Anadolu Ajansı muhar birine, şunları söylemiştir; “.— Hâdisenin mahiyetini sayın Adliye Vekili Parti içtimaında izah etmiş idi Hâdise hakkında bundan başka söyliyecek bir şeyim yoktur. Tahkikat züpdesi, sayın Vekilimin beyanatında, tamamile mündemiçtir, Muhterem Başvekil Celâl Bayar yine ayni grup içtimaında matbuatta intişar eden yazılara işaret ederek “Bu yazıyı yazanların mütaleasıne müracaat edilmesini ve bir muhbit şeklinde isticvap edilmelerini emi buyurduklarını beyan eylemişlerdi. Başvekilin bu yüksek direktifleri le memuriyetimiz,, tahkikile meşgu dile, İstanbul Müddelumumiliğine bir istinabe talimatnamesi gönder « miş ve bu hususta yazı yazan muhap rirlerin celbedilerek muhbir sıfatile malümatlarına müracaat edilmesin istemişti, İstanbul Müddelumumiliği meri riyetimizin bu isteğini yerine getir. Her sene kati netice alacağını ilân eden Franko ordularının şimdiye kadar işgal ettikleri sahayı gösterir bir harita Frankistlere Göre: taraftan B. Musolini, İngiliz nazırla riyle görüştüğü sırada İspanya mese- lesinin Fransa ile İtalyanm arasını pek ziyade açmakta olduğuna ve İ - İtalyan - Fransız münasebatmın an - cak İspanya muharebesi sona erdi ten sonra nazarı itibare alınabileceği. ne İşaret etmiştir. Bu esnada bir ta - len emirler mucibince kuvvetleri Tarragone - Valla hattı imevzilere çekilmektedirler. Cümhuriyet kıtaları Estramadu- demez.,, nanın 20 kilometre garbinde kâin Londra, Azuagaya kadar gelmişlerdir. 16 (Hususi) — İspanya ge meselesinin askeri safhası gibi siya-) , Televera cephesinde cümhuriyet. 8 safhası da son derece nazikleşmiş. |Sİl8T Talavera de la Relnanın şarkım tir. Yabancı gönüllüleri iki taraftan |dan ve garbinden “ayni zemanda çekmek veya çekmemek, hattâ iki ta. | tâ8TTUZ. ederek Tageyi bastan başa sonra çekilecektir. İtalya bundan son rafa da yeniden yardımlarda bulun |Katettikten sonra Castillo Vulaalba ra İspanyaya yardım göndermiyecek| mak, yahut yardımları devam ettir. |ölündeki Frankist mevzilerini işgal tir. Fakat Fransanm da cümhuriyet-| mek meseleleri günün en hararetli |*tmitlerdir. çilere yardımda bulunmasından şi -| münakaşa zeminidir. kâyet ediyor. Mussolini, Fransa he - sabina biç bir müsbet talepte bulun- M. Blum, Populaire gazetesinde yaz- mamıştır, Tavassut veya © hakemlik| dığı makalede bu mesele ile (Sonu: Sa. 10, si. 6) Bugün Fransanın sosyalist lideri Yakmda TAN'da renkli , (Arkası Sa, 10: Sü, 2'de) Zik Yl mii Yüksek kumanda heyetince veri | sümhuriyet İdan gelen en son haberlere re cephesinde son günlerde sis yü-İverilen malümata göre vassut, bir üçler veya bir dörtler kon |Zü5den durmuş olan ileri hareketle feransı herhângi bir faide temin e -|TİDe devam ederek Fuente . Oveju- NASRETTİN Hoca Avrupada Londra, 16 (Hususi) — İspanya göre cümhuriyetçiler, mühim bir şehir nin şarkındı evvelce kararlaştırılan daha kaybetmişlerdir. Bu şehir, Le rida ile Barselona arasındaki Cerve- radır, Frankist kaynaklar tarafından Tarragona - nın işgalinden sonra şehirde 10.00) kişi kadar kalmıştır. Dün isgal olu - nan mıntakanın nüfusu 200.000 tah. min olunuyor. Prankistler ileri hareketleri esna sında kaçmakta olan birçok siville. rin, ihtiyar, kadın ve çocukların yol larını keserek bunları şehre dönme Be icbar etmişlerdir. Cümhuriyet kıtaları dağınık bir şekilde ricat et. karikatürü çıkacaktır. miş ve bu hususta yazı yazan muhaf rirlerin ifadelerini alarak, istinabe evrakmı bize göndermiş bulunmakta dır. İstanbul gâzetelerinin bazıların. da intişar eden ve bizim tahkık'le meşgul bulunduğumuz hâdisedeki tahkikata nazaran bilmediğimiz nok« talarla, bunlara verilen cevaplar hak kında efkârı umumiyeyi tenvir et- meyi faydalı görüyorum. Bilfar? Yeni Sabah gazetesi: “Ekrem Köniğin İstanbula gel « diğini ve vapura © zaman yüksek bir mevki isral eden bir zatın gi (Sonu: Sa. 10. sü. 4) İm e Vali 250 Lirayı Şirkete Bıraktı İstanbul Belediyesine bağlı ve tıpkı bir belediye şubesi ma- hiyetinde olan Belediye Sular İ- daresi, şimdiye kadar bir mec- lisi idare marifetile idare edil mekte idi. Vali, buradan bu meclisi idarenin tabi relsi sıfa- tile ayda 250 lira maaş alırdı. Haber aldığımıza göre, Vali, ve Belediye Reisi Lütfi Kırdar, vazifeye başladığı o gündenberi Sular İdaresinde yaptığı tetkik. ler esnasında bu hususa muttali olmuş ve bunu kanunsuz bul - muş, Sular İdaresinin bir bele- diye şubesi mahiyetinde bulun- duğunu kabul ederek ilk iş ol - mak üzere bu meclisi idarenin reisi sıfatile kendisine ayrılan mahiye 250 lira huzur hakkını Sular İdaresine terketmiştir. Lütfi Kırdar, idare meclisine de lüzum olmadığı kanaatindedir. Binaenaleyh bu meclis de dağı. lacak ve Sular İdaresi tamami-