17 Ocak 1939 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
Salı 17 Ulus Basmmevi Çankırı Caddesi, Ankara Telgraf: Ulus - Ankara SONKÂNUN ; TELEFON 19389 Dörkkrer — ( ge | ::h:fmüüruıML :nî 5 KURUŞ İdare E 1064 Ekrem Gönig meselesi etrafındaki neşriyat Adliye tahkikatını bitirdi Ankara Müddeiumumisinin gazelemize beyanalı Bu meseleye dair yazı yazanlar feremediler Adliye Vekilinin beyanatı haricindeki neşriyat _mmm mumisi B. Baha Arıkan elil gös Muharrirlerin indi tahminlerin ULUS ANDIMIZDIM ADIMIZ Hitler'in fevkalâde murahhası yüzbaşı Wiedemann Almanya'nın ŞARKİ AVRUPA'DA den ibaret! talepleri mi? Spor istişare heyeti bugün Başve - kilimizin bir nutkundan sonra mü - zakerelerine başlıyacaktır. Müza - kere edilecek meselelere ait tafsilâ- ti bugün ikinci sayfamızda bulacak- sınız. KAKAKAREEE K ALMANYA İLE - 150 Milyon marklık kredi anlaşması dün imza edildi Berlin, 16 a. — Anadolu Ajansının hususi abiri bildiriyor : muxh.u elli milyon marklık kredi mukavelenamc- si bugün sant 12 de Hariciye Nezaretinde Müste şar Baron Weizaecker ve Orta Elçi Clodius ile Hariciye Umumi Kâtibi B. Numan Menemenci - oizlu ve Antalya Mebusu Cezmi Erçin tarafla - rından samimi bir hava içinde imza edilmiştir. ( Bu hususta D. N. B. Ajansının verdiği tafsilât üçüncü sayfamızdadır ). Trestükke llli BÜTÜN MÜŞKÜLÂTA RAĞMEN B. Çemberleyn yatıştırma Tayyare kaçakçılığı hâdisesi dolayısiyle bazı İstanbul gazete- lerinde intişar eden son yazılar münasebetiyle Ankara Cümhuri- yet Müddeiumumisi Baha Arıkan, kendisini ziyaret eden bir ar- kadaşımıza, şunları söylemiştir: Hü hiyetini sayın min mal Adliye Vekili Parti içtimamda izah etmişti. Hâdise hakkında, bundan başka söyliyecek bir şe - Ankara Cümhuriyet Müddeiu- yim yoktur. Tahkikatın zübdesi, sayın vekilimin beyanatında, ta- mamiyle mündemiçtir. Kelime ve ıstılahlarımıza istikrar vere 1 — Rcis mi, başkan mı? İdare Te e TnT Ö a mi? Vekil mi, Bakan mı? Müzat kere mi, görüşü mü? biliriz F. R. ATAY türkçüleri olmuştur: her türkçe- kelime bizimdir! ! Zaten git- | istinabe İsilU vu hulunuluru, kullasıma .. konuşma dili, nihayet kendi ahen İgini verir. Mal arlık kal gibi te- lâffuz olunmaktadır. Hemen her kıraat kitabı par - eski telâffuz hâlini “mâliye” de Ççasında veya her ajans tebliğin- de yahut her gazete yazısında aynı vazifeler, aynı mefhumlar, ayhtır hizmetler için başka türlü kelimeler kullanıyoruz. İdare ve kimine vali, kimint silbay, bazı- larma belediye reisi ve na şarbay yahut uray başkanı di. yoruz. Acaba bu kararsızlığa ni- hayet veremez miyiz? Osmanlıcada dil meselesi, sâ - delik cereyanı ile çok eskiden başlamıştır. Sultan Mahmut bir 'Tuna seyahatinden döndüğü va- kit, bu seyahatin hikâyesini ya - zan bir efendiye şu ihtarda bu- lunmuştu: “— Eğer risalenizi halka anlatmak - için yazıyorsa- nız, neden “gerdüne” gibi kim- senin bilmediği kelimeler kulla- nryorsunuz? Niçin “araba” demi- yorsunuz?,, Bir dili, lâgat bakımından, sâ- deleştirmek ve tasfiye etmek için ne yapmak lâzımdır? Bir kelime- yi mutlaka aslı başka dilden ol- duğu için atmak, ve onun yerine, velev eski metinlerden, hattâ ve- lev iycat ederek, öz kökten yeni | bir kelime koymak mı? Böyle bir tasfiyecilik ifratı yalnız bizde wukubulmuş değildir. Fakat bütün tecrübelerde daha tabiâ bir usul hak kazanmıştır: meselâ şimdiki yugoslav dilinin bânisi addolunan Karaçiç, sırpça söz, konuşma ve kullanma dili - mizdeki sözdür, diyordu. “Yas - tık” in eski islâv metinlerinde karşılığı bulunabilirdi. Ancak Karaçiç yaşadığı zaman, halkın yatakta baş koyduğu şeyin adı mstık” tı. Bugün de öyledir. ırp hanımına, kendisinden ttiğim kelimelerden birçoğu - nun aslı türkçe olduğunu söylü - yordum. Bir aralık ağzından “teferüç,, kelimesi çıktı. Hayret. le baktım. Bana dönerek dedi ki: “— Korkarım, bunun da türkler. den kalma olduğunu iddia ede - belediye başında bulunanlardan | azıları- | | muhafaza ediyoruz. Bazı kelime- (Sonu 8 inci sayfada) çet dadilğlükeinbünenmü sabrlik B. Hasan - Âli Yücel Başvekil dün İktısat Vekâletine gitti Başvekil B. Celâl Bayar dür saât 10.30 da İktısat Vekâletine gitmiş ve İktısat Vekili tarafından karşılanmış- tır. Başvekilimiz İktısat vekâletinde bir müddet kalmış ve bu müddet sar - fında İktısat vekâletine ait işler etra- fında İktısat Vekilinin verdiği izaha- ti dinlemiştir. Başvekilimiz Celâl Bayar'ın at yeliştiricilerine kıymelli bir yardımı Başvekil Celâl Bayar, Fransa'da birçok koşular ve damızlık konkurları kazanan ve Türkiye'ye geldikten sonra da hemen bütün koşuları kazanmış o- olan safkan ingiliz atını, memleket at- larının islâhi maksadiyle, Bursa yetiş- €eksiniz « Lügat hususunda ilk kaide tes- bit edenler, meşrutiyet devrinin tiricilerinin istifadesine tahxis etmiş- ler ve bu kıymetli atı Bursa'ya gönder- mişlerdir. Muhterem Başvekil Celâl Bayar, gene aynı grup içtimamda — matbuatta | şareden yazılara işaret ederek: Bu yazıyı yazanların mütaltasına müracaat edilmesini ve bir muhbir şek linde isticvap edilmelerini...” emir buyurduklarını beyan eylemişlerdi. Başvekilin bu yüksek direktifleriy- le memuriyetimiz, tahkikiyle meşgul bulunduğu tahkikatın tenviri maksadı ile, İstanbul müddeiumumiliğine bir talimatnamesi VU Uududa yazı yaşaı smuharrizlerin celbedilerek muhbir aifatiyle malü- matlarına müracaat edilmesini — iste - Biz onun | mişti. İstinabe evrakı geldi İstanbul müddelumumiliği memu- we İCiano Varşova'ya geldiği zar Sömürge istekleri Londra, 16 a.a. — Deyli Herald ga İzetesinin bildirdiğine göre, Hitler'in fevkalâde murahhası yüzbaşt Fritz Wicdemarnn, gelecek hafta içinde Lon- dra'ya gidecektir. Mumaileyh, İngilte re hükümetiy asa geçerek alman müstemlekelerinin iadesi meselesini görüşecektir. Yüzbaşı — Wiedemann, |Hitler'e Almanya'nım şarki Avrupa'da yapması mühtemel yeni bir talebine karşı İngiltere'nin hissiyatını bildi- ren rapor da gönderecektir. Bu gazetc, Fon Ribbentrop, 28 son- kânunda Polonya'da Becek ile görüşe - ceği zaman Polonya'nın müstemleke istiyeceğinin güphesiz olduğunu yaz- makta ve bu taleplerin şubatta kol edileceğini ilâve eylemektedir. Netice olarak Deyli Herald, Polon- ya'nın Almanya tarafından kendisine yapılan teklifleri kabul ettiğini, fakat Almanya'nın tazyikine rağmen komin- tern aleyhindeki pakta iltihak etmek siyasetine devam edecek Roma görüşmelerinin âkisleri elân devam etmektedir. Londra resmi mah - filleri, hütün müşkülâta rağmen B. Çemberleyn'in yat stırma siyasetine de- vam edeceğini tebarüz ettirirlerken, italyan ve ingiliz hükümetlerinin fikir- lerine tercüman olan gazeteler, Roma görüşmelerinden esasen gürültülü ve heyecanlı neticeler beklenmekte olduğunu, ingiliz - italyan dostluğumu bir kere daha teyide vesile olan bu ziyaretin, bilhassa psikolojik bir ehemiyeti olduğunu kaydetmektedirler. Fransız gazeteleri ise, İtalya'nın isteklerini Fransa'ya bildirmek için is - panyol barbinin neticesini beklediğini yazıyorlar. Diğer taraftan B. Muso « Alld'ılılngiluıı',ı, ispanyol topraklarında gözü olmadığı hakkında yenidet teminat verdiği biklirilmektedir. Roma görüşmelerinin âkisleri hakkındaki haberler & inci sayfamızdadır. meereneane seneesaranaA, şl-:lıı'eı'ıı König meselesinde Taklit mühür ve imzalarla asılları kaydetmektedir. (Sonu 5. inci sayfada) MAARİF VEKÂLETİNİN TALİMATNAMESİ Mekteplerde spor - yurfları kuruluyor Beden terbiyesi kanununun tatbikatından olarak bütün mek - teplerde birer spor yurdu kurulacağını yazmıştık. Maarif Vekâle- ti bu hususta etraflı tetkiklerde bulunduktan sonra bir talimatna- me hazırlamıştır. Zinde bir gençlik kütlesi yaratmak ve mektep- lerdeki spor çalışmalarını nizam ve kontrol altına almak gayesini güden bu çok mühim talimatnamenin mühim hükümlerini kayde- diyoruz. İlk iş olarak üniversite ve yüksek okullarla, liselerin ikinci devrelerinde, öğretmen okullarında, tecim liseleri ve erkek sanat okullariyle kız enstitöle - rinde birer “talebe spor yurdu” kuru- lacak ve yurt kurulduğu okulun adiy- le anılacaktır. “Ankara erkek lisesi talebe spor yurdu” gibi... Bir okulda birden fazla talebe spor yurdu kurula- mıyacak ve yurdun forması, o okulün forması olacaktır. Spor kümeleri, spor bölgesi İki veya daha ziyade spor yurdu kurulmuş olan yerlerde bu yurdlardan mürekkep bir küme teşkil olunacaktır. Ankara, İstanbul, İzmir gibi büyük şe- hirlerimizde ise her semtte bir küme vücuda getirilecektir. Bir vilâyet çev- resi dahilinde bulunan bütün yurdlar da bir bölge teşkil odeceklerdir. Bir spor bölgesinin haşkanı vilâyet valisi, bir şehrin spor kümelerinin (Sonu 5. inci sayfada) B. Sabit Aykut İstafistik Umum Müdür vekili oldu Başvekilimizin G. saraylılara yüksek ilfifatları Ankara Galatasaray kulübünün kon- İgresi münasebetiyle kongre başkanı B. Sadi Batu Başvekil Celâl Bayar'a aşa- Brdaki telgrafı çekmiştir: Sayın Celâl Bayar Başvekil Yıllık kongre halinde toplanmış o- Jan Ankara Galatasaray spor kulübü i- zaları, spor hayatımızın rasyonal esas- Tar üzerinde tanzim ve inkişaf ettiril- |mesi bususunda cümburiyet hüküme » tince alrnmış ve muvatfakiyetle tarbik edilmekte bulunmuş olan isabetli ted. birlerden dölayı gükran ve minnet duy- gülariyle birlikte en detin saygı ve| sevgilerini sunarlar. Bf T İ b Kongre reisi B. Celâl Aybar' va dZıımı'vîm"ı: SADİ BATU müsteşarlığına tayini dolayısiyle açı! İ BAD bulunan istatistik umuüm müdürlüğü -| — Büşvekil, aşağıdaki telgrafla-cevap| vermiştir: (Sonu 5. inci sayfada) ne, umum müdür muavini Sabit Ay - kut vekâleten tâyin olunmuştur. (a.a.) Ekrem Köniz tarafından İspanya') g 'ye yapıla: ovrak sahtekârltür olduğunu haber vermiştik etrafında elde cttiği, vesikaların fotoğ olarak neşrediyi İ*e kaçakçılığı BAdisesinin resml Bu gün bir muharririmirin bu bidise filerimi azıllariyle mukeyeseli iz. 4 Butada Milli Müdalsa Vekâleti mütüriyle General Kâzım Özalp'ın mzasının aslımı, hakıkisini görüyorsunuz Aksel'in ülmektedir. Le Ministre de la Vefense Nationsle Nü Jâ_uj/n/ Balbuki yukarı koyduğumuz ve Milli Müdafaa Vekâleti mübüriyle, Ceneral Kâzım zalp'ın imzasıaı gösteren klişe sahtekâr tarafından sahte olarak kullarılan mübür vi imsadır. Bu imzanın ve mübürün yukarıdaki aslı ile hiç bir afik*sı ve hactâ möşahal dahi görülmemektedir. Ay başka biçimde ve çarpık, yazı Türkiye "Comhuriyeti” şeklindedir. Ge vouloir bien açreer İ'expreselen de ma Lres bevte GSdnrideration. Bi : Bu klişede de Hariciye Vakâleti Sehtekâr tarafından taklit koyduğumuz Hariciye Veki mühüriyle Hariciye Müsteşarı Agâb Aksel imrasının — iş görüyorsunuz. Bunun da yukarıyı aslımı mühüriyle ve Agâh Aksel'in hakiki imzasiyle biç bit alâkası görülmemektedir.
