16 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

——— 16 -5- 1938 TAN Gündelik Gazete TAN'ın hağafi: Haberde, fikirde, her- şeyde temiz, dürüst, sâmimi olmak, karlin © gereteri ABONE ürkiye Kr; olmıya — çalışmaktır. BEDELİ 1 Sene deli peşindir. Adres değiş” Cevap için mektup ilivesi İkrime GÜNÜN MESELELERİ | a | Gazeteler ve Gazete Satanlar İstanbul sokaklarında gazete satan çocukların perişan hali ve kıyafeti hükümetin dikkatini celbetmiştir. Bunların derli toplu bir kıyafete gir- meleri, üzerlerine muayyen şekilde bir gömlek geçirmeleri için kendile- ir mühlet verilmiştir. metin isteği haklıdır. Her tarafa sokulan, her yere koşan bu ç0- cukların perişan kıyafeti, sokakları- mızda ruha eza verecek bir manza- radı Fakat şunu düşünmek lâzımdır: Gazeteci çocukların perişan kıyafeti, bir meskenet meylinin veya suzluğun aci bir ifadesidir. Bu çocuklardan çoğunun arkasın- da birer acıklı roman vardır. Bir ço-| ğu küçücük birer aile reisidir. Bir dul! anneyi, birkaç kardeşi doyururlar. Yeni bir kıyafete sarfedilecek parayı bir araya getirmiye kudreileri yok- tur. Bir ailenin geçim mesuliyeti zerine yüklenecek kadar cesaret ve atılganlık gösteren bu zeki yavrular, temiz ve muntazam bir kıyafette ol- mayı, temiz bir gömlek giyme; temezler mi Demek ki, karşımızda noksanı yoktur, imkânsızlık ve da hık vardir. Buna karşi da yardım Wi zımdır. Elbirliği ile harekete geçi seher halde e vive Bnmslek hali ni almahdır.Yani Basın kurumu için ilk hazırlanan kanun projesinde ga- zete satanlara da yer ayrılmıştı. Bun. ların eline hüyiyet varakaları ve: lecek, hak ve vazifeleri belli olacak- tı. Projenin son şekli daha dar bir çerçeveye girdiği için gazete satan- lar ve bu mesleğe muhtelif suretlerle hizmet edenlerin bırakılmıştır. vaziyeti sonraya Hükümetin kıyafet hakkındaki ka- rarı, gazete satanların halini gözden geçirmiye ve daha derli, toplu bir | hale koymıya bir vesile olabilir. Gazetelerimizde, o müşterek işleri müşterek bir surette görmek itiyat| ve İmkânı bir türlü kurulamamıştı Eğer olsaydı, gazete idaröhaneleri | bir kanın çıkmasını beklemeden ga- | zete satanlara yakından meşgul o- lurlar ve bu kıyafet meselesi gibi iş- lerde elbirliğile yardım çareleri ara- mayı tabii görürlerdi, Bugünlerde eski bir gazete satıcısı yardım dileklerile etrafa feryatlar yağdırmış, fakat sesini duyurama- miştır. Çünkü gazetelerin müşterek bir kulağı yoktur. Bu gazeteci Küçük Şimendiler a- yla tanınmıştır. Bir vakitler Bakır. © trenden evvel gazete yetişti mesi sayesinde kendi muhitinde bir sporcu şöhreti kurmuştur. Her mes leğin içinden Üstünler, istidatlılar çıktığı gibi Küçük Şimendifer de ga- #ete satıcılığı içinde bir meslek ve por ruhu kuran bir adamdır. Şimd. Küçtik Şimendifer, hareket- ten düşnüştür. Senelerce hizmet et- tiği gazdeler, ona hizmet etmek için bir arayı gelmemişlerdir. Ortadıki mesele, yalnız gazete sa-| tan çoculların kıyafeti ve Küçi Mendifere yardım meselesi değildir. Memlelette içtimai yardı met ruhuru her vesileden istifade e- derek inkiaf ettirmek meselesidir. Bu gibi yırdımlar hiçbir zaman bir taraflı kalnaz. Meselâ bu meselede Eazeteler, jazete satanları düşündük lerini isbatederlerse, gazete satanlar da bir vakiler Küçük Şimendiferin bir istisna şeklinde yaptığı gibi, g Zete satmayı bir meslek ve spor hali- BE getirmek arzu ve istidatlarını du- Yarlar, dı, Japon Ordusunun Çinde Atlattığı Son Büyük Tehlike YAZAN: GENERAL H. EMİR inlilerin o umumi harp vaziyetinin birkaç ay- danberi, umulandan çok fazla * iyileşmiş olduğuna şüphe yok- tur. Japonlar, yalınız dört ay- danberi, Lungbei demiryolunu ele geçirmek için, açtıkları kanlı muharebelerde muvaf- fak olmak şöyle dursun, birçok mevzi mağlübiyetlere bile uğ- ramaları, Çin kıtalarmın ma- neviyatının ve muharebe kud- retlerinin ne derece yükselmiş olduğunu gösterir. Her iki taraftan verilen haberle rin çoğu noksan ve hattâ biri di. ğerine zıd olmasına rağmen, Çin- rin dikkate lâyik bir teşebbüs dikleri ve munt n kıtalarının bü cephelerde ve Japon askeri etlerinin ve gerilerinde müşterek ve çok ustaca hareket et tikleri ve bu sayede birçok muvaf- fakıyetler elde ettikleri saklana- maz. Çin askeri muvaffakıyetleri, ev- velâ iç Mogolistanda, Suiyuan vilâ yetirin ayni sddaki merkezi ile bu nun civarındaki mevkilere yantık ları muvaffakıyetli taarruzlarla baş lamış ve Şimali Şansi de Japonları Sarı irmaktan geriye atmış ve on- ları Şensi vilâyetine girmekten me netmek suretile devam etmiş İdi. Bundan sonra, Çin kıtaları Cenu- bi Şensi ile Şimali Honan v tinde dahi Sarı irmağı eenuptan male geçerek şimal kıyılarında yer leşmeğe ve ayni zamanda Taponla yan . zaptından beri sahibini bir- kaç defa değiştiren Kwahgteh şeh rini geri aldılar. Pukow - Tsinan demiryo'iyle Tamahei demirvolu- nun birleştiği yerdeki Hsüchow, mühim sevkülceyş mevkiini zapt i- çin, Nankin karşısında, Pukow şimale yürüyen Japon kolunu, yan dan ve den taarruz ve tehdit. lerle evvelâ durdurttulat, ve sonra da, Pengpuda Weiho nehrini şima- Ve geçmeğe muvaffak olan bu kola sol yandan o kadar şiddetle taarruz ettiler, ki ancak nehri güç belâ ge- ri göçmeğe ve bü güne kadar, ye- rinden kımıldamamak şartile neh- rin cenup kıyısında tutunup kal- maya mecbur oldu F akat Çirililerin en büyük ve parlak * muvaffakıyetleri Şantung vilâyetinin cenup batı sında, yani Hsüchow'un şimalinde ki cephelerde olmuştur. Tsinanın yüz km. kadar cenup batısında, Sa ri nehirden ayrılan büyük kanal bir müddet Pukow - Tsinan demir yolunun 30 - 40 km. kadar garbin- de ve müvazi olarak şimalden ce- nuba seyirden sonra Hsüchow'un 50 km, kadar şimalindeki Hanchuang da, demiryolunun altından geçer ve doğuya ve doğu cenubuna gider. Bu suretle bir taraftan bu kana- Mın çizdiği büyük kavis Hsüchow'u şimal, şimal dogu ve doğu cihetle" re karşı müdafaasına yarayan #e- niş ve derin bir su engeli teşkil ©- der ki, Hsüchow'un şimal ve si- mal batısındaki Wel-ehan-hu gölü dahi bu mevkii şimal ve batı şima- le karşı korur. Fakat büyük kana- hin, yukarıdı f oluna iryo lunun garbindeki, vaziyeti ayni 20- manda demiryolu boyunca, şimals den cenuba Hsüchow mevkii üze- rine yürüyen Japon kuvvetlerinin sağ yanını korumaya yarar. Bu- nun için Japonlar, cenuba doğru ta arruz hareketlerinden her birine başlarken daima, Yenehow'un ba- tısındaki, Tsining kanal köprüsünü tutup burada bir köprü başı vücü- de getirmeğe teşebbüs etmişler ve Çinliler de her defasında burasını —Gin « —> « Tanpvz 3 kik ümekleni “Tnukabil taarruzlarını gösterir kroki mukabil taarruz ile Japonlardar ge ri ularak taarruzlarını akim bırak» maya muvaffak olmuşlardır. Japonlar, Hsüchow mevkiine ta arruz için Tsining'i alarak sağ yan larını korumaya mecbur oldu gibi evvelemirde Lincheng'i radan doğuya ayrılan demiryolu kavsinin doğu köşesindeki Yihsleni almak ve ancak buralardan kana- Ja, yani Hanchuang - Tal er chu- ang cephesine ilerilemek mecburi- yetindedirler. Bu sebepledir ki, Çinliler, her ni i1, cenuba doğ- Yu bir Japon taarruz hareketi belir diyse, bunu menetmek ve evvel den akim bırakmak için daima bu- ralara mukabil taarruzlar yapmış- lar ve geri almaya, ekseriya mu- vaffak olmuşlardır. N isanın ilk haftasında, Jepon ların büyük bir taarruzla- rının inkişaf ettiğini ve yine "Ti ningden başlıyarak Lincheng'i Yih- slen'i, Hanchuang ve kismen de Tal er-cbuang'ı aldıklarını ve Hsüche üzerine şiddetli bir taarruza giriş- tiklerini biliyoruz. Japonlar bu de fa çok büyük kuvvetler toplamış- lar ve ta; k, zırhlı otomo- bil gibi harp vasıtalarını mebzulen kullanmışlardı. Fakat Çinliler, Japonları yan ve gerilerden vura- Tak taarruzu yalnız red ile kal dılar, Taponsirin sol cenahları karşı, Tai-er.chuang'da parlak bir de muvaffakıyet kazandılar, Fakat Çinlilerin bu meydan savaşındaki müvaffakıyetleri yalnız buradaki Japon sol cenahını sarmakla kalma Çin sevvar kuvvetleri, av- manda büyük kanalı Tsining'in cenup ve rek Japon! cheng ve rroz ettiler; bu suretle Japon- dört sy evvel İşgal etmiş ol dukları Tsinan sokaklarında muha- rebe cereyan ederken Talerchuang'ı sarıp şimal batıya İlerlemiş olan Çin kuvvetleri Yihislen'e de yetiş- mişler ve burasını muhasara ettik- leri gibi Lineheng'i dahi zaptet- mişlerdi. Yihissien'in duvarları İ- çinde 10 bin kadar Japon bulunu- yordu, Fakat buraya gelen seyyar Çin kıtalarınm topları olmadığın önline gelen yeni yardım kuv- vteleri ile kaldırılmış Lineheng, Ni san ayı ortasında tekrar Japonla- rın eline düşmüş idi. Jap*ıların bu defa geç varta büyüktür. Fakat, teşekkür etmelidirler ki Çin fırkalarında, akınci kuvvetlerinde kâfi mikdar- da top olmadığı gibi ezici tanklar da yoktur; ve bunun için Japonlar De sol cenahları, Taierchuang'da ve ne de gerilerindeki Linchenx. Yihisien veya Tsinan'da kati bir he zimete uğramaktan kurtulmuşlar. dir. Buna rağmen Taierehuang'daki 16 uncu Janon fırka kumandanı mu harebede ölmüş ve çevirmede Çin- lilerin eline 10,000 tüfek, 981 ma- kineli tüfek, 30 tank veya zırhlı 0- tomobil ile fadsiz mühimmat ve İzeme geçmşitir. dikleri ün kuvvetleri ve rp vasıtaları sayesinde kendilerini kati bir mağ lühiyetten kı vaziyetlerini 2 dir. Alınan malâmata göre, Japon lar gibi, Hsüehow şimal cephesin- deki Çin ordusu da takviye kıta- ları alarak burada. her iki tarafta yarım milyon kadar bir kuvvet top lanmış ve bunlar, Nisanın son haf. tasinda, vine büyük kanaldan, Tin eheng ve Yihislen üzerlerinden Tai- erchuang civarında yine kanala mülâki olan ve asağı yukarı Lin- eheng - Taferchuang demiryolunun cizdiği takriben 80 - 90 km. Tik kavsvari bir cephede, iki tarafın muherebe vaziyetinde ebemmliyet- M hiç bir değişiklik olmadan kar- şı karşıya şiddetli muharebelere girişmişlördir. Bu muharebeler ni- hayet tekrer büyük bir Japon ta- arruzu halini almış ve her iki tara- fin doğu cenahları Taneheng'e ka- der uzamıştır. Burası Tal-er-chung ın 65 km. kadar şimal doğusunda olduğu için, Hsüchow şimalindeki cephe, kanaldan itibaren şarka doğ ru 150 kın. kadar uzamış demek- tir. Son haberlere göre, şiddetli yağ- murlar bu cihetlerde kati muha- rebelere mani ol Çinliler Tançheng ve Tai er ünü bölgelerinde mahalli muvaffakıy ler kazanmışlar v sabanın 12 km. şimaline doğru har- ben ilerilemişlermiş. Japonlar ise, bütün bu gibi vaziyetlerde daima yaptıkları gibi, süküt ediyor ve u- çakları ve harp gemileri ile şura ve burayı bombardıman etmekle öç a- iyorlar. Hsüchow Şimal bölgesindeki Ja- ponlar 200,000 ve Çinliler de 300 bin kadar tahmin olunuyor, Şimdi- ye kadar buralarda cereyan eden muharebelerde Japonların zayiatı pek mühim olmakla beraber Çinli- ha fazla imiş; fehn! harp arı noksan olan bütün ordu- larda dalma olduğu gibi Çinliler de nk vesairece olan ı can ve kanile te- rlar. Çinlilere mü- arkan leridir, ki 1 bir topraklarında bu, orlar için çok ehemmi yardımcıdır. , H silehov'un şimal bölgesinde, yukarıda tarif ettiğimiz harp hareketleri olurken iç Mogo- listan, Şansi, Şimali Honan, hwai, Hiangsu ve Chekiang v lerindeki seyyar Çin kuvvetleri ve çeteleri de birtakım hareket ve iyetlerde . bulunmuşlardır. Nisanda, Çinliler, Şansi etinin garp kısımlarında, yani alden, Hokow civa Puchov garbine doğ- ru geçtiği sahanın doğusunda hiç bir Japon kalmadığını temin edi- n Türkleri Sov. yet Rus kuvvetlerine karşı ve Aksuyu zaptetmişler, Linl daki Sovyet Rus kuvvetleri takri- ben 7000 kişidir; fakat bunlar mo rlü vasıtalarla mücehhez ve mü- kemmel imişler ve şimdi de (Aksu) yu tekrar zapt için fırsat kolluyor larmış. Keza, Çinliler, Japonların sarı irmağın şimal kıyılarında tuttukla Khal PAHA Rd Apa niz Fengehui'de 2000 kadar a keri bulunduğunu, Nisanın son haf ti a bi ka, Çin çeteleri çinin etrafında da- hi görüni ve ribat y t ERGÜN DE Hattâ Ma larında, Japonların 1935 senesi işgal ettikleri, Ch, letinden gelen bir seyyar kuvvetin, Çin seddini aşarak, Pekin'in 85 km. şimal batısında ve Sulyuan - Pe- kin demiryolu üzerinde bulunan Changping'e hücum ettiğ bir Çin çetesinin de Tien km. mesafesinde bir istasyona taar ruz eylediği haber vetiliyor. Şahghay, Nankin ve Wuhu zap- tolunalı aylar geçtiği halde, burada ki Japon işgal kuvvetleri, bu mev kilerin pek yakın civarına ve arâ- larındaki demiryollarına sımsıkı bağlanmağa ve Çin çetelerinin mü temdai teaddi ve tacizlerinden, de- vamlı surette korunmaya mecbur bir hal ve durumdadır. Hi âsa, umumi harp vaziyeti, Çindeki Japon işgal ve ha- * kuvvetlerinin kifayetsizliği- ni gösteriyor. Eğer Japonlar, şi ki azim sahaları işgal ile beraber ayni zamanda harp hareketleri ya- parak kati bir netice elde etmek terlerse, yarım milyon tahmin olü- nan,Çindeki ordularını enaz bit mis Ni daha arttırmağa mecburdurlar. Biz. Çindeki Japon kuvvetlerinin tini işgal #le beraber Lunghel yolunu zaptedemiyeceklerini üç ay evvel haber vermiş idik; şim di de söylüyoruz ki, eğer Japonlar Çindeki orduların: ehemmiyetli bir surette takviye edemezlerse bü or- du. büyük bir tehlikeye maruzdur: çünkü bir taraftan, Çin'ordusu mü temadiyen büyüyüp iyileşmekte ol duğu gibi diğer cihetten bütün Çin milleti âmansız bir Gerilla harbi için âdeta seferber olmuştur. Mançuri gibi, şimal ve orta Çi- nin işini çabuk bitireceğini zanne- den, Çindeki Japon ordusunun e hemmiyetli surette takviye olunup olunamıyacağı meselesi ayrıca tet- kike değer bir mevzu olmakla bera ber, bunda siyasi, idari ve teknik tiriyorlardı. Bundan baş ZE Basra Harap /«.S. Olduktan Sonra e. Yazan: Sabiha Zekeriya Sertel Memleketin başında Elektrik Şi keti isimli bir belâ var. Bu şirketin halktan mütemadiyen fazla para nl- dığını,kofra, saat kirası ismi altında halkı lüzumsuz yere t ettiğini muhtelif defalar Meğer belediyenin bundan hiç habe- İri yokmuş. Geçen gün belediyeye bir şikâyet yapılmış. Bu şikâyetin mahi- yeti şuz “Elektrik şirketi iki ayda bir tahsilât yapmayı usul edinmiştir. Şirket bazı yerlerde 45 günde bir, diğer bir kısım yerleri 65, 70 günde bir tahsi apmakt dır. Bunun sebebi de, şirket, iki ay- dan fazla tahsilât ya; kalarda yirmi beşer kuruş olan İra ve saat kiralarını 60 günden faz- İla geçen günlerin de hasabını yapa- İrak fazla para temin etmesidir.60 gün den ön silâtta bulunduğu 28- man, abonelere bü yirmi beşer ku- ruşun iki aydan noksan olan farkını hesap edip ayırmıyarak tam ücret al- adır.,, müşterilerinden * Belediye hü şikâyetten sonra w- yanmış, meseleyi esaslı surette tet- kik edip neticesini vekâlete bildir. miye karar vermiş.. Elektrik şirketi- nin bu saat kiraları meselesinde halk tan fuzuli para aldığı gazeteler için çok eski, hattâ söylemekten yorul- dukları bir meseledir. Hele halkın şi- | kâyeti, İstanbul belediyesini aşarak tâ vekâletin kulağına gitmiştir. Nafıa ! Vekâleti halkın hukukunu muhafaza için, şirketle muttarit, yorulmaz bir İ mileadeleye girmiştir. Her gün elde ettiği muvaffa ler, gazete sütum- larına aksetmiştir. Hele şimdi Elek- trik şirketi ile yapılan müzakerele- rin, hayırlı neticesini hepimiz dört gözle bekliyoruz. Acaba belediyenin bundan da haberi yok mudur? İstanbul sant kiralarında, kofra me selesinde yolsuzluk olduğunu bu son günlerde şikâyetten öğrendiğine gö- re, Vekâletin mücadelesinden de ha» were vrmaumgı Wrdar edilebilir, Ne ;|ise, belediye nihâyet habetdâr ol. muş... Amma, Basra harap olduktan sonr. İTRABZON : Himmetin Oğlu Piyesi Oynandı Trabzon, (TAN) — rilen en son müsamere ç Halkevinde ve- güzel ol. muş, “Himmetin oğlu, büyük mu- vaffakıyetle temsil edilmiştir. Küçük çocukların oynadığı Konya zeybek o- yunları pek beğenilmiştir. ——— VAN: ! Çocuklar Milli Oyunlar Oynadı Van, (TAN) — Çocuk k neşeli ge: h ramı pek evinde geceleyin verilen balo zevkli ve kalabalık ol İ muştur. Cümhuriyet ilk okul talebe- sinin milli oyunları çok beğenilmiş. tir. Eeee İZMİRDE: Amerikalı Bir Muharrir İzmirde encümeni merican ce muası fından çıkarılan mphie m. muharrirlerinden n Duglas Chandler, İstanbuldan » buraya gel- miştir. Amerikan mecmuası Türkiye akkında bir ni çıkaracağı için muhârriri tetkikler yapmakta, bura. daki müesseseleri gezip #lmaktadır. Belediye, albüm hediye etmiştir. ————--—- hayli müşkülât olduğu anlaşılıyor; ki bunların Japonyaca iktiham olu. nup olunamıyacaklarını ancak istik bal gösterecektir. Son günlerin Çin vaky larından birisi de Japonların Formosa ada- sı karşısına düşen Amoy isminde. ki Çin adasını zaptetmeleridir: fa. kat bu vakanın askeri hiç bir kati mahiyeti yoktur. resimlerini kendisine bir i