1 Ocak 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENCEREMDEN Olmıya Devlet Cihanda... Yazan: M. Turhan TAN elf mabedinin kapısına meçbül bir dimağın nurlu bir düşün- cesi olarak işlenen: “Kendini bil!,, vecizesini okuduğu gün Aristo'nun dohasında bir inkılâp vukua geld ni ve o büyük filozolun bu iki kel meyi temel yapmak suretile azameti hâlâ gözleri kamaştıran bir mektep kurduğunu rivayet ederler. Kanuni sultan Süleymanın da e debi, içtimai ve hattâ bedii dehasını bütlün inceliğiyle, sezerliğiyle, kavra- yış kabiliyetile şu beyitte okumak milmkündür: Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmıya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi Fikir, ilk lâhzada basit görünür.| Fakat Aristo'ya bir felsefe manzu- mesi ilham eden “Kendini bil!,, veci- zesi de öyledir. Hüner, arta malı ve müptezel sanılan bir düşünceyi böy- le mücevher haline koymak ve ba. sit olduğuna inanılarak üzerinde du- rulmamağa alışılmış hayati hakiket- Teri canlandırmaktı. Eğer Yavuzun oğluda sıhhati her nimetten üstün olduğunu dile a- |” ınmaya değmez bir mütenrefe saydı, bu güzel beyti yazmazdı edehiyatımız, Delf mabedindeki ve- öze kadar kıymetli bir bediadan mahrum kalırdı, Lâkin o, başta hür- riyet, fsrilet, marifet, servet olmak Üzere ferdi ye içtimai hayatta tasav- vur olunan'Ye olunsmıyan her nimet ve kiymetin bir zevk ve bir mâna &- fade edehilmesi 1 ihhatfle herahor #erelli etmesi lâzım geleceğini — bel. Ki hasta halinde, belki hir hastanm bas ncunda — görüp anlayınen bu görüsnü ve duygusunu bir salkım in- ci gibi edebiyat tarihinin bir köşe- sine ssmaktan kendini alamamıştır. Ne yazık ki bir değil, bin şair sıhha- fin İaymetini terennüm etse o k meti hasta olmadan lâyrkiyle kavra-| mak insanlar için kolay kolay müm- kün olmuyor. says ve | #* Ne yalan söyliyeyim, on gün sü- yen Iztıraplı bir dösek esareti sırasm- da sik sik bu beyiti inledim, Gözü- Mmün önüne belimdeki sancıları, böğ- rümdeki acıları, yüreğimdeki boğu- €n çırpıntıları unutturacak sahneler! getirmek ve mexelâ zümrüt tarhlarl, bözenmiş gümüş pullu, altın çakıl, elmas ağaçlı bahçeler düşünmek is- tedikçe bu didinmenin tamamile hoş | olduğunu anlamkta gecikmiyordum. Çünkü hastalık demlerinde en ir rümrütlerin bir kinin en seçkin elmasların bir tutam mü. sekkin toz kadar kıymeti yok. Hasta, canından başka her şeyini uztırap- sız bir nefes almak uğrunda fedava hazır. Öyle bir demde pul nedir, pa: ra nedir? Yalımı sn var: Bir nefes sihhat, bin bir türlü şartlara bağlı. Sütü bezek, yağı bozuk, suyu bozuk bir memle- kette yaşıyanların sıhhatleri de ta- biatile bozuk olur. O halde biz sh- hölten önce iyi süt, halis yağ, temiz su gibi nimetlerin de hieranını İnle- mek mecbüriyetindeyiz. Zaten öyle olmasaydı, o beyit, dilimizde hu ka- dar sürekli hayat bulur muydu Hayvan Hastalığı Devam Ediyor İzmir, (TAN) — Vilâyetimizdeki bayvanlarda şap hastalığı salgın ha- linde devam etmektedir. Baytar mü- dürlüğünün tedbirlerine rağmen has tulık söndürülememiştir ve yeni do- ğan kuzuların ölümüne sebebiyet ver mektedir, İzmir Kuşadası ve Dikili limanları hayvan Ihracatına aylırdanberi ka- palı bulunmaktadır. * İzmir, (TAN) — Şehrimizde grip salgını münasebetile tatil edilen mektepler açılmıştır. Şehirde hasta- lık tedrici surette azalmaktadır. Ma- amafih grip civar kaza ve köylere de geçmiştir. Sivrihisar © kazasındaki mektepler, gripten bir hafta tatl! edil e — o — m Türk varlığının ayrılmaz bütünlü- aziz 'Türk w sağlık, sonsuz Trofah getirmesini dilerim Çapa Marka £; a sahibi M. Nuri Capa komprimesi, Je VEE Müdürlüğünde Tahkikat Var e Evrakın Yeniden Muameleye Konması Emredildi Eski İstanbul valisi Muhittin Os ğın Vekâlet emrine alınması ü en belediye müfettişleri ş ve tahkikat bu tahkikat durdurulmuştu. rakının tekrar mu rak bir an evvel ameleye konul iü zumu hakkında emir verilmiştir. A likadar belediye müfettişleri tahki ta devam etmeğe başlamışlardır. Bu hususta hazırlanacak tahkika' günlerde Vali ve beledi Kırdara verileci Katil Rifat Her Tarafta Aranıyor Çerçevede Hasan Uzmanı her tarafta aranmasına devam olun: İmaktadır. Rifatın çoğaltılan resim leri her tarafa gönderilmiştir. Sıkı Gazinocuyu Tahkir Etmiş giderek kafayı dumanlamağa başla ni de tahkir etmiştir. Hakkında takibat yapılmaktadır. Üç Sabıkalı Yakalandı Bir müddettenberi gece hırsızlığı, manitacılık, ve yankesicilik yaptık ları halde bir türlü ele geçirilemi yen sabıkalılardan Amavut İsmal Hakkı, Niğdeli Cemal İ&ün ikinci şube memurları tarafın ra uğramıştır. Halâskâr Gazi eaddesinde otu iranvay düşerek yaralanmıştır. —o ——— Eminönü Çamurdan Kurtarılıyor Eminönü meydanı, yağan yağmurlarla bir çamur derya sı halini almıştır. Vali dün Ankara. bildirmiştir. Dün şehrimizde mebus seçimi Belediye Makine istifa eden bleediye makine ubesi müdürü Nusret hak tahkikat icrasına lüzum ilerledikten mra Muhittin Üstündağın emriyle Haber aldığımıza göre tahkikat ev öldür - dükten sonra kaçan sabıkalı Rifatın, araştırmalar neticesinde katilin ya- İkalanacağı kuvvetle ümit edilmek - İtedir. Taksimdeki içkili İzzet gazinosuna yan Âhmet bir aralik, sarhoş olarak garino sahibi İzzet ve şef garson No- Tİ le Kavenya Yataş YENE ie ve İbrahim an akalanarak adliyeye teslim & a Şoför Ahmedin idaresindeki © tobüsle vatman Mustafanın ideresin deki tramvay arasında Köprü Üzerin de bir çarpışma olmuş ikisi de hasa- ran Kristina Bomonti durağından binerken arsbanm birden bire hareket etmesi neticesinde yere son günlerde dan döndükten sonra meydanın bu halini görmüş ve icap edenlere lâzım gelen tedbirlerin derhal alınmasını Meydanı çamurdan kurtarmak İ-| Gümümnm İf?Pesirmleri e UTAN TAN LE EH Devlet ziraat işletmeleri İlstanbulda et piyasasına nâzımlık yapmak üzere mezbahada teerübe mahiyetinde hayvan kestirimektedir. Bu vaziyet karşısında kasaplar, kurumun Anadoludan hayvan getir- terek piyasaya çıkartmasını, bu tak- dirde belediyenin koyduğu narhtah fazla #iyatla satmağa meydan veril memiş olacağını ve ihtiyaç nisbetin- de mal getirtmesi lâzım geldiğini ö- ne sürmüşlerdir. Ziraat kurumunun şehrimizdeki a- İlâkadarları dün bu mesele üzerinde bize izahat vererek dedi — Bir defa devlet ziraat işletme- leri kurumu henüz tam nizımlık ya- pacak kadar piyasaya girmiş değil dir. Kurum müfettişlerinden B. Bü- fent usta ve Sslâhattin Tanyolaç hay van kestirme işlerine nezaret etmek- le beraber tetkiklerine de devam e- diyorlar. İlk olarak sekiz hayvan kes tirilmekle işe başlanmış, bugün bu miktar üç yüze kadar çıkmıştır. Bu tecrübelerden müsbet neticeler alın- dığı için kurum bugünlerde daha ge- niş mikyasta piyasaya et çıkaracak- tar. Piyasaya *| | çıkarılacak hayvanlar, BELEDİYEDE: Bazı Emlâkin İstimlâkindeki Güçlükler Kanunda Tadilât Yapılması İstenecek İstimlâk kanununda mevcut bazı maddelerle, istimlâk edilen emlik hissedarlarına ayrı ayrı hak verilme- si, İstanbulun imarı dolayısile son zamanlarda ehemmiyet kesbeden is- timlâk işlerini güçleştirmektedir. Vali ve belediye reisi Lütfi Kırdar Ankaradayken bu husus hakkında da Dahiliye Vekâletile görüşmüştür. Ve- rilen direktif üzerine İstanbul bele. diyesi, istimlâk kanunundaki bu zor. Tukları tadil ve istimlâk muamelât;. m kolaylaştıracak şekilde bir kanun lâyihası projesi hazırlıyarak Dahili- ye Vekâletine gönderecektir. Diğer taraftan, yapılacak istimlik- ler hakkında vaktile şehir mütehas- sısı Prost tarafından yapılan teklif İte bu meyanda tetkik edilerek proje- İnin hazırlanmasında bundan da isti- fade edilecektir. 1) çin şimdilik kum dökülecektir. Mey- danın tanzimi için de derhal bir pro- je hazırlanarak tatbikine geçilecek» tir. IMZEDİ UM yapıldı. İkinei müntehipler, Üniver- site konferaıs salonuna gelerek, revlerini konulan sandığa attılar. Yu- AYBİE Ziraatkurumu piyasaya Bol Miktarda Et 'Çıkarmağa Karar Verdi Devlet Çiftliklerinden Bugüne Kadar Toplanan Hayvanlardan 1000 Koyun Piyasaya Çıkarılıyor kurumu, | devlet çiftliklerinden toplanmış bu- 1000 koyun bugünlerde gelenektir. İkinci hayvan lunmaktadır. İlk petti olarak parti olarak ta 3500 kadar Trabzondan gelmektedir. Kurum kendi hayvanlarından baş- ka piyasadan da yüzde yirmi nisbe- tinde pay alarak kestirecek, bu su- retle hayvanların maliyet fiyatlarını tetkik ve kontrol etmiş olacaktır. Diğer bir nokta da kurum kendi hesabına kestirdi mektedir ki, bu da ucuzlukta mühi âm'l bulunmaktadır. Belediye narhından fazla fiyatla et | üzere Ankaraya gitmiş satıldığı iddiasına gelince; bu kati. yen varit değildir. Belediye narhı ha. ricinde satılan etler kırı yaka gibi esasen narha ve bir çeşit olmak üzere kestir tedir. Kurumun piyafaya girmiş ol masile geçen senenin bu me deki et fiyatlarile bugünkü fiyat Tasında 10—12 kuruş bir fark mey. dana gelmiştir. Ve gene bu netice ile et fiyatlarının azami olarak 45 ku- ruştan yukarı çıkmaması da edilmiştir... EKONOMİ « Yugoslavya İle Afyon Anlaşması Yapılamadı kski Aüvüğei Üc Ay Uzatıldı Yugoslavlarla aramızda açilan af- akereleri neticesinde şim - dilik bir anlaşmaya varılamayıştır. İleride müzakerelere tekrar devam eski anlaşmanın üç ay müddetle uzatıl - masına karar verilmiş ve müzakere | ler kesilmiştir. Müzakerelerde Türk heyeti relsi olarak hazır bulunan İk- tisat Vekâleti teşkilâtlandırma mü - yon mü edilmek üzere, müddeti biten dürü Servet dün Ankaraya dönmüş tür, Deniz Ticaret Müdürlüğü Ankaraya Gidiyor Deniz Ticaret müdürlüğünün An: karya nakli kararlaştırılmıştır. Ev velki gün Ankaradan dönen Deniz Ticaret müdürü Müfit Necdet, An karada vazife görmek üzere bugün tekrar gidecektir. Müdürlüğün nak line derhal başlanacaktır. Yalnız bu: rada'liman reisliği ile bir de irtibat bürosu kalacaktır. Şişe İşini Halk Sandığı Yapacak | Şişe fabrikasından fazla miktarda İ şişe alamadıkları için ihtiyaçlarını i- kara- âbi olmıyan» lardır ki, bunlar da çok az miktarda eke İmİr > temin RLER Lütfi Kırdar Dün Ankaradan Geldi pm Hastanelerde Yatak Adedi Arttırılacak Val ve bele dar dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir. Vali doğruca belediyeye gelerek şehrin sıhhi vaziyeti üzerin de meşgul olmağa başlamış ve sıhhi- ye müdürünü çağırarak kendisinden izahat almıştır. Vali bu arada bil- hassa hastahanelerdeki yatak adedi- nin ihtiyaca gayrikâfi olduğunu te- barüz ettirerek bu hususta tedbirler e reisi Lütfi Kır- alınmasını emretmiştir. Lütfi Kırdar dün, Ankaradan dö- iği hayvanları pera-| nüşü münasebetile kendisile görüşen kendeci kasaplara vermeyi tercih et- | gazetecilere şunları söylemiştir: — Ziraat kongresinde tim. Bu fırsat- i. | tan istifade ile belediye ve vilâyet iş- leri hakkında Dahiliye Vekâletile te- mas ederek izahat verdim.,, —— e-—— MAARİFTE; Büyükçekmecede Bir Yatı Mektebi Kuruluyor Belediye rels maavini Ravf De mirtaşla Maarif müdürü Teyfik Kut, doktor Hulüsi ve ilk tedrisat müfettişlerinden İzzet, Büyükçekme- cedeki yatı mektebi bina işleri hak- kında tetkiklerde bulunmak Üzere dün Büyükçekmeceye gitmişlerdir. Mektepler Tatil Edildi Yılbaşı münasebetile bütün mek- tepler, çarşamba günü sabahma ka- dar devam etmek üzere, dün saat 18 ten itibaren tatu-yapmışidı ys. kinci ellerden temin eden küçük ima- ne sahipleri, bu suretle daha faz la para verdiklerinden şikâyet etmiş lerdi. İstanbul Halk sandığı, şişey! kendi alarak ayni fiyata vermeği ka- bul etmiştir. X Denizbank umumi müdürü dün sabahki ekspresle Ankaradan şebri- mize gelmiştir. # Münhal mebusluklardan biri- ne namzet gösterilen Denizbank Ma- teryal datresi müdürü Sadettin Se rim, bu vazifesinden istifa ederek, dün daire arkadaşlarına veda etmiş- tir. “İk Amerika ile aramızda açılan ti- earet müzakereleri neticelenmiştir. « İ Anlaşma bü hafta içinde imza edile- cektir. Bugünden itibaren nikel bir kuruşlarla, bronz yüz para ve beş kuruşluklar tedavülden kaldırılmış tır. Bu paraları bankalar ve mal san- dıkları bir sene müddetle alacaklar» dır. t yah tahtayı görüyoruz. bulanmak | | İ İsiklopediye 1-1- 1939 Barem Kanunu e Hakkında 5 — Ben barem kanununun 5 18 inci derecesinde 12 lira asli maaş alan bir memurum. Ye- ni bareme göre dereceler on “ beşe indirilince bizim derece ' de olan memurlar hangi dere- ce üzerinden maaş alacaklar- ' dır? E C — Sirin dereceniz 1$ inci dere- ce olacak, fakat maaşınızda bir deği- ku, şiklik olmayacaktır. Dereceler azalı- kın yor, fakat maaşlar değişmiyor. Yal - )ya nız dereceden dereceye geçişte eskir çe sine nisbetle ufak bir maaş farkı ola- sın caktır. Ve bu fark memurların lehi -. B ne işliyecektir. te « ar in $ — Dilimize bir takım ya pic, bancı kelimeler giriyor, Bun- vay ların bir çoğunun manasını ia anlamıyoruz. Meselâ Meyalo- »t, mani, Spiritwel, klâsik, deko ; ai rasyon gibi. Bu kelimelerin ol manalarını izah eder misi niz? C — Megalomani kendini beğen - me hastalığıdır. Bu hastalığa tutulan adamlar kendilerini büyük görürler, bunlara da megaloman denilir Taz Spidituel, zarif'rind demektir, Ko'a | nüşurken İnce nükteler yapan adam- | st tara verilen sıfsttır. Dekorasyon, tezyin ve tefriş sana- ilen isimdir. kika son zamanlarda dilimiz» » Y de kullanılmağa başlayan yöbancı ke © limeler günden güne çoğalmaktadır. ''e Bunlar hakkında okuyucuların müş- " küllerini halletmek vazifemizdir. » vü 5 — Amerikada bir yeğenim ba: var. Benden Atatürk ve Türk 'v» lük hakkında barı eserler is- "5 tiyor. Bana hangi eserleri ,, göndermemi tavsiye edersi “gn niz? t C — Atatürk hakkında neşredil - *m' az rek miş en İyi eser Ziya Şakir terafından * £ bir ay evvel çıkafılan “Attan e siz Atatürkün “Nütler nu da" BORU rirseniz iyi: olur. Atatürkün yaptığı XX işler hakkında bir fikir vermek üze- re de Tekin Alpın “Kemalizm, adil eserinden bir tane göndermenizi tat siy alılğ tan ol İsiye ederiz . rap — ier S — “Meşhur Adamlar Ar- , * siklopedİsi,, nde Florihalı N& ün am hakkında bir sütuna ya” ha kın malümat olduğu halde va met, gibi tanınmış yazıcıla - ha rımıza dair bir kelimeye te - in sadüf edilmiyor? Sebebini bi- vet liyor musunuz? liği C — Bu Ansiklopedi ilk neşre baş- ia Tanacağı zaman iki etli üzerinden ha- m urlamış ve yaşayan kimseleri An -* kayinamak kararlaş - *** arılmıştı. Sonredan eseri dört cil - de çıkarmağa karar verince, bu ese! “ lir. ve herkesi içine aldılar. * Buna rsğmen bazı eksikleri varsa, im bunu da ilk eser Olmafilin bağışla <'UP) malıdır. . mmm TAKVİM ve HAVA | 1 İkincikânun 1939 m Zilkade: Birincikânin 19 Güneş: 128 — Ökle 121€ İnindi: 1g — Aks 1048 Yatsı: )s2p — İrsi İrmsâk: 538 YURTTA HAVA VAZİYETİ Yeşilköy Meteorok loji istasyonundan nlı-'ba! hava yurdun bü! vei yağışı — geçmistol rüzgürlar Tral Şinsll, Doğu Ander. hide Şarkı, diğer bölgelerde Cenubi İştik: deriz ve ger deni ir. İstantlâa kava Kapalı ve yapışı Keçi b mis, 24 saat zarfındaki YARısın metre mü-elej rabbamı bıraktığı su miktân 135 kileri gram olarak öleğimlir. FÜZKür Şimaldenl;, saniyede 7 — 9 ractre Bizi 14 $ç hava tazyiki 7608 milim hünet en yüksek yüneste 717. karda seçimden bir intibm ve salonda Parti namızedinin ilân edildiği #i-| ve en düşük 6,5 septiert olarak “aye eel
